Rus Jeltsin
krijgt baan
als minister
Hassan van Marokko tussen twee vuren
Greenpeace: Engeland is
grootste vervuiler Noordzee
Letse nationalisten
botsen met politie
Gedeeltelijk eerherstel
Witte Huis
vindt rapport
partijdig
Wagenaar beticht van
vooringenomen houding
BOVEN DE BOOMGRENS
ORANJEBOOM
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (Rtr/AP) - De onlangs ontslagen partijleider van
Moskou, Boris Jeltsin, is benoemd tot eerste vice-voorzit-
ter van het Staatscomité voor bouwwerken in de Sovjetu
nie. Dit heeft het persbureau Tass gisteren gemeld. De Op
perste Sovjet heeft Jeltsin in zijn nieuwe functie de rang
van minister verleend, aldus Tass.
LONDEN (GPD) - Engeland is de
grootste boosdoener als het gaat
om de vervuiling van de Noordzee.
En zal als zodanig ook worden aan
gesproken, wanneer het de volgen
de week gastheer is van de Noord
zee Ministers Conferentie. Maar of
het daardoor van houding zal ver
anderen, staat te bezien. In ieder
geval heeft de internationale mil
ieu-organisatie Greenpeace daar
diepe twijfels over en is van plan
die vóór en tijdens de conferentie
van volgende week zo sterk moge
lijk uit te dragen. Dit deelde woord
voerder Andrew Booth van de Brit
se Greenpeace-afdeling gisteren in
Londen mee.
Volgens Booth is zijn eigen dier
bare Albion een ernstige zeevervui
ler, die maar raak doet. En die zich
telkens verschuilt achter zoge
naamde wetenschappelijke onder
zoeken, waaruit dan zou moeten
blijken dat er nauwelijks of hele
maal niet van vervuiling sprake is.
Terwijl de andere Noordzeelan
den zich steeds meer zorgen ma-
ken en ook steeds meer technische
maatregelen nemen om de vervui
ling van een van 's werelds meest
visrijke zeeën te bestrijden, gaat
Engeland gewoon door met het
dumpen van alle mogelijke afval in
zee. Tot groeiende ergernis en irri
tatie van de andere Noordzeelan
den.
Volgens Andrew Booth wordt de
komende conferentie de laatste
Noordzee Ministers Conferentie,
als opnieuw blijkt dat door toe
doen van de Britten geen gezamen
lijke anti-vervuilingsstrategie mo
gelijk is. In een uitgebreid rapport
stelt Greenpeace onomwonden,
dat Groot-Brittannië op dit mo
ment de enige natie is die zijn riool-
slib in de Noordzee stort. Tegen het
einde van 1989 zal het de enige na
tie zijn die industriële afval loost in
de Noordzee.
De Britten houden tot op de dag
van vandaag hardnekkig vol dat zij
het volste recht hebben om eigen
kustwateren te gebruiken voor het
lozen van afval. Zij staan daarin al
leen tegenover de andere Noord
zeelanden, die tot nu toe tegen Brit
se dovemansoren hebben geroe
pen dat er wel degelijk andere, vei-
Jeltsin werd vorige week ontslagen
als partijleider van Moskou nadat
hij eerder in het Centraal Comité
kritiek had uitgeoefend op het be
leid van hervormingen, 'perestroj
ka', van partijleider Michail Gor-
delijk waren voor zaken als de pro-
duktie van bouwmaterialen en wo
ningbouw werden eerder dit jaar
samengevoegd om de werkzaam
heden te stroomlijnen.
Met de benoeming krijgt Jeltsin
batsjov. Deze week werd bekend iets van het prestige terug dat hij
gemaakt dat Jeltsin in een zieken
huis is opgenomen, waar hij een
medische behandeling ondergaat
wegens hartklachten.
Dat Jeltsin de rang van minister
krijgt betekent dat hij een van de
hoofden van de regeringsdiensten
wordt, hoewel hij niet de topman
het nieuwe superministerie
verloor toen hij werd ontslagen als
partijleider in de hoofdstad, omdat
hij de voorkeur zou hebben gege
ven aan zijn persoonlijke ambities
boven de belangen van de partij en
het volk.
De 56-jarige Jeltsin, een vurig
voorstander van het perestrojka-
beleid van Michail Gorbatsjov,
lende ministeries die verantwoor-
r bouwwerken wordt. Verschil- werd ontslagen omdat hij kritiek
zou hebben geleverd op het tempo
van de hervormingen.
Hoewel regeringsfunctionaris
sen op ministersniveau veelal min
der invloed op het nationaal beleid
hebben dan de mensen in de partij
top, geeft de benoeming van Jelts
in aan dat hij een belangrijke rol zal
blijven spelen in het streven van
Gorbatsjov naar hervormingen en
openbaarheid. Woningbouw is een
zeer belangrijk binnenlands be
leidspunt in de Sovjetunie.
De benoeming kan ook beteke
nen dat Gorbatsjov en de twaalf an
dere leden van het Politburo
wrevel wilden wegnemen bij de
Moskovieten, bij wie Jeltsin zeer
pop_ulair was. Zijn ontslag leidde
ook tot angst dat er een eind begon
te komen aan de hervormingen.
Jeltsin begon zijn carriere als op
zichter in de bouw in de stad
Sverdlovsk in de Oeral. Hij is sinds
de viering van de revolutie, op 7 no
vember, niet meer in het openbaar
gezien.
WASHINGTON (AP) - Inspelend
op meningsverschillen in het Con
gres ten aanzien van het eindrap
port van de onderzoekscommissies
over de Iran-Contra-affaire, heeft
het Witte Huis gisteren gezegd dat
de conclusies uit het rapport „voor
spelbaar partijdig" zijn en niets
nieuws bieden.
In het rapport wordt gezegd dat
president Reagan het land herhaal
delijk heeft misleid, onvoldoende
leiderschap en controle heeft uitge
oefend op zijn staf, en een sfeer
heeft geschapen of toegelaten
waarin medewerers het gevoel
konden krijgen dat het geoorloofd
was het congres voor te liegen als
dat gebeurde in het belang van een
goede zaak.
De zes Republikeinen in de on
derzoekscommissie van het Huis
van Afgevaardigden en twee van
de vijf Republikeinen in de Se
naatscommissie hebben de conclu
sies van het rapport veroordeeld,
en blijven volhouden dat er slechts
sprake is geweest van „beoorde
lingsfouten".
Het Witte Huis maakte daar on
middellijk en dankbaar gebruik
van. Gary Bauer, medewerker be
leidsontwikkeling van de presi
dent en aanvoerder van de conser
vatieve krachten in het Witte Huis,
noemde de conclusies „voorspel
baar partijdig, een laatste poging
om een president in discrediet te
brengen die ze in verkiezingen
nooit hebben kunnen verslaan".
Bauer zei dat het land wil dat het
Witte Huis „aan de slag gaat en hier
verder geen aandacht aan be
steedt".
Buitenland kort
Moord in liftkooi
In de Chinese provinciale hoofd
stad Zhengzhou zijn in de liftkooi
van een warenhuis vier vrouwen
vermoord toen zij de opbrengst
van de dag naar de bank wilden
brengen. Een klopjacht van de po
litie liep uit op de aanhouding van
drie jongemannen die in leeftijd
variëren van 19 tot 24 jaar en van
wie er twee in het warenhuis werk
ten. De daders wilden er met 95.000
gulden vandoor gaan. De moord is
de ergste in de geschiedenis van de
Volksrepubliek.
Geen CBS
De Amerikaanse televisiemaat
schappij CBS heeft nul op het re
kest gekregen van Sovjetpartijlei
der Gorbatsjov. CBS had in ver
band met de komende Ameri
kaans-Russische top om een inter
view gevraagd. Moskou neemt het
CBS kwalijk dat in juli een reporta
ge over Afghanistan is uitgezonden
en is nog steeds gebelgd over de
vragen die CBS-journalist Dan' Ra
ther in 1985 tijdens een bezoek van
Gorbatsjov aan Parijs stelde. Die
vragen gingen over de emigratie
van joden. ABC en NBC wachten
nog op antwoord op Gorbatsjov in
zake hun verzoeken om interviews.
Verminkingen
De Mocambiquaanse verzetsbe
weging MNR heeft bij een overval
op een theeplantage in Zimbabwe
in het grensgebied 20 kinderen van
rond de 15 jaar ontvoerd naar Mo-
cambique. Vijf kinderen werden
weer vrijgelaten maar gedood door
een patrouille die de hoofdgroep
van het commando volgde. Zeven
andere kinderen werden terugge
stuurd nadat hun oren waren afge
hakt. Een kind ontsnapte maar
raakte zwaar gewond. De MNR
strijdt, met steun van Zuid-Afrika
en de Verenigde Staten, tegen de
links georiënteerde regering van
Mocambique.
LUZERN - In het Zwitserse Lu-
zern wordt op het ogenblik een drie-
dagse oefening gehouden in het
evacueren van de bevolking bij een
eventuele nucleaire dreiging. Deze
1600 meter lange tunnel zal dan
20.000 mensen moeten herbergen.
De tunnel kan worden afgesloten
door deuren van elk 350 ton. Zo'n
1200 ambtenaren zetten 20.000 bed
den klaar. (foto anp>
ADVERTENTIE
JERUZALEM (GPD) - De Israëli
sche openbare aanklager in het
Demjanjuk-proces heeft van het
Amsterdamse dagblad 'Het Parool'
bandopnamen gekregen van een
interview met de Nederlandse psy
choloog prof. Wilhelm Wagenaar
die deze week als deskundige van
de verdediging in Jeruzalem ge
tuigt. Dit is gisteravond door de
hoofdredactie van de krant beves
tigd. Wagenaar had voor de afgifte
van het casettebandje geen toe
stemming gegeven. Uit een door de
rechtbank geëiste en vandaag te
presenteren vertaling van het op-
proces bevooroordeeld was, zoals
de openbare aanklager Michael
Shaked probeert te bewijzen.
Shaked citeerde een alinea uit
het op 10 oktober in Het Parool af
gedrukte interview waarmee hij
altijd iets nieuws onder de zon.
daden verdachte John Demjanjuk
vooringenomen was. Maar recht
bankpresident Dov Levin nam
geen genoegen met een willekeurig
citaat uit de krant. Tot woede van
Wagenaar meldde Shaked droog
jes dat hij over het casettebandje
beschikt dat het gehele interview
bevat. De rechtbank gelastte een
vertaling van het vraaggesprek.
Volgens de redactie van Het Pa
rool is het bandje enkele weken ge
leden in Nederland aan een van de
Het voorbeeld van de verbetering
in de relaties tussen Washington en
Moskou lijkt ook in Noord-Afrika
navolging te vinden. Morgen arri
veert in Marokko een technische
missie van de VN,die het lang be
loofde, maar steeds uitgestelde re
ferendum in het gebied van voor
malig Spaans Sahara moet voorbe
reiden. En ook in de relaties tussen
Marokko en de bevrijdingsbewe
ging Frente Polisario, die elkaar
sinds de afstoting door Spanje van
zijn voorlaatste Afrikaanse koloni
ën een bloedige woestijnoorlog be
vechten, lijken de eerste sympto
men van de inzettende dooi waar
neembaar, ook al is het alleen van
Marokkaanse kant. In een inter
view met de Zweedse tv verklaarde
koning Hassan II, dat hij na het re
ferendum bereid is met het Polisa
rio, door de Marokkaanse monarch
tot dusverre steevast bestempeld
Koning Hassan II - slimme
strateeg - <f0t0 afp>
als een "huurlingenleger van Alge
rije", te onderhandelen. Revolutio
naire ontwikkelingen in het roerige
Noord-Afrika of de zoveelste illu
sie, die na verloop van korte tijd ge
doemd is als een zeepbel uit elkaar
te spatten?
door
Gerrit Jan Hoek
Vast staat in elk geval, dat na ja
renlang aandringen van de VN en
de Organisatie van Afrikaanse Een
heid, (OAE), en talloze resoluties
van de VN, koning Hassan II einde
lijk de concessie heeft gedaan, de
missie van de VN tot het omstre
den gebied toe te laten. De op
dracht van de VN-delegatie, die on
der leiding zal staan van de Soma
liër Abdulrahim Fara, bestaat er
voornamelijk uit om alle techni
sche en veiligheidsaspecten van
het komende referendum te onder
zoeken. Met name in hoeverre de
aanwezigheid van de Marokkaanse
autoriteiten en het Marokkaanse
leger een eerlijke uitspraak van de
voormalige nomadenbevolking op
de vraag of ze onafhankelijk willen
zijn dan wel definitief aansluiting
willen bij Marokko, negatief kun
nen beinvloeden. En daar wringt
precies de Marokkaanse schoen.
Het Polisario, daarin gesteund
door Algerije, verlangt, dat het Ma
rokkaanse leger zich tijdens het re
ferendum uit het gebied zal terug
trekken. Omdat de aanwezigheid
van meer dan 100.000 militairen te
veel op intimidatie zou lijken. Als
oplossing heeft het Polisario ge
suggereerd, dat VN-troepen in de
druk van de Marokkaanse publie
ke opinie, die na zoveel financiële
menselijke offers zelfs een mini-
het referendum moeilijk zou
kunnen verwerken. Vandaar, dat
Hassan begin deze maand een sus
sende toepraak voor de Marok
kaanse tv moest houden, om de
Marokkanen, verontrust over de
komst van de 'VN-delegatie, tot
kalmte te manen met de verzeke
ring, dat "Marokko het referendum
gaat winnen".
Nog raadselachtiger is Hassans
aanbod om na het referendum met
het Polisario te onderhandelen. Als
genomen gesprek moet blijken of men. Tijdens het interview liep een
Wagenaar in dat interview over het bandje mee dat alleen was bedoeld
om die journalist later te helpen
met de uitwerking van het vraagge
sprek. Ik heb nooit toestemming
gegeven het voor andere doelein
den aan te wenden", aldus Wage
naar die overweegt een klacht i:
wilde aantonen dat de hoogleraar dienen bij de Nederlandse Raad
ten gunste van de van oorlogsmis- van de Journalistiek.
liger en ook economisch verant
woorde alternatieven zijn.
Elke keer wanneer geprobeerd
wordt om op dit punt afspraken te
maken steekt Groot-Brittannië een
spaak in het wiel. Conclusies van
onderzoekers, dat in de eigen zui
delijke kustwateren steeds meer
vissen afwijkingen vertonen en bij
voorbeeld in de monding van de
Theems meer dan dertig procent
van alle bot en schar door de ver
vuiling is aangetast, maken op de
Britten - naar het schijnt - tot nu
toe weinig indruk.
Niet alleen van de zijde van
Greenpeace, ook andere organisa
ties zullen de komende dagen pro
beren om in het hol van de leeuw
de sombere boodschap van een
straks totaal vervuilde Noordzee,
zo sterk mogelijk te brengen. Zo
komt er aan de pier bij de Tower in
Londen een Westduitse boot te lig
gen waarop discussies en perscon
ferenties over de al zo sterk vervuil
de Noordzee en Waddenzee wor
den gehouden. Bovendien is er op
de boot een tentoonstelling over de
vervuiling te zien.
Tevens zal aandacht worden be
steed aan de nieuwe mogelijkheid
om straks miljoenen tonnen riool-
slib - In Engeland zeer sterk verm
engd met industrieel afval - ver in
de Atlantische Oceaan te dumpen.
Het is een idee van de rederij
Maersk. Deze wil een grote bulk
carrier ombouwen, zodat het schip
minstens 100.000 ton van dit afval
naar de diepe Atlantische Oceaan
kan varen. Daar zal het vuil via een
reusachtige, kilometerslange
slang, tot vlak bij de oceaanbodem
worden geloosd.
STOCKHOLM (AP/AFP) - In de
Letse hoofdstad Riga en de haven
stad Liepaja zijn duizenden jonge
ren gisteren slaags geraakt met po
litie en veiligheidstroepen die door
de Sovjetrussische autoriteiten wa
ren ingezet om te voorkomen dat
Letse nationalisten demonstratief
de onafhankelijkheidsverklaring
van 18 november 1918 zouden ge
denken, zo heeft de Baltische Hels-
inki-groep in Stockholm bekend
gemaakt.
Deze Zweedse mensenrechten-
groepering, die zich baseerde op
verklaringen van Letse ballingen
in Westduitsland, zei dat „enkele
duizenden jongeren" gisteravond
in Riga door politiekordons waren
gebroken en rond het Letse vrij
heidsmonument in gevecht waren
geraakt met eenheden van de vei
ligheidstroepen.
Volgens deze zegslieden waren
er zeker 8.000 demonstranten bij de
gevechten met de politie betrok
ken. Zij maakten voorts melding
van „vele gewonden" en ook zou
den er veel arrestaties zijn verricht.
Nationalistische groeperingen
hadden opgeroepen tot betogingen
tegen de annexatie van Letland
door de Sovjetunie. Letland kende
tussen de beide Wereldoorlogen
een periode van autonomie. Letse
nationalisten legden daarvoor op
18 november 1918 de basis door
een verklaring die het gebied onaf
hankelijk maakte van de Sovjetu
nie. Eind 1944 werd Letland door
de Russen veroverd op de Duit
sers, die het in het begin van de
oorlog hadden bezet. Sinds 1944
maakt Letland als Sovjet-repu
bliek deel uit van de Sovjetunie.
In augustus verzamelden zich
duizenden mensen in Riga en in de
hoofdsteden van de andere twee
Baltische republieken, Litouwen
en Estland, om te protesteren te
gen de annexatie door de Sovjetu
nie. Volgens zegslieden in Moskou,
die contact onderhouden met Let
se activisten, had de politie giste
ren maatregelen getroffen om her
haling van dergelijke demonstra
ties te voorkomen.
Plekken waar in augustus was
gedemonstreerd werden afgegren
deld. Voorts werd een aantal be
kende activisten onder huisarrest
geplaatst.
openbare aanklagers afgegeven.
De van oorsprong Nederlandse ju
rist Michael Horowitz was in ons
land om namens het Israëlische
openbare ministerie de gangen van
Wagenaar na te trekken. Tijdens
zijn verblijf had hij een ontmoeting
met de Parool-verslaggever die Wa
genaar had geïnterviewd. Die gaf
het bandje aan Horowitz omdat, zo
beweert Het Parool, Wagenaar zou
hebben gezegd dat „al het bespro
kene mocht worden afgedrukt".
Maar Wagenaar ontkende dat
gisteravond vanuit zijn hotel in Je
ruzalem. „Ik voel me zwaar geno-
De vraag is nu wat er precies op
het bandje staat. Als blijkt dat Wa
genaar tijdens het vraaggesprek
met Het Parool dingen heeft ge
zegd die hij tegenover de verslag
gever als vanzelfsprekend vertrou
welijk beschouwde en die van
vooringenomenheid getuigen, dan
zal de openbare aanklager de recht
bank verzoeken de getuigenverkla
ringen van Wagenaar niet meer se
rieus te nemen.
Opzienbarende
wapenvondst
in garagebox
nabij Brussel
BRUSSEL (ANP) - In Sint-Lam-
brechts-Woluwe, eén van de ne
gentien gemeenten van de agglo
meratie Brussel is op 9 november
een opzienbarende wapenvondst
gedaan. Het nieuws is gisteren
pas bekend geworden. De
vondst werd bevestigd door het
parket van Nijvel, het plaatsje
waarnaar de "bende van Nijvel"
werd genoemd. Die bende is be
rucht geworden door overvallen
op supermarkten in België waar
bij tientallen volwassenen en
kinderen zijn omgekomen.
De wapens zijn gevonden in
een garagebox na een speuractie
waarbij de gerechtelijke politie
van Nijvel en de bijzondere op
sporingsbrigades (BOB) van Wa
ver en Brussel nauw samenwerk
ten. Het gaat om een partij uiterst
moderne handvuurwapens die
in de oudejaarsnacht van 1981
gestolen zijn uit de zwaarbe
waakte wapenkamer van de
rijkswachtkazerne in de Brussel
se gemeente Etterbeek. De wa
pens behoorden toe aan de speci
ale interventie-eenheid van de
rijkswacht die jaren geleden
werd opgericht en die speciaal
terreurbestrijding als taak kreeg.
In de garagebox werden ook
de meeste wapens gevonden die
op 15 mei 1985 gestolen waren uit
het huis van Juan Mendez-Blaya,
een van de topmensen van de
Belgische FN-wapenfabriek.
Mendez-Blaya werd op 6 januari
1986 dood in zijn auto aangetrof
fen. De wagen stond op de
vluchtstrook van de snelweg na
bij Rosières. Mendez-Blaya
bleek met pistoolschoten ver
moord te zijn.
De wapendiefstal uit de rijks
wachtkazerne in Etterbeek werd
pas op 2 januari 1982 ontdekt.
Toen bleek dat uit de speciale
wapenkamer alleen maar de al
lermodernste wapens waren ont
vreemd.
De wapens bleken met een au
to van de rijkswacht uit de kazer
ne naar buiten te zijn gebracht.
Die wagen werd later, leeg, in
een laan in Brussel teruggevon
den. Er was een grote hoeveel
heid peper in de auto gestrooid
waardoor speurhonden geen
kans hadden om ook maar enig
spoor te volgen.
De verdenking viel op een ge
geven moment op Madani Bou-
houche. Dat is een vroeger lid
van de Brusselse BOB die nadat
hij de dienst verlaten had een wa
penhandel begon. Bouhouche
werd in februari 1986 aangehou
den. Zodra bekend werd dat
Bouhouche was aangehouden,
verdween de adjunct-directeur
van de gevangenis in de Brussel
se gemeente Vorst, Jean Bultot,
spoorloos. Later kwam aan het
licht dat de man naar Paraguay
was gevlucht.
de autochtone bevolking er de
voorkeur aan zou geven om op ei
gen benen te staan, zou Hassan be
reid zijn met het Polisario na de er
kenning van de onafhankelijke
nieuwe staat te onderhandelen
over een mogelijke federatie tus
sen de twee naties.
In het verleden is meermalen ge
bleken, dat de akties van de sluwe
politieke strateeg Hassan moeilijk
te doorgronden zijn. De plotselinge
ommezwaai van Hassan zal voor
een belangrijk deel ingegeven zijn
door de groeiende internationale
invloed van het Polisario, wiens
onafhankelijke Republiek buiten
zijn eigen geclaimde territoir intus
sen al door 93 landen diplomatiek
periode van het referendum tijde- erkend is. Maar het grootste myste-
lijk de taken van het Marokkaanse rie is wat er de laatste maanden via
leger zullen overnemen. Maar Ma- de "tentendiplomatie" achter de
rokko lijkt op voorhand niet van schermen bekokstoofd is. Tijdens
plan zijn leger uit het gebied terug het bezoek van Mitterrand aan Ra-
te trekken, ook al zou het maar tij- bat in april heeft de Franse presi-
delijk zijn. Koning Hassan II be- dent sterk op oplossing van het
vindt zich tussen twee vuren: de conflict in de Sahara aangedron-
belofte aan de secretaris-generaal gen. In mei ontmoetten Hassan en
van de VN, Perez de Cuellar, om de Algerijnse president Chadli
het referendum te houden en de Benjedid elkaar onder supervisie
ADVERTENTIE
van koning Fahd van Saoedie-Ara-
bie. Hoewel dat topoverleg offi
cieel niet zo veel opleverde, wordt
male kans op een negatieve uitslag gefluisterd, dat Algerije bereid zou
zijn het Polisario langzaam te laten
vallen. In ruil voor de Marokkaan
se concessie Algerije toegang te
verlenen tot de Atlantische kust,
waar Algerije zijn ijzererts uit het
gebied van Tinduf zou kunnen ver
schepen. En ook de uitlating van
kolonel Gadaffi dezer dagen in een
Marokkaanse krant, dat Libië geen
voorstander is van een nieuwe
staat in het noorden van Afrika is,
na de breuk tussen Marokko en Li
bië, nogal dubbelzinnig.
Wat voor iedere drank geldt, geldt ook voor een
boompje: drink niet te vaak te veel.
En vooral boompjes zijn zo lekker dat de boom
grens nog wel eens overschreden wordt.
Dus als u door de bomen het bos niet meer ziet
laat u naar huis brengen of bestel een taxi.
'N VORSTELIJK BIER SINDS 1671
