Blijvend tekort
orgaandonoren
llOCKPOKl
Weer geweld in provincie Zuidafrika
Opgedane kennis bij
kernbnreau misbruikt
'Bij wiegedood houding
baby nooit onderzocht'
Kamer bezorgd over
veiligheid mijnenjagers
Ziekenhuizen werken samen in
onderzoek hart- en vaatziekten
DONDERDAG 22 OKTOBER 1987
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
PAGINA 11
DEN HAAG (ANP) - In Nederland geven zich minder mensen op als orgaandonor dan in
verscheidenene andere Europese landen. Dat komt vooral doordat er in ons land nog
steeds geen wettelijke regeling is. Dat zei dr. G. Persijn, voorzitter van de werkgroep do
norwerving, gisteren in Den Haag ter gelegenheid van de derde nationale donordag.
BRUSSEL (GPD) - Hebben Iraan-
se, Iraakse en Pakistaanse weten
schappers in het Studiecentrum
voor Kernenergie (SCK) in het Bel
gische Mol kennis kunnen opdoen
die zij in eigen land zouden kunnen
gebruiken voor het vervaardigen
van een atoombom? De Belgische
'Groene' Europarlementariër Paul
Staes beweert van wel, maar de di
rectie van het SCK houdt bij hoog
en bij laag vol dat er niets aan de
hand is.
Volgens Staes zouden zeven
Pakistaanse stageaires bij het kern
centrum documenten over nucleai
re technieken kopiëren en meene
men wanneer zij terugkeren naar
hun land. De opgedane kennis zou
gebruikt kunnen worden voor niet-
vredelievende doeleinden, aldus
Staes.
Een zaak die dus veel lijkt op de
Nederlandse affaire-Khan van zo'n
tien jaar geleden. De Pakistaan
Khan werkte bij de uraniumverrij-
kingsfabriek UCN in Almelo en
verduisterde daar allerlei geheime
documenten over technieken die
ook bij 'de bom' toegepast kunnen
worden. Khan werd tot vier jaar
veroordeeld, maar werd uitein-
deljk vrijgelaten.
Directeur Amelinckx van het
SCK geeft toe dat in Mol Pakis
taanse onderzoekers werken, maar
voegde er aan toe dat ook mensen
worden opgeleid uit Iran en Iraq,
landen die met elkaar in oorlog zijn
en westerse nucleare technologie
wel eens zouden kunnen ge- dan
wel misbruiken.
Maar volgens Amelinck is dat
uitgesloten. De stagiaires krijgen
in Mol een opleiding tot inspecteur
voor kerncentrales. De technologie
waarmee zij in aanrakng komen is
geheel bestemd voor vreedzaam
gebruik van kernenergie, zegt de
directeur.
De buitenlanders, ook die uit
Iran en Iraq, verblijven in Mol met
medeweten van het Internationaal
Atoomenergie Agentschap in We
nen en de Belgische overheid. De
laatste 25 jaar zouden zo'n 30 stage
aires uit deze landen in het SCK
zijn opgeleid.
Het aantal codicildragers in Neder
land wordt op het ogenblik geschat
op 1,6 miljoen. "Toch staat blijkens
een enquête tachtig procent van de
Nederlandse bevolking positief te
genover orgaantransplantatie", al-
Prijs Van Goghs
'Irissen' op 40
miljoen geschat
LONDEN (AP) - Van Goghs 'Iris
sen' ,dat voorafgaand aan de ver
koop op 11 november door het vei
linghuis Sotheby in New York be
zig is aan een wereldreis om de
kooplust nog verder op drijven, zal
volgens insiders meer dan 20 mil
joen dollar opbrengen.
Het doek was de afgelopen drie
dagen in Londen te zien en is van
daag en morgen te zien in het
koopkrachtige Genève. Daarna
gaat het schilderij in New York in
expositie om ook de Amerikaanse
markt nog verder op te peppen.
In maart bracht een van de zeven
zonnebloemdoeken die Van Gogh
schilderde bij Christie's in Londen
een recordbedrag op van 24,75 mil
joen pond (80 miljoen). In juni wis
selde bij Christie's een andere Van
Gogh 'De brug bij Trinquetaille'
voor 12,65 miljoen pond (40 mil
joen gulden) van eigenaar. Ook het
duurste doek dat Sotheby tot dus
ver verkocht was een Van Gogh:
'Landschap bij zonsopgang', dat in
1985 9,9 miljoen dollar opbracht.
De eigenaar van de Irissen is de
Amerikaanse miljonair Whitney
Payson die het doek erfde van zijn
moeder. Zij kocht het in 1947 voor
minder dan 100.000 dollar. Van
Gogh schilderde de blauwe irissen
in 1989 in de tuin van de psychiatri
sche kliniek in St. Remy waar hij
was opgenomen. Een jaar later
pleegde hij in Auvers zelfmoord.
dus dr. E. Borst, vice-voorzitter van
de Gezondheidsraad. Zij nam gis
teren het eerste exemplaar van een
voor het onderwijs bestemd boekje
over het codicil in ontvangst.
Borst veronderstelt dat'veel ge
zonde mensen gewoon niet de
moeite nemen eens rustig over
over de kwestie na te denken. Niet
iedereen kent ook alle mogelijkhe
den. Bij huid en hoornvliezen bij
voorbeeld doet het er niet toe hoe
oud de donor is. De bekende grens
van veertig jaar geldt alleen voor
hart, lever, nieren en alvleesklier.
In Nederland kan dit jaar over 26
nieren van een donor per miljoen
inwoners worden beschikt. In De
nemarken en Zwitserland zijn er
jaarlijks 40 nieren per miljoen in
woners te verdelen. Bovendien is
het aantal donornieren in Neder
land gestabiliseerd: in 1984 waren
er ook maar 26 nieren per miljoen
mensen.
Dank zij de zeven in ons land
werkzame transplantatiecoördina
toren, die de hele gang van zaken
rondom een transplantatie regelen,
zijn er vorig jaar wel voor het eerst
meer dan 400 niertransplantaties
verricht. "Toch is het streefgetal is
600, want we willen de bestaande
wachtlijst met 1150 patiënten plus
het aantal nieuwe patiënten dat elk
jaar wordt aangemeld binnen vijf
tot zes jaar wegwerken", aldus
Persijn.
Er is wel een flinke toename ge
constateerd in het aantal zoge
noemde multi-orgaandonoren, do
noren die enkele of alle te gebrui
ken organen willen afstaan. Een
multi-orgaandonor hoeft niet eens
•volledig gezond te zijn: een hartpa
tiënt kan immers prima functione
rende nieren hebben. Door de
groei van het aantal multi-orgaand
onoren en de inzet van de coördina
tors konden dit jaar al 31 harttrans
plantaties worden verricht; over
heel vorig jaar waren dat er 24. Het DEN HAAG (GPD) - De Tweede
aantal levertransplantaties, in Gro- Kamer is gisteren akkoord gegaan
ningen en Rotterdam, staat voor met de overeenkomst die minister
dit jaar al op 19, terwijl het er vorig Van Dijk van binnenlandse zaken
(vervolg van pagina 1)
AMSTERDAM (ANP/GPD) - De
buikligging van baby's met slapen
werd in de beginjaren zeventig in
ons land geïntroduceerd. Uit on
derzoeken, hoofdzakelijk in Duits
land, bleek de buikligging positief
te werken op de ontwikkeling van
de baby. Zo zouden zuigelingen
minder spugen, beter slapen en
een grotere activiteit ontplooien.
"Verzuimd is echter de mogelijke
effecten van deze houding op de
wiegedood te onderzoeken", aldus
prof. De Jonge.
De Jonge verwacht zekerheid te
krijgen omtrent zijn stelling dat
het op de buik liggen de wiege
dood bevordert door vanaf vol
gend jaar op landelijk niveau het
aantal slachtoffers van wiegedood
te registreren. Als ouders zijn op
roep volgen, zou het aantal slacht
offers aanmerkelijk moeten dalen.
Aan het onderzoek zullen
huisartsen, kinderartsen, consulta
tiebureaus, pathologen en de Ver
eniging van Ouders van Wiege-
doodkinderen meewerken.
Prof. De Jonge noemde het "op
merkelijk en eigenlijk schandalig"
dat bij eerdere grote onderzoeken
naar wiegedood in Nederland en in
het buitenland nooit naar de slaap
houding is gekeken. Deze "blinde
vlek" is volgens hem veroorzaakt
doordat buikligging als gunstig
werd beschouwd en by voorbeeld
doordat in Amerika bijna alle blan
ke baby's op hun buik slapen, zo
dat daar geen verschillen konden
worden vastgesteld met kinderen
die op hun zij of hun rug in de wieg
worden gelegd.
Buikligging is rond 1970 in de
mode gekomen omdat de kinderen
dat prettiger zouden vinden en om
dat het beter zou zijn voor hun
neus en oren en hun motoriek: ze
zouden zich eerder gaan oprichten,
staan en lopen. In een land als
Hongkong, dat nooit aan deze mo
de heeft meegedaan en waar goed
onderzoek is uitgevoerd, blijken de
wiegedoodcijfers volgens prof. De
Jonge aanmerkelijk lager dan in
landen waar deze gewoonte wel in
gang heeft gevonden.
SYDNEY - De eerste proefrit
ten zijn inmiddels gemaakt met
deze monorail die in het Au
stralische Sydney wordt aange
legd. De monorail moet klaar
zijn voor de viering van het
tweehonderdjarig bestaan van
Aiistralié. (foto ap>
banier achter
ambtenaren-cao
CACAO - De ondernemingsraden
bij acht Amsterdamse overslagbe
drijven hebben besloten tot een on
derzoek naar de mogelijke schade
lijke gevolgen van het bestrijdings
middel Phospine, dat wordt ge
bruikt bij de cacao-overslag. Stuk-
goedwerkers klagen regelmatig
over misselijkheid, hoofdpijn en
lusteloosheid. Phospine wordt tus
sen de balen cacao gelegd en ver
gast daar langzaam. (ANP)
Filipijns leger
bestormt
rebellenkamp
MANILA (UPI/AP) - De Filipijnse
luchtmacht en het leger hebben na
het bevel van president Corazon
Aquino het communistische verzet
„met kracht te bestrijden" een op
standelingenkamp bestormd op
het door geweld geteisterde eiland
Mindanao, 800 km ten zuiden van
Manila. Daarbij zyn zeker 20 guer
rillastrijders om het leven geko
men, zo is gisteren officieel in Ma
nila meegedeeld.
Twee legereenheden vielen het
kamp in de provincie Surigao del
Norte maandag aan, maar de onge
veer 300 verzetsstrijders wisten
hun terrein te verdedigen tot twee
bommenwerpers en een helikopter
hen dinsdag begonnen te besto
ken. Nadat de rebellen onder lei
ding van de opstandige priester
Frank Navarro op de vlucht waren
geslagen, vonden de militairen de
lijken van zeker 20 guerrillastrij
ders, zo verklaarde een militaire
woordvoerder.
Aquino had dinsdag herhaald
dat zij hervatting van de dialoog
met het 23.000 leden tellende ver
boden communistische Nieuwe
Volksleger (NPA) uitsluit. Eerder
dit jaar liepen onderhandelingen
op een fiasco uit nadat een bestand
van 60 dagen niet werd verlengd.
De president zei dat praten niet
had geholpen en dat „het moment
om te vechten was aangebroken".
In Manila werd gisterochtend de
legersergeant Remigio Opena
neergeschoten door drie vermeen
de communistische Strijders.
Sinds het NPA dit jaar zijn stads-
guerrilla in Manila begon zijn meer
dan 50 militairen en politiemensen
vermoord.
De Filipijnse politie is gisteren
begonnen door stakers opgewor
pen barricades bij bedrijven weg te
halen. Politiechef Lim zei dat de
politie de stakers tien minuten de
tijd had gegeven de barricades -
gemaakt van tenten, palen, zitban
ken en verkeersborden - zelf op te
ruimen, waaraan behoudens een
enkele uitzondering gehoor was
gegeven. Er waren geen berichten
over gewelddadigheden en Lim zei
dat de stakers toestemming had
den het posten bij de bedrijven
voort te zetten. Lim zei dat het zelfs
bij goedgekeurde stakingen niet
was toegestaan barricades op te
richten, maar dat de politie er tot
nu toe niets tegen had onderno
men om provocatie van de militan
te stakers te vermijden.
jaar in totaal slechts 15 waren.
Op dit moment staan bij de
Stichting Eurotransplant ruim
8000 nierpatienten geregistreerd,
waaronder 1150 Nederlanders.
Daarnaast 144 'high risk'-hoorn-
vliespatiënten. Verder 93 hartpa
tiënten, 21 mensen die op een hart-
longtransplantatie wachten en 85
die i
vorige week sloot met drie van de
vier ambtenarencentrales over de
arbeidsvoorwaarden voor dit en
volgend jaar. Vrijwel alle fracties
hadden wel vragen over het over-
legsysteem dat thans geldt voor de
ambtenarenbonden met de minis
ter.
De minister zei dat de eerste
prioriteit van het kabinet de werk
levertransplantatie nodig gelegenheid is. Het compromis dat
hebben. Tenslotte staan er nog
patiënten geregistreerd die op een
gecombineerde nier-pancreas-
transplantatie wachten, aldus
Persijn.
na negen maanden praten uit de
bus is gekomen omvat zowel een
verbetering van het inkomen als
een verbetering van de werkgele
genheid.
JOHANNESBURG (GPD) - Met
dc moord op een 18-jarige jongen
in de zwarte woonwijk Deda bij
Pietermaritzburg, afgelopen nacht,
is het aantal dodelijke slachtoffers
van politieke onlusten in de Zuid-
afrikaanse provincie Natal het af
gelopen jaar op 97 gekomen. Te
vens maakte de politie bekend dat
173 personen, waaronder 8 vrou
wen, zijn gearresteerd op beschul
diging van verboden wapenbezit.
De zwarte woongebieden rond
Pietermaritzburg zijn de afgelopen
maanden herhaaldelijk getroffen
door onlusten tussen aanhangers
van de Inkatha-beweging van Zu-
lu-leider Gatsha Buthelezi en sym
pathisanten van het Verenigd De
mocratisch Front (UDF). Sinds de
natuurramp die een maand gele
den de provincie Natal trof, heb
ben de gewelddadige tegenstellin
gen tussen de twee rivaliserende
groepen een ernstig dieptepunt be
reikt.
Al jarenlang bestaan er grote po
litieke meningsverschillen tussen
de Inkatha-beweging van Buthele
zi en het UDF. Met name in de pro
vincie Natal en in het aangrenzen
de thuisland KwaZulu, waar de
Omroepraad
tikt Brinkman
op de vingers
DEN HAAG (GPD) - Minister
Brinkman van cultuur mag de 210
miljoen gulden die hij nodig heeft
voor het opvullen van gaten in zijn
begroting, niet halen uit het potje
met algemene reserves voor de om
roep. Dit schrijft de Omroepraad in
een niet-gevraagd advies aan de
minister.
De Mediawet die op 1 januari van
kracht wordt, bepaalt dat de Ster-
gelden - de belangrijkste bron
voor de omroepreserves - alleen
mogen worden gebruikt voor de
omroep. Op dit moment is de be
steding van het geld nog niet wet
telijk vastgelegd. Maar de raad
wijst erop dat de minister het geld
wil besteden in de periode dat de
Mediawet wel van kracht is.
Volgens de Omroepraad is nooit
de bedoeling geweest van de wet
gever om het potje 'algemene om
roepreserves' voor andere doelein
den te gebruiken.
Zulu's woonachtig zijn. Zowel In-
katha als het UDF zeggen zich in te
zetten voor de strijd tegen de apart
heid. Inkatha beleidt in naam een
vreedzaam verzet. Het UDF daar
entegen sympathiseert met de ver
boden bevrijdingsbeweging ANC,
die wel degelijk een gewapende
strijd tegen het apartheidssysteem
voert.
De conflicten tussen Inkatha en
het UDF in het door Buthelezi ge
controleerde KwaZulu hebben al
aan meer dan 90 mensen het leven
gekost. Honderden mensen, vooral
kinderen en vrouwen, zijn hierbij
gewond geraakt. Tientallen gebou
wen en huizen in de woonwijken
Edendale, Imbali, Sobantu, KwaS-
hange, Deda, Damduza en Mpuma-
langa zijn verder door brandstich
ting vernield. Om die reden heeft
de staatssecretaris van wet en orde
Roelf Meyer ook extra politie- en
legereenheden naar de woonwij
ken rond Maritzburg en Durban
gestuurd om verdere uitbreiding
van de gewelddadigheden tegen te
gaan.
Ook op politiek niveau" proberen
het UDF en Inkatha nu een einde
te maken aan de bloedige oorlog
tussen zwart en zwart. Want zowel
Zulu-leider Buthelezi als UDF-pre-
sident Archie Gumede realiseren
zich maar al te goed, dat deze oor
log veel schade berokkent aan het
intenationale beeld van het zwarte
verzet tegen de apartheid. Tot nog
toe blijken beide partijen zich ech
ter weinig aan te trekken van de
pogingen van hun politieke leiders
om tot een wapenstilstand te ko-
Volgens staatssecretaris Meyer
ligt de oorzaak van de onlusten
vooral bij de aanhangers van het
UDF, wat door Gumede wordt ont
kend. Gumede meent dat politie-
informanten en anonieme moorde
naars, met steun van de KwaZulu-
regering en de Zuidafrikaanse poli
tie voor het geweld verantwoorde
lijk zijn. „Hun activiteiten hebben
weer tot grote spanningen en haat
gevoelens geleid in de woonwij
ken, waar het UDF het sterkst ver
tegenwoordigd is, en dat is de ach
terliggende oorzaak van de huidige
geweldsspiraal".
Velaphi Ndlovu, een parlements
lid voor Inkatha in de wetgevende
kamer van KwaZulu acht het UDF
verantwoordelijk: „Voordat het
UDF werd gevormd, in 1983, had
den we hier in Pietermaritzburg
zelden problemen".
Het ligt echter meer voor de
hand dat Inkatha achter de recente
geweldsgolf zit. Aangezien een
aantal door het UDF-gecontroleer-
de woonwijken in KwaZulu ligt,
proberen Inkatha-aanhagers daar
de macht over te nemen, waarbij ze
de steun van Buthelezi hebben.
Ook zijn er talrijke getuigenissen
bekend van UDF-ers die met ge
weld gedwongen werden om lid
van Inkatha te worden.
DEN HAAG (GPD) - Een kamermeerderheid maakt zich grote zorgen
over de veiligheid van de Nederlands-Belgische mijnenbestrijdingseen-
heid wanneer deze de Perzische golf binnenvaart. Minister Van Eekelen
(defensie) vindt echter dat de risico's voor de mijnenjagers kleiner zijn
dan tot nu toe werd aangenomen. Dat bleek gisteravond tijdens monde
ling overleg van de vaste kamercommissies voor defensie en buitenland
se zaken met Van Eekelen en Van den Broek (buitenlandse zaken).
Toch zegde van Eekelen toe dat Nederlandse mijnenjagers zich alleen
in de Perzische Golf zullen begeven als ze kunnen rekenen op de bescher
ming van een Brits fregat. Tot nu toe gold deze beperking alleen voor de
straat van Hormuz en voor de Golf als daar sprake van verhoogde drei
ging zou zijn. Van Eekelen deed de toezegging toen bleek dat hij de
kamerleden niet kon overtuigen van de geringe risico's in het zuidelijk
deel van de Golf.
Volgens de minister is de afgelopen weken gebleken dat Iraanse vlieg
tuigen in het zuidelijk deel van de Golf geen schepen kunnen treffen. Ook
voor de Iraanse zelfmoordcommando's die in kleine bootjes opereren zou
dat deel van de Golf onbereikbaar zijn. Een aantal kamerleden, waaron
der Van Mierlo van D'66, weigerde dit te geloven.
De toegenomen spanning in de Golf, na de Amerikaanse aanval op
twee Iraanse olieplatforms afgelopen maandag, is volgens de kamerleden
ook een bedreiging voor de neutraliteit van Nederland in het conflict
tussen Iraq en Iran. De minister werd gevraagd wat de opstelling van
Nederland zal zijn als de Britten, die onze mijnenjagers beschermen, door
toedoen van de Verenigde Staten worden meegezogen in het kamp van
Iraq. Minister Van den Broek wilde daar niet op vooruitlopen.
Wanneer de spanning zo hoog oploopt dat de Golf het toneel wordt van
een totale oorlog zullen de Nederlandse mijnenjagers overigens ogenblik
kelijk huiswaarts keren. De eerstkomende vier weken blijft de mijnenbe-
strijdingseenheid in de Golf van Oman.
ADVERTENTIE
DEN HAAG (GPD/ANP) - De car
diologische afdelingen van de acht
universitaire ziekenhuizen in ons
land gaan hun onderzoeksgege
vens over hart- en vaatziekten via
een informatienetwerk uitwisse
len. Deze samenbundeling van in
formatie leidt tot een beter inzicht
in de ontwikkelingen in het hart-
onderzoek. De gevolgen van medi
cijnen en operaties voor hartpa
tiënten kunnen zo beter worden
gemeten.
Door de bundeling van gegevens
en kennis zal het wetenschappelijk
onderzoek naar de bestrijding van
hart- en vaatziekten verbeteren en
sneller tot resultaten leiden. Op dit
moment sterven jaarlijks zo'n
50.000 mensen aan hart- en vaat
ziekten, waarmee deze ziekten nog
altijd volksvijand nummer 1 zijn.
Dubbel werk, bijvoorbeeld bij
doorverwijzing van het ene zieken
huis naar het andere, kan met het
nieuwe systeem worden voorko
men. De deelnemende ziekenhui
zen kunnen straks veel gemakke
lijker bij eikaars onderzoeksgege
vens, wat ook voor wetenschappe
lijk onderzoek van belang is.
Het project, dat in vijfjaar moet
zijn voltooid, zal ongeveer 50 mil
joen gulden kosten. Het ministerie
van onderwijs en wetenschappen,
dat de afgelopen twee jaar een sub
sidie van een half miljoen beschik
baar stelde voor het opzetten van
Cadans, moet voor het grootste
deel van de kosten opdraaien. Toe
zeggingen heeft Deetman nog niet
Meijler verwacht dat Cadans na
de aanloopperiode zichzelf kan be
druipen door haar gegevens op se-
mi-commerciële basis aan te bie
den aan gezondheidszorg en indus
trie. De pharmaceutische industrie
en de Ziekenfondsraad hebben al
belangstelling getoond voor het
project. Het ziekenfonds krijgt
door deze gegevens een beter in
zicht in aantallen en kosten en kan
hierop inspelen in het verzeke
ringspakket.
Projectleider prof. dr. G. Mees
ter: "Nederland is wel goed georga
niseerd, maar eigenlijk niet zo
goed geïnformeerd. Een simpele
vraag aan een ziekenhuis, over bij
voorbeeld het aantal hartoperaties
in een bepaald jaar, kan al tot gi
gantische paniek leiden". Indivi
duele patiëntengegevens zijn uiter
aard niet te koop, deze worden be
veiligd. Ze zullen uitsluitend toe
gankelijk zijn voor de behandelend
arts. Ook de koppeling van algeme
ne ziekenhuizen en Europese net
werken behoort tot de mogelijkhe
den.
KATWIJK LEFFERTS SCHOENEN BV VOORSTRAAT 17
LEIDEN SCHOENWINKEL "BRABANT" N00RDEINDE 42
LEIDEN VAN DALEN SCHOENEN D0NKERSTEEG 21
LEIDEN TRENDY VAN DALEN SCHOENEN HAARLEMMERSTRAAT 128
LISSE VAN ZELST SCHOENEN BV KANAALSTRAAT 28
N00RDWIJKERH0UT SCHOUTEN SCHOENEN DORPSSTRAAT 13
0EGSTGEEST VAN ALPHEN'S SCHOENEN DE KEMPENAERSTRAAT 32
ALLES OVER DE NIEUWE R0CKP0RT-C0LLECTIES EN SPONTAAN ACTIEF LEVEN. LEES JE IN PROMENADE MAGA2INE VERKRIJGBAAR BIJ DE ROCKPORT-DEALERS
