TRIJFEL
PAGINA 24
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1987
NICO SCHEEPMAKER
Ik vindt dat alles moet kunnen en
mogenook een opvoering van het
toneelstuk 'Het vuil. de stad en de
dood' van Rainer Werner Fass-
binder. Maar ik vind ook dat je
niet alles zou moeten willen mo
gen. bijvoorbeeld de opvoering
van 'Het vuil. de stad en de dood'.
Als je er. zoals ik. vanuit gaat
dat in een democratie met inge
bouwde risicofaktors alles moet
kunnen en mogen, dan valt daar
natuurlijk ook de demonstratie
van rabbijn Abraham Soeten-
dorp. dr. L. de Jong, Frits Ba
rend. Jules Croiset c.s. in theater
De Lantaarn onder. Er zijn, eind
1969, wel om mindere redenen
akties gevoerd tegen toneel. Toen
was hel de Aktie Tomaat, die zich
luidruchtig beklaagde over de
vrijblijvendheid van het toneel,
dat niet aansloot bij de maat
schappelijke ontwikkeling. Nu
was het de Aktie Gemberbolus,
die (onder het motto 'Alle Cohens
aan dek!', zoals Frits Barend me
toevertrouwde) protesteerde te-
Horizontaal: 1 breekbaar; 4 mid
den-bovendeel van de tong; 8 inge
zet stuk; 9 treurspel; 10 verbran
dingsrest; 11 zeer plooibaar; 12
voorzetsel; 13 onbepaald vnw.; 14
veilige ligplaats voor schepen; 18
kippeprodukt; 19 hoogste punt; 21
op deze wijze; 23 rode vloeistof; 25
kledingstuk; 27 gereed; 28 klaar; 30
landbouwwerktuig; 31 effen, ge
lijkmatig; 32 sierlijk dier; 33 deel
v.h. oog; 34 boom.
Verticaal: 1 heraldiek wapen; 2 ge
slacht van mensen; 3 rund; 4 hei
plant; 5 omgeslagen voorboven
rand v.e. jas; 6 slotwoord van gebe
den; 7 vallei; 9 muzieknoot; 11
vlek; 12 voorzetsel; 15 wiskundig
getal; 16 zeehond; 17 fat; 20 zonder
verhoging; 21 persoonlijk vnw.; 22
heilig boek; 24 voegwoord; 25 be
vlieging: 26 zuivelprodukt; 28 soort
gen een andere vorm van vrijblij
vendheid, met als argument dal
Fassbinders stuk niet aansluit
bij de (verontrustende) maat
schappelijke ontwikkelingen.
De opvoerders van het stuk
hebben betoogd dat zij met dit
stuk juist het antisemitisme aan
de kaak wilden stellen. Dat is wel
jofel van ze, maar als de slachtof
fers van antisemitisme daar op
deze, Fassbinderiaanse manier
allerminst van gediend blijken te
zijn, dan getuigt het van hovaar
digheid dat argument toch te
blijven hanteren.
En wat rabbijn Soetendorp c.s.
de Amsterdamse Theaterschool
vooral kwalijk nemen is, dat in
voorafgaande gesprekken de ver
zekering is gegeven dat van op
voering zou worden afgezien als
het stuk ook maar tot één antise
mitische reactie aanleiding zou
geven. Welnu, in de reactieiele-
foon van de EO zei een mevrouw
ongeveer: „Het zijn de joden
weer. ik ga de joden steeds meer
haten", en een ander zei: „De jo-
den moeten maar eens goed naar
die voorstelling kijken, dan kun
nen ze leren hoe slecht ze zijn".
Een op TV geinterviewde markt
koopman zei (historisch bezijden
de waarheid), dat in de oorlog de
arme joden waren opgepakt en
de rijke joden de dans hadden
weten te ontspringen. Deson
danks gaven deze onvervalste
antisemitische uitlatingen de
Theaterschool geen aanleiding
de voorstelling, zoals beloofd, af
te gelasten.
Waren er dan misschien hoge
re. artistieke belangen in het
spel? Ik kan het me. na lezing van
het stuk, nauwelijks voorstellen,-
al geef ik grif toe dat niets zo
moeilijk is als het lezen van een
toneelscript voordat de acteurs
en regisseur alle gapingen rond
om de tekst hebben ingevuld.
..Hij zuigt ons uit, de jood. Dr
inkt ons bloed en maakt dat we
ongelijk hebben, omdat hij jood is
en wij de schuld dragenzegt
Hans von Gluck in het stuk. En
verderop:
,.En schuld heeft de jood, om
dat die ons schuldig maakt, want
hij is hier. Was hij gebleven waar
hij vandaan kwam of hadden ze
hem vergast dan zou ik nu beter
kunnen slapen. Ze hebben hem
vergeten te vergassen. Dat is geen
grap, zeggen mijn gedachten. En
ik wrijf in mijn handen als ik me
voorstel hoe hij geen adem meer
kan krijgen in de aaskamer."
Later in het stuk zegt Muller op
de vraag van zijn dochter Roma
B. of hij schuldig is aan de dood
van de ouders van 'de rijke jood':
„Ik heb me niet bekommerd om
de enkeling die ik heb gedood. Ik
was geen individualist. Ik ben
technocraat. Maar het is moge
lijk dat ik de moordenaar van
zijn ouders ben. en ik zou het met
genoegen zijn. Dus ben ik het."
Over de 'enkele jood' die je hebt
gedood hoefje je vandaagdedag
ook niet meer te bekommeren,
want de grens ligt bij zes, zoals
we dezer dagen van Michael
Graff, secretaris-generaal van de
Oostenrijkse Volkspartij, te ho
ren hebben gekregen („Zo lang
niet bewezen is dat Waldheim
met eigen handen zes joden ge
wurgd heeft, bestaat er geen pro
bleem"). Als u en ik allerlei uit
spraken in Fassbinders stuk in
een tv-forum of op een voetbaltri
bune („Ed van Thijn, joden-
zwijn!") zouden zeggen of roe
pen, dan zouden we gearresteerd
worden, maar een acteur kun je
moeilijk verbaliseren. Toch roept
hij al die dingen maar!
En als u mij nu vraagt: waar
uit blijkt dat Midler en Hans von
Gluck ongelijk hebben, worden
tegengesproken, als domoren
worden voorgesteld, dan kan ik u
daar geen antwoord op geven. De
theatermakers zeggen: nieman
d in het stuk deugt. Maar dan zeg
ik: voor 'de hoer' had Fassbinder
zes afsplitsingen nodig om ze tot
leven te wekken, en ze kregen van
hem hun eigen naam. maar voor
'de rijke jood' volstond hij met
een persoon, die net als 'de
dwerg' naamloos als prototype
door het stuk moet gaan. Klacht
van de theatermakers: de dwerg
en hebben toch ook niet geprotes
teerd? Dat is waar. Maar er zijn
geen 6 miljoen dwergen ver
moord, en niemand in het stuk
zegt het jammer te vinden dat
niet alle dwergen zijn vergast.
Moet dan alles worden uitgelegd?
Oplossing 19-11: Horizontaal: 1
apathie; 3 sextant; 5 damclub; 7
drummer; 8 linksom; 9 inbraak.
Verticaal: 1 afgrond; 2 edammer; 3
stamuil; 4 telraam; 5 dementi; 6
barkruk.
TRADITIE HERSTELLEN
Mochten er echte winterkoekjes bestaan dan horen daar ongetwijfeld de
speculaasjes bij. Onmiskenbaar symptoom van nadere winteravonden en
typische familiefeesten was altijd het toenemen van de voorraden specu
laas bij supermarkt en banketbakker. Wat dat betreft zijn de tijden in zo
verre veranderd dat .je nu het hele jaar speculaas kunt kopen. Of dat een
juiste ontwikkeling is daar kun je op z'n minst vraagtekens bij zetten
wantje raakt op deze manier wel je gevoel voor tijd kwijt.
Wie een beetje gevoel voor traditie heeft doet er daarom goed'zelf zijn
speculaas te bakken en dan alleen in de beroemde periode dat de R in de
maand zit. Zaak is het dan wel dat u een beschikt over een speculaas
plank. Een paar jaar geleden werden ze vrij veel aangeboden als keuken-
versiering maar die planken stonden vaak stijf van de beits, zodat het
koekje wat al te gekruid zou worden. Gelukkig brengt Studio Bazar Inter
national in Amsterdam een aardig kennismakingsetje op de markt, dat
naast een speculaasvorm een paar recepten bevat en de originele kruiden.
Voor f4,95 kunt u zo in huiselijke kring een mooie traditie herstellen
(GPD).
Na nat weekeinde
wordt het inet
wind vanuit
oosten kouder
Vanaf de oceaan stroomt via Schot
land en de Noordzee gedurende de
komende 24 uur vochtige en tame
lijk zachte lucht naar ons land. In
deze lucht komt veel bewolking
voor. Van tijd tot tijd kan daaruit
een bui vallen, grote regenhoeveel-
heden worden het komende etmaal
echter niet verwacht. Een zwakke
rug van hogedruk passeert morgen
van noordwest naar zuidoost over
het land waardoor de buienactivi
teit wordt onderdrukt. De tempera
turen blijven met minima van rond
6 graden en middagwaarden van
ongeveer 9 graden iets boven de
normale temperaturen in deze tijd
van het jaar. De wind neemt in de
loop van zaterdag geleidelijk af.
Een volgende oceaandepressie
brengt zondag en maandag nog
wisselvallig weer, daarna dringt
een koudere oostelijke stroming
tot over onze omgeving door.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld
door het KNMI, geldig voor zater
dag en zondag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewol
king en af en toe regen. Ten noor
den van de lijn Stockholm - Oslo
ook sneeuw. Middagtemperaturen
van 6 graden in het westen van
Noorwegen tot om het vriespunt
ter hoogte van Stockholm en Oslo.
Britse Eilanden: Half tot zwaar
bewolkt en vooral in Schotland en
Oost Engeland" perioden met re
gen. Middagtemperatuur zaterdag
ongeveer 10 graden en zondag rond
8 graden.
Denemarken: Overwegend veel
bewolking en vooral op zaterdag
perioden met regen. Middagtem
peratuur zaterdag ongeveer 7 gra
den, zondag enkele graden lager.
Duitsland, Benelux, Noord ei
Midden Frankrijk: Veel bewol-
krng en perioden met regen. Mid
dagtemperaturen rond 8 graden.
Zuid-Frankrijk, Oost-Spanje:
Zaterdag perioden met zon
droog, zondag half tot zwaar
wolkt en enkele buien. Middag-
temperaturen van 13 graden
Zuid-Frankrijk tot 18 graden
Oost-Spanje.
Zuid en West-Spanje en Portug
al: Overwegend zonnig. Middag-
temperatuur ongeveer 20 graden.
Alpenlanden: Zaterdag af en toe
zon. Zondag overwegend veel be
wolking en vooral aan de noord Al
pen perioden met regen. Boven c
ca 1200 meter ook sneeuw. Middag-
temperaturen van 8 graden aan de
noordzijde tot 12 graden aan de
zuidzijde.
LUXOR (121239): 'Full metal jacket',
dag. 19.00 en 21.15 uur. za.. zo. en woe.
ook 14.30 uur, 16 jr.
LIDO 1. 2, 3. 4 en STUDIO
(124130/133210): 'Beverly Hills Cop
'Hector', dag. 14.30.19.00 en 21.15 uur.
al.
'Een maand later', al.
The Untouchables', dag. 19.00 en
21.15 uur, do., vr., ma. en di. ook 14.30
uur, 16 jr.
'Who's that girl', al.
'Bambi'.za., zo. en woe. 14.30 uur, al.
TRIANON (123875): 'Van geluk ge
sproken', dag. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
REX (125414): 'Play me again Vanes
sa", dag. 14.30.19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'Jonge meisjes die
de liefde leren', vr. en za. 23.30 uur. 18
KIJKHUIS (142895): 'Julia's geheim',
do. t/m woe. 19.30 uur.
'Betty Blue', do. t/m woe. 21.45 uur.
Tu mi turbi', do. t/m zo. 20.00 en 22.15
'Le juge fayard', ma. 20.00 en 22.15
'La nuit de Varennes', di. 20.00 uur.
Bioscopen
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800):
EURO 1, 2, 3, 4: 'Een maand later',
dag: 21.30 uur, al.
'Who's that girl', dag. 18.45 uur, za. en
woe. 13.30 uur, zo. ook 16.00 uur.
'Mannequin', dag. 18.30 en 21.00 uur.
za., zo. en woe. ook 13.30 uur, zo ook
16.00 uur, al.
'Hector'. dag. 18.30 en 21.00 uur, za.,
zo. en woe. ook 13.30 uur, zo. ook 16.00
uur, al.
'Beverly Hills Cop II', dag. 18.30 en
21.15 uur. zo. ook 16.00 uur. al.
Kindervoorstelling: 'Bambi'. za., zo.
en woe. 14.00 uur, al.
Nachtvoorstelling;'Mannequin', za.
24.00 uur, 18 jr.
'Hector', za. 24.00 uur, 16 jr.
'Een vrouw voor elke wens', za. 24.00
uur. 18 jr.
'Sex zonder sluier', za. 24.00 uur, 18 jr.
GREENWAY: 'Maximum overdrive',
do. t/m zo. 19.00 uur. zo. 15.45 uur, al.
'One flew over the cuckoo's nest', ma.
en woe. 20.15 uur, 12 jr.
'Zoeken naar Eileen', do. t/m zo. 21.15
uur. 12 jr.
Kindervoorstelling: 'ET en zijn avon
tuur op aarde', vr., za. en woe. 15.45
Katwijk
(voor reserveringen 01718- 74075)
City 1: 'Robocop' do., vr., za., zo. en
woe. 14.45, 19.00 en 21.15 uur, ma. en
di. 19.00 en 21.15 uur.
City 2: 'Assassination', do., vr. en zo.
14.45 en 19.00 uur. za.. ma., di. en woe.
19.00 uur.
City 2: 'Een maand later', dag. 21.15
to'-
Noord wijk
(voor reserveringen 01719-12800)
•Geen opgave ontvangen.
0uöil!ctltos
20 november 1987
- In de groote rijksgeweerfabrie-
ken te Erfurt en te Spandau zijn
per telegraaf alle onlangs ontsla
gen werklieden teruggeroepen en
is bevel gegeven dat er nacht en
dag zal worden doorgewerkt. On
geveer 2000 nieuwe werklieden
zijn aangenomen en blijkbaar
zal er met kracht aan de vervaar
diging van het nieuwe geweer
van klein kaliber worden voort-
gewerkt.
- Eene boerin uit Marolles stapte
bij het station van de maison-
Blanche uit den trein; zij had
eene groote mand met lévensmid
delen aan den arm; een andere
reiziger liep tegen haar aan, de
inhoud van den mand viel op den
grond, de boerin wilde alles op
rapen, ondanks de waarschu
wing van den stationschef, en
werd door den trein uit Bercy let
terlijk in tweeën gesneden. Zij
had nog in de hand de achterpoo-
ten van een konijn.
- Zijne schoonmoeder had het ge
daan! - Onlangs werd ontdekt
dat de Duitsche aardrijkskundi
ge dr. Chavannes zijne „eerste
bouwsteenen voor de weten
schappelijke kennis van Afrika",
zooals hij zijne reisbeschrijvin
gen noemt, ontleend heeft aan het
werk der der Duitsche Loango-
expeditie. Dit feit werd in de
jongste vergadering van het „Ge
nootschap voor Aardrijkskun
de", te Berlijn, ter sprake ge
bracht. Onder den druk der tegen
hem ingebrachte beschuldigin
gen, verklaarde dr. Chavannes
daar eindelijk, „dat zijne schoon
moeder zijne handschriften had
verbrand en dat hij daarop in
wanhoop de letterdieverij had
gepleegd, om zijn werk toch ge
reed te krijgen."
- Bij een photograaf. - „Mijnheer,
ik wilde gaarne een portret heb
ben van mijn man." - „Best juf
frouw; komt hij zelf of hebt u een
portret, waarnaar 't is te copie-
ëren- Geen van beide; ik heb al
leen een politieblad, waarin zijn
signalement zeer duidelijk staat
afgedrukt!
Vijftig jaar geleden:
- DE VONDEL HERDENKING.
De Vondel - herdenking in Neer-
land's hoofdstad heeft gister
avond haar bekroning gevonden
in een gala - opvoering in den
Stadsschouwburg van het treur
spel „Faëton", waaraan luister
werd bijgezet door de tegenwoor
digheid van H.M. de Koningin.
De voorstelling, welke onder de
auspiciën stond van de Wagner-
vereeniging, zag, om in Vondel's
taal te spreken, het „puick van
Amstels burgerij" bijeen.
LEIDSCH DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD-
ADVERTENTIES
HOOFDKANTOOR
■Witte Singel 1. Leiden 071-144941
Directeur G Koopman.
Adjunct-directeur- N. Quakernaat.
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19, 2405 CG.
Alphen a/d Rijn. 01720-93961.
Vuurbaakplein 112225 JB
Katwijk. 01718-12383.
NABEZORGING
ma.-vrij.?18.00-19.30 uur 071
zaterdag. .13.00-14.00 uur 071 -1
POSTADRESSEN
ABONNEESERVICE
Nieuwe abonnementen, wijzigingen, betaiin-
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd 23,25
per post (binnenland)33.65
(maandabonnement alleen mogelijk
met automatische betaling).
200.00
262,40
386.90
per jaar. aan huis bezorgd
per post (binnenland)
Prijzen incl. 6% b.t.
Abonnementsgelden c
n voldaan. Restitutie is
de abonnementsperiode
opzegging is ontvangen, wordt het abo
ment automatisch verlengd.
Gemiddelde oplage per i
(behalve Sleuteltjes) n
REDACTIE
(niet voor nabezorging)
Features/Extra W. Schrama.
Foto-red. W. Dijkman.
Kunst, radio, t v.: P.C.Rosier.
Geestelijk leven: S.J. de Groo!
KABELKRANT
Redactie 071-144941
Advertenties 071-121942. of 071-144941.
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 tot zaterdag 13.00 uur
(Elisabeth Ziekenhuis) EHBO zieken
huis Rijnoord elke dag geopend.
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178).
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg 10.30-11.00 uur en 19.00-19.30
uur en na overleg.
Ziekenhuizen
St. Elisabeth Ziekenhuis (tel.
071-899250): volwassenen
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur.
Klasse afd. 11.15-12.00 uur.
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling gynaecologie:
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 uur,
alleen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur.
Afdeling CCU (hartbewaking):
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
uur en 19.00-19.30 uur.
Sportblessures: maandag
kinderen) 14.15-15.00
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling in overleg door
lopend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver-
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met
de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
heelkunde 14.15-15.00 uur en
18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen:
15.15-17.00 uur; babyzaal en boxen
afdeling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige.
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14.30-15.15 uur en 18.30-19.30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 uur.
Kraamafdeling: bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.15 en van
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
wij HO pen pat uwe
(majesteit zich pe komende
jaren persoonlijk
gaat bezighouden
met het
CULTUREEL verdrag
met
frankrijk p
WAAROM*
uitgerekend
IK
omdat verder niemand ook maar
een woord frans spreekt
jg köokt £>m§ etem -
jg poe*F&ronze kAMgp-
ng AAAAKr#r& egree
AWg ZigK ZiM
Jg &PPN6T öNS NAAK
ZMOov gN HAALT0H4 WggE?
&AUN- Hg BgNTggN ON-
^AVg VADgK ,gN Wg
H0UP&N VAN J>ÓLX J
