Materiaal-revolutie'
nu vrijwel uitgewoed
Ruimtevaartmateriaal verovert de skimarkt
Alpe d'Huez vooral geschikt voor skiërs met ervaring
Wachsen is
voorde
langlaufer
netzo
belangrijk
als rumthee
WINTERSPORT
Ruimtevaartmateriaal verovert
de skimarkt. Maar hoe het pre
cies moet worden gebruikt lijken
de skifabrikanten nog niet hele
maal te weten. Daarvoor heeft
men nog te weinig ervaring.
Kevlar, titanal, carbon: je vindt
het sinds een jaar of drie in bijna
elke ski. Maar wat er met die ma
terialen allemaal precies moge
lijk is weet geen mens. Wat ech
ter wel vast staat is, dat ski's
waarin ruimtevaartmateriaal is
verwerkt, een grotere breukvast
heid hebben dan de conventio
nelere (en goedkopere) modellen
en dat de spanning (belangrijk
voor draai-eigenschappen en sta
biliteit) nauwkeuriger kunnen
worden berekend.
Geheimen
Vooral Volkl lijkt overigens
een eind op weg de geheimen
van de nieuwe materialen te
doorgronden. Anders is het niet
verklaren dat de ski's van deze
Duitse fabrikant in diverse tests
zo hoog scoren. Dat het merk in
Nederland tot nu toe zo'n gerin
ge weerklank heeft gekregen,
lijkt dan ook vooral te liggen aan
het feit dat de ontwerpers er al
De verkoop van
langlaufski's is de laatste
tijd merkwaardigerwijs
ietwat teruggelopen. Vorig
jaar werden er in de hele
wereld 2.600.000 paar
langlaufski's verkocht
tegen in 1981 nog bijna
3.000.000. Misschien dat de
'langlaufrevolutie'
daaraan mede debet is
geweest. Het ene nieuwtje
was nog niet bedacht of het
werd alweer vertrapt door
het andere.
door
Rob van den Dobbelsteen
Terugkijkend op die wilde jaren
zou je wellicht alleen kunnen stel
len dat de populariteit van de 75
millimeter-norm sterk is teruggelo
pen en dat het 50 mm-systeem al zo
goed als verdwenen is en plaats
heeft moeten maken voor de 48
mm brede ski's en zelfs 44 mm.
Maar aan de andere kant: wie zegt
dat de twee systemen straks niet
weer aan een opmars beginnen?
Niks is zeker in een wereld waarin
de recreatieve langlaufer onder
hand tureluurs werd van de niet bij
te houden ontwikkelingen op het
gebied van ski's, schoenen en bin
dingen.
Vooral de 'strijd', die nu al jaren
gaande is tussen fabrikanten van
schoenen en bindingen, moet de
langlaufer koppijn hebben be
zorgd. Want de ene schoen paste
weer niet in die ene binding en die
andere binding was weer niet ge
schikt voor die ene schóen. Dat is
trouwens nog steeds zo. Hele con
ferenties zijn er al tussen de heren
fabrikanten aan dit heikele onder
werp gewijd. Maar afgezien van
wat kleine samenwerkingsverban
den, is er van een gezamenlijke
ontwikkeling van een enkele vast
staande norm voor binding en
schoen nog altijd geen sprake. An
ders gezegd: langlaufvolk modder
nog maar lekker een tijdje aan.
Maar dat langlaufvolk wordt wel
steeds deskundiger. En is zelfs
weer aan het vermaledijde wach
sen geslagen. Een tijdlang was de
no-wachs-ski de hemel; nu is het
wachsen weer tot een ritueel ge
worden dat net zo bij langlaufen
hoort als de rumthee onderweg in
dat gezellige Jausen-station. Zelfs
de zogenoemde no-wachs-ski
wordt weer uitgebreid onder han
den genomen voordat men de loipe
betreedt. Domweg omdat men
heeft gemerkt dat een gewachste
ski de gebruiker veel meer plezier
verschaft en dat diezelfde gebrui
ker zich nog eens minder hoeft in
te spannen ook om toch een gerede
snelheid te onderhouden.
Altijd beter
Want ski's met was onder het belag
glijden altijd beter. Ook al'zijn het
'chemicals', de ski's waarmee Bliz
zard nu alweer drie jaar lang zo'n
succes boekt. Officieel zijn het 'no-
wachsers', maar officieus - geeft
ook de fabrikant zelf toe - glijden
ze aanmerkelijk lekkerder als je er
eerst een laagje wachs op hebt ge
smeerd. En omdat langlaufen zich
van een vrij gezapige tijdspasse
ring heeft ontwikkeld tot een heu
se sport, is het logisch dat er steeds
meer naar manieren wordt gezocht
die de ski beter doen glijden.
Nooit meer zonder wachs de loi
pe op dus? Dat zou wat al te over
dreven zijn gesteld. Vooral oude
ren zullen weinig trek hebben zich
alsnog te bekwamen in het niet
eens zo simpele prepóren van de
ski's. En vandaar waarschijnlijk
ook het succes van eerdergenoem
de 'chemical-ski's' van Blizzard en
de daar niets voor onder doende
'multigrades' van Karhu. Maar de
tijd weer in slaagden de ski's in
zulke afzichtelijke kleuren te
verven, dat ze pijn deden aan je
ogen.
De collectie voor de komende
winter ziet er iets beter uit. Een
collectie waarin warempel die
goeie ouwe Renntiger weer is te
ruggekeerd. Een model waarvan
in de loop der tijden bijna een
half miljoen exemplaren werd
verkocht. Een record waar
schijnlijk.
door
Rob van den Dobbelsteen
Toch was het niet de Renntiger
die bovenaan de tabellen van de
testskiërs kwam te staan. Die eer
was weggelegd voor de twee P9-
modellen: de slalom en de reuze-
slalom. Prijs van deze zeer gea
vanceerde, voor de betere skiër
bestemde latten: 899. Daarmee
behoren deze ski's tot de duurste
op de Nederlandse markt, zoals
de hier niet verkrijgbaar zijnde
Amerikaanse Pre-ski's dat voor
de hele wereld zijn.
nieuwe generatie, de lieden die
niet meer 'lopend' maar 'schaat
send' door de sneeuw vliegen, heb
ben meer noten op hun zang.
Die zoeken niet alleen naar de
beste ski's, maar ook naar bindin
gen die meer mogelijkheden heb
ben dan de bindingen van pakweg
vijf, zes jaar terug. En naar schoe
nen ook, die niet alleen optimaal
comfort verschaffen, maar vooral
ook een grote mate van sportieve
mogelijkheden bieden. Op dat laat
ste gebied heeft vooral Salomon
een grote rol gespeeld. Nadat deze
Franse fabrikant eerst de alpine
wereld op zijn kop zette met de in
troductie van een afdalingsschoen
die model heeft gestaan voor een
heuse revolutie op schoenenge-
bied, begon Salomon ook in de
langlaufmarkt te infrilteren.
Topmodel
En opnieuw met succes. De SR-
serie werd een begrip in heel Euro
pa en het is daarom niet erg ver
wonderlijk dat de Fransen vrolijk
doorgaan op de ingeslagen weg.
Nieuw topmodel is de SR-Racing
Skate waarvoor bijna 300 moet
worden betaald (vrij duur voor een
langlaufschoen), maar die de lang
laufer die zich ook' wil bedienen
van de moderne schaatstechniek
veel moois biedt. De nylon-canvas
schoen is niet alleen bijzonder soe
pel, maar heeft ook nog een bin-
De beroemde weg met zijn
eenentwintig bochten is
aanmerkelijk steiler dan hij op
televisie lijkt. Op het asfalt een
reeks van nog net leesbare
namen: Caritoux, Simon,
Hinault, Delgado, Knetemann,
Claveyrolat. De eenzame
fietser die tussen metershoge
sneeuwwallen in zijn lichtste
versnelling naar boven stampt
heeft geen oog voor de slordig
neergekalkte eerbewijzen. Hij
moet zich nog door vier
bochten wringen voor hij zijn
doel heeft bereikt: Alpe
d'Huez.
door
Michel Leguyt
Alpe d'Huez, fameuze etappeplaats
in menig Tour de France. Een uit
zijn krachten gegroeid bergdorp,
waar ooit Peter Winnen, Hennie
Kuiper en Joop Zoetemelk zege
vierend over de finish kwamen en
waar de Nederlandse pastoor Jaap
Reuten triomfantelijk de klokken
van zijn futuristische kerk luidt als
er weer eens een Nederlandse
overwinning te vieren valt.
Alpe d'Huez, in de zomer een be
devaartoord voor de getrainde
toerfietser, die, in navolging van de
Tour de France-vedetlen, de ge
noemde weg met zijn 21 bochten
wil beklimmen en in de winter en
het voorjaar een walhalla voor
skiërs, die zich op de hellingen bo
ven en onder het dorp naar harte
lust kunnen uitleven.
Op de Sarenne bijvoorbeeld, een
zestien kilometer lange piste die
vanaf de 3350 meter hoge Pic
Blanc naar beneden kronkelt tot
300 meter onder het op 1800 meter
hoogte gelegen Alpe d'Huez. Of op
Le Tunnel, een ook al vanaf de Pic
Blanc voerende afdaling, die deels,
zoals de naam van de piste al aan
geeft, door een tunnel gaat. Pistes
die het hart van de goede skiër
sneller doen slaan, hem tot het ui
terste uitdagen, maar die de min
der geoefende angst aanjagen. Af
dalingen die (bijna) uitsluitend be
staan uit steile Bückelpiste? en
Wil dat zeggen dat Volkl en Pre
dus ook de beste ski's maken?
Geenszins. Ten eerste zijn deze
twee merken vooral in de weer
voor de betere skiër (de zoge
naamde S-skiër dus) en ten twee
de zijn er ook nog wel andere fa
brikanten die naarstig doende
zijn de eigenschappen van de
nieuwe ruimtevaartmaterialen
onder de knie te krijgen.
Stabiliteit
Zoals Blizzard, de fabrikant
die het grootste deel van de Ne
derlandse markt in handen heeft.
Niet in het minst waarschijnlijk
door de toepassing van het ther-
mo-principe. Een principe waar
bij de spanning van de ski zich
aanpast aan de temperatuur van
de sneeuw. Wat niet alleen de
wendbaarheid van de latten gro
ter maakt, maar ook de stabili
teit.
Zo groot is het succes van de
thermo-ski (ook in de diverse
tests) dat Blizzard er voor de ko
mende winter is op blijven door
borduren. Een echte noviteit is
alleen de speciale damesski
nenschoen die gegarandeerd wa
terdicht is. Hetgeen lang niet van
alle langlaufschoenen kan worden
gezegd.
Het mag dan ook nauwelijks een
wonder worden genoemd dat Salo
mon ondanks verwoede tegen
stand van merken als Maloja, Alpi-
na, Karhu en Trak onderhand de
markt voor langlaufschoenen is
gaan beheersen. Die positie tracht'
de Franse wintersportgigant ook
op het gebied van de bindingen te
veroveren, maar daar is de tegen
stand taaier nu Tyrolia onder druk
van de Nederlandse importeur
heeft besloten het nieuwe TXC-
systeem tevens in ons land te intro
duceren. Wat de Oostenrijkers
eerst niet van plan waren. Het
nieuwe van de TXC-binding ligt 'm
vooral in de scharnier. De langlau
fer die van het TXC-systeem ge
bruik maakt, kan langere passen
maken omdat niet, zoals normaal
te doen gebruikelijk de schoen
scharniert, maar de binding.
Het nadeel van het TXC-systeem
is dat je weer wel schoen en bin
ding tegelijk moet kopen. Dat is op
zich niet zo'n probleem, maar stel
dat de TXC-schoen niet lekker zit.
Dan kun je de binding tegelijk ook
vergeten. In het verleden heeft
Look eens getracht met iets derge-
zware Tiefschnee-trajecten Geen
pisten-bully die er kan komen, om
dat de hellingen te steil zijn.
Pistes die de beginneling dus
maar beter kan mijden. Zoals de
meer ervaren skiër toch beter op
zijn plaats is in het 240 kilometer
(prijs 379 en 399), waarbij het
montagepunt van de binding iets
naar voren is gezet (betere draai-
mogelijkheden). Opmerkelijk is
het feit dat dure materialen als
kevlar en carbon nu ook in de
goedkopere ski's van Blizzard
zijn verwerkt. Prijzen: van 139
tot 799.
Ook Kastle zocht het voor de
komende winter in kleine aan
passingen. In plaats van alumini
um wordt magnesium gebruikt
(elastischer en duurzamer). Er is
een nieuw belag uitgevonden
(HMW12) dat zich beter aan de
omstandigheden van de pistes
zou aanpassen. Maar de de suc
cesvolle ECS-ski's blijven (te
recht) normaal in de handel.
Bij Rossignol en Kneissl even
eens weinig veranderingen. De
beide merken zoeken het vooral
in het design. Waarbij de laatstge
noemde nog eens extra opvalt
met het gewaagde Cobra-achtige
ontwerp dat op de ski's is ge-
kwast.
Misschien dat van alle beken
de merken Fischer nog het meest
aan innovatie heeft gedaan. Pro-
tec is hier het toverwoord, maar
lijks de alpinewereld te veroveren.
Het zogenoemde intregaal-systeem
hoe doordacht en hoe goed ook,
kwam niet van de grond en stierf
een langzame dood. Hopelijk ver
gaat het het TXC-systeem beter,
want dat is het wel waard. Waar
schijnlijk zal er dan echter wel wat
aan het comfort en het uiterlijk van
aan pistes tellende skigebied van
Alpe d 'Huez (en de naburige
plaatsjes Auns en Oisans, Villard
Reculas en Huez en Oisans) dan de
beginnende wintersporter. Zeker,
het gebied heeft een flink aantal
gemakkelijke en middelzware pis-
dat wil niet zeggen dat Fischers
befaamde vacuumski is verdwe
nen. Dat blijkt uit de naam van
het nieuwe topmodel, de 959
kostende) RC4 Vacuum Tech
niek President. De ski is volgens
het protec-systeem opgebouwd
en maakt een massieve indruk
doordat de boven- en zijkant uit
een stuk zijn gebouwd. Deze
'voegloze' constructie moet zo
wel sterker als veerkrachtiger
zijn dan de volgens andere me
thoden vervaardigde ski's.
En de schoenen? Daar lijkt de
trend naar vooral comfortabele
en makkelijk aan te trekken
schoenen tot staan te zijn ge
bracht. Goede skiërs willen
schoenen die als een handschoen
om de voet sluiten en dat is bijna
onmogelijk als de schoen slechts
één schnall heeft. Ook schuim-
schoenen zijn weer op de terug
tocht. Enerzijds omdat het in-
schuimen van de schoen zo'n
grote vakmatigheid van de ver
koper eist, dat er nog wel eens
fouten worden gemaakt en an
derzijds omdat zelfs schuim geen
gegarandeerd goede pasvorm
geeft. Het brokkelt namelijk nog
al eens af.
de schoenen moeten worden ge
daan.
Op het gebied van de ski's ten
slotte, lijkt de 'revolutie' van de
laatste jaren wat te zijn uitgewoed.
Elk zichzelf respecterend merk
heeft ntriwel een schaatski met die
van Blizzard als buitenbeentje. De
tes, maar voor de meeste afdalin
gen is een meer dan gemiddelde
skitechniek noodzakelijk.
Te gemakkelijk
Waarbij komt dat men in Alpe
d'Huez de neiging heeft de pistes al
Dynafit beweert voor dit onge
mak een oplossing te hebben ge
vonden met de introductie van
een nieuw soort schuim en heeft
daarom nogal wat 'foam-schoe-
nen' in het pakket opgenomen.
Toch voert dit merk ook schoe
nen waarin geen schuim wordt
gespoten maar waarin zich wel
een binnenschoen bevindt waar
op men op straat kan lopen om
dat er een zooltje onder is ge
plakt. Handig voor het lunchuur-
tje als de buitenschoen te veel
knelt. Prijzen: van 139 tot 749.
Styling
De andere grote merken zoe
ken het net als bij de ski's vooral
in de styling. Dachstein probeert
zijn oerdegelijke, maar wat ou
derwetse imago op te vijzelen via
door de Italiaanse ontwerper
Carlo Zaloni gemaakte schoenen
en vertrouwt vooral op de DF-se-
rie. on-Dachsteiniaans mooi uit
ziende schoenen die comfort
koppelen aan functionaliteit.
Weliswaar hebben de schoenen
slechts een schnall, maar er zijn
altijd diverse instelmogelijkhe-
den. Bij de DF9 - de naam zegt
.y, i
'-*s
sponsor van de Fin Siitonen, de
man die de schaatspas uitvond, be
dacht een ski (de Siitonen Skating)
met drie rillen aan de onderkant.
Dat geeft meer vastigheid zegt de
fabrikant. De prijs van dit moois is
379, wat nog altijd 150 goedko
per is dan de RCS Skating PCE
van Fischer, een Oostenrijkse fa-
gauw een te gemakkelijke gradatie
toe te kennen. Een afdaling die in
Oostenrijk als rood (middelzwaar)
bestempeld wordt, krijgt hier de
classificatie blauw (gemakkelijk).
En zwart (moeilijk) in Oostenrijk is
in Alpe d'Huez rood. Als de Fran-
het al - zijn dat er zelfs negen,
maar de gemiddelde Nederland
se skiër heeft aan de DF5 (instel-
mogelijkheden bij de hak, de
hiel, de enkel, de wreef en de te
nen) meer dan voldoende. Prijs
ƒ499.
Bij de bindingen ten slotte is
het wachten nog altijd op de
elektronische binding. Tot die
tijd zal er weinig veranderen. Het
aardigste nieuws kwam nog van
Tyrolia en het opmerkelijkste
van Look. Het eerste merk, dat al
sinds jaar en dag Nederlands
marktleider is, komt met een
speciaal voor vrouwen gemaak
te, in mint en wit uitgevoerde
binding (Lady D - prijs inclusief
bijpassend tasje 199) en Look
combineert de beproefde en te
recht veel geroemde draaipla
teau hakautomaat met een 3d-
systeem neusautomaat, die
enigszins lijkt op die waarmee
Tyrolia al sinds enkele jaren te
rug furore maakt. Zelfs bij ach
terwaartse draai vallen klikt deze
neusautomaat meteen open.
Prijzen van deze nieuwe Look-
bindingen: 279 tot 349.
brikant die zichzelf de laatste jaren
zowel een uitstekende naam als
een groot afzetgebied heeft be
zorgd met de produktie van een
aantal zeer goeie langlaufski's. Het
veel bejubelde graphit-belag dat
op sommige modellen is aange
bracht, zal daaraan niet vreemd
zijn geweest.
sen een piste de kleur zwart geven
is ie dus echt erg moeilijk. Totaal
heeft het gebied 74 afdalingen.
Snel uitgeskied ben je dus niet in
Alpe d'Huez.
Verwacht in Alpe d'Huez, dat 60
kilometer van Grenoble verwij
derd ligt, niet de sfeer en de ge
moedelijkheid van een oud berg
dorp. Pittoreske plekjes kent het
plaatsje niet. In Alpe d'Huez geen
schilderachtige kerkjes, karakte
ristieke boerderijen en romanti
sche straatjes. Naast een heel klei
ne oude kern, is het dorp een aan
eenschakeling van flats, apparte
menten, hotels, winkels, restau
rants, nachtclubs, discotheken, ca
fés en chalets. Het nachtleven tiert
er welig. Het dorp is 'omsingeld'
door liften in allerlei soorten en
maten. Dwars door Alpe d' Huez
loopt de 'Telecentre', een lift die de
skiërs van de ene kant van het dorp
naar de andere kant brengt. Het
dorp heeft een ijsbaan en een open
luchtzwembad, waarin ook 's-win-
ters gezwommen kan worden.
Helikopter
Wie er niet tegen opziet diep m
de buidel te tasten kan zich met
gids door een helikopter op een
van de bergtoppen rondom Alpe
d'Huez aflaten zetten, om dan door
lagen diepen sneeuw terug te skiën
naar het dorp. Of hij of zij kan met
een delta-vlieger langs een van de
vele hellingen zweven. Ook niet
goedkoop, maar wel spectaculair.
Skitochten, die verschillende da
gen duren, kunnen in Alpe d' Huez
worden gestart.
Behalve bij dit soort extravagan
te zaken valt het met de prijzen wel
mee in Alpe d'Huez. Een skipas
voor een week kostte afgelopen
winter ongeveer f 200 (twee weken
f 360), hetgeen voor een skigebied
van dergelijke grootte niet duur ge
noemd mag worden. De prijzen in
cafés en restaurants zijn redelijk.
Maar voor een biertje in een disco-
theek moet al gauw/dertig gulden
worden neergeteld. ^De stapper, die
in Nederland gerege-d mei het vin
gertje zwaait ten teken' dat hij nog
een rondje bier wil bestellen, kan
in dat soort gelegenheden dus
maar beter zijn handen in zijn zak
ken houden.
Langlaufski's altijd wachsenook de z.g.
