VS: geen goederen
meer vanuit
6,59%
Breuk oppositie Zuidkorea speelt ex-generaal in de kaart
Reagan hoopt op navolging
Voodoo-priesteres wil
val Ugandese regering
Getuige pro-Demj anjuk
wordt mond gesnoerd
'Rakettenakkoord wordt
heus wel ondertekend'
DINSDAG 27 OKTOBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
KAMPALA (AP/Rtr) - Bij een zelf-
moordaanval op een legerkamp in
het oosten van Uganda zijn zondag
100 hymne zingende volgelingen
van de voodoo-priesteres Alice La-
kwena gedood. Volgens het rege
ringsblad Nieuwe Visie vielen zo'n
500 rebellen het legerkamp Mag-
amaga aan, ten oosten van Jinja.
De regeringstroepen van het Natio-
nale Verzetsleger lieten de rebellen ^'shu'"an^rv°,or n%ee.™ 11
tot binnen het kamp komen, voor °Penbaar getreden. Tijdens
-m/% zhet vuur openden-
I De 27-jarige Lakwena zegt dat zij
M JEL door een geest wordt geleid. Haar
volgelingen geloven dat zij on
kwetsbaar zijn als zij zich met een
De Amerikaanse president Reagan heeft gisteren bepaalde olie insmeren en gaan
WASHINGTON (GPD/UPI/AFP/Rtr)
gezegd dat alle importen vanuit Iran zullen worden stopgezet. Ook wil hij een eind maken <^r^ he^t gingen
aan de export van een groot aantal Amerikaanse produkten naar Iran
In een verklaring van Reagan staat
dat de handelsboycot van kracht
blijft zolang Iran „volhardt in zijn
agressieve minachting voor de
meest fundamentele normen van
internationaal gedrag".
Minister Shultz (buitenlandse za
ken) zei gisteren te hopen dat ook
andere landen het voorbeeld van
de Verenigde Staten zullen volgen,
en een handelsboycot jegens Iran
gaan afkondigen. „Misschien slaat
dit aan", zei hij gisteren voor de tv.
De economische sancties zijn
een vervolg op de militaire actie die
de VS vorige week tegen Iran on
dernamen, toen twee Iraanse boor
eilanden vernietigd werden. Dat
was bedoeld als represaille voor
een Iraanse raketaanval op een on
der Amerikaanse vlag varende
Kuwaytse tanker.
China grootste
leverancier
wapens Iran
WASHINGTON (AP) - China heeft
mogelijk in totaal 96 Zijderups ra
ketten aan China geleverd in het
kader van wapenleveranties tot
een bedrag van een miljard dollar
per jaar. Dat zeggen Amerikaanse
functionarissen die stellen dat die
leveranties een oplossing van het
conflict in de Perzische Golf in de
weg staan.
De Amerikaanse frustratie be
reikte vorige week een recordhoog
te toen Iran met Zijderups raketten
doelen in Kuwayt bestookte. De
Amerikaanse regering heeft nu be
sloten bepaalde militaire goederen
niet langer aan China te leveren.
De Amerikanen zeggen te be
schikken over satellietinformatie
waaruit zou blijken dat Chinese
schepen nog steeds wapens afleve
ren in Iran. De wapens worden uit
geladen in de Iraanse haven Chah
Bahar, aan de Golf van Oman, bui
ten de Perzische Golf.
China zou vorig jaar de rol van
Noordkorea hebben overgenomen
als grootste wapenleverancier van
Iran. Het land levert volgens de
anonieme Amerikaanse bronnen
voor een miljard dollar per jaar wa
pens aan Iran. Dat is bijna de helft
van de 2,1 miljard die Iran aan wa
pens zou uitgeven.
Buitenland kort
Heropvoeding
Tibetaanse monniken en arbei
ders worden door de Chinese auto
riteiten gedwongen een heropvoe
ding te ondergaan na anti-Chinese
rellen die eerder deze maand in Ti
bet uitbraken. Dat hebben wester
se zegslieden in de Tibetaanse
hoofdstad Lhasa verklaard. In ze
ker twee kloosters zouden daartoe
elke dag bijeenkomsten worden
gehouden. Tibet werd in 1950 door
China geannexeerd. De huidige
Dalai Lama, de geestelijk leider
van de Tibetanen, vluchtte in 1959
na een mislukte opstand.
Bangladesh
In Bangladesh zijn meer dan 400
mensen gearresteerd tijdens de
monstraties door de oppositie
waarbij het ontslag werd geëist van
president Ershad. In twee gevallen
zou de politie het vuur hebben ge
opend op demonstranten. Daarbij
vielen volgens officieuze berichten
twee doden. De regering heeft alle
demonstraties verboden en hard
optreden aangekondigd tegen
overtreders. Ershad kwam in
maart 1982 via een staatsgreep aan
de macht. Vorig jaar november
kondigde hij de staat van beleg af.
Titan-raket
De Amerikaanse luchtmacht
heeft een raket van het type Titan
34D met een geheime militaire la
ding gelanceerd. Volgens ruimte
vaartdeskundigen had de Titan-ra
ket waarschijnlijk een ultra-gehei
me spionagesatelliet aan boord. De
lancering kwam ruim een jaar na
dat een Titan bij de lancering ex
plodeerde. De in de ruimte ge
brachte spionagesatelliet, - die
15.000 kilo weegt en de omvang
van een autobus heeft, zal volgens
zegslieden een belangrijke rol moe
ten gaan spelen in het toezicht op
de naleving van wapenbeheer-
singsovereenkomsten.
Kamp uitgekamd
Israëlische bezettingstroepen
hebben huiszoekingen uitgevoerd
in het Palestijnse vluchtelingen
kamp Dheishe bij de plaats Bethle
hem. Een bewoner van het kamp
zei dat alle mannen boven de 17
jaar werden meegenomen naar een
plaats buiten het' kamp waar zij
werden ondervraagd en geïdentifi
ceerd. Volgens legerwoordvoer-
ders zouden terroristen in het
kamp actief zijn met de bedoeling
de verkeersstroom op de snelweg
van Jeruzalem naar Hebron te hin
deren. Er werden 18 Palestijnen ge
arresteerd.
Andere redenen voor de boycot, gen". Terwijl hij de Verenigde Sta-
aldus de verklaring van Reagan, ten „zwak en laf' noemde herhaal-
zijn de Iraanse weigering om te ge- de Mohtashami onder andere dat
hoorzamen aan resolutie 598 van de „de geringste slag tegen de VS dit
Veiligheidsraad, die een staakt- land voor ernstige politieke en vei-
het-vuren in de Golf voorschrijft, ligheidsproblemen zal stellen",
ten.
i de Iraanse steun voor terroris- meldde het persbureau Irna.
hymnen hun tegenstanders te lijf.
Volgens het regeringsleger zijn er
in gevechten al duizenden slachtof
fers gevallen aan de kant van La-
kwena's Mobiele Kracht van de
Heilige Geest, zoals zij haar legertje
noemt. Zelf spreekt zij deze gege
vens tegen en zegt dat hoogstens 20
van haar mensen in de strijd zijn
omgekomen.
De opstandige Ugandese prieste-
is onlangs voor het eerst i
•nbaar getreden. Tijdens
ontmoeting met journalisten
haar dorp Ibanga, 120 km ten oos
ten van de hoofdstad Kampala, ver
klaarde zij dat haar 2.500 volgelin
gen, die slechts gewapend zijn met
stokken en stenen, de heilige mis-
sie hebben het bewind van premier
christelijke Museveni omver te Werpen. Ook
moeten zij de maatschappij vrijma
ken van slechte mensen en duurza
me vrede brengen naar heel Ugan
da.
"De geest (in de Acholi-taal bete
kent Lakwena geest) zegt dat hij
Museveni gaat bestrijden en om
verwerpen en dat hij het hele volk
van Uganda zal verenigen", aldus
de vrouw. "De oorlog heeft tot doel
zich te ontdoen van alle slechte ele
menten in de maatschappij zodat
er uiteindelijk vrede voor iedereen
zal zijn".
Zij zei dat haar soldaten geen ko
gels afvuren wanneer zij de strijd
ingaan maar alleen christelijke
hymnen zingen, erop vertrouwend
dat de heilige geest hen zal be
schermen. Kogels die door het re
geringsleger, het Nationale Verzet
sleger (NRA), worden afgeschoten
keren terug en raken de NRA-sol-
daten, voegde zij eraan toe.
Lakwena zei dat de geest haar
sinds haar jeugd lastig valt, waar
door zij zich abnormaal gedroeg en
een vreemde opvoeding kreeg.
"Eindelijk werd alles in 1985 duide
lijk... Lakwena kwam en nam mij
40 dagen en 40 nachten mee in de
wildernis... toen ik van de missie
terugkwam begon ik mensen te ge
nezen", zei zij. De priesteres be
schrijft zichzelf als een zeer gelovi
ge christen. Zij werd opgevoed als
anglicaanse maar is later bekeerd
tot het rooms-katholieke geloof
"toen de geest naar mij toe was ge
komen".
De priesteres was gekleed in een
groen legeijasje, een perzikkleurig
T-shirt, een lange rok en droeg een
plastic rozenkrans met kruis rond
haar hals. Een van haar adviseurs,
de voormalige minister van onder
wijs Isaac Ojok, zei dat het onmid
dellijke doel van van de beweging
de mars op Kampala is, "om het re
gime omver te werpen". Het NRA,
dat vorig jaar in februari aan de
macht kwam, heeft versterkingen
gezonden naar Magamaga, niet ver
van het kampement van Lakwena.
NRA-officieren zeiden te verwach
ten dat de opstandelingen binnen
kort zouden aanvallen, maar sloten
een eerdere aanval van het rege
ringsleger niet uit.
Het importverbod zal „zo snel
mogelijk" van kracht worden, al
dus de verklaring van Reagan. Het
verbod heeft vooral betrekking op
olie. Vorig jaar importeerden de VS
voor 500 miljoen dollar aan Iraanse
olie; de eerste zeven maanden van
dit jaar was dat zelfs 900 miljoen
dollar.
Minister Shultz erkende gisteren
dat het moeilijk is de herkomst van
olie vast te stellen, zoals die op de
wereldmarkt wordt aangeboden.
„Maar we vinden het niettemin be
langrijk om te laten weten waar we
staan, en niet langer zoveel van
Iran te kopen als we hebben ge
daan", zo zei hij.
Het exportverbod zal over één a
anderhalve week geldig zijn. Veer
tien categorieën produkten vallen
onder het verbod, allemaal produk
ten die door Iran voor oorlogsdoel
einden zouden kunnen worden ge
bruikt, zoals generatoren, boten,
motoren en tractors.
De Iraanse minister van binnen
landse zaken, Ali-Akbar Mohtasha
mi, heeft gisteren alle Iraniërs op
geroepen zich „voor te bereiden op
de totale oorlog" met de Verenigde
Staten. Dit meldde het officiële
persbureau Irna. In Teheran ver
klaarde Mohtashami tijdens een
bijeenkomst met functionarissen
uit. de provincie: „Aangezien we GOIANIA - Omwonenden van de begraafplaats in het Braziliaanse stadje Goiania probeerden gisteren de begra-
worden geconfronteerd met een fenis te verhinderen van enige dodelijke slachtoffers van de stralhigsramp. De fel protesterende mensen zijn bang
woeste vijand, dienen wij alle dat de met radio-activiteit besmette slachtoffers gevaar opleveren voor hun gezondheid. Zij hebben geen enkel
krachten en onze menselijke bron- vertrouwen in de verzekeringen van de overheid dat er speciale maatregelen zijn getroffen om verdere besmetting
nen te mobiliseren om de vijand te voorkomen. Ondanks de protesten werden de stoffelijke overschotten op de begraafplaats ter aarde besteld.
doeltreffende slagen toe te bren- (foto anp>
Salvadoraanse
commissie voor
mensenrechten
nu uitgemoord
SAN SALVADOR (UPI/AF-
P/AP) - De voorzitter van de
Mensenrechtencommissie in El
Salvador, Herbert Ernesti
Anaya, is gisteren doodgescho
ten door twee mannen toen hij
zijn kinderen naar school
bracht. De Mensenrechtencom
missie is een particuliere orga
nisatie met linkse sympathie
ën, die bestaat uit advocaten en
andere vrije beroepsbeoefena-
Enkele jaren geleden waren
rechtse moordeskaders zeer ac
tief in El Salvador, maar de
laatste tijd laten zij minder vaak
van zich horen. De politie zei
niet te weten wie de daders zijn,
maar volgens de Mensenrech
tencommissie is de moord het
Werk van doodseskaders die
banden onderhouden met de
veiligheidstroepen. "Wij hou
den de regering en haar veilig
heidstroepen direct verant
woordelijk" voor de moord, zo
zegt de commissie in een ver
klaring.
De Salvadoraanse regering
heeft de commissie er in het
verleden van beschuldigd de
linkse guerrillastrijders in het
Herbert Ernesti Anaya (foto ap)
land te bevoordelen door hun
misdaden niet te rapporteren.
Anaya had de afgelopen dagen
al laten weten herhaaldelijk
met de dood te zijn bedreigd.
Alle oorspronkelijke leden
van de mensenrechtencommis
sie, die in 1979 werd opgericht,
zijn nu vermoord. De afgelopen
jaren hebben doodseskaders in
El Salvador naar schatting
40.000 mensen gedood. Onder
de slachtoffers waren veel men
senrechtenactivisten, vak
bondsmensen en politieke acti
visten.
Reagan blijft optimistisch
JERUZALEM (AP) - Het proces in
Israël tegen de van oorlogsmisda
den verdachte John Demjanjuk is
gisteren na een onderbreking van
twee maanden in Jeruzalem her
vat.
Vrijwel direct na de opening
werd de zitting weer geschorst,
omdat de aanklager het nut aan
vocht van het getuigenverhoor
door Demjanjuks verdedigers van
Avraham Shifrin. Shifrin is een in
de Sovjetunie geboren jood die in
Jeruzalem een bureau leidt dat in
formatie verzamelt en verspreidt
over de activiteiten van de Russi
sche inlichtingendienst KGB. Na
beraad met de verdedigers maakte
rechter Levine bekend dat Shifrin
verhoord mag worden, op voor
waarde dat de verdediging zich be
perkt tot vragen die betrekking
hebben op de zaak-Demjanjuk.
De 67-jarige Demjanjuk was bij
de hervatting van het proces aan
wezig, ondanks eerdere berichten
dat hij griep had. Hij wordt ervan
verdacht gaskamers bediend te
hebben in het concentratiekamp
Treblinka in Polen, waar in de ja
ren 1942 en 1943 naar schatting
850.000 mensen de dood vonden.
Demjanjuk kan tot de doodstraf
worden veroordeeld. Hij houdt
staande dat hij het slachtoffer is
van een persoonsverwisseling en
heeft verklaard dat hij in de bewus
te oorlogsperiode zelf gevangen
werd gehouden door de Nazi's in
een kamp in Chelm, bij Treblinka.
De verdediging is erop gebaseerd
dat de documenten waaruit
Demjanjuks nazi-verleden zou
moeten blijken vervalsingen zijn
van de KGB.
Shifrin verklaarde dat hij voor
het eerst van de vervalsingspraktij
ken van de KGB op de hoogte
kwam toen hij door de dienst werd
verhoord over de situatie in Duits
land tijdens de oorlog. Hij kwam er
achter dat de KGB deze informatie
gebruikte voor het opstellen van
valse documenten, op grond waar
van Russische soldaten in de Sov
jetunie gevangen werden gehou
den, zogenaamd omdat ze met de
nazi's hadden gecollaboreerd.
Shifrin, die zelf ook gevangen heeft
gezeten in de Sovjetunie, zei dat hij
tijdens die gevangenschap heeft
gesproken met Russen die tijdens
de oorlog actief waren in anticom
munistische bewegingen.
Volgens Shifrin beschikt de
KGB over uitgebreide middelen
om documenten te vervalsen, om
dat men de beschikking heeft over
een uitgebreid archief van handte
keningen. Het betoog van Shifrin
werd onderbroken door protesten
van aanklager Yonah Blattman, die
hem onder andere beschuldigde
van het uiten van „lege beschuldi
gingen" en „eerste klas verzinsels."
Rechter Levine belette Shifrin
de vertoning van een film over de
omstandigheden in de Russische
gevangenissen.
ADVERTENTIE
WASHINGTON - De Amerikaan
se president Reagan gelooft dat
een akkoord over middellange en
korte afstandswapens, het INF-ak-
koord, getekend zal worden, ook al
heeft de Russische leider Gor-
batsjov vrijdag gezegd niet voor
een top naar de VS te willen ko-
In een interview met enkele Eu
ropese tv-journalisten zei Reagan
over Gorbatsjovs onverwachte
weigering: „Ik denk niet dat dat
een diplomatieke tegenslag is, en
ik heb geen antwoord op de vraag
of dit een soort manoeuvre van
hem is".
Reagan zei dat hij gehoopt had,
dat de Sovjet-leider vorige week
vrijdag een datum zou willen vast
stellen voor een bezoek aan de Ver
enigde Staten. „Wij hebben gezegd
dat zij die datum moeten kiezen, en
ik sluit niet uit dat dat alsnog ge
beurt", aldus Reagan.
Reagan zei Gorbatsjovs weige
ring om te komen niet als een pure
afwijzing te zien. „Als dat zo was,
zouden ze wel hebben gezegd dat
ze helemaal niet willen komen", zo
merkte de president op.
Hij wilde niet speculeren over de
vraag waarom de top in Amerika
vooralsnog niet doorgaat. De presi
dent merkte slechts op dat tijdens
zijn laatste ontmoeting met Gor-
batsjov in Reykjavik grote vooruit
gang werd geboekt en dat toen, tij
dens de laatste minuut, de Sovjets
ook ineens met SDI op de proppen
kwamen.
Eerder merkte Reagan op dat, als
Gorbatsjovs weigering deel zou
uitmaken van een soort onderhan-
delingsspel met de bedoeling extra
concessies los te weken, „hij in zijn
eentje speelt".
Reagan maakte in zijn interview
met de tv-journalisten opnieuw
duidelijk niet over SDI, zijn plan
nen voor ruimtedefensie, te willen
onderhandelen. Hij gaf wel aan dat
er ruimte tot onderhandelen be
staat waar het gaat om tijdstip van
stationering en dergelijke.
Over het INF-akkoord zei
Reagan dat de Amerikaanse en
Russische onderhandelaars de af
gelopen maanden alle belangrijke
meningsverschillen hebben weten
te overbruggen. „Er mogen nog en
kele detailkwesties over zijn, maar
ik denk dat het akkoord getekend
zal worden", aldus Reagan.
Een spaarrekening waarbij het tarief is gekop
peld aan de rente op de kapitaalmarkt.
Dit tarief wordt maandelijks vastgesteld. Het
tegoed is dagelijks opvraagbaar met 2% retour
rente. Het minimumsaldo bedraagt f1.000,-.
Het rentepercentage voor
de maand november is
De Nutsspaarbank doet
meer voor spaarders.
SINGAPORE - De kansen van de
kandidaat van de regerende Demo
cratische Gerechtigheidspartij, ex-
generaal Roh Tae Woo, om de pre
sidentsverkiezingen in december
te winnen zijn gestegen nu de
breuk tussen de twee belangrijkste
oppositieleiders, Kim Dae Jung en
Kim Young Sam, een feit is.
Kim Dae Jung verklaarde giste
ren dat hij uit de Herenigde Demo
cratische Partij stapt en zich offi
cieel kandidaat zal stellen zodra hij
een nieuwe partij heeft opgericht.
De splitsing in de oppositie komt
op een moment dat het land zich
vrijmaakt voor directe presidents
verkiezingen, de eerste sinds zes
tien jaar.
President Chun Doo-Hwan
stemde eerder dit jaar in met direc
te presidentsverkiezingen na de ge-
die zich april dit jaar heeft afge
splitst van de Nieuw Koreaanse
Democratische Partij (NKDP).
Nu komt er weer een splitsing in
de Herenigde Democratische Par
tij, want de aanhangers van Kim
Dae Jung hebben aangekondigd
dat zij zullen overgaan naar de
nieuw op te richten partij van Kim
Dae Jung.
De rivaliteit tussen de kandida
ten heeft sterke regionale achter
gronden. Kim Dae Jung kan reke
nen op de steun van de kiezers in
zijn geboorteprovincie Cholla,
waarvan Kwangju, dat in 1980 het
toneel was van een bloedig onder
drukte opstand, de hoofdstad is.
Cholla is goed voor 14 procent van
het totale aantal stemmen. Hij zou
ook stemmen winnen onder de ra
dicale studenten en onder de arbei
ders.
Kim Young Sam weet zich verze
kerd van de steun van de mensen
in zijn geboortestad Pusan, de
tweede grootste stad in Zuidkorea.
weMda5rgrke=üerr,6de N-ve^hüng^^ Young
straten van Seoel, die waren geor-
Ex-generaal Roh Tae Woo, één van de presidentskandidaten in Zuidko
rea, ging vanmorgen met zijn echtgenote stemmen in hel kader van een re
ferendum over een nieuwe grondwet. (foto AP)
ganiseerd door Kim Young Sam en
Kim Dae Jung. Beiden zitten el
kaar thans voortdurend in de ha-
Sam ook rekenen op veel steun
vanuit de provincie Noord-Ky-
ongsang. Bij elkaar bijna dertig
procent van de nationale stemmen.
°ae JUnB
en Kim Dae Jung adviseur 1
Herenigde Democratische Partij,
niet zo populair.
De inwoners van Cholla en die
van Kyongsang zijn historische vij
anden. Cholla is een achterlijk ge
bied, terwijl Kyongsang een mo
derne geïndustrialiseerde regio is.
Roh Tae Woo vindt zijn aanhang
in het noorden van het land. In de
stad Taegu is de militaire academie
gevestigd. President Chun en ge
neraal Roh hebben hier gestudeerd
evenals vele andere hoge officieren
die nu in de top van het leger zitten.
Tachtig procent van Taegu zal naar
wordt verwacht op Roh stemmen.
Wanneer Kim Dae Jung en Kim
Young Sam gezamenlijk de verkie
zingen in zouden gaan, dan zouden
hun kansen veel gunstiger zijn. Po
litieke waarnemers schatten dat ze
meer dan de helft van de stemmen
in de wacht zouden slepen. Maar
die kans lijkt nu te zijn verkeken
nu de twee Kims hebben besloten
ieder hun eigen weg te gaan.
Met een verdeelde oppositie te
genover zich ziet de kandidaat van
de Democratiche Gerechtigheids
partij, Roh Tae Woo, zijn kansen
stijgen. Roh zal in Kyongsang de
steun krijgen van het zakenleven,
de industrie, de militaire elite, voor
wie politieke stabiliteit' belangrijk
is, en ook van de middenklasse in
Seoel en andere steden. Bovendien
heeft Roh een goed georganiseerd
partijapparaat achter zich, dat een
effectieve campagne kan voeren.
Het is Roh geweest, die na de ge
welddadige demonstraties afstand
nam van het beleid van president
Chun en vergaande democratische
hervormingen aankondigde, waar
van de belangrijkste wel is de di
recte verkiezingen van de presi
dent. Over de nieuwe grondwet,
die het nieuwe verkiezingssysteem
mogelijk moet maken, wordt van
daag een referendum gehouden.
De nieuwe grondwet zal ongetwij
feld grote bijval krijgen van de be
volking.
