Regeringspartijen België verdeeld Ceausescu weigert koers te verleggen Arrogantie in buitenlandse politiek Frankrijk Over rol van socialisten Leden oorlogsgebied Suriname geaccepteerd Leiders Zuidoostazië kernwapens afschaffen Ondanks toenemende schaarste en oplopende schulden 30 JAAR RENTEVAST HYPOTHEEK NU 7,5% DINSDAG 15 DECEMBER 1987 PAGINA 5 BRUSSEL - De Vlaamse christendemocraten en liberalen willen, ondanks het stembus- verlies van zondag voor het kabinet-Martens, verder regeren. De krappe meerderheid van jl vier zetels die de vier Vlaamse en Waalse partijen van de rooms-liberale coalitie hebben overgehouden, is voor CVP en PW geen reden om nu de macht over te dragen. PARAMARIBO (ANP) - Tien volksvertegenwoordigers uit de gebieden waar het Junglecomman do tijdens de verkiezingen in Suri name actief was, zijn gisteren toch tot de nationale assemblée toegela ten. De commissie van onderzoek der geloofsbrieven heeft wel als voor waarde gesteld dat er na normalisa tie van de situatie in de gebieden - Marowijne, Sipaliwini en Broko- pondo - een referendum gehouden wordt. Als de kiezers dan de huidi ge vertegenwoordiging in de As semblee willen handhaven, komt er geen wijziging in de samenstel ling van het hoogste staatscollege. Als ze deze situatie echter niet aan vaarden zullen er vervroegde ver kiezingen moeten komen om ande re volksvertegenwoordigers voor die gebieden aan te wijzen. Aan de regering heeft de com missie de uitdrukkelijke opdracht gegegeven op de kortst mogelijke termijn orde en rust in de pro bleemgebieden te herstellen waar door de politieke democratie volle dig tot haar recht kan komen. Ook moeten de stappen om de gevluch te burgers in Frans Guyana te laten repatriëren worden voortgezet. Als voorzitter van de commissie van geloofsbrieven trad MPS-voor- zitter Henck Arron op. Hij zei dat deze beslissing om de tien verte genwoordigers toe te laten, is geno men in het algemeen belang. Dit betekent niet dat de overwegingen van het onafhankelijk kiesbureau terzijde zijn geschoven, zei Arron, want de principiële bezwaren te gen de verkiezingen in de omstre den gebieden blijven gehandhaafd. Deze bezwaren worden echter ondergeschikt gemaakt aan het Nationale belang, dit ter bevorde ring van stabiliteit die de basis moet zijn van verdere groei van de natie, aldus Arron. In de vergade ring van de Nationale Assemblee werd mr. Jaggernath Lachmon bij acclamatie gekozen tot voorzitter van dit orgaan. Lachmon heeft sinds afgelopen donderdag als fun gerend voorzitter gediend en het was in deze functie dat hij vrijdag bijna alle leden beëedigde. Die le den zijn gisteren dus officieel toe gelaten tot de Nationale Assem blee. Na zijn verkiezing tot voorzit ter zei Lachmon dat met het in functie treden van de Nationale As semblee het herstel van de demo cratie duidelijk gestalte heeft ge kregen. Lachmon dankte met na me het militair gezag voor de vreedzame overgang naar de de mocratie waarbij het volk zelf zijn vertegenwoordigers heeft gekozen. Met de toelating van de tien As semblee-leden uit Brokopondo, Marowijne en Sipaliwini is de ver deling van zetels als volgt: het Front voor Democratie en Ontwik keling 40, de Nationale Democrati sche Partij (van Bouterse) 3, de Progressieve Arbeiders en Land bouwers Unie en de Pendawalima elk 4 zetels. Maar gisteren bleek dat daar aan Waalse zijde heel anders over wordt gedacht. De christendemo cratische PSC, die de crisis veroor zaakte die de verkiezingen nodig maakte, vindt dat niet voorbij kan worden gegaan aan de grote winst die de socialistische oppositie vooral in Wallonië heeft geboekt. Daardoor is het nog zeer de vraag of de wens van de Vlaamse rege ringspartijen kan worden gehono reerd. Zonder de PSC beschikt de coalitie niet meer over een meer derheid. De Waalse liberale PRL heeft wel laten weten te willen doorgaan. De (in)formatie dreigt hierdoor een langdurige zaak te worden. Verzet VS tegen lening Wereldbank aan Chili WASHINGTON (IPS) - Onder druk van het Congres en mensenrech tengroepen probeert de Ameri kaanse regering een Wereldbankle ning aan Chili uit te stellen. De be slissing over de lening van 250 mil joen dollar zou vandaag moeten vallen, aldus bronnen bij de We reldbank en bij het Congres. De Amerikaanse positie is bekri tiseerd door andere lidstaten van de Bank. Deze stellen dat de finan cieringsinstelling niet gebruikt mag worden om landen die geld le nen politiek te beïnvloeden. Maar de regering in Washington is wette lijk verplicht om mensenrechten zaken te betrekken bij stemmingen over leningen van de Wereldbank en andere financiële instellingen. Op aandrang van mensenrech tengroepen en enkele Congresle den heeft de regering-Reagan er bij de Chileense machthebbers op aangedrongen om misstanden te verbeteren. Volgens Frick Curry, onderzoeker aan het „Washington Bureau voor Latijns Amerika", heeft Washington generaal Pino chet verzocht om „meer ruimte te geven aan het politieke proces" in de maanden voor het nationale re ferendum dat eind volgend jaar op de agenda staat. Dan kunnen de Chilenen hun stem uitbrengen op een presidentskandidaat die door de militairen is aangewezen. De Wereldbanklening gaat om betalingsbalanssteun, die het be- wind-Pinochet een steuntje in de rug zou geven. Door de beslissing uit te stellen, hoopt Washington volgens een hooggeplaatste func tionaris in het Congres twee din gen te bewerkstelligen: enerzijds de gewenste politieke concessies, anderzijds de mogelijkheid op een later tijdstip alsnog met de 250 mil joen dollar over de brug te komen. Buitenland kort Moord op boeren In Peru hebben guerillastrijders vorige week 24 boeren vermoord die deel uitmaakten van een plaat- selijke militie. Overlevenden van de massamoord, die werd uitge voerd in het dorp Rumirumi, ver telden dat ongeveer 30 guerrilla's 's nachts het dorpje waren binnenge drongen, de klok van de plaatselij ke kerk hadden geluid en de bevol king hadden gelast bijeen te ko men op het dorpsplein. Vervolgens werden de boeren uit de menigte geselecteerd en met machinegewe ren en messen gedood. Natuurparken Het Wereldnatuurfonds is van plan de buitenlandse schuld van Ecuador te gebruiken om zes natio nale parken in het land te bescher men. Functionarissen van het fonds hebben in Washington be kend gemaakt dat een deel van de buitenlandse schuld door het fonds wordt overgenomen en als lening verstrekt aan de Centrale Bank van Ecuador. De methode is reeds met succes toegepast in Boli via en Costa Rica. Het Wereldna tuurfonds probeert op die manier de vernietiging van tropische re genwouden in Latijns-Amerika te gen te gaan. Frans-Britse raket De ministers van defensie van Frankrijk en Engeland hebben aangekondigd dat zij gezamenlijk een nieuwe kernraket zullen ont wikkelen die vanuit de lucht kan worden gelanceerd. Volgens de twee landen is hun plan geen on dermijning van het INF-akkoord tussen de VS en Rusland. Frank rijk en Engeland hebben tevens een defensiepact gesloten om in oorlogstijd de 49 kilometer lange Kanaaltunnel, die in 1993 gereed moet zijn, te benutten om troepen vanuit Engeland naar het conti nent over te brengen. De centrum-rechtse coalitie be haalde 110 van de 212 zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordi gers. Premier Wilfried Martens bood gisteren het ontslag van zijn zeven de rooms-blauwe kabinet aan ko ning Boudewijn aan. De vorst is daarop begonnen met het raadple gen van de politieke leiders, de mi nisters van staat en de voorzitters van de Kamer van Volksvertegen woordigers en de Senaat. Zijn keuze van een (in)formateur wordt van groot belang voor het verdere verloop van de formatie. Hij kan een socialist kiezen, omdat de Vlaamse SP en de Waalse PS sa men de grootste politieke groep van het land vormen. De PS boekte bovendien de grootste winst. Een probleem is echter dat een formateur absoluut tweetalig moet zijn om met succes de grote taal problemen te kunnen aanpakken. En PS-voorzitter Guy Spitaels spreekt nauwelijks Nederlands. Het benoemen van een Vlaamse socialist ligt weer moeilijker, om dat de SP bij de verkiezingen niets gewonnen heeft. Een andere mogelijkheid is een Vlaamse christendemocraat, om dat de CVP de grootste partij van het land is. Bovendien zullen de christendemocraten van elke rege ring deel zullen uitmaken. Een CVP'er zou dus een onderzoek naar zowel links als rechts kunnen instellen. PW-voorzitter Neyts en CVP- voorzitter Swaelen vinden dat ech ter allemaal niet nodig. Voor Swae len is ook een krappe meerderheid voor christendemocraten en libera len genoeg om te regeren. Ook pre mier Martens wil wel doorgaan, zo als hij zondagavond al zei. De Waalse christendemocraten lijken echter roet in het Vlaamse eten te gooien. PSC-voorzitter Ge rard Deprez zei dat de coalitie da nig is verzwakt, vooral door het verlies van de CVP in Vlaanderen en van de liberale PRL in Wallonië. Doordat de socialisten - met steun van de groenen - een linkse meerderheid in het Waalse deelpar- lement kunnen vormen, wordt de armslag van een nieuwe centrum rechtse coalitie sterk beknot, meent Deprez. Hij vindt dat alleen een regering die op een brede meerderheid kan steunen, dus met de socialisten, in staat is om de Vlaams-Waalse problemen die tot de val van het kabinet-Martens hebben geleid op te lossen. Dat vinden ook de socialisten zelf. SP-voorzitter Van Miert wees erop dat de aanhang van de socia listen de laatste drie verkiezingen alleen maar gegroeid is, terwijl de christendemocraten op een histo risch diptepunt zijn beland. lm ii§! 'k4p' j$ '$ê-' tI GAZA (Rtr/AFP) - Ook gisteren was het weer onrustig in de door Is raël bezette Gazastrook waar Pa lestijnen stenengooiend en barrica den opwerpend over straat trokken (zie foto). Israëlische veiligheids troepen schoten een 25-jarige Pales tijnse betoger in de stad Khan Yu- nis dood. Ten minste 12 mensen werden gewond in wat VN-functio- narissen de grootste opstand noe men sinds Israël het gebied in 1967 bezette. In het vluchtelingenkamp Rafah liepen zes Palestijnen schotwonden op en in het kamp El-Bureij vielen twee gewonden, aldus de VN-mede- werkers. Het Israëlische leger maakte melding van vier gewon den in de Gaza-strook. De Israëlische militaire autori teiten kondigden gisteren een on derzoek aan naar het gedrag van Israëlische soldaten in het vluchte lingenkamp Balata op de westelij ke oever van de Jordaan. In dit kamp bij de stad Nablus vielen vrijdag bij een schietpartij in de buurt van een moskee drie doden en tientallen gewonden. Talrijke Pa lestijnen in het kamp maakten ge- Onrust Gaza houdt aan; kritiek VS op Israël wag van buitensporig machtsver toon van de zijde van de Druzische eenheden, die sinds vorige week dinsdag in het kamp zijn gelegerd. Zij zouden zich schiddig hebben ge maakt aan vandalisme en aan het willekeurig vernederen van kamp bewoners. Israëlische militairen hebben gezegd dat alles in het werk zal worden gesteld opdat dergelijke uitwassen zich niet meer zullen her halen. De Verenigde Staten hebben kri tiek geleverd op het Israëlische op treden bij de recente onlusten in de bezette gebieden. De Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Richard Murphy, zei giste ren dat de Israëlische veiligheids maatregelen op de Westelijke Jor- daanoever en in de Gazastrook "soms niet in overeenstemming zijn met erkende internationale maat staven". Washington maakt zich zorgen over het „buitensporige gebruik van geweld" tegen demonstranten, verklaarde Murphy tegenover een commissie van het Huis van Afge vaardigden. „De situatie in de be zette gebieden is afwisselend kalm en onrustig, maar spanningen zijn er voortdurend en zij lijken toe te nemen, vooral in de vluchtelingen kampen en onder jonge Palestij nen", aldus de onderminister. Hij schreef de onrust toe aan de groei ende frustratie van Palestijnen die een onzekere toekomst tegemoet gaan. Murphy bekritiseerde ook de Is raëlische terughoudendheid bij het geven van toestemming voor Pales tijnse gezinshereniging. „Israël blijft de hereniging van Palestijnse gezinnen ernstig beperken. De VS beschouwen dit als een belangrijke humanitaire kwestie". (foto ap> MANILA (AP) - De Filipijnse presi dent Aquino heeft vandaag de ASEAN-top besloten na de onder tekening van een akkoord waarin de zes lidstaten het voornemen tot uitdrukking brengen om Zuidoost azië vrij van kernwapens te maken. In het slotakkoord zijn verder af spraken gemaakt over intensive ring van de regionale samenwer king en het opvoeren van de onder linge handel. President Aquino bedankte de leiders van Indonesië, Thailand, Malaysia, Singapore en Brunei dat zij naar Manila waren gekomen on danks de risico's voor hun per soonlijke veiligheid. Zij zei daarin een „ontroerend betoon" van soli dariteit van haar vijf collega's te zien. Voor de buitenlandse gasten vertrekken staat nog een ontmoe ting op het programma met de Ja panse premier Takeshita, die zijn eerste buitenlandse bezoek aflegt sinds hij verleden maand in functie kwam. Takeshita zal een toelichting ge ven op het Japanse economische hulpprogram aan de regio dat een bedrag beloopt van 3,6 miljard gul den. Hij zal het ook hebben over de wens van zijn land om een grotere rol te spelen in Zuidoostazië De top is zonder incidenten ver lopen, hoewel rechtse extremisten hadden gedreigd de zaak in het honderd te laten lopen om de bijna 2 jaar oude regering-Aquino geen verhoging van haar prestige in het buitenland te gunnen. Zo'n 10.000 militairen waren op de been bij het nieuwe congrescentrum in Manila waar de top zich afspeelde. Enkele gastlanden als Indonesië en Malay sia zorgden voor een deel zelf voor de bescherming van hun leiders en hadden onder meer marinesche pen gestuurd naar het aan zee gele gen congrescentrum. Hoewel de al eerder geformu leerde doelstelling werd herhaald om Zuidoostazië vrij van kernwa pens te maken, werden geen nieu we initiatieven op dat punt aange kondigd. In de verklaring werd niets gezegd over de Amerikaanse militaire bases in de Filipijnen. Voorafgaand aan de top had de Fi lipijnse minister van buitenlandse zaken Manglapus de meningen ge peild binnen de ASEAN over die Amerikaanse bases. Hij wilde we ten of de andere leden die bases noodzakelijk achten voor de regio- Geheim agent Mafart. (foto anp> PARIJS - De Nieuwzeelandse regering, premier David Lange voorop, is woedend op Frankrijk na de volkomen onverwachte re patriëring van een van de twee veroordeelden uit het Greenpea- ce-schandaal, kolonel Alain door Wilko Voordouw Mafart. Deze geheim agent werd gisteren „om gezondheidsrede nen" van zijn verbanningsoord Hao naar Parijs vervoerd. De Nieuwzeelanders zien het doen en laten van de Fransen als een „flagrante en schandalige over treding" van de regeling, die vo rig jaar door beide landen werd geaccepteerd na langdurig be middelen van VN-secretaris-ge- neraal Perez de Cuellar. De verbannen geheime dienst- kolonel Alain Mafart heeft last van pijnen in zijn buik. Hij zit een 'straf uit op een Stille Zuidzee- atol, samen met zijn onechte echtgenote Dominique Prieur. Dit paar maakte geschiedenis met de aanslag op het Greenpea- ce-schip de Rainbow Warrior, waarbij de Nederlandse foto graaf Fernando Perreira om kwam. Sinds juli 1986, toen ze na langdurig onderhandelen van VN-voorman Perez de Cuellar werden overgedragen aan Frankrijk, zit het tweetal een ver banning uit op het atol Hao. Lange is kwaad, omdat het tweetal Hao alleen maar mocht verlaten na goedkeuring van zo wel de Franse als de Nieuwzee landse regering. Een dergelijke goedkeuring zou niet door hem zijn gegeven. Wel bood Lange aan een arts naar het atol te stu ren. Maar Parijs trok zich daar niets van aan, laadde Mafart in een vliegtuig en vervoerde hem naar de Franse hoofdstad, waar de kolonel gisteren werd onder zocht. Dit soort 'compromissen' en andere onberedeneerbare zij sprongen is de laatste tijd echter schering en inslag in Frankrijks buitenlandse politiek. Vooral het Midden-Oostenbeleid van de re- gering-Chirac spot met alle wet ten van de logica. In de hoop de laatste drie Franse gijzelaars in Libanon zo snel mogelijk vrij te krijgen, blijft geen middel onbe proefd. Vorige week werden 17 opposanten van het regime-Kho- meiny - 14 Iraniërs en drie Kur- den - Frankrijk uitgezet. Ze be hoorden tot de zogeheten Muja- heddin van het Volk, een organi satie die handtekeningenacties voert bp de Champs Elysées en andere veelbezochte plaatsen in Parijs. De uitwijzing geschiedde op grond van het artikel van de 'ab solute noodzaak', waartegen al leen achteraf beroep kan worden aangetekend en wordt algemeen gezien als een handreiking aan Iran om te proberen de nog reste rende drie Franse gijzelaars in Libanon vrij te krijgen. Frankrijk zou, zo hebben enke le buitenlandse kranten be weerd, zelfs onderdelen voor de Iraanse snelle kanonneerboten hebben geleverd aan het bewind in Teheran. De Fransen lijken dus tot alles in staat. BUKAREST (AP/DPA/Rtr.) - De Roemeense leider Nicolae Ceause scu heeft gisteren in een toespraak tot het partijcongres symbolische loonsverhogingen van zo'n tien procent in het vooruitzicht gesteld. Maar hij maakte ook duidelijk dat hij niet van plan is wezenlijke ver anderingen aan te brengen in het tot nu toe onder zijn leiding gevoer de economisch beleid. Het partijcongres, waaraan wordt deelgenomen door zo'n 4,000 afgevaardigden, vindt plaats tegen de achtergrond van de rellen van vorige maand in de stad Brasov, waar 10.000 arbeiders een protest demonstratie hielden tegen de ver wachte energie- en voedselschaars te de komende winter. In de hoofd stad hebben gedemoraliseerde burgers autobanden in brand ge stoken bij het Lenin-standbeeld op het centrale Scintea-plein. Bij die actie zouden talrijke mensen zijn gearresteerd. Politieke waarnemers zien voor het eerst in de 22 jaar dat Ceauses cu in Roemenie aan het bewind is tekenen dat er binnen de partij ver zet begint te rijzen tegen zijn be leid. In zijn openingstoespraak gaf de Roemeense leider echter geen krimp. Hij zei dat de ontwikkeling van Roemenië "op overtuigende wijze" de juistheid aantoont van de politiek van de communistische partij. Een grotere rol voor het marktmechanisme is niet gewenst, aldus Ceaucescu, die juist pleitte voor een grotere rol van de staat. Hij voegde daaraan toe dat Roe menie tot in 1990 een "zich ontwik kelend socialistisch land" zou zijn en vroeg het congres een resolutie goed te keuren, volgens welke alle arbeiders met ingang van komende zomer geleidelijk een loonsverho ging van 10 procent zullen krijgen. Ceausescu maakte vrijdag al be kend dat arbeiders met ingang van december bonussen op hun salaris van gemiddeld 12,3 procent zullen krijgen. In totaal komt dit neer op een gemiddelde loonsverhoging van 720 lei, ongeveer 145 gulden. Het gemiddeld maandsalaris be draagt 3.000 lei. Verwaarloosd Ceausescu, die al 22 jaar aan het bewind is, is de architect van een ambitieus industrialiseringspro gramma, dat in de loop van de jaren zeventig zorgde voor een economi sche groei met in sommige jaren 10 procent. In deze periode werd ech ter de ontwikkeling van de land bouw zwaar verwaarloosd, mede omdat veel boeren door de hogere lonen naar de industrie werden weggezogen. Dit leidde er gaandeweg toe dat Roemenie, ooit de graanschuur van de Balkan, nu graan moet im-, porteren om enigszins in zijn be hoefte te kunnen voorzien. Vlees en melk zijn voor gewone Roeme nen nauwelijks meer te krijgen en er zijn grote tekorten aan suiker, boter, kaas en andere elementaire levensbehoeften. Het eenzijdig in vesteringsbeleid leidde bovendien tot 'stuwmeren' bij de investerin gen en een hoge buitenlandse schuld. Sinds 1984 heeft de regering re gelmatig haar toevlucht moeten nemen tot beperking van de ener gie- en warmtevoorziening. De af gelopen drie winters is gedurende 123 dagen het autorijden verboden geweest. Dit jaar is zowel de electri- citeits- en gasvoorziening beperkt en de meeste waarnemers ver wachten dat spoedig na het partij congres het autogebruik in de hoofdstad verboden zal worden. nale defensiebelangen en of het contract daarover met de VS na 1991 moet worden verlengd. In de Filipijnen bestaat nogal wat weerstand tegen de Ameri kaanse bases, mede omdat ervan uit wordt gegaan dat daar kernwa pens aanwezig zijn. Publiekelijk werd er echter geen standpunt over de bases door de ASEAN-lei- ders ingenomen. Volgens Mangla pus heeft het streven naar een neu trale en kernwapenvrije zone in Zuidoostazië pas kans van slagen als de kwestie-Cambodja is opge lost. Daarnaast dient naar zijn oor deel ook de ontspanning tussen de VS en de Sovjetunie door te gaan, omdat zonder die ontwikkeling een kernwapenvrij en neutraal Zuidoostazië ook geen haalbare kaart is. Vietnam heeft te kennen gege ven nauwer met de ASEAN te wil len samenwerken. De interesse van Vietnam in de niet-communisti- sche samenwerkingsorganisatie werd overgebracht door de ambas sadeur in Manila. Weer zware strijd in Afghanistan ISLAMABAD (AP) - Rond de stad Khost, in het zuidoosten van Af ghanistan en 12 kilometer van de grens met Pakistan, woeden sinds drie weken hevige gevechten tus sen guerrillastrijders en eenheden van de Sovjet-strijdmacht en het Afghaanse regeringsleger. Dit is gisteren in Islamabad bekendge maakt. Volgens Westerse diplomatieke bronnen in de Pakistaanse hoofd stad zijn ruim 10.000 burgers de streek rond Khost ontvlucht. Het gebied rond Khost, sinds lang een strategisch bevoorradingscentrum van de guerrillastrijders, is in han den van het islamitisch verzet en wordt zwaar verdedigd. De vluch telingen zochten hun heil in het na bijgelegen Pakistan. De Afghaanse leider N^jib er kende eind november tegenover buitenlandse verslaggevers dat Khost, 145 kilometer ten zuidoos ten van Kabul, volledig door het moslimverzet is afgesneden. ADVERTENTIE (voor nieuwbouw) Sinds 1972 is de rente voor maximale zekerheid niet meer zo laag geweest. Maak gebruik van dit unieke Bouwfonds aanbod. Bel gratis 06-0556 (op werk dagen van 9-19 uur, op zaterdag van 10-12 uur).Of stuur de bon op I7l Ik wil meer weten over de 30 Jaar RenteVast Hypotheek Ceausescu maakte echter duide lijk dat ook in dit opzicht geen koerswijzigingen te verwachten zijn. Hij zei dat men zal doorgaan met rond 30 procent van het natio naal inkomen in de industrie te in vesteren, omdat dit de enige ma nier is om "verdere groei van het land en een gestage toename van het materieel en geestelijk welzijn van de bevolking" veilig te stellen. „Nu kunnen we zeggen dat het ge kozen pad het juiste was...en zijn we van een zwak ontwikkeld land tot een industrieel-agrarisch land geworden," zei Ceausescu. De gisteren begonnen partij con ferentie duurt naar wordt aangeno men tot morgen. De autocratische partijleider werd geflankeerd door zijn vrouw Elene Ceausescu, feite lijk de nummer twee in Roemenië. Ook hun 34-jarige zoon Nicu be vond zich op het podium. Plaats I- Telefoon: Voor nieuwbouw in: i In envelop zonder postzegel I sturen aan Bouwfonds. Antwoordnummer 34, 13860 VE Hoevelaken. jnv Bouwfonds iMederlandse Gemeenten I I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5