Moeder Natuur op haar best
AANSTAANDE ZATERDAG: GROTE AUTO RUILBEURS!
Frankrijk maakt zo
nodig neutronenbom
DE JONG'S
Kruiden kweken in
de vensterbank
1 VRIJE TIJD
VONDELING
Teruggave kunstschatten
Wisley Garden: een feest voor plantenliefhebbers
Hulpstukken om boren te slijpen
CjaMntie
VRIJDAG 23 OKTOBER 1987
PAGINA 11
Je ziet het gemakkelijk over
het hoofd: de bescheiden
aanduiding 'RHS Wisley
Garden' op de
verkeersborden langs de
Engelse rijksweg A3 van
Portsmouth naar Londen.
Voor bescheidenheid is
echter helemaal geen reden,
want achter de verwijzing
'Wisley Garden' gaat één van
de mooiste tuinen ter wereld
schuil. Geholpen door
mensenhanden heeft Moeder
Natuur zich daar in haar
beste goed gestoken.
Verleidelijk uitgedost flirt
zij er alle seizoenen door met
de tienduizenden bezoekers
en brengt hen onder haar
bekoring.
door
Mirjam van Kassei
Voor een plantenliefhebber moet
het een feest zijn om rond te dolen
in de tuinen met zijn gigantische
collectie planten in allerlei variëtei
ten. Maar eigenlijk hoef je hele
maal geen 'deskundige' te zijn om
te genieten van al dat schoons dat
achter de toegangshekken van Wis
ley Garden verborgen gaat. De
heerlijke geur in de enorme rozen
tuin, de serene rust van het pine-
tum. de kunstige aanleg van de
rotstuin, het dal vol azalea's en rho
dodendrons en de uitbundige kleu
ren in talloze borders die brede
grasvelden omzomen, dwingen on
herroepelijk bewondering af.
Bewondering voor de natuur,
maar ook voor de mensen die zo
iets moois tot stand hebben weten
te brengen. Die mensen zijn de le
den van de Royal Horticultural So
ciety (RHS). Al bijna een eeuw lang
beheert en vertroetelt deze Engelse
equivalent van de Nederlandse
Maatschappij Tuinbouw en Plant
kunde het landgoed bij Wisley in
het graafschap Surrey.
Op het gebied van tuinieren zijn
de Engelsen al eeuwenlang de ab
solute meesters in Europa.
Maar ook die meesters moeten het
vak ergens leren en de voedingsbo
dem daarvoor wordt gelegd in Wis
ley Garden. De RHS heeft in Wis
ley een opleidingscentrum voor
jonge schoolverlaters, die een toe
komst als hovenier of tuinarchitect
willen opbouwen. Twee jaar lang
wonen, werken en studeren zij in
Wisley Garden, voordat zij over
stappen naar een hogere beroeps
opleiding.
Ruim een eeuw geleden legde de
toenmalige eigenaar van het land
goed Wisley de basis voor de tui
nen. George F. Wilson was niet al
leen penningmeester van de RHS.
HANNOVER (DPA/UPI/Rtr) - De
Franse president Mitterrand heeft
aan het eind van zijn vierdaagse be
zoek aan de Westduitsland gisteren
gezegd, dat Frankrijk technisch in
staat is neutronenbommen te ma
ken en dat ook zal doen als het land
zich bedreigd voelt.
„Dit wapen zal onderdeel wor
den van het Franse arsenaal, als er
sprake is van een dreiging," zei hij,
„maar ik hoop echt dat het nooit
nodig zal zijn. Wel geloof ik dat
Frankrijk dezelfde wapens moet
hebben als andere landen". Tijdens
zijn bezoek heeft Mitterrand niet
anders gedaan dan de Westduitsers
gerust stellen dat Frankrijk zijn
kernwapens alleen tegen „de vij
and" zal gebruiken en dat ze "nooit
tegen de Bondsrepubliek zullen
worden ingezet".
Hij heeft toegegeven dat Frank
rijk een grote fout heeft gemaakt
door zijn defensiestrategie deels op
kernwapens voor de korte afstand
te baseren, omdat die wapens geen
enkel communistisch land in Oost-
Europa kunnen treffen en hoog
stens een enorme ravage in de
Bondsrepubliek kunnen aanrich
ten.
Mitterrand heeft tijdens zijn be
zoek nog andere duidelijke en op
vallende uitspraken over Frank-
rijks defensie gedaan. „Onze
kracht is tegenwoordig in hoofd
zaak gelegen in onze onderzeeërs",
zei hij om de Westduitsers gerust te
stellen. Maar ook verklaarde hij dat
Frankrijk niet gelooft in de „flexi
ble response"-strategie van de
NAVO, die inhoudt dat het Oost
blok bij een aanval eerst met kleine
kernwapens en pas later met grote
kernwapens „gewaarschuwd"
wordt.
„De eerste is de laatste waar
schuwing", zei Mitterrand, „want
je kan waarschuwingen niet opde
len in kleine stukjes of verdunnen.
Frankrijk is niet voor de strategie
van het aangepaste antwoord".
Met zijn opmerkingen gaat Mit
terrand in tegen ideeën die in con
servatieve kringen in Frankrijk le
ven, met voorop premier Chirac en
minister van defensie Giraud. Zij
vinden dat Frankrijk een zeker ar
senaal voor een eventuele oorlog
met Westduitsland paraat moet
houden en zijn wapen-arsenaal niet
op de belangen van de NAVO moet
richten. Mitterrand heeft volgens
politieke waarnemers nu de weg
vrijgemaakt voor een volledige sa
menwerking met de Duitsers op
het gebied van defensie.
Ook de Westduitse minister van
buitenlandse zaken Genscher in
terpreteert Mitterrands opvallende
uitspraken op deze manier. Hij ver
klaarde na Mitterrands bezoek, dat
de tijden nu zeldzaam gunstig zijn
voor een nauwere samenwerking
tussen beide landen.
NEW YORK (AP) - De Algemene
VN-Vergadering heeft een resolu
tie aangenomen waarin wordt be
paald dat belangrijke kunstschat
ten die zijn gestolen, gekocht of an
derszins zijn verworven door mu
sea en rijke particulieren in het
Westen terug moeten naar het land
van herkomst.
De resolutie, die een niet-bin-
dend karakter heeft en slechts op
roept tot een internationale over
eenkomst in deze kwestie, werd
aangenomen met 103 tegen 0 stem
men bij 15 onthoudingen en een
aantal absenties. De resolutie be
treft alle kunstschatten van inter
nationale faam, zoals de artefacten
uit de tijd van de farao's in Egypte,
de marmeren beelden uit het
Parthenon in Athene en de kunst
voorwerpen uit de oude Latijn-
samerikaanse indianenculturen.
Bij de gedachtenwisseling trad
de verwachte tweespalt op tussen
Westerse landen met gerenom
meerde musea en ontwikkelings
landen die hun beklag deden dat
hun culturele erfenis was geplun
derd door koloniale overheersers
of gestolen door privé-verzame-
laars.
De landen die zich van een oor
deel over de resolutie onthielden
waren alle landen van de EG minus
Griekenland, de VS, Oostenrijk, Is
raël en Zweden. In de resolutie
wordt de VN-cultuurorganisatie
Unesco gevraagd internationale sa
menwerking te bevorderen die
leidt tot de teruggave van kunst
schatten aan de landen van her
komst en een lijst op te stellen van
kunstvoorwerpen die van belang
zijn voor de hele mensheid.
MIDDLESEX - Dit is een twee dagen oude baby, die gewikkeld in hand
doeken in een plastic emmer werd gevonden op de stoep voor een leeg huis
in het Engelse plaatsje Northolt. Zelfs de navelstreng was nog niet verwij
derd. De vinder bracht de baby naar het ziekenhuis in Harrow, waar hij
door de verpleegsters inmiddels Billy is gedoopt. (foto api
WASHINGTON (AP) - Enkele met name genoemde Europese bedrijven
laten zich in met de illegale leverantie van hoogwaardige technologie aan
de Sovjetunie waarmee kernwapens en geruisloze schroeven voor onder-
zeéers kunnen worden gemaakt.
Volgens de Washington Post die dit uit Amerikaanse regeringskringen
heeft vernomen bracht een onderzoek in Noorwegen aan het licht dat het
staatsbedrijf Kongsberg Vaapenfabrikk jarenlang illegale leveranties
heeft gedaan aan de Sovjetunie. Tot dat onderzoek werd besloten nadat
was gebleken dat Kongsberg en het Japanse Toshiba-concern computer
gestuurde apparatuur aan de Sovjetunie hadden geleverd. Daarmee kun
nen geruisloze scheepsschroeven kunnen gemaakt waarmee onderzeebo
ten vrijwel niet meer zijn op te sporen.
Volgens de New York Times zijn de andere bedrijven: het Italiaanse In-
nocenti, Donauwerke en Schiess uit Westduitsland, het Britse KTM en
Ratier-Forest uit Frankrijk.
AUTOBEDRIJVEN B.V.
VALKENBURG:
KATWIJK:
NOORDWIJK:
Hoofdstraat 104-106
Zeeweg 82b
v.d. Mortelstraat 254
Tel. 01718-13941
Tel. 01718-16175
Tel. 01719-19303
M«J0l£fc4
Rozemarijn: Moet toch 's winters
naar binnen, want ze is niet winter
hard.
Thijm: De winterthijm.
Ook peterselie en selderie kun
nen naar binnen, maar niet naast
elkaar in een bak poten, ze verdra
gen elkaar niet goed.
Een ui of een knoflookteentje en
natuurlijk bieslook kunnen binnen
groeien. Zo heeft u steeds vers loof
van de uienfamilie.
Het gevaar komt van de luizen en
spint. Deze kunt u bestrijden met
zeep en spiritus: een eetlepel spiri
tus, 2 eetlepels groene zeep op 1 li
ter water. Dit over de plantjes ver
nevelen. Na precies 7 dagen herha
len. Dan komen de reeds gelegde
eitjes uit. Vervolgens kunt u na een
week weer van de kruidenbak
eten.
U kunt de bak in een venster
bank op het zuiden zetten of onder
een plantenlamp.
Voor meer inlichtingen 020-
867071.(GPD)
Het laboratorium van Wisley Garden is een fraai Engels landhuis.
maar bovendien
tuinier. Hij zag de mogelijkheden
van het eikenbos aan de rand van
het landgoed en vormde dit gebied
om tot een wilde tuin, die hem al
snel landelijke faam bezorgde.
Voorts nam hij de aanleg van vij
vers voor zijn rekening en om
zoomde hen met Japanse irissen en
andere planten die goed gedijen
aan de waterkant.
Groeien
Nadat Wilson het tijdelijke met
het eeuwige verwisseld had, kwam
het landgoed in handen van sir
Thomas Hanbury en die gaf het in
1903 in beheer van de RHS. In het
voorjaar van 1904 verliet de society
haar tuinen in Chiswick en ver
huisde naar Wisley.
Sindsdien is er heel wat veran
derd op het landgoed. Hoewel de
zanderige bodem van nature niet
erg vruchtbaar is, er jaarlijks wei
nig regen valt en de nachtvorst
steevast tot ver in het voorjaar toe
slaat, bleven de tuinen groeien en
groeien.
Op het terrein, vlak bij het toe
gangshek, werd een laboratorium
neergezet. Geen klinisch functio
neel optrekje, maar een landhuis
met allure in typische Engelse
'country style'. Naast het laborato
rium verschaft het huis onderdak
aan de staf van Wisley.
De wilde tuin kreeg in de loop
der jaren gezelschap van een groot
aantal andere 'tuinen', waarin plan
ten die een zekere verwantschap
vertonen bij elkaar gebracht zijn.
En al die 'tuinen' zijn op elkaar af
gestemd dat er het hele jaar door
van geuren en kleuren te genieten
Streepje voor
Er werd een kassencomplex aan
gelegd waarin niet alleen tropische
planten staan, maar ook geëxperi
menteerd wordt met groente en
fruit. Eén van de resultaten van dat
onderzoek is een appelboom zon
der takken. De appels groeien di
rect op de stam.
De leden van de RHS hebben in
Wisley Garden nog steeds een
streepje vóór op het 'gewone pu
bliek'. Zij krijgen in Wisley ant
woord op al hun vragen over plan
ten, ziekten, tuinaanleg en al die
andere zaken die een enthousiast
tuinier kunnen kwellen. Boven
dien is Wisley op zondagochtend
exclusief voor hen open zodat zij,
zonder gestoord te worden door
horden dagjesmensen, kunnen ge
nieten van 'hun' tuin.
Toch kan Wisley of de RHS met
verweten worden geen rekening te
houden met de dagjesmensen. In
tegendeel, de tuin is zo ingericht
dat een kort bezoek van enkele
uurtjes de moeite waard is, maar
datje er ook probleemloos een hele
dag kunt doorbrengen. Voor men
sen die slecht ter been zijn, staat bij
de ingang een heel bataljon rolstoe
len voor gebruik klaar. Bij de aan
leg van een groot deel van de tuin is
rekening gehouden met rolstoelge
bruikers
Herinnering
Mensen die een tastbare herinne
ring aan Wisley Garden willen
meenemen, kunnen zich te buiten
gaanjin het tuincentrum of in de
boek- en cadeauwinkel van de
RHS. En wie tussen de middag een
hapje wil eten kan terecht in het
restaurant van de tuin en op het
picknick-terrein net buiten de hek
ken.
Als een dagje Wisley Garden dor
stig heeft gemaakt, is het zeer de
moeite waard om even door te rij
den naar het dorpje Wisley, dat
overigens niet meer is dan een lan
delijk weggetje met een paar hui
zen er aan. Net als je denkt het
plaatsje al weer uit te zijn, vind je
daar aan de oever van het kabbe
lende riviertje Wey, een echte En
gelse pub met een groot terras.
Wisley Garden is het hele jaar
door alle dagen van de week (met
uitzondering van de zondag tot
14.00 uur en Eerste Kerstdag) van
10.00 uur tot zonsondergang voor
het publiek geopend.
Niets gaat eigenlijk boven een vers
kruid. Wat let u daarom ze ook eens
binnenshuis te kweken; althans te
proberen ze in de winter over te
houden. Het beste lukt dat, als u in
deze tijd de planten, die u binnen
wilt kweken uitgraaft, in een
bloempot zet, buiten weer ingraaft
en voor de eerste nachtvorst bin
nenhaalt. De worteltjes hebben
zich dan inmiddels weer hersteld.
Dan kunt u ze planten in een plan
tenbak; onderin een flinke laag
potscherven of grof grind voor de
drainage. Een goede potgrond erin;
de potgrond zal voor de meeste
kruiden te weinig kalk bevatten.
Een huis-tuin- en keukenmiddel is:
een paar eierschalen enkele weken
in water zetten; deze lossen op. De
ze kalk is voor de winter genoeg.
Vooral niet teveel water geven.
Af en toe eens besproeien. Geen
tocht, want dan krijgen ze luizen.
Liefst niet in de keuken plaatsen,
vanwege de kookluchtjes en damp.
Kruiden die geschikt zijn voor de
'vensterbank' zijn:
Dragon: Is van nature een grote
plant, steeds insnoeien of van ge
bruiken natuurlijk.
Marjolein: Vooral in het voorjaar
de topjes eruit nijpen; ze schieten
dan niet in bloei.
Munt: Deze woekert overal door
heen met zijn wortelstokken.
Salie: Liefst een plant die 'afge
legd' is in de zomer, d.w.z. vanuit
een takje onderaan de plant in de
grond gedrukt. Deze wordt niet zo
groot. Steeds de topjes gebruiken.
In de vakwereld wordt vrijwel uitsluitend metaalboren van HSS (high
speed steel, ofwel sneldraaistaal) gebruikt. Er zijn echter steeds meer doe-
het-zelvers die voor deze boren kiezen, vanwege de betere kwaliteit die
zich onder andere uit door het langer scherp blijven.
Toch worden ze ééns bot. Het zelf slijpen van boren is bepaald geen
makkelijk karweitje. De kunst is namelijk de boor onder de juiste hoek te
gen de slijpsteen te houden. Een verkeerd geslepen boor werkt niet goed
meer. Om dit probleem te omzeilen werkt men dan ook toch nog wel vaak
met de goedkopere boortjes van carbonstaal. Zijn die bot, dan gooi je ze
weg en koopt nieuwe.
De HSS-boren zijn echter, ook in de kleinere diameters, zo prijzig dat
weggooien pure verspilling is. Het alternatiefis: ze dooreen vakman laten
slijpen.
Je kunt het echter ook zelf, met een borenslijphulpstuk, dat op de hals
van een boormachine wordt geplaatst. De machine dient daartoe wel vast
opgesteld te worden.
Het borenslijphulpstuk houdt de boor precies onder de juiste slijp-
hoek. Er kunnen boren vanaf 3,5 mm tot 10 mm diameter in geplaatst wor
den.
Om geen misverstanden te doen ontstaan: zelf slijpen van steen/beton-
boren is onmogelijk. Die moeten door een daarin gespecialiseerd bedrijf
nageslepen worden omdat daarvoor een diamantslijpinrichting nodig is
Informatie: Ferm, Genemuiden, tel. 05208-55077.(GPD)
Denkt u aan een andere auto, nieuw of gebruikt? Kom dan a.s. hun auto willen (in)ruilen. Kortom: as. zaterdag hebt u bij ons de kans om zeer
zaterdag naar onze grote Auto Ruilbeurs. voordelig een andere auto te gaan rijden.
Ten eerste ziet u daar, naast de nieuwste modellen van Citroen, Wij zorgen voor gratis taxatie, deskundig advies en koffie.
onze eigen fantastische collectie occasions met Eurocasion garantie. Eventuele financiering mogelijk (alleen voor onze |H| T.
Bovendien ontmoet u daar andere automobilisten die net als u occasions en nieuw gekochte Citroëns). Tot zaterdag! UÜS tLUrOCBSIOFI
