TffijFEL
Bewolking en
af en toe
(mot)regen
0uö Jteutoa
PAGINA 22
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1987
NICO SCHEEPMAKER
Ooit gehoord van Hans Bol?
Ferdinand Bolvan de Ferdi
nand Bolstraat, die kende ik na
tuurlijk: oud-leerling van Rem
brandt en schilder van het por
tret van Elisabeth Bas, die om re
denen van verkoopbevordering
öp de doosjes van het gelijknami
ge sigarenmerk gaandeweg vro
lijker werd afgebeeld dan op Bols
schilderij.
Maar Hans Bol?
Zelfs geen zijstraat van de Fer
dinand Bol is naar hem ge
noemd!
Toch was hij in zijn tijd (Me-
chelen 1534-Amsterdam 1593)
een bekend schilder, etser en mi
niaturist. Rembrandt schilderde
zijn landschappen aanvankelijk
naar voorbeelden van o.a. Hans
Bol. Deze was zelfs zo bekend, be
roemd, geliefd in zijn tijd, dat
van menige gravure valselijk
werd gezegd dat zij naar zijn
voorbeeld was gemaakt, om de
waarde ervan te verhogen. Dat
gebeurde bijvoorbeeld bij de 24
gravures van Hans Collaert, die
in een album van 127 bladen zijn
opgenomen dat a.s. maandag
avond bij Christie's in Amster
dam wordt geveild. Het album is
waarschijnlijk kort. voor 1600.
dus vlak voor de Slag bij Nieutu-
poort. samengesteld. Ik heb het
album, met deskundige toelich
ting van Johan Bosch van Ro
senthal, bij Christie's mogen in
kijken.
Latere edities van deze gravu
res dragen het bijschrift: 'H Bol
delineavit ad vivum.' Van deze
Bol bevindt zich ook een tekening
in het album, maar het staat wel
vast dat de gravures niét zijn ge
maakt naar tekeningen van hem.
An Zwollo. expert op dit terrein,
is lot de conclusie gekomen dat de
gravures waarschijnlijk ge
maakt zijn naar originele teke
ningen van Jacob Grimmer, een
Antwerpenaar die leefde van cir
ca 1526 tot circa 1590. Nu, vier
eeuwen later, is het natuurlijk de
vraag wie de betere, de waarde
voller kunstenaar was: Hans Bol
of Jacob Grimmer. Toch Hans
Bol... We weten nu ook hoe Hans
Collaert die gravures gemaakt
heeft. Want voor vijf van die gra
vures zitten ook de originele teke
ningen van Grimmer dus, denkt
men nu) in het album. Die gravu
res verschillen in zoverre van de
tekeningen, dat zij door het weg
vallen van het 'randgebeuren'
kleiner zijn uitgepakt dan de ori
ginelen. De originele tekeningen
vertonen rondom vouwen bij de
rand, en bij vier van de vijf teke
ningen blijkt de afbeelding op de
achterzijde met behulp van
'black lead', een soort voorloper
van het potlood, te zijn doorge
drukt. De voorkanten van deze
vier tekeningen vertonen voorts
sporen van drukinkt of zwart
roet.
Blijkbaar heeft de graveur die
tekeningen eerst, met de voor
kant tegen de plaat, langs de
randen om de koperplaat heen
gevouwen, om de afbeelding
daarna door het papier heen op
de met zwart roet ingesmeerde
plaat door te drukken. Het is wel
iswaar geen sjieke handelwijze
jegens de oorspronkelijke teke
ning, maar handig is deze kopi
eermethode natuurlijk wel. Ik
wist niet dat ze vierhonderd jaar
geleden al zo slim waren! Maar
het blijkt ook toen al een gebrui
kelijke methode te zijn geweest.
De vier gravures zijnvergeleken
met de originelen, dan ook niet
gespiegeld. De vijfde gravure
wel. Behalve dezelfde soort vou
wen heeft het origineel daarvan
de drukinktsporen op de achter
kant, omdat de belijning van de
afbeelding direct is doorgedrukt
op de voorbewerkte koperplaat.
Dat zijn natuurlijk aardige
dingen voor de kunstkenners. Het
tamelijk unieke van dit album is
dat de gravures, omdat zij niet
zoals gebruikelijk al die honder
den jaren aan de wand hebben
gehangen maar vierhonderd
jaar lang lichtschuw in dat boek
met perkamenten band hebben
gezeten, er nog kakelvers uitzien.
'Crisp', zoals de Engelsen zeggen.
'Tintelfris'. De bescheiden ge
schatte opbrengst van tussen de
60.000 en 80.000 gulden zal dan
ook wel uitdijen tot 110.000 gul
den, schat ik...
Ik was overigens niet op dit al
bum afgekomen, maar op een
tweede album van weliswaar
minder waarde (geschatte op
brengst 30.000 tot 40.000 gulden),
maar toch ook een bijzonder aar
dige vondst. Iemand van Chris
tie's kwam bij een 89-jarige dame
een antieke kast taxeren en trof
toen in een der laden het album
aan dat al generaties lang in de
familie gekend werd als 'het al-
bumpje van Zwolle'. Zevenen
veertig waterverfschilderijtjes
van Zwolle, Hasselt, Hattem,
Olst, Almelo, Deventer en Apel
doorn toen nog een kerk met een
handvol huisjes) en omgeving
van de 17de eeuwse Zwolse 'mi
nor painter' Gerrit Grasdorp. En-
acht schilderijtjes van schaat
sers, zigeuners, bedelaars en
mannen met beren... Leuk. En
goed bewaard gebleven, al heeft
een kind een keer met een potlood
op een lege pagina zitten krassen.
En het aardigste is nog dat Gras
dorp voorin alle 55 'gecleurde
Teikeningen' betiteld en geprijsd
heeft. Ze kostten 2'h stuiver per
stuk en hadden alle 55 bij elkaar
dus de waarde van 6 gulden en 12
'Iz stuivers. Dat was 300 jaar gele
den. Sindsdien zijn ze dus min
stens 5000 maal zoveel waard ge
worden!
Horizontaal: 1 bond van samen
werkende verenigingen; 8 keurig; 9
beroep; 11 kleurling; 14 aan boord
(alk.); 16 kloosterlinge; 17 muziek
noot; 18 Engels eiland; 20 bier
soort; 21 schroef tot voortstuwing
van vliegtuigen; 22 boom; 23 ogen
blik; 24 bijbeldeel (afk.); 25 raadge
ving; 27 kledingstuk v.e. monnik;
28 appelsoort; 30 dakbedekking; 31
elektrisch geladen atoom; 33 plant.
Verticaal: 2 voegwoord; 3 naald
boom; 4 voedsel; 5 stad in Duits
land; 6 insekt; 7 persoonlijk vnw.;
10 voorwerp van gekleurd papier;
12 wandtapijt met ingewerkte figu
ren; 13 elegant; 15 hoofddeksel; 17
afhangend deel; 19 pluis op wollen
stoffen; 20 zangstem; 25 zomerver
blijf; 26 graad van sterke; 28 ge
slacht van mensen; 29 gesloten; 30
rivier in Italië; 32 symbool van nik
kel.
Oplossing 25/11
1 AARlenAAR; 2 AARzelING; 3
INGroeVEN; 4 VENezuELA; 5
ELAstiSCH; 6 SCHildPAD; 7
PADdegRAS; 8 RASzuiVER; 9
VERworPEN; 10 PENtagRAM; 11
RAMmelAAR.
VRUCHTENSALADE
4 personen
Onlangs schreef een lezeres mij met de vraag wat zij zou kunnen doen met
de siroop van gemberbolletjes die zij bij het bakken gebruikt. De siroop is
op dezelfde manier te gebruiken als bijvoorbeeld gemberpoeder en dus
heerlijk in gekruide sauzen of stoofschotels maar ook in bijvoorbeeld
sterke bouillon geeft gembersiroop net dat beetje extra. Verder is de si
roop ook in vruchtensalades bruikbaar.
2 sinaasappelen of 3 mandarijnen, klein trosje druiven, 2 bananen, 2-3
plakken ananas uit blik, citroensap, 1 eetlepel likeur, 2 theelepels gember
siroop.
Schil of pel de sinaasappels of mandarijnen en snijd de vruchten in plak
ken. Wip de pitjes er met de punt van een scherp mesje uit. Was de drui
ven, halveer ze en verwijder de pitjes. Pel de bananen en snijd ze in schui
ne plakken, bedruppel ze met citroensap.
Snijd de plakken ananas in vieren. Schik de vruchten in een grote glazen
schaal. Klop met een vork de likeur, enkele druppels citroensap, de gem
bersiroop en eventueel nog wat sap van de plakken ananas dooreen en be-
sprekel hiermee de salade.
Zet de vruchtensalade tot gebruik in de koelkast en geef er eventueel stijf
geklopte slagroom bij, of serveer de salade met geklopte slagroom in kant
en klaar gekochte schuimnestjes.
JANNY VAN DER LEE
"V
zonnig
mist
19 temperaturen
,0,0
luchtdruk m millibaren
opklaringen
hagel
■w-w warmtefront
H
hoge-drukgebied
bewolking
sneeuw
T-r kou-front
L
lage-drukgetxed
regen
windrc.hting
ver plaatsing srchtmg
Een oude, uit de Middellandse
Zee afkomstige depressie, ligt nu
boven Duitsland en bepaalt ook
het komende etmaal nog ons
weer. De kern van de genoemde
depressie verwijdert zich de ko
mende 24 uur in betekenis afne
mend naar het oosten.
Gelijktijdig nadert vanaf de
Britse Eilanden een rug van hog-
edruk ons land. Een en ander re
sulteert in onze omgeving in een
weertype met aanhoudend veel
bewolking. Van tijd tot tijd valt
daaruit nog wat regen of motre
gen. Grote neerslaghoeveelhe
den worden niet verwacht. In
Zuid-Limburg loopt de tempera
tuur weer iets op, en gaat de
sneeuw weer over in regen.
De wind is noord tot noord
west, zwak tot matig, vanaf de
Noordzee wordt daarbij lucht
aangevoerd waarin het vrijdag
middag rond 5 graden wordt.
Ook 's nachts blijft het nog bo
ven nul.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, medege
deeld door het KNMI, geldig
voor vrijdag en zaterdag:
Zuid-Duitsland, Alpenlan
den: Half tot zwaar bewolkt en
vooral aan de noordwestkant een
enkele regen- of sneeuwbui. Mid-
dagtemperaturen in de dalen van
3 graden in het noordwesten tot 7
graden in het zuidoosten. Nul
graden-niveau dalend tot ca.
1200 meter.
Noord- en midden-Frank
rijk: Vrijdag wolkenvelden en
een enkele bui, zaterdag perio
den met zon en droog. Middag-
temperaturen rond 7 graden.
Zuid-Frankrijk, oost-Span-
je: Wisselend bewolkt en van
tijd tot tijd buien. Middagtempe-
raturen van 11 graden aan de
Franse Rivièra tot 18 graden in
zuidoost-Spanje.
Overige deel van Spanje en
Portugal: Overwegend zonnig
en droog. Middagtemperatuur
van 10 graden in het noorden tot
18 graden in het zuiden.
Italië, Joegoslavische kust:
Overwegend veel bewolking en
vooral op vrijdag een enkele re
gen- of onweersbui. Middagtem
peratuur van 8 graden op de Po-
vlakte tot 17 graden in het zui
den.
Leiden
LUXOR (121239): 'Full metal jacket',
dag. 19.00 en 21.15 uur. za., zo. en woe.
ook 14.30 uur. 16 jr.
LIDO 1, 2. 3, 4 en STUDIO
(124130/133210): 'Angel Heart', al
'Witches of Eastwick', 12 jr.
'Hector', dag. 14.30,19.00 en 21.15 uur.
al.
do., v
n di. ook 14.30
'Who's that girl', al.
'Bambi'.za., zo. en woe. 14.30 uur, al.
TRIANON (123875): 'Van geluk ge
sproken', dag. 14.30, 19.00 en 21.15
uur. 16 jr.
REX (125414): 'Up'n coming", dag.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'Daisy chain', vr.
en za. 23.30 uur, 18 jr.
KIJKHUIS (142895): Malcolm', do.
t/m zo. 20.00 en 22.15 uur.
'La Famiglia', do. t/m woe. 19.30 en
21.45 uur
'Local hero', ma. 20.00 en 22.15 uur.
'King of comedy', di. 20.00 en 22.15
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800):
EURO 1,2,3,4: 'Een maand later', do..
vr. en zo. t/m woe. 20.15 uur, za. 21.30
uur, al.
'Who's that girl', dag. 18.45 uur, za., zo.
en woe. 13.30 uur, zo. ook 16.00 uur.
'Mannequin', dag. 18.30 en 21.00 uur,
za., zo. en woe. ook 13.30 uur, zo ook
16.00 uur, al.
'Hector', dag. 18.30 en 21.00 i
al.
ook 13.30 u
ook 16.00
'Beverly Hills Cop II', dag. 18.30 en
21.15 uur, zo. ook 16.00 uur, al.
Kindervoorstelling: 'Bambi', za., zo.
en woe. 14.00 uur, al.
Nachtvoorstelling;'Mannequin', za.
24.00 uur, 18 jr.
'Hector', za. 24.00 uur, 16 jr.
'Gluren, een vreemde bezigheid', za.
24.00 uur, 18 jr.
'Sex zonder sluier', za. 24.00 uur. 18 jr.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: 'Outregeous fortune'
do. t/m zo. 19.00 uur, zo. 15.45 uur. al.
'Defence of the Ralm', do. en zo. 21.15
uur, 16 jr.
'Zoeken naar Eileen', vr. en za. 21.15
uur. ma. t/m woe. 20.15 uur, 12 jr.
Kindervoorstelling:'ET en zijn avon
tuur op aarde', vr., za. en woe. 15.45
uur, al.
Kindervoorstelling:'Repelsteeltje',
Katwijk
(voor reserveringen 01718- 74075)
City l:'Robocop' do., vr., za., zo. en
woe. 14.00, 19.00 en 21.15 uur, ma. en
di. 19.00 en 21.15 uur.
City 2:'Number one with a bullet', do.,
vr. en zo. 14.45 en 19.00 uur, za., ma..
di. en woe. 19.00 uur.
City 2:'Een maand later', dag. 21.15
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-12800)
Geen opgave ontvangen.
26 november 1987
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Iemand ging te Tilburg de
weddenschap aan, dat hij een
stukgestampt jeneverglaasje zou
opeten. Hij kwam de wedden
schap na, maar is ten gevolge
daarvan zóóernstig ziek, dat zijn
leven thans groot gevaar loopt.
- Wel zesmaal had juffrouw
Smits in verschillende kranten
gelezen, dat een eetlepel zaagsel
in iedere laars de voeten droog en
warm- houdt. Meneer Smits
klaagde altijd over koude voeten,
en om hem daar af te helpen,
wierp zijne liefhebbende echtge
noot op een goeden morgen in elk
zijner laarzen een lepel zaagsel.
Smits trok zijne schoenen aan,
ontbeet en ging naar zijn kan
toor. Hij was echter geen vijf en
twintig passen van huis of hij
kwam terug en begon hevig uit te
varen. Zoodra was hij niet in de
huiskamer, of hij trok één schoen-
uit en wierp hem woedend weg,
zoodat een spiegel er het leven bij
inschoot. De andere schoen ging
een anderen weg en trof Smits ze
venjarige spruit, die eene keel op
zette als een mager varken. „Wat
is er toch, lieve man?" vroeg juf
frouw Smits. Hij bromde wat tus-
schen de tanden; 't was een vloek.
En toen zocht hij zijne schoenen
weer op, liet er het zaagsel uit
vallen, trok ze weer aan en ging
naar zijn kantoor. Hij had niet
alleen warme voeten, maar gloei
de van top tot teen.
- Een paar Haagse kwartjes
vinders hebben een boertje van
Voorburg tot dupe gemaakt van
het bekende kaartspel. De man
heeft in een paar uren ongeveer f
300 verloren; hij heeft aangifte
gedaan bij de politie, doch het is
nog niet gelukt de twee gelukzoe
kers aan te houden.
- Uit ST.- Petersburg verneemt
de „Daily News", dat onder de
kozakken eene toenemende gis
ting bestaat, ten gevolge van her
haalde inbreuken op hunne
Godsdienstige en andere vrijhe
den.
Vijftig jaar geleden:
-HET GETAL 13.
Tew Valparaiso (Chili) zal de
Garibaldi Vuurwerkfabriek ge
reorganiseerd worden, om het ge
tal 13 te verwijderen. Na een ont
ploffing, waarbij acht werklie
den omkwamen, zeide de eige
naar van meening te zijn, dat het
getal 13 hierin de hand had. Het
straatnummer van de fabriek is
13, de ontploffing geschiedde op
13 Nov., en het aantal werklieden
was dien dag juist van 11 tot der
tien verhoogd.
LEIDSCH DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD-
ADVERTENTIES
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1Leiden 071-144941
Oirecleur G Koopman.
Adjunct-directeur N. Quakernaat.
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19. 2405 CG.
Alphen a/d Rijn. 01720-93961.
Vuurbaakplein 11. 2225 JB
Katwijk, 01718-12383.
NABEZORGING
ma.-vrij18.00-19.30 uur 071-1
zaterdag. 13 00-14 00 uur 071-1
POSTADRESSEN
ABONNEESERVICE
Nieuwe abonnementen, wijz.gingi
gen ma-vri|. van 8 30-17 00
144941.
23.25
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd
per post (binnenland)33.65
(maandabonnement alleen mogelijk
met automatische betaling).
per post (buitenland)
halfjaar,
per post (binnenland)
per jaar, aan huis bezoi
per post (binnenland)
dag ingaan. Indien één maand voor het ver
strijken van de abonnementsperiode geen
opzegging is ontvangen, wordt het abonne
ment automatisch verlengd.
Betaling van abonnementen op giro 3203571
t.n.v. Damiate Holding BV te Haarlem.
Gemiddelde oplage per dag 50.200 ex
(behalve Sleuteltjes) n
REDACTIE
(niet voor nabezorging)
Hoofdredacteur: drs. J.W.E. Metselaar
Adj. hoofdredacteur- R.D. Paauw.
Alg. redactiechef: A. van Leeuwen.
Plv alg redactiechef: H. Houtman.
Stad: H G van der Post. 071-893252
Regio Leiden: M de Graaff. 070-652201.
Duin- en bollenstreek
H.I.J. Veldhuizen, 01720-43360.
Alphen: J.P.A. Preenen, 071-893819.
KABELKRANT
Redactie 071-144941.
071-121942. Of 071-144941.
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 tot zaterdag 13.00 uur
(Elisabeth Ziekenhuis) EHBO zieken
huis Rijnoord elke dag geopend.
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178):
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg i0.30-11.00 uur en 19.00-19.30
uur en na overleg.
Ziekenhuizen
St. Elisabeth
071-899250):
14.00-14.45 uur
Klasse afd.
14.00-14.45 uur
Kraamafdeling
Ziekenhuis (tel.
volwassenen
?n 18.30-19.30 uur.
11.15-12.00 uur.
n 18.30-19.30 uur.
gynaecologie:
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 i
alleen voor vaders bovendien
19.30-21.00 uur.
Afdeling CCU (hartbewaking):
14.30 uui
uurenSe00-19.3(fi
Sportblessures:
19.30-20.30 uur.
Academisch Ziekenhuis (tel.
071-269111): alle patiënten (behalve
kinderen) 14.15-15-00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling in overleg door
lopend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten- worden ver
strekt.
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met
de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
heelkunde 14.15-15.00 uur en
18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen:
15.15-17.00 uur; babyzaal en boxen
afdeling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige.
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14.30-15.15 uur en 18.30-19.30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 uur.
Kraamafdeling: bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.15 en van
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
WIJ HEBBEN ZO ONGEVEER
DE HOOGSTE BELASTINGDRUK
TER WERELD, EXCELLENTIE
NÉÉ, IK OP6Z
«SEi/gM Vöoerpg 6evm\no>é-
CüK<34<S voos?
