18 jaar in 1988: meerderjarig,
maar door regering uitgekleed
Achtergrond
Boeken uit handel na bezwaar Anne Frankstichting
PAGINA 2
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1987
Kans op zelfstandig bestaan verkeken
Minister De Koning (sociale zaken) heeft uiteindelijk afgezien van
het afschaffen van het minimumjeugdloon voor 15- tot en met 17-jari-
gen. Bovendien wordt de leeftijd waarop men meerderjarig wordt,
verlaagd naar 18 jaar. Toch is er voor jongeren weinig reden om 1988
met toeters en taart in te stappen. Zij mogen dan niet langer de hand
tekening van hun ouders nodig hebben voor allerlei handelingen,
maar in de praktijk heeft dit kabinet hun vleugels al gecoupeerd voor
zij hun eerste proefvlucht maken. Juist de kersverse meerderjarigen
worden door het kabinetsbeleid extra hard gepakt.
"Jongeren worden door dit kabinet niet serieus genomen. Alles om
zelfstandig te kunnen leven, wordt ze uit de handen geslagen. Ook al
ben je juridisch zelfstandig, financieel blijf je afhankelijk van moe
ders pappot. Na het verlaten van de schoolbanken is er geen baantje
voor handen, het recht op een uitkering wordt je afgepakt en daarmee
de financiële basis voor een zelfstandig bestaan ontnomen. In de afge
lopen acht jaar zijn de jongeren er ruim veertig procent in inkomen op
achteruit gegaan", betoogt Gerda Verburg, voorzitter van de afdeling
Werkende Jongeren van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV).
DEN HAAG - Sinds 1979 is de fi
nanciële positie van jongeren fors
beknot. Een greep uit een lange
waslijst: in 1979 en 1981 werd de
bijstand voor jongeren verlaagd en
in 1982 zelfs afgeschaft voor 16- en
door
Pieter Couwenbergh
17-jarigen. Thuisblijven is voor hen
het parool.
Voor 1988 heeft minister De Ko
ning het plan opgevat om ook de
bijstandsuitkering voor 18- tot 21-
jarigen op te heffen. Dit ondanks
het feit dat deze jongeren volgend
jaar meerderjarig zijn en in princi
pe voor zichzelf moeten zorgen.
Verburg: "Door de bijstand af te
schaffen, dwingt de bewindsman
jongeren om toch weer een beroep
op hun ouders te doen. Als die de
verantwoordelijkheid niet willen
of kunnen dragen, resteert de jon
gere niets dan aan te sturen op een
definitieve breuk. Alleen als ou
ders en kinderen elkaar te lijf gaan,
komt de jongere in aanmerking
voor een uitkering". In dat geval
moet hij zien rond te komen van
727,90 gulden in de maand.
"De rww (bijstand) is een premie
op weglopen geworden", aldus
Verburg. "Het wordt jongeren on
mogelijk gemaakt om een goede
band met de ouders te onderhou
den en toch op zichzelf te wonen en
te leven. Veel jongeren zijn juist
van huis gegaan om een breuk te
vermijden, maar winkelen op za
leeftijd
netto min.
jeugdloon
rww(bijstand)
thuiswonend
alleenstaande
uitwonend
thuiswonend
wsf (beurs)
uitwonend
17
626
18
706
341,80
727,90
.425,52
764,44
19
796
343,35
727,90
425,52
764,44
20
914
429,95
727,90
425,52
764,44
21
1057
727,90
777,05
425,52
764,44
22
1220
758,20
893.55
425,52
764,44
23
1392
885,05
1042
425,52
764,44
24
1392
885,05
1042
425,52
764,44
(Alle bedragen in guldens
terdag gezellig met moeder. Nu
zijn zij gedwongen thuis te blijven
totdat de situatie echt onhoudbaar
is en de breuk niet meer valt te he
len", zo voegt Trees Steeghas van
het Haagse Sosjaal Centrum (op
vang- en adviescentrum voor jon
geren) toe.
Per jaar lopen zo'n 25.000 jonge
ren van huis weg. Als deze 'weglo
pers'jonger zijn dan 18 jaar, krijgen
zij so wie so geen financiële onder
steuning. Zij komen terecht in een
opvangtehuis. Althans voor de eer
ste zes weken. Daarna wordt geke
ken of zij terug naar huis kunnen of
dat er een pleeggezin moet worden
gezocht.
De 'oudere' jongeren (ouder dan
achttien jaar) komen veelal terecht
in een begeleid-wonen project,
waar zij leren met geld om te gaan
en op zichzelf te wonen. Een van de
opvanginstanties is het Jongeren
Advies Centrum (JAC). Dat van
Den Haag neemt echter geen nieu
we gevallen meer aan, want het is
overbelast. Er is niet genoeg geld
voor personeel aangezien de rege
ring ook op opvangcentra bezui
nigt.
Zakgeld
Om zelfstandig te kunnen leven,
moet je ook voldoende verdienen.
De minimumjeugdlonen zijn sinds
1983 echter steeds verlaagd of be
vroren. Aangezien de werkloos
heidsuitkeringen zijn gebaseerd op
het laatstverdiende inkomen, zijn
ook die in de loop der jaren ge
daald.
Tot voor kort wilde De Koning
zelfs het minimumjeugdloon voor
15- tot 17-jarigen in zijn geheel af
schaffen. Onder druk van de CDA-
en PvdA-fractie in de Tweede Ka
mer heeft hij er van afgezien, hoe
wel hij overtuigd blijft van de
noodzaak van een dergelijke maat
regel. De minimumjeugdlonen zijn
naar zijn idee te hoog in vergelij
king met andere Europese landen.
Door de lonen te verlagen, zal naar
het idee van De Koning de jeugd
werkloosheid afnemen.
De bewindsman op sociale zaken
had nog meer pijlen op zijn boog.
Hij wilde de leeftijdsgrens voor het
minimumjeugdloon verhogen tot
27 jaar. Later bracht hij die leeftijd
terug tot 24 jaar. Maar andermaal
verhinderde de Tweede Kamer de
ze opzet.
"Door het minimumjeugdloon te
schrappen, verklaar je jongeren vo
gelvrij. De bodem wordt uit de lo
nen getrapt en jonge werknemers
wordt elke zekerheid van een rede
lijke verdienste ontzegd. Zij zullen
met wat zakgeld worden afge
scheept. Later moetje die jongeren
dan toch uit de misère helpen door
een aanvullende uitkering te ge
ven. Als je het minimumjeugdloon
tot 18 jaar afschaft, zullen de 'oude
re jongeren' op hun achttiende
worden ingeruild voor een goedko
pere jongere kracht", vindt CNV-
lid Verburg.
Huursubsidie
Het 'georganiseerde complot te
gen de jongeren', zoals een van de
jongerenbladen schreef, is hiermee
nog niet ten einde. De jongerenor
ganisaties menen dat jongeren die
op hun achttiende toch écht meer
derjarig zijn elke kans op zelfstan
digheid wordt ontnomen nu het
kabinet de huursubsidie-regeling
gaat aanpassen. De jongerentabel
voor 18- tot en met 22-jarigen komt
te vervallen: ben je jonger dan 18
jaar, dan kom je al helemaal niet in
aanmerking.
De betrokken groep valt hier
door onder de tabel die geldt voor
mensen met het minimumloon
voor volwassenen. Het loon van de
ze jongeren is echter aanzienlijk la
ger, maar daarmee wordt geen re
kening gehouden. Het minimum
jeugdloon voor een 18-j^rige be
draagt 706 gulden, terwijl iemand
(jonger dan 27 jaar) met een mini
muminkomen altijd nog gemid
deld 1392 gulden per maand kan
uitgeven.
De kale huur (exclusief gas en
elektra) moet nu minimaal 220 gul
den bedragen, wil men in aanmer
king komen voor huursubsidie.
Een huur van 300 gulden is niet op
te brengen met een maandinko
men van ruim 700 gulden. Er blijft
weinig geld over om eten en kleren
van te kopen, om een verzekering
af te sluiten en ook nog zakgeld
over te houden. Het in de jaren ze
ventig geformuleerde woonrecht
voor jongeren vanaf 18 jaar wordt
hiermee tot een dode letter, vinden
de belangenorganisaties van jonge-
Tackelen
"Als je De Koning beluistert, zou
je haast de indruk krijgen, dat dit
kabinet jongeren voor hun eigen
bestwil tackelt bij elke stap die zij
zetten op weg naar zelfstandig
heid", schrijft het blad van de Wer
kende Jongeren van het CNV.
"Jongeren moeten terug naar de
schoolbanken, ofwel om hun oplei
ding te voltooien, ofwel om bij- of
herscholing té volgen, vindt de mi
nister. Door de lonen te verlagen, is
het aantrekkelijker om eerst de
school te beeïndigen".
Zo'n opleiding moet je wel kun
nen betalen, zo luidt dan de klacht.
Het schoolgeld bedraagt tegen
woordig 1030 gulden, terwijl het
collegeld inmiddels tot 1604 gul
den is opgelopen. Van een uitke
ring of jeugdloon van respectieve
lijk 727,90 en 706 gulden per maand
kan een jongere dat niet opbren
gen. De basisbeurs alleen is niet
toereikend en het is maar de vraag
of de ouders kunnen of willen bij
springen. En zonder opleiding ligt
er geen baan in het verschiet, aldus
het sombere beeld van Steeghas
van het Haagse Sosjaal Centrum.
Banenplannen
"Door de jeugdlonen te verlagen,
zullen jongeren bovendien sneller
aan de bak komen", zo rechtvaar
digde De Koning zijn plannen te
genover de Tweede Kamer. De re
gering heeft de laatste jaren bijzon
der veel aandacht aan de jeugd
werkloosheid besteed. Er zijn di
verse rapporten verschenen, waar
in vooral scholing en werkervaring
als knelpunten in de jeugdwerk
loosheid werden aangestipt. In dat
kader zijn de laatste jaren diverse
banenplannen ontworpen om jon
geren een nieuwe kans te geven,
De perspectieven voor de jongere die de schoolbanken verlaat zijn niet rooskleurig: moeili jk werk te vinden en op uitkeringen en jeugdlonen is
zwaar beknibbeld waarmee de financiële basis voor een zelfstandig bestaan nauweli jks meer aanwezig is. (archieffoto)
zoals het JOB-plan (Jeugd Ont-
plooiings Banenplan). Werkgevers
krijgen een subsidie op hun loon
kosten als zij een werkloze jongere
ti jdelijk in dienst nemen.
Het bedrijfsleven zelf heeft bo
vendien een groot aantal leerling-
plaatsen gecreëerd, maar het me
rendeel daarvan wordt niet ver
vuld. CNV-voorzitster Verburg
denkt dat enerzijds de opleiding
van de jongeren niet voldoet, maar
anderzijds de werkgevers ook niet
hard genoeg zoeken naar kandida
ten. Ook de overheid zelf heeft af
gelopen jaar toegezegd 11.000 jon
ge ambtenaren in dienst te nemen
Vooralsnog is nog geen 10 procent
daarvan bewaarheid: papier is erg
geduldig.
Het nieuwste paradepaardje van j
De Koning in de strijd tegen de
jeugdwerkloosheid is het Jeugd
werkgarantieplan (JWG). Het JWG
zal 1 juli 1988 worden gedoopt,
maar is reeds in enkele gemeenten
beproefd. De opzet van het JWG is
om ruim 70.000 werkloze jongeren,
jonger dan 21 jaar en langer dan I
een half jaar werkloos, een tijdelij
ke leerbaan bij de overheid aan te
bieden. Niet alleen om werkerva
ring op te doen, maar ook om weer
aan het arbeidsritme te wennen.
"Te hopen valt dat ze daar meer
leren dan de 'wekkerdiscipline'
Het negen-tot-vijf-ritme is op zich
niet genoeg. De baan moet een
kwaliteitsgarantie geven waarop
het bedrijfsleven kan vertrouwen
Bovendien moet de opleiding aan
sluiten op de behoeften en wensen
van de bedrijven. Als werkgevers
meer bij het overleg betrokken
worden, wordt de kans groter dat
jongeren uiteindelijk een betaalde
baan krijgen", aldus Verburg.
Het grote struikelblok bij alle ba
nenplannen, en dus ook van het
JWG, is het open einde. Een jonge
re heeft werkervaring opgedaan,
maar waar zijn de banen? Zowel
Steeghas (Haags Sosjaal Centrum)
als Verburg (CNV-jongeren) gelo
ven dat het echte probleem achter
de werkloosheid het tekort aan ba-
Een neveneffect van dit tekort is
de' zogenaamde functievervuiling.
Omdat er een overvloed aan werk
zoekenden voor een klein aantal
banen is, kan een bedrijf haar
kwalificatie-eisen ongestraft op
schroeven. Om kassière bij bepaal
de supermarkten te kunen worden,
is tegenwoordig havo vereist. De
jongeren met een lage opleiding
trekken hierdoor altijd aan het
kortste eind.
Uitgeverij en boekhandel Den
Hertog in Houten zal twee kin
derboeken uit de markt nemen
nu de Anne Frankstichting er be
zwaren tegen heeft geuit. Het
gaat om 'Sikko wil wat anders'
van L. Janse en 'Thirza' van N.
den Ouden-van Bruchem.
Volgens de Anne Frankstich
ting gaat het boek 'Thirza' uit van
het 'aloude cliché dat het met de
joden pas goed komt als zij zich
tot het christendom bekeren.
Ook worden joden op een stereo
tiepe manier gekenschetst. Zo is
de vader van het tot het christen
dom bekeerde joodse meisje
Thirza een rijke bankier.
Het oorspronkelijke boek is al
bijna anderhalve eeuw oud. Er is
een uitgave bekend uit 1841 on
der de titel Thirza of de aantrek
kingskracht van het kruis'. Rond
de eeuwwisseling waren van het
kinderboek al 100.000 exempla
ren verkocht.
Tegen 'Sikko wil wat anders' -
waarvan de eerste druk zeven
jaar geleden verscheen - had de
Anne Frankstichting het be
zwaar dat het discriminerend
was voor zigeuners. Zij worden,
volgens de stichting, beschreven
als mensen die altijd drinken,
stelen en oplichten.
Directeur N. Natzijl van de uit
geverij wilde niet ingaan op zijn
motieven om met beide kinder-
boeken te stoppen. Tegenover
het Reformatorisch Dagblad zei
hij wel, het te betreuren dat er
"onder invloed van een anti
christelijke geest steeds minder
begrip bestaat in onze samenle
ving van het werk der bekering"
"De mensen hebben er geen be
sef meer van, dat iemands leven
gaat veranderen als hij of zij
overgaat tot het christendom".
Synode
De zendings- en jongerenor
ganisaties van de Gereformeerde
Bond in de Hervormde Kerk
gaan nauwer samenwerken met
deze kerk. De hervormde synode
in Doorn besloot gisteren una
niem tot kerkelijke erkenning
van de Hervormde Bond voor In
wendige (binnenlandse) Zen
ding op Gereformeerde Grond
slag en de Hervormd-Gerefor-
meerde Jeugdbond.
Tot nu toe werkten de verschil
lende zendings- en jeugdinstan-
ties in deze kerk langs elkaar
heen. Wel bestonden er goede
contacten. Ds. P. van den Heu
vel, voorzitter van de synode
commissie die de overeenkomst
had opgesteld, vond het niet wijs
om in deze tijd van 'geweldige
vraagstukken ten aanzien van
evangelisatie en jongeren' nog
langer langs elkaar heen te wer
ken.
De overeenkomst houdt in, dat
vooral met het Hervormd Evan-
geiisatorisch Beraad en de Lan
delijke Hervormde Jeugdraad
nauw overleg zal worden ge
voerd bij het aanpakken van
nieuw werk. Verder zullen de in
stanties wederzijds als waarne
mer deel uitmaken van de sollici
tatiecommissie. Als de instanties
niet tot overeenstemming kun
nen komen, blijft de mogelijk
heid bestaan projekten onder ei
gen verantwoordelijkheid uit te
voeren.
Beide organisaties van de Ge
reformeerde Bond hadden om
kerkelijke erkenning gevraagd.
Zij wilden niet langer 'vereni
gingswerk' zijn, maar voluit 'ker-
kewerk' worden.
- De Groningse hoogleraar Ou
de Testament dr. A. S. van der
Woude is de nieuwe voorzitter
van de commissie voor het Theo
logisch Wetenschappelijk On
derwijs van de Hervormde Kerk.
Hij volgt dr. A. J. Bronkhorst op,
die deze functie ruim twaalf jaar
heeft vervuld.
De synode benoemde gisteren
dr. A. C. de Roon tot secretaris
van de commissie. Dat is een
deeltijd-functie. Hij volgt dr. H.
Schamhardt op, die na het ver
trek van dr. W. Balke het secreta
riaat waarnam. De Roon is we
tenschappelijk hoofdmedewer
ker plantensystematiek aan de
Utrechtse universiteit.
(De commissie Theologisch
Wetenschappelijk Onderwijs be
hartigt de belangen van de we
tenschappelijke en kerkelijke
opleiding van de hervormde pre
dikanten aan de theologische fa
culteiten in Leiden, Utrecht en
Groningen en de Universiteit
van Amsterdam. Haar invloed is
het duidelijkst merkbaar bij be
noeming van kerkelijke hoogle
raren).
'Voetnoot'
Het jongerenblad 'Voetnoot',
een uitgave van het Landelijk
Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerk, verschijnt volgende
maand voor het laatst. Het blad
kost meer dan het opbrengt en
werd dan ook slachtoffer van be
zuinigingen.
Er komt in januari wel iets an
ders voor in de plaats. Het nieu
we blad gaat 'Neem mij nou' he
ten en zal zich voornamelijk rich
ten op jongeren die in groepen
actief zijn.
Alphen aan den Rijn. Van
avond om kwart over 8 geeft de
Alphense organist Simon Stel
ling in de Adventskerk aan de
Julianastraat in Alphen-centrum
een concert met voornamelijk
werken van Jan Zwart en tijdge
noten. De toegang is gratis.
- Het koor van de Nederlandse
Protestanten-Bond in Alphen
aan den Rijn bestaat 100 jaar. Dat
wordt morgen gevierd in de
Oudshoornse kerk met een re
ceptie van 3 tot 5 uur en een jubi
leumuitvoering om 8 uur.
Hervormde Kerk: beroepen
te Wijk bij Duurstede kandidaat
T. Cameraat Urk; aangenomen
naar Ooltgensplaat kandidaat C.
J. W. Verboom Nieuwerkerk aan
den IJssel; bedankt voor Moer-
kapelle J. Nap Huizen.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Dinteloord P. Prins
Amsterdam.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Gronin
gen C. van den Berg Assen; aan
genomen naar Eindhoven (per 1
september 1988) P. H. van der
Laan, evangelisatiepredikant te
Gent.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Meeuwen A. Bac Bo
degraven; bedankt voor Spijke-
nisse D. Rietdijk Moerkapelle.
Media en kansel
De kerk moet meer gebruik
maken van de visuele media. Dat
zei de Belgische media-bisschop
Luc de Hovere op een in Brussel
gehouden congres over 'christe
nen en beeldcultuur'.
Geloofsverkondiging met vi
suele middelen is in Vlaanderen
een vrij onbekende zaak, in te
genstelling tot bijvoorbeeld Ne
derland. Daarin moet verande
ring komen, zei de hulpbisschop.
"Op een voor het geloof gepaste
manier mogen de media zelfs als
een nieuwe kansel worden ge
zien. De kerk zou door haar aan
wezigheid in de media ook een
tegenwicht kunnen bieden aan
het door buitenlandse tv-series
opgedrongen levenspatroon".
Overigens vindt bisschop De
Hovere niet, dat het geloof te ver
kopen zou zijn zoals een stuk
zeep of een tube tandpasta.
Huiszoeking. De politie
heeft in een kerkelijk centrum
(Zionskerk) in Oost-Berlijn huis
zoeking gedaan. Een aantal jon
geren werd gearresteerd. Vol
gens het Oostduitse persbureau
ADN waren zy in de kelder van
de kerk betrapt bij het vervaardi
gen van ongeoorloofd drukwerk.
Ze zouden ook buiten medewe
ten van kerkelijke functionaris
sen hebben gehandeld.
Naar een mededeling van de
Evangelische Kerk werd op het
stencilapparaat materiaal van
een onafhankelijke vredesgroep
vermenigvuldigd.
Alle jongeren (ruim twintig),
op twee na, zijn inmiddels weer
vrijgelaten. Het stencilapparaat
is in beslag genomen.
Staatssecretaris voor gods
dienstzaken Klaus Gysi recht
vaardigde de politie-actie. "Zo
iets doen we alleen als het abso
luut noodzakelijk is". Ondanks
deze kwestie noemde hij de be
trekkingen tussen kerk en staat
in de DDR 'volledig normaal'.
