Eerste akkoord
over Kampuchea
Wantrouwen over militaire ambities van Japan
Junta Haiti wil
nieuwe kiesraad
Verkiezingen in Surinaamse
oorlogsgebieden niet geldig
Verse troepen van
Cuba naar Angola
Vietnamezen trekken zich terug
ZATERDAG 5 DECEMBER 1987
PAGINA 5
PARIJS (GPD, UPI, Rtr.) - De
Vietnamese troepen zullen vol
gend eerste akkoordjaar of an
ders het jaar daarop uit Kam
puchea (Cambodja) vertrek
ken. Dit is het voorlopig resul
taat van de ontmoeting tussen
prins Norodom Sihanoek en
Hun Sen, de premier van het
regime in Phnom Penh, dat on
der Vietnamese controle staat.
Drie dagen waren de prins, die
eens de machthebber van Kampu
chea, was, en de man die door de
Vietnamezen in het zadel werd ge
holpen bijeen in een kasteeltje in
het Noordfranse Fere-en- Tarde-
nois om hun geschillen bij te leg
gen. In een gezamenlijke verkla
ring stelden ze gistermorgen dat er
een accoord was bereikt over een
oproep tot nationale verzoening.
Het door de Rode Khmer uitge
moorde Kampuchea werd in 1978
,door communistisch-Vietnamese
troepen bezet. Ze stelden Hun Sen
Troepen India
beticht van
doden burgers
COLOMBO (AP) - Een lid van de
oppositie in het Srilankaanse par
lement heeft Indiase troepen ervan
beschuldigd opzettelijk meer dan
40 burgers te hebben gedood. De
Indiase soldaten hebben volgens
parlementslid Haleen Ashak twee
dorpen en een bus in het oosten
van Sri Lanka aangevallen. „Het
was een wraakactie van het Indiase
leger voor de dood van negen sol
daten, die woensdag in een hinder
laag van Tamil-rebellen zijn omge
komen", aldus Ashak.
Een Indiase diplomaat in de
Srilankaanse hoofdstad Colombo
en woordvoerders van het Indiase
ministerie van buitenlandse zaken
in New Delhi hebben dit ontkend.
Volgens hen hebben de Indiase
soldaten zich verdedigd tegen aan
vallen van Tamil-rebellen en zijn 24
mensen daarbij omgekomen. De
Tamils zouden burgers hebben ge
bruikt als schild.
Maar Haleen Ashak zei van over
levenden te hebben vernomen dat
de Indiase soldaten twee dorpen
binnendrongen, burgers dood
schoten, huizen en moskeeën ver
nielden en winkels leegroofden.
De Indiase troepenmacht is in
Sri Lanka om toe te zien op nale
ving van een vredesakkoord dat de
regeringen van Sri Lanka en India
hebben gesloten. In dat akkoord
krijgen Tamils in het noorden en
oosten van het eiland meer autono
mie, maar veel Tamil-guerrillastrij-
ders weigeren zich over te geven
omdat zij het akkoord onvoldoen
de vinden.
Buitenland kort
Neo-nazi's
In de VS zijn twee neo-nazi's ie
der tot 150 jaar gevangenistraf ver
oordeeld wegens het doodschieten
van de joodse radiopresentator
Alan Berg in juni 1984. Bergs ge
welddadige dood deed veel stof op
waaien in de verenigde Staten. "Ik
wil dat beiden de rest van hun le
ven in de gevangenis zitten. Zij
hebben het recht verspeeld in deze
maatschappij te leven en als ik hen
tot levenslange gevangenisstraf
zou veroordelen zouden zij te snel
voor gratie in aanmerking kunnen
komen", aldus de rechter.
Star Wars
Een financiële commissie van de
Amerikaanse Senaat heeft zich
unaniem uitgesproken voor steun
aan het SDI-programma van presi
dent Reagan en voorgesteld het ko
mend belastingjaar hiervoor 3,6
miljard dollar uit te trekken. De
commissie vond dat de VS het
SDI-programma nodig hebben om
een gepast antwoord te kunnen ge
ven op de vermeende overtreding
door de Sovjetunie van het in 1972
gesloten ABM-verdrag over strate
gische kernwapens.
Joyrider
Een vijfjarig jongetje uit New
York heeft mogelijk een nieuw re
cord gevestigd door zijn kleine zus
je mee uit rijden te nemen. Dat op
zich was niet wonderbaarlijk, maar
wel dat hij, tijdens de ochtendspits,
de stationwagen van zijn vader
De meterslange Buick met de
drie turven hoge chauffeur werd
op meer dan twee kilometer van de
ouderlijke woning aangehouden
door een politieman. Het jongetje
stuurde de auto foutloos naar de
kant. „Hij raakte het troittoir niet
eens", aldus een stomverbaasde
politieman. Het parkeren verliep
minder soepel. De jeugdige chauf
feur vergat het automatische voer
tuig in parkeerstand te zetten,
waarop de auto zonder chauffeur
weer wegreed. De politieman
sprong er nog net op tijd in en red
de het huilende zusje van een aan
rijding.
aan tot premier van hun regering,
terwijl prins Sihanoek in den
vreemde een coalitie van oppositie
partijen leidde. De linkervleugel
van deze coalitie wordt gevormd
door de resten van de Khmer Rou
ge.
Het streven naar verzoening
wordt niet alleen door communis
tisch China gesteund, maar ook
door de Verenigde Staten en de
niet-communistische landen in het
Verre. Oosten. Alle buurlanden
hebben er baat bij dat Kampuchea,
dat een centrale positie in dit ge
bied heeft, niet langer door onrust
wordt verscheurd.
gende maand in het zelfde kasteel
tje zullen terugzien. Prins Siha
noek was 'vol vertrouwen dat er
een politiek akkoord' zou ontstaan.
En hij riep zijn tegenstander met
het glas in de hand opgewekt toe:
'De deur staat nu open. We hebben
tastbare resultaten bereikt. Tot in
1888 in Phnom Penh'. Daarvoor zal
er nog een derde gespreksronde in
Noordkorea zijn.
1 v -/*%»| Algemene staking dreigt
Norodom Si-
Signaal
Het bevrijdende signaal tot de
doorbraak kon echter niet anders
dan uit Moskou komen. Als onder
deel van zijn glasnost-politiek gaf PARAMARIBO (GPD)
Sovjetleider Gorbatsjov de Vietna
mezen te verstaan dat er aan hun
feitelijke bezetting van Kampu
chea een eind diende te komen,
omdat ze onnodig kostbaar was en
te veel onrust veroorzaakte.
In het mistige noordfranse Fere-
en-Tardenois mocht premier Sun
Hen dan ook het licht voor de Kam-
pucheaanse politiek op groen zet
ten. De twee leiders kwamen over
een dat het conflict op een politie
ke manier moet worden opgelost.
Zij spraken verder af dat aan het
vredesoverleg ook de Rode Khmer
moet deelnemen.
De gesprekspartners riepen de
andere betrokkenen in het conflict
op verder bloedvergieten te voor
komen De prins en de premier
dronken elkaar toe met witte Fran
se wijn en kwamen verrassender
wijs overeen dat ze elkaar al vol-
Het onaf
hankelijk Surinaams kiesbureau
heeft de uitslag van de verkiezin
gen in de drie oorlogsdistricten
Brokopondo, Sipaliwini en Maro-
wijne ongeldig verklaard.
door
Marie Annet van Grunsven
De tien in deze gebieden geko
zen assemblee-leden zijn daardoor
niet zeker meer van hun positie. Of
er nieuwe verkiezingen komen en
wanneer die dan worden gehou
den, zal worden uitgemaakt door
de nieuwe nationale assemblee die
nog dit jaar voor de eerste keer bij
een zal komen. De uitslag van die
stemming lijkt nu al vast te staan.
Van de 41 'onomstreden' zetels
worden er 40 in beslag genomen
door het Front, gevormd door de
drie oude politieke partijen. Vopral
de creoolse NPS zal aandringen op
nieuwe verkiezingen in het binnen
land, waaraan het Front in rustiger
omstandigheden wel zal deelne
men. Verwacht wordt dat het Front
ook in het binnenland de verkie
zingen royaal kan winnen zodat de
positie van de NPS binnen de as
semblee wordt versterkt.
Het kiesbureau besloot tot ongel-
digverklaring omdat de organisatie
van de verkiezingen niet in over
eenstemming was met de grond
wet en de kiesregeling. Men had
bezwaar tegen de verlenging van
de kandidaatstelling die was toege
past tijdens de ellenlange discussie
over het al dan niet doorgaan van
de verkiezing. Bouterse drukte
toen eenzijdig de beslissing door,
waarop het Front weigerde kandi
daten te stellen in de oorlogsgebie
den.
Ook de speciale maatregelen die
de regering trof, zoals het openstel
len van stembureaus in Paramari
bo ten behoeve van vluchtelingen,
stuitte op bezwaren bij het kiesbu
reau. Gesteld werd, dat volgens de
grondwet uitsluitend gestemd kan
worden binnen het district waar
men woont.
In Frontkringen wordt verwacht
dat de assemblee ondanks de gere
zen problemen een president zal
kiezen die een regering moet for
meren. Dat de nationale assemblee
tijdelijk onvolledig zal zijn, wordt
niet als bezwaarlijk gezien, omdat
het Front over een tweederde
meerderheid beschikt.
PORT-AU-PRINCE (AP, Rtr.) -
De Haitiaanse junta is van plan de
Voorlopige Kiesraad,die afgelopen
zondag werd afgezet, te vervangen
door een nieuwe raad. De politieke
oppositie en de kerk zijn fel tegen
dat plan en er dreigt een algemene
staking in het land.
De rooms-katholieke kerk liet
weten geen gehoor te willen geven
aan de opdracht van de junta om
een nieuw lid voor de Kiesraad aan
te wijzen. „Degenen die het land
besturen geloven zo ver te zijn ge
komen dat zij de democratie in de
weg kunnen staan. Iedereen moet
nu een vereende poging doen om
deze ontwikkeling tegen te hou
den", aldus bisschop Willie Rome
lus, die werd geinterviewd door ra
dio Metropole.
Eerder hadden Haitiaanse men-
senrechtengroeperingen al laten
weten geen nieuwe raadsleden zo
lang de leden van de ontbonden
Raad nog een mandaat hebben.
Sylvio Claude, een van de presi
dentskandidaten, heeft inmiddels
opgeroepen om aanstaande maan
dag een algemene staking te begin
nen en gepleit voor het zenden van
een multi-nationaal leger om toe
zicht te houden bij de verkiezingen
op het eiland, als de junta van gene
raal Henri Namphy blijft weigeren
af te treden.
Volgens Claude moet de staking
aanhouden totdat de junta ver
trekt.
Gisteren liet de junta weten dat
de rooms-katholieke kerk, de Pro
testantse Federatie, mensenrech
tengroepen en andere burgergroe
peringen nog een dag extra de tijd
hadden om met nieuwe leden voor
de Kiesraad te komen. Als zij in ge
breke blijven dan zal de junta zelf
de vereiste negen Raadsleden aan
stellen, aldus een welingelichte
zegsman, die niet met name ge
noemd wilde worden.
JOHANNESBURG/MAPUTO
(GPD) - De 50ste brigade van het
Cubaanse leger is op weg naar Zui-
dangola. Aldus meldt het officiële
Mozambiquaanse persagentschap
AIM vanuit de Angolese hoofstad
Luanda. Deze brigade is onlangs
vanuit Cuba in Angola aangeko
men. Politieke
BEIJING - De grondlegger van de Chinese volksrepubliek, Mao Ze Dong wordt via menig standbeeld herdacht
Sinds zijn dood wordt er in toemenende mate getwijfeld aan zijn capaciteiten, maar dit is tot op heden niet in uit- q*ua capaciteit alleen overtroffen
cluderen hieruit, dat de Angolese
regering overeenstemming met de
Cubanen heeft bereikt over actieve
deelname van Cubaanse militairen
in de strijd in Zuidangola. Hier
wordt al vanaf begin september ge
vochten tegen eenheden van de be
vrijdingsorganisatie Unita en het
Zuidafrikaanse leger.
De dreigende escalatie van de si
tuatie in Zuidangola valt samen
met de topontmoeting tussen de
Amerikaanse president Ronald
Reagan en zijn Russische tegen
pool Gorbatsjov. De Angolese
kwestie staat hoog op de gespreks-
agenda. Volgens berichten uit Was
hington zou Reagan van Gor
batsjov willen eisen dat de Russen
en Cubanen zich volledig uit An
gola terugtrekken, zodat er een op-
losssing kan worden gevonden
voor de slepende oorlog. Met de
KERNCENTRALE - In de Ameri
kaanse staat Arizona is gisteren de
grootste kerncentrale van de Vere
nigde Staten officieel geopend. De
3.810 megawatt-centrale wordt
naar verwachting volgend jaar ope
rationeel. Als de nieuwe centrale
op volle toeren draait, wordt hij
drukking gekomen
Mao's toch het veld
maakt plaats voor een bibliotheek.
massale verdwijning van die standbeelden. Afgelopen week moest één van die stenen ^oör de Païüël-centrale in Frank-
•n. Dat gebeurde bij de pedagogische faculteit in Beijing, de Chinese hoofdstad. Mao rjjk en een Russische centrale bij
(foto ad. Leningrad.
lichting Cubanen en het
dreigende offensief lijkt het echter
uitgesloten dat de twee westerse
leiders het hierover eens zullen
worden.
De mogelijke actieve deelname
van de Cubanen in deze oorlog
werd gisteren ook niet uitgesloten
door de Angolese opperbevelheb
ber, luitenant- generaal Antonio
dos Santos Franca. In een inter
view zei Dos Santos Franca dat de
Angolezen samen met de Cubanen
een nieuw offensief zullen inzetten
als de circa 2000 Zuidafrikaanse
militairen zich niet voor 10 decem
ber uit Angola hebben terugge
trokken.
Deze datum is vorige week in de
Veiligheidsraad als zodanig vastge
steld, maar de Zuidafrikanen heb
ben reeds aangekondigd dat zij
zich daar niet aan zullen storen, zo
lang ook de overige 'vreemde' troe
pen niet uit Angola zijn verdwe
nen. De Zuidafrikaners doelen
hierbij op de 30.000 Cubanen en de
enige duizenden Russische, Oost-
duitse en Noordkoreaanse advi
seurs, die zich in "Angola aan de
kant van het regeringsleger bevin
den.
In de oorlog, die zich de afgelo
pen maanden in Zuidangola heeft
afgespeeld, heeft het Angolese re
geringsleger een zware nederlaag
geleden. Volgens het Zuidafri
kaanse opperbevel zouden meer
dan 2.000 Angolese soldaten om
het leven zijngekomen. De verlie
zen aan materieel zouden eveneens
aanzienlijk zijn. Aan Zuidafrikaan
se kant zijn er tot nu toen 24 doden
gemeld, maar volgens de Angole
zen is het werkelijke aantal slacht
offers aan die kant veel hoger. Over
het aantal dodelijke slachtoffers
aan de kant van de Unita-beweging
is niets bekend.
In Washington heeft het Huis
van Afgevaardigden met algemene
stemmen besloten alle Amerikaan
se hulp aan Haiti stop te zetten, tot
dat hier nieuwe verkiezingen wor
den gehouden.
De Amerikaanse regering zal een
deel van haar personeel van de am
bassade in Port-Au-Prince terug
trekken. In totaal gaat het om 150
personeelsleden en hun familiele
den. Volgens Charles Redman zul
len alle mensen die geen essentieel
werk verrichten de komende we
ken worden teruggetrokken. Uit
eindelijk zullen ongeveer 80 leden
van de ambassadestaf achterblij
ven. „Gezien de onzekere politieke
situatie, worden zij uit voorzorg tij
delijk teruggetrokken", aldus Red-
Abu Nidal
komt met een
'verrassing'
SIDON (AP) - De Palestijnse groep
van Abu Nidal heeft gisteren een
'verrassing' aangekondigd met de
acht Franse en Belgische gijze
laars, die gevangen werden geno
men aan boord van een jacht in de
Middellandse Zee.
„Er komt binnenkort een verras
sing," zei Walid Khaled, een van de
kopstukken van de Fatah-Revolu-
tionaire Raad. Hij sprak met ver
slaggevers in Sidon, 40 kilometer
ten zuiden van Bayrut. Khaled zei
dat de gevangenen in goede ge
zondheid verkeren en binnenkort
bezocht mogen worden door het
Rode Kruis.
Khaled vertelde dat een com
mando-eenheid van Fatah-RR de
vijf Belgen en drie Fransen gevan
gen had genomen toen de boot
voor de kust van de door Israel be
zette Gaza-strook voer. Hij noemde
verder geen details, maar kranten
in Bayrut hebben gemeld dat de
gevangenen zouden worden onder
vraagd over vermeende spionage
voor Israel. Fatah-RR. een groep
die niets te maken heeft met de
PLO-groep Al-Fatah, zegt dat de
gevangenen joden zijn. De familie
leden van de gevangenen zeggen
dat allen katholiek zijn. Waar zij
zijn en waar hun boot bleef is een
mysterie.
Abu Nidal, wiens echte naam Sa-
bri al-Banna is, wordt als terrorist
gezocht door Israel, de Verenigde
Staten en verschillende Europese
landen. De Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO heeft hem ter
dood veroordeeld.
Tweede man in
Kremlin: er is
geen conflict
PARIJS (Rtr) - Topideoloog en
tweede man in het Kremlin Igor Li-
gatsjov heeft ontkend dat hij een
conflict met partijleider Gor
batsjov heeft. Ligatsjov wordt in
het westen vaak beschouwd als
aanvoerder van een conservatieve
groep die de hervormingen tegen
werkt.
„Ik weet wat u over mij schrijft",
zei Ligatsjov in een vraaggesprek
met het Franse blad Le Monde. Hij
•bevindt zich in Parijs voor het con
gres van de Franse communisti
sche partij.„Gorbatsjov en ik wer
ken echter op vriendelijke wijze
met elkaar samen".
„Er bestaat geen verschil van
mening tussen ons. Wij zitten op
dezelfde golflengte. Gorbatsjov
weet als voorzitter vah het beleids
bepalende Politburo altijd precies
de punten die worden besproken
in het secretariaat van het centrale
comité der partij,
zitter ben".
De verklaring van
panse premier Noburo Takeshita
dat Japan een grotere rol wil spelen
in het politieke wereldgebeuren,
heeft tot discussies geleid over de
toekomstige positie van het land
van de Rijzende Zon. De Aziati
sche buurlanden koesteren nog al
tijd wantrouwen jegens de sluime
rende politieke en militaire ambi
ties van Japan die in de komende
decennia, als gevolg van de econo
mische en monetaire ontwikkelin
gen en machtsverschuivingen in
de wereld, zich in volle glorie zou
den kunnen ontplooien.
door
Bob Mantiri
Japan lijkt de machtige positie
van de Verenigde Staten, zeker in
Azië, te hebben overgenomen. De
Amerikaanse dollar heeft het veld
moeten ruimen voor de Japanse
yen. De Aziatische en Europese
markten worden overspoeld met
Japanse produkten. Japanse on
dernemers kopen hotels, kantoor
gebouwen en huizen op in Europa,
de VS, Latijns Amerika, Canada,
Australië en in Azië. Het 850 jaar
oude kasteel Gimnich, tussen Keu
len en Bonn. een ontmoetings
plaats van Europese ministers, is
voor 50 miljoen gulden overgeno
men door de Japanse miljonair
Masao Nangaku. Schilderijen van
Van Gogh, Dali, Chagall, Renoir en
Millet zijn op eerlijke dan wel op
oneerlijke wijze in bezit gekomen
van Japanse kunstminnaars. En
Japanse toeristen komt men tegen
woordig overal tegen.
Premier Takeshita is zich bewust
van deze nieuwe rol van Japan, dat
een oorlog heeft verloren maar 42
jaar later weer als economische
reus zijn come-back maakte op het
Aziatische toneel. In zijn installa
tierede voor het parlement liet
Takeshita doorschemeren dat Ja
pan een duidelijk Japans stempel
wil drukken op de internationale
politiek, zonder aan de hand te lo
pen van de Amerikanen. Politieke
waarnemers menen dat het gevaar
bestaat dat Japan gebruik zal ma
ken van de politieke spanningen
met de VS over opening van de ei
gen markten, door geleidelijk aan
de samenwerking met de VS af te
bouwen. Per slot van rekening is
het economisch niet afhankelijk
van de VS. Het is immers een gi
gant op economisch terrein. Op mi
litair gebied kan Japan, als het wil,
zich omschakelen tot een formida
bele kernmacht. Het heeft zich ont
wikkeld tot een wereldbankier en
tot een technologisch hoogontwik
kelde natie.
De vraag is of Japan bereid is
zich te houden aan het veiligheids
verdrag met de VS of de voorkeur
zal geven aan een eigen militaire
macht om zijn economische en
handelsbelangen te kunnen verde
digen. Handel en veiligheid zijn
voor de Japanners een zaak van le
ven en dood.
Het zal volgens premier Lee
Kuan Yew van Singapore een
ramp zijn wanneer de Japanners
tot de conclusie zouden komen dat
hun economische en defensieve re
latie met de VS niet langer meer
nodig is en zullen overgegaan tot
de ontwikkeling van hun eigen mi
litaire macht. Of een bondgenoot
schap zullen aangaan met China of
de Sovjet-Unie of met beiden. Een
angstaanjagende gedachte, meent
premier Lee, zeker tegen de achter
grond van het grote wantrouwen
dat de Europeanen en de Amerika
nen hebben jegens de Japanners.
Volgens Lee Kuan Yew zal de hui
dige generatie Van Japanse leiders
vasthouden aan hun visie dat het
veiligheidsverdrag tussen Japan
en de VS fundamenteel is en dat
Japan zich niet moet bewapenen.
Maar hoe denkt de jongere genera
tie Japanners, die de oorlog niet
heeft meegemaakt, daarover?
vraagt hij zich af.
De toekomstige rol van Japan
vormde ook een substantieel on
derdeel van een lezing van de Au
stralische premier Bob Hawke
voor het Instituut voor Zuidoost-
aziatische studiën in Singapore.
Premier Hawke waarschuwde de
westerse landen dat zij er een 'gro
tere gewoonte van moeten maken
om Japan te betrekken in discus
sies over internationale politieke
en veiligheidsvraagstukken'. 'Een
dialoog met Tokyo moet zich niet
beperken tot economische proble
men', vindt hij. Het is naar zijn me
ning belangrijk, dat Japan handelt
'binnen de context van een strakke
integratie met het Westerse bond
genootschap en op basis van col
lectieve opvattingen over wat goed
is voor regionale veiligheid'
Hawke deelt echter niet de vrees
van Lee Kuan Yew dat Japan mo
gelijk een bondgenootschap zal
aangaan met Moskou en Peking of
met beide. Hij is van oordeel dat zo
dra Japan een kernmacht wordt,
China en Rusland zich daartegen
zullen keren.
Hawke zei ook dat Australië en
andere landen die betrekkingen
onderhouden met Japan er op zou
den moeten toezien dat beslissin
gen van de Japanse regering ten
aanzien van haar eigen defensie
niet van agressieve aard ^ijn. De
Australische premier is verder van
mening, dat Japan zich niet buiten
sporig moet bewapenen en zeker
niet op militair gebied uit de pas
mag lopen met de Aziatische buur
landen.
Maar onder druk van de VS en
als gevolg van de uitbreiding van
de militaire invloed van de Sov
jetunie zijn de uitgaven voor mili
taire doeleinden intussen aanzien
lijk gestegen. De begroting voor
defensie laat voor dit jaar een be
drag zien van maar liefst 23.2 mil
jard dollar, 58 procent hoger dan in
1980. Dat plaatst Japan op de.vier-
de plaats, na West-Duitsland,
Frankrijk en Engeland, op de lijst
van landen met een hoog militair
budget. En de verwachting is dat
de uitgaven voor defensieve doel
einden de komende jaren nog be
duidend zullen stijgen. De Japanse
regering heeft zich sinds 1974 tot
vorig jaar gehouden aan de af
spraak dat de defensiebegroting
niet boven de één procent van het
netto nationaal inkomen mag ko
men. Maar Nakasone doorbrak de
ze magische grens voor het eerst
toen hij de begroting voor 1987
goedkeurde. In de Aziatische lan
den is daar met groot wantrouwen
op gereageerd en heeft opnieuw de
vraag doen opkomen naar de mili
taire ambities van Japan.
