m
82;
Elf poppentheatergroepen te gast bij Jan Klaassen
89:
105;
Vietnamese watermarionetten op festival in Amsterdam
Twee nieuwe
foto's van
Anne Frank
ontdekt
Beekman wint kort geding
EEN NIEUWE START MET
JAN VAN DEN BROEK
JANvandenBROEK
50
Tweede Kamer wil kleine
verschuivingen in kunst
Keulen eert zijn zoon
Joost van den Vondel
Auteursfonds Victor Hugo in het leven geroepen
AMSTERDAM (GPD) - In het Heiligewegbad in Amster
dam klinkt een oorverdovend lawaai. Niet, zoals dat door
gaans in zwembaden gebruikelijk is, afkomstig van ove
renthousiaste zwemlustigen. Het bad is voor dat doel reeds
geruime tijd gesloten. Sinds twee weken wordt hier in
koortsachtig tempo gezaagd en getimmerd. Het zwembad
moet nog voor donderdag 19 november het aanzien krijgen
van een tropisch paradijs, compleet met tempel, zittribu-
nes en tropisch groen. Het Heiligewegbad gaat vanaf die
dag het decor vormen voor watermarionetten uit Vietnam.
Van 19 tot en met 29 november Vietnam genoemd. Deze groep bijt
wordt in Amsterdam een interna- morgenavond de spits afin het Hei-
tionaal Poppentheaterfestival ge- ligewegbad. Water speelt een i
houden. Twaalf groepen uit even
zoveel landen brengen
theateraccomodaties ma.
voorstellingen en zestien verschil
lende produkties. Een uniek festi
sentiële rol bij deze traditionele
zeven theatervorm. Die ontstond eeuwen
liefst 68 geleden in de moerassige delta's in
het noorden van Vietnam. Het wa
troebel en daarom uiterma-
val, want de ruim 150 deelnemers te geschikt voor dit poppenspel,
spelen uitsluitend traditioneel De ongeveer veertig centimeter
poppentheater. De voor Nederland hoge watermarionetten staan op
traditionele Jan Klaassen speelt meterslange stokken. Het lichaam
gastheer voor zes Aziatische en vijf
andere Europese poppentheater-
groepen.
door
de pop drijft op het water, het
voetstuk bevindt zich als drijver
onder de waterspiegel en dient
voor steun, evenwicht en behen
digheid van de marionet. Een net-
Vietnamese watermarionetten vertonen hun kunsten in het Heiligewegbad in Amsterdam
NOVEMBER 1987
DEN HAAG (GPD) - De Tweede
Kamer zal op 30 november tijdens
de behandeling van het Kunsten
plan 1988- 1992 van minister Brink
man aandringen op 'kleine ver
schuivingen die geleidelijk worden
doorgevoerd'. De vergaande maat
regelen die de minister voorstelt,
maken, voor zover nu bekend, geen
enkele kans in de kamer.
De door Brinkman voorgestelde
spreiding van de kunst is niet in
evenwicht, is de algemene kritiek
in Den Haag.
Met name de sectoren muziek en
toneel in het oosten van het land en
andere regio's zouden er veel te be
kaaid vanaf komen.
Dat betekent zeer waarschijnlijk
voor het oosten dat Opera Forum
in Enschede (mogelijk afgeslankt)
haar symfonische taak behoudt en
KEULEN (GPD) - De Westduitse
stad Keulen heeft gisteravond de
400-ste verjaardag van zijn grote
zoon Joost van den Vondel op pas
sende wijze gevierd. Vondel mag
dan wel onze grootste dichter zijn.
maar hij werd op 7 november 1587
geboren in de Groszen Witschgasse
2 in Keulen. De stad herdenkt dit
ook elk jaar.
Er had een internationaal feest
plaats in de Universiteit van Keu
len, waar onder Nederlandse lei
ding 400 Duitsers Neerlandistiek
studeren. Minister Brinkman en
staatssecretaris Van der Linden
vertegenwoordigden de vaderland
se regering, maar ook de Belgen
waren sterk vertegenwoorigd. Per
slot van rekening kwamen de Von
dels via Antwerpen naar Keulen.
Hoewel Vondel bijna zijn hele le
ven in ons land doorbracht, heeft
hij zijn geboortestad nooit verge
ten. De indrukken van zijn jeugd in
Keulen hebben hem zijn hele leven
begeleid. Het wel en wee van Keu
len ging hem ter harte. En toen de
Zweedse koning Gustav Adolf in
de Tachtigarige Oorlog met zijn le
ger richting Keulen marcheerde
stuurde Vondel hem het gedicht
'de Olijftak' om 'zijne majesteit te
(archieffoto)
en dieren spelen in korte scènes
hun verhalen, omgeven met vuur
werk.
In Vietnam spelen deze voorstel
lingen altijd in de vrije natuur. De
schaarse voorstellingen die ooit in
Europa werden gegeven, hebben
plaats in een zwembad. Nog on
langs waren de marionetten te zien
in het Parijse openluchtbad Delig-
ny. De aan een aangename water
temperatuur gewende spelers had
den het er ijskoud. In Amsterdam
zal dat zeker niet gebeuren. Het wa
ter zal er niet alleen verwarmd zijn,
maar bovendien gekleurd met ca
ramel. Dit om de drijfstokken on
zichtbaar te maken. Ook het decor
van ontwerper Peter Bon zal voor
de spelers ongetwijfeld een verras
sing zijn. Want ook die entourage
het Gelderse gezelschap Toneel
groep Theater blijft voortbestaan
(wellicht ook in afgeslankte vorm).
Hierbij moet een slag om de arm
worden gehouden, want de fracties
in de Tweede Kamer nemen pas
volgende week een definitief
standpunt in.
De kamer moet nog een politiek
compromis bereiken over de her-
schikkings-alternatieven
Volgens CDA- kamerlid Beine-
ma wordt er 'ten gunste van de re
gio' of geld bij de Randstad wegge
haald 'of een aantal nieuwe initia
tieven van de minister niet ge
steund'.
Algemeen bleek de afgelopen
weken de verbazing groot over 'het
ongekende simplisme waarmee
minister Brinkman de podium
kunst de nek omdraait'.
bewegen dat ze Keulen, mhn ge-
boortstad. verschoone'. In zijn poë
zie kwam hij vaak terug op de stad.
de Rijn en op zijn geboortehuis
'Zur Fyolen'. Aan de beschermhei
lige van Keulen, de heilige Ursula,
wijdde hij het treurspel 'Maegh-
den'.
Keulen heeft 'zijn' dichter steeds
in ere gehouden. Festiviteiten rond
zijn geboorte en dood zijn al sinds
1879 traditie. Vol trots herinnert
Keulen aan het werk van de vroe
gere directeur van het Instituut
voor Filologie in Keulen, prof.
P.J.H. Vermeeren, die in 1972 in
"het Franciscanerklooster in Vor-
den de verzameling 'Vondeliana'
samenstelde. De toen 1700 exem
plaren omvattende verzameling li
teratuur van en over Vondel is nu
uitgegroeid tot de een na grootste
ter wereld. Alleen die van Amster
dam is nog groter.
Maar Keulen biedt nog meer
Vondel. Het stedelijk museum be
zit een verbazingwekkend aantal
Vondelportretten en op dit mo
ment is er een tentoonstelling te
zien met Vondel-menukaarten,
Vondel-grafieken, een selectie uit
de Vondeliana en Vondel- en Luci
fer-bier, gebrouwen door onze zui
derburen.
ASSEN (ANP) - De president van
de rechtbank in Assen heeft gister
morgen de uitgeverij Rest Boek
BV in Hoogeveen verboden om een
verzamelbundel van verhalen van
de kinderboekenschrijfster Thea
Beekman openbaar te maken.
Voor elk boek dat in strijd met dit
verbod op de markt komt, moet de
uitgeverij een dwangsom van dui
zend gulden betalen.
De president stelde met deze uit
spraak Thea Beekman in het gelijk
in een kort geding dat zij vorige
week tegen Rest Boek had aange
spannen. Daarin verzette de
schrijfster zich tegen de plannen
werd hen buiten Vietnam nog nim
mer verleend.
Nederlands gastheer Jan Klaas
sen wordt gespeeld door Wim
Kerkhove van 'Pantijn'. Sinds 1981
was 'Pantijn' de Poppenkast van
de Dam, die daar al minstens 150
jaar staat. En wat is er meer tradi
tioneel Nederlands dan Jan en Ka
trijn? Niet alleen met elkaar heb
ben zij het aan de stok, maar ook
met de immer aanwezige veld
wachter, de duivel en de huisbaas.
Jan Klaassen stamt rechtstreeks af
van Pulcinella uit de Italiaanse
commedia dell'arte. Op de reizen
van Italiaanse comedianten door
Europa werd deze figuur in veel
landen overgenomen. Zo werd Pul
cinella in Frankrijk Polichinelle, in
Engeland Punch en in Duitsland
Prutschenell.
AMSTERDAM (ANP) Met een
mislukte veiling door 'veiling
meester' Theo Olof van een teke
ning van Frits Muller, waarop nie
mand een bod deed maar waarvoor
iemand later toch nog 600 gulden
neertelde, is het Fonds Victor Hu-
go gisteren in de Amsterdamse
Vondelkerk van start gegaan.
Het fonds wil steun verlenen aan
auteurs die zich teweer stellen te
gen inbreuk op hun auteursrecht,
een verschijnsel dat dikwijls voor
komt. Vaak is daar geld voor nodig,
dat de auteur niet heeft.
Zonder de rechtsbijstand zijn de
kosten van een kort geding al gauw
3.000 gulden. Wordt er verder ge
procedeerd, dan kunnen de kosten
tot meer dan 25.000 gulden oplo
pen. Vaak ziet een schepper van
creatief werk er dan maar van af
zijn recht te halen, aldus de initia
tiefnemers van het fonds.
Het Fonds Victor Hugo wil dat
van het Hoogeveense bedrijf om
een aantal oudere verhalen van
haar hand in een verhalenbundel
uit te geven onder de titel 'Thea
Beekman vertelt' De schrijfster
had bezwaar tegen deze titel en de
goedkope wijze waarop de bundel
is uitgegeven. Verder wilde me
vrouw Beekman niet dat de verha
len opnieuw zouden worden gepu
bliceerd, omdat ze verouderd wa
ren.
De president overweegt in zijn
uitspraak dat Rest Boek BV on
rechtmatig heeft gehandeld door
niet vooraf contact op te nemen
met de schrijfster.
Het is dan ook niet verwonder
lijk dat in het traditionele Europese
poppentheater deze commedia
deH'arte-figuren geregeld terugke
ren. Op het festival komt het Tsje
chische 'Drak Theater' dan ook
met Petruschka, de Russische Jan
Klaassen. 'Che's Cabotans d'A-
miens' uit Frankrijk brengen hun
Lafleur en Sandrine. Het Antwerp
se theater 'De Poesje' ontleent zijn
naam ook al aan de Napolitaanse
Pulcinella. Hier zijn het de antieke
stangpoppen die de gloedvolle dra
ma's tot leven brengen.
Italië zelf brengt een complete
opera op mini-niveau. In een kast,
niet groter dan twee bij drie meter,
passeren ruim 250 marionetten de
revue. Het is de groep 'Carlo Colla e
Figli' met 'De gelaarsde kat'. Het
poppentheater van de familie Colla
veranderen "want een recht dat
niet uitgeoefend wordt is geen
recht". Het fonds wil niet alleen au
teursrechtelijke bescherming bie
den aan boeken, maar ook andere
geschriften, muziek, film, video, fo
tografie, schilder-, teken- bouw- en
beeldhouwwerken, toneel, ballet,
opera, omroepprogramma's, toege
paste kunst, industriële vormge
ving, computerprogramma's en in
principe elk oorspronkelijk voort
brengsel, op welke wijze of in wel
ke vorm dat ook tot uitdrukking
komt.
dateert al van 1835. Twintig jóar ge
leden dreigde het theater door fi
nanciële problemen verloren te
gaan, maar werd met steun van de
overheid nog juist op tijd gered
dankzij een enthousiaste groep
mensen onder leiding van Eugenio
Monti-Colla.
Aziatisch theater
Wat het Europese poppenspel
gemeen heeft in de oorspronkelij
ke commedia dell'arte, heeft het
Aziatische poppentheater in de
oosterse overleveringen. Bijvoor
beeld het beroemde Indiase hel
dendicht 'Ramayana'. Zo komt
'Rodsiri Company' uit Thailand
met een voorstelling die op deze
overlevering is gebaseerd. De
groep speelt met de koninklijke
marionetten van Siam (het vroege
re Thailand). Tot voor kort waren
deze poppen nog uitsluitend be
stemd voor voorstellingen in het
koninklijk paleis en op ceremonië
le bijeenkomsten.
India zelf komt met het Pavakat-
hakali-poppentheater. Letterlijk
betekent het poppenverhaalspel,
gebaseerd op een van oudsher klas
siek dansdrama. De oranisatoren
noemen het een klein wonder dat
dit zeer fraaie poppenspel nog is te
zien. Nog geen acht jaar geleden
bestonden in India nog maar acht
spelers die de eeuwenoude buik
poppen konden hanteren en de
mondeling overgeleverde verhalen
kenden. Dankzij de inzet van de
heer G. Venu die nieuwe poppen
spelers intensief trainde lijkt het
voortbestaan van deze traditionele
theatervorm voorlopig gewaar
borgd.
China is weer op een geheel an
dere manier spectaculair. Dit land
is vertegenwoordigd met het
'Quanzhou Poppentheater'. Dit
keer geen ingetogen voorstelling,
maar een zeer extraverte waarvan
de geschiedenis teruggaat tot de
negende eeuw. De groep bestaat
Het benodigde geld denkt het
fonds binnen te halen via periodie
ke steun van bedrijven en particu
lieren, donaties en incidentele fi
nanciële bijdragen. Voorzitter W.
Oppenoorth van de Raad van Be
heer van het fonds maakte bekend
dat nu reeds een bemoedigend aan
tal bijdragen van particulieren en
ondernemingen is binnengeko-
De naam van Victor Hugo is aan
het fonds verbonden, omdat deze
Franse schrijver en staatsman on-
uit zeventig mensen, waavan veer
tien bespelers van de zeer bijzondc
re marionetten. Deze bewegen niet.
zoals bij ons gebruikelijk aan onge
veer zes draden. Tussen de vijftien
en dertig draden bewegen elk on
derdeel van de pop. Oogleden, vin
gers en tenen, alles beweegt. De
Chinese traditie wil dat spelers,
muzikanten en decorwisselingen
duidelijk zichtbaar zijn voor het
publiek dat rondom het toneel
plaatsneemt.
Wajangvoorstelling
Tenslotte zijn er dan nog de
'Yayanthi Puppeteers' uit Sri
Lanka en 'Ki Anom Suroto' uit
Indonesië. De groep uit Sri Lanka
gaat er prat op nog het enige reizen
de poppengezelschap van het ei
land te zijn. Het theater brengt uit
sluitend authentieke volksverha
len, waarin het religieuze aspect
nog sterk is vertegenwoordigd. En
wat is er meer traditioneel voor
Indonesië dan de Wcyangpop. Met
deze stangmarionetten brengt de
groep op het festival vijf Javaanse
schaduwvoorstellingen. Twee
daarvan duren maar liefst zevenen-
half uur, van 's avonds half negen
tot vier uur in de morgen. Het is het
verhaal over prins Wrekoduro, op
zoek naar de oorsprong van de
mens. Reuzen, monsters en goden
verschijnen op zijn gevaarlijke
tocht naar de bodem van de oce
aan, waar hij antwoord op al zijn
vragen vindt.
De voorstellingen van het
popppenfestival bieden plaats
aan in totaal vijftienduizend toe
schouwers. Ze zijn te zien in het
Heiligewegbad, theater Bellevue,
de Brakke Grond, Kleine Kome
die en het Soeterijntheater. Ter
gelegenheid van het festival is een
fraai geïllustreerd programm
aboek verschenen bij Uitgeverij
Meulenhoff: 'Een wereld van pop
pen'. Prijs: f25.
EINDHOVEN (ANP) - Aan de rei
zende tentoonstelling 'De wereld
van Anne Frank 1929-1945', die in
middels door 1,7 miljoen mensen is
gezien, zijn twee foto's toegevoegd.
Deze zijn pas sinds kort in het bezit
zijn van de Anne Frank Stichting.
De foto's dateren uit 1938 en zijn
gemaakt in een vakantiekamp in 't
Gooi. Een woordvoerder van de
stichting heeft dit gisteren in Eind
hoven gezegd bij de opening van
de expositie, die daar tot en met 16
december is te zien in het Eindho-
vense stadhuis.
De twee foto's die nu zijn toege
voegd aan de Eindhovense ten
toonstelling zijn afkomstig van een
in Londen woonachtige Neder
landse vrouw. Zij zag de expositie
onlangs in haar woonplaats en her
innerde zich de vakantiekiekjes.
De vrouw was destijds een vrien
dinnetje van Anne Frank.
De tentoonstelling gaat niet al
leen over racisme en discriminatie
in de Tweede Wereldoorlog, maar
ook over de situatie zoals die nu is.
De Anne Frank Stichting wil ener
zijds met de expositie laten zien dat
alledaagse mensen het slachtoffer
kunnen worden van racisme en an
derzijds er voor waarschuwen dat
ontwikkelingen zoals die zich in de
jaren dertig in Duitsland hebben
voorgedaan ook nu weer kunnen
voorkomen.
der meer inspirator en wegbereider
is geweest van het auteursrecht, zo
als vastgelegd in de Conventie van
Bern.
Van het comité van aanbeveling
maken deel uit directeur Cox Hab-
bema van de Stadsschouwburg in
Amsterdam, architect Herman
Hertzberger, Fotograaf Paul Huf,
directeur S. Levie van het Rijks
museum in Amsterdam, vioüst
Theo Olof, ontwerper prof. R. Oxe-
naar, uitgever Johan Polak, scha
ker Jan Timman en filmmaker
Wim Verstappen.
Van 19 tot en met 29 november
wordt in Amsterdam een interna
tionaal Poppentheaterfestival ge
houden. Twaalf groepen uit even
zoveel landen brengen in zeven
theateraccomodaties maar liefst 68
voorstellingen en zestien verschil
lende produkties. Een uniek festi
val, want de ruim 150 deelnemers
spelen uitsluitend traditioneel
poppentheater. De voor Nederland
traditionele Jan Klaassen speelt
gastheer voor zes Aziatische en vijf
andere Europese poppentheater-
groepen.
door
Thea van Beek
Het festival is een initiatief van
het Prins Bernhard Fonds. Om het
toch dikwijls onderschatte pop
penspel uit zijn isolement te halen,
kreeg de Stichting Bijzondere
Kunstmanifestaties, waarvan het
Holland Festival en het Theater
Festival deel uitmaken, het ver
zoek dit festival te organiseren. Het
kostte anderhalf jaar om alle pop
pentheaters bijeen te krijgen. Het
grootste festival voor poppenthea
ters ooit in Nederland gehouden.
Uniek voor Europa, omdat nog
nooit zoveel groepen met een tradi
tioneel repertoire bijeen waren.
Watermarionetten
Een absolute belevenis wordt de
voorstelling van 'Mua Roi Nuoc' uit
1) Faith George Mi
chael
2) Pump up the volume
Marrs
5) Maybe tomorrow UB
40
9) Dance little sister Te
rence Trent d'Arby
6) Here I go again Whi
te Snake
(13) Whenever you need so
mebody Rick Astley
(11) How can we hang on to
a dream Tim Hardin
3) I need love L L Cool J
(16) Fidl metal jacket
Abigail Mead
4) Never gonna give you
up - Rick Astley
(10) Little lies Fleetwood
Mac
7) Some people - Cliff Ri
chard
(19) Crazy Icehouse
(15) In the dutch mountains
- The Nits
8) You win again Bee
Gees
(20) Walk the dinosaur
Was (not was)
(12) The night you murde
red love ABC
(29) Jack le freak Chic
(23) The real thing - Jelly
bean
(18) What a night Dolly
Dots
(30) System of survival
Earth Wind Fire
(38) Got my mind set on you
George Harrison
(31) Love in the first degree
i Bananarama
(24) Can't we try Dan
Hill Vonda Shepard
(25) A new tomorrow Piet
Veerman
(32) So emotional Whit
ney Houston
(14) Wonderful life Black
(33) Casanova Levert
(17) It's over Level 42
(36) Rent - Pet Shop Boys
(37) We'll be together
Sting
(26) Come on let's go Los
Lobos
Criticize Alexander
O'Neal
(22) When you gonna
Rick and Lisa
(21) Dance little lady Ti
na Charles
Unchain my heart
Joe Cocker
Barcelona Freddie
Mercury Montserrat
Caballe
Don't shed a tear
Paul Carrack
The right stuff Bryan
Ferry
Crazy crazy nights
Kiss
Vietnam genoemd. Deze groep bijt
morgenavond de spits af in het Hei
ligewegbad. Water speelt een es
sentiële rol bij deze traditionele
theatervorm. Die ontstond eeuwen
geleden in de moerassige delta's in
het noorden van Vietnam. Het wa
ter is er troebel en daarom uiterma
te geschikt voor dit poppenspel.
De ongeveer veertig centimeter
hoge watermarionetten staan op
meterslange stokken. Het lichaam
van de pop drijft op het water, het
voetstuk bevindt zich als drijver
onder de waterspiegel en dient
voor steun, evenwicht en behen
digheid van de marionet. Een net
werk van draden zorgt ervoor dat
de lichaamsdelen bewegen.
In het water staat de tempel, met
daarin de spelers; onzichtbaar voor
het publiek. Door kleine, rieten
deurtjes komen de sprookjesachti
ge, drijvende figuren tevoorschijn.
Hoe dit alles precies in zijn werk
gaat zal altijd een geheim blijven.
Want de avond voorafgaand aan de
voorstelling, worden stokken en
draden geïnstalleerd. Bij deze ge
heime handeling worden nieuws
gierigen geweerd. En dat heeft al
les te maken met de traditionele
wedstrijden die vroeger tussen de
watermarionetten werden gehou
den.
'Mua Roi Nuoc' brengt een flit
send waterballet met de meest
wonderlijke poppen. Prinsessen,
generaals, krijgers, boeren.
ADVERTENTIE
Maak nu kennis met Jan van den Broek Dat betekent
een nieuwe start voor uw auto. Een goed contact,
dat startproblemen kan voorkomen. Laat uw accu
gratis testen bij Jan van den Broek De vakman, die
uitsluitend accu's van het topmerk Prestolite levert. Heel
voordelig en met maar liefst twee jaar garantie. Wie
start met Jan van den Broek maakt kennis met service
Gun uw auto die kans op een nieuwe start!
42 vestiging
en. Adressen
zie Gouden
Gids.
\mW
UITLATEN-SCHOKDEMPERS-ACCU S
Profiteer van de extra voordelige aanbiedingen
in onze Auto- info- Krant
Niet ontvangen7 Hij ligt klaar in onze vestigingen
BOVAE
40 tot 50 Amp.
32 tot 40 Amp.
it
50 tot 63 Amp.
Plus het voordeel van "Tóp kwaliteit!
AMSTERDAM- De choreograaf Rudi van Dantzig (links) ontving gisteren hel Gouden Ezelsoor. Deze prijsbe
staande uit een plastiek met bijbehorende oorkonde en een geldbedrag van 2500 guldenwordt jaarlijks uitge
reikt aan die debuterende schrijver, van wie in één jaar de meeste boeken zijn verkocht. Van Dantzig kreeg de
prijs voor zijn roman 'Voor een verloren soldaat'De onderscheiding werd hem overhandigd door Hans van Leer
dam. voorzitter van het Fonds van Grafische Eindprodukten. ifoto anpi
