Woedende reacties op
kunstenplan Brinkman
Alleen gesnik en de geur van boldoot ontbraken
Don Carlos: langdurig en langdradig
Herkenbare uitstraling
in 'Rita en Frank'
'Exultate Deo' doet naam eer aan
PAGINA 20
KUNST
MAANDAG 12 OKTOBER 1987
'Filmscenario
paskamermoord
onsympathiek'
ZAANDAM (GPD) - De Zaandam-
se paskamermoord is verwerkt in
een filmscènario. De schrijvers,
Guus Luijters en regisseur Theo
van Gogh, hebben het script inge
diend bij producent Matthijs van
Heijningen in Maarssen. Die voelt
er op voorhand („we hebben het
script nog niet gelezen") weinig
voor het verhaal te verfilmen. „We
vinden het nogal onsympathiek",
aldus Van Heijningens vrouw
Geurtje van Heijningen.
Het filmverhaal van Luijters en
Van Gogh draait om een moord,
die voortvloeit uit een sado-maso
chistische verhouding van de da
der en het slachtoffer. De moord
gebeurt in een paskamer, er wordt
iemand gearresteerd tegen wie ei
genlijk geen overtuigend bewijs
voorhanden lijkt.
Tot zover zou het script overeen
stemmen met de Zaandamse pas
kamermoord, waarbij de 21-jarige
kledingverkoopster Sandra van
Raalten op 30 november 1984 werd
doodgestoken in de paskamer van
boetiek Manouk in de Zaandamse
Westzijde. Zaandammer Rob van
Z. is voot die moord in maart van
dit jaar tot 12 jaar gevangenis ver
oordeeld. Hij zou Sandra van Raal
ten hebben gedood tijdens een uit
de hand gelopen SM-spelletje. Van
Z. heeft altijd ontkend. Het Am
sterdamse hof heeft het onderzoek
inmiddels laten heropenen.
„Het scénario ligt er. maar het
moet nog worden gelezen", zei
Geurtje van Heijningen vanmor
gen. „In principe voelen we er toch
al niet voor zo'n verhaal te verfil-
Theo van Gogh verwierf bekend
heid als regisseur van een aantal
korte televisiefilms en de verfil-
Frank Koenegracht.
ming van Heere Heeresma's boek
'Een dagje naar het strand'. In zijn
films toont Van Gogh zijn belang
stelling voor de gruwelijke kanten
van het bestaan.
WESTERKERKPENNINGEN -
De verkoop van speciale Wester-
kerk-penningen waarmee de res
tauratie van deze kerk in het hartje
van Amsterdam mede wordt be
taald. loopt goed. Volgens de stich
ting Restauratie Westerkerk be
draagt de opbrengst uit de verkoop
van de penningen 132.500 gulden.
Het bedrijfsleven, verenigingen
en stichtingen hebben sinds eind
augustus 160.000, gulden gedo
neerd. Samen met de opbrengsten
uit de publieksactie bedragen de
totale inkomsten sinds het begin
van de actie op 19 augustus bijna
een half miljoen gulden.
De Westerkerk-penningen zijn
verkrijgbaar in brons, zilver en
goud. Daarvan zijn er ruim 1750
verkocht sinds begin september.
'Rita en Frank' (Educating Rita) van
Willy Russell. Met: Carolien van den
Berg en Jules Hamel. Regie: Frans
Boelen. Vertaling: Coot van Does-
burgh. Decor: Herman van Elteren/
Jaap Nauta. Gezien op 10 oktober in
de Leidse Schouwburg.
LEIDEN - 'Wat is assonantie?'
vraagt Rita aan haar leraar
Frank. Aan de hand van een
standaardvoorbeeld (zwanen -
water) maakt hij duidelijk, dat
het hier om klinkerrijm gaat. Ri
ta's conclusie luidt: assonantie is
dus 'fout rijmen'. Dat ongecom
pliceerde antwoord treft Frank
dusdanig, dat hij het een keer in
zijn colleges zal gebruiken. Als
Frank dat later aan Rita vertelt,
keurt zij die opmerking af - in
middels heeft zij immers de offi
ciële omschrijving geleerd. De
onbevangen Rita van toen is er
dan niet meer. Het stemt haar le
raar blij en droef tegelijk. Zelfs
van jaloeziegevoelens is sprake,
als hij ziet, hoe Rita voor zich zelf
een aantal keuzemogelijkheden
heeft bevochten. Een prestatie,
waaraan Frank met al zijn moge
lijkheden niet toegekomen is.
'Rita en Frank' is een lichtvoe
tig stuk, dat toch ook de nodige
diepgang heeft. Het gaat over
twee mensen, die een belangrij
ke rol in eikaars leven gaan spe
len. Rita is kapster, die zich door
een letterenstudie wil ontwikke
len. Als studente aan de Open
Universiteit wordt zij toegewe
zen aan Frank, die hier les geeft
om wat bij te verdienen. In een
aantal scènes toont het stuk ver
schillende stadia van deze relatie
vanaf de eerste kennismaking.
Dat gebeurt op een subtiele ma
nier, wordt niet oppervlakkig of
voorspelbaar en laat aan de fan
tasie van de toeschouwer ever,
hoe deze hechte band tussen Ri
ta en Frank zich verder ontwik
kelt. De lichte toets met diepere
ondergrond van dit stuk hebben
Jules Hamel en Carolien van den
Berg in hun spel overtuigend in
gevuld.
Carolien van den Berg slaagt er
goed in om de sympathieke on
bevangenheid van Rita zo te spe
len, dat geloofwaardig blijft dat
dit meisje meer wil èn kan berei
ken. Dat is een moeilijke rol, om
dat je snel in weinigzeggende
stereotypen kunt vervallen.
Evenals Rita maakt ook Frank
een ontwikkeling door. Hij be
gint met tegenzin aan zijn bij
baan, maar raakt al gauw door
Rita geboeid. Aanvankelijk voelt
hij zich gesterkt door haar afhan
kelijkheid van hem. Met kleine
nuances in zijn spel laat Jules
Hamel dat merken. Na de pauze
krijgt zijn optreden nog meer
kansen. Frank speelt hij dan als
ven triest man, die met zich zelf
overhoop ligt. In die situatie ver
liest hij nóg een zekerheid, als hij
beseft dat Rita zich onafhankelij
ker van hem opstelt.
Steeds begint een scène met de
binnenkomst van Rita. Is de scè
ne afgelopen, gaat het licht uit en
verschijnt er aan weerskanten
een diaprojectie, die gebeurte
nissen (vooral leeservaringen) uit
de leefwereld van Rita en die van
Frank samenvattend of vooruit
wijzend in beeld brengt. Op deze
manier heeft regisseur Frans
Boelen bereikt, dat de scène-
overgangen gelijkmatiger verlo
pen. en dat in de voorstelling als
geheel consequent hetzelfde rit
me wordt aangehouden.
Literatuur als middel tot zelf
ontplooiing: dat educatieve ide
aalbeeld wordt hier met humor
en zonder al te veel nadruk be
handeld. Voorop staat in de
aanpak van regisseur Boelen de
herkenbaarheid in deze hechte
relatie van twee mensen, die me
de door het sfeervolle decor
(Franks werkkamer vol boeken
en paperassen) haar uitstraling
niet mist. Na afloop van de druk
bezochte première, zaterdag
avond in de Leidse Schouwburg,
vielen in elk geval enthousiaste
reacties te beluisteren.
WIJNAND ZEILSTRA
LEIDEN - Waarom heerst er
toch vaak zo'n gewijde sfeer op
die poëzieavonden in de Waag?
Is het het monumentale ge
bouw zélf? Of zijn het de ge
dichten die er worden voorge
lezen? Wie het weet, mag het
zeggen.
Hoe het ook zij: wie door zijn wim
pers heen naar het podium keek,
kreeg al gauw het gevoel zich te be
vinden in de aula van een cremato
rium, waarin weldra de kist onder
een dreunend 'Nader tot u. mijn
God' in de grond zou verdwijnen.
Alleen het gesnik en de geur van
boldoot ontbraken. Gelukkig
maar, want dat had maar afgeleid
van het werk van de dichters Rogi
Wieg, Wim Brands, Frans Budé, B.
Zwaai, en Frank Koenegracht.
Als eerste betrad 'coming man'
Rogi Wieg het podium. Met een wat
vermoeide stem las hij zijn hoogst
romantische verzen voor. Verzen
die welluidend zijn, maar waarin
jammer genoeg de clichés niet wor
den geschuwd. Woorden als 'teder
heid' en 'gruwelijkheid' - ze zouden
voor dichters onder hoogspanning
moeten worden gezet. Het zijn 'ver
orden'. woorden die een
scala van gevoelens en indrukken
herbergen. Het gaat er in de poëzie
nu juist om deze gevoelens en in
drukken nader te omschrijven. De
taak van de dichter bestaat eruit ze
met treffende beelden en beschrij
vingen op te roepen. Dat gebeurt
bij Wieg helaas niet.
Wim Brands, de tweede dichter
in de reeks, had wat dat betreft
meer te bieden. Ook hij mag tot de
neo-romantici worden gerekend,
maar het 'daar waar je niet bent, is
het geluk'-idee wordt door hem
heel wat scherper geformuleerd
dan door Wieg. Een van zijn aardig
ste gedichten is het vers 'Inslag'.
Hoorspelkern
Het beschrijft de plek waar eens
een vliegtuig is neergestort. Daar
bij is de piloot om het leven geko
men. De tijd heeft de krater die na
deze 'inslag' is ontstaan voorzien
van gras en klaprozen. De bomen
om de plek heen 'buigen naar de pi
loot'. Zo'n beeld - het heeft een ei
genaardige spanning, het stopt de
hemel even onder de aarde. Jam
mer was alleen dat Brands zijn ge
dichten te snel achter elkaar las, zo
dat een sterke eindregel de begin
regel van een ander vers nogal eens
om zeep hielp.
Wie wel zeer goed voorlas was B.
Zwaai. Hij werd door presentator
Theo de looy als Ben Zwaai aange
kondigd, iets dat de dichter te fami
liair vond, zo gaf hij aan het begin
van zijn voordracht te kennen.
Zwaai heeft een voordrachtstech
niek waarvoor een lid van de hoor
spelkern zich niet zou hoeven te
schamen. Hij is bovendien een
dichter die het ritme van zijn vers
regels perfect weet af te stemmen
op de inhoud ervan. Daar waar een
oude dame in haar droom naar zee
wordt gesleept om de 'nachtharen'
te bevaren is het ritme jagend, tui
melen de woorden bijna over el
kaar heen; wanneer zij later op de
boulevard wordt neergeplant als
standbeeld maakt dat ritme bijna
een 'sur place'. Ondanks zijn voor-
drachtkwaliteiten blijft Zwaai ech
ter een dichter die je maar het beste
kunt lezen. Zijn verzen zijn te her
metisch. Wie er alleen maar naar
luistert mist veel.
Dat geldt eigenlijk ook voor het
werk van Frans Budé. Theo de
Looy vertelde dat de dichter zijn
nieuwe bundel al in de etalage van
een Leidse boekhandel had zien
liggen, terwijl hij die zelf nog niet
in zijn bezit had. Een Tantalus
kwelling moet zoiets zijn. Budé's
werk is zeker intigrerend, maar laat
zich pas na intensief lezen door
gronden. Zijn lezer, zo heeft hij in
een interview eens gezegd, moet ei
genlijk een soort detective zijn. Of
er veel dergelijke speurneuzen in
de zaal zaten, waag ik te betwijfe
len. Mij lukte het 'combineren en
deduceren' maar in een enkel ge
val, bij een mooi gedicht over de
dood van Georg Trakl bijvoor
beeld.
De laatste in de reeks was Frank
Koenegracht. Hij is een dichter die
met regels als 'Het vrolijke van de
vuilniszakken wordt wel eens ver
geten' en 'Wat ben ik toch een oude
vlieg' het publiek onmiddellijk
voor zich weet te winnen. Zijn
werk is een ontkenning van de nog
al eens gehoorde uitspraak dat de
moderne poëzie niet meer memori-
seerbaar zou zijn. 'Een jongen die
zijn meisje kwijtraakt/davert niet.
En de wereld niet van zijn gedich
ten./ En de nacht niet van zijn stap'.
Zulke versregels eisen meteen een
plaats op in het geheugen. Ze ont
roeren door de eenvoud van de
taal. maar tegelijkertijd gaat er
door de geraffineerde herhalingen
van dat 'en' een zeer. dramatische
werking uit.
Entousiast
Koenegracht schrijft moderne
poëzie die, paradoxaal genoeg, ook
iets klassieks heeft. In al hun cynis
me bieden zijn verzen de lezer - in
dit geval de toehoorder - ook troost.
Je beluisert er deernis in met de on
volmaakte mens en dat gevoel ligt
zeer dicht tegen de liefde aan.
Een apart woord van waardering
moet naar de presentator. Worden
dichters over het algemeen belab
berd voorgesteld aan het publiek
De Looy had zich vooraf in zijn gas
ten verdiept. Ja, hij bleek zelfs hun
poëzie te hebben geiezen. Kom
daar eens om tegenwoordig.
Al met al een geslaagde poezie-
avond dus. 'En na afloop was er fij
ne muziek van Het Leger' zou ik
Gerard Reve bijna nazeggen, maar
dat was niet zo. Er was wel muziek,
maar dan van een ongehoord en
thousiast spelend jazzgezelschap
dat luisterde naar de naam 'Vaal
bleek Vokaal'. Door dit gezelschap
werd de lichte rouwstemming in
een oogwenk aan flarden geblazen.
Zelfs de dichters werden er vrolijk
van. Nou ja, een beetje dan.
CEES VAN HOORE
'Deze minister is op rooftocht'
Minister Brinkman.
kunstenplan fel verzet oproept.
DEN HAAG (GPD) - De kunste
naarswereld heeft verontwaardigd
tot woedend gereageerd op het
Kunstenplan van minister Brink
man (cultuur), dat 'dwaas, onuit
voerbaar en bedrieglijk' wordt ge
noemd. De Kunstenbond FNV
overweegt een 'totaal verzet' tegen
de plannen van de minister. De Ne
derlandse Toonkunstenaarsbond
(NTB) wil een 'breed maatschappe
lijk protest' tegen het ingrijpende
pakket voorstellen organiseren en
de rechter inschakelen. Provincies
Jubileumconcert met Sander van Marion
Jubileumconcert onder leiding van Sander van Marion,
met de C.O.V. Exultate Deo, Jorine Samson, sopraan,
Mieke Doeschot, mezzo-sopraan, Corrie Pronk, alt, Jos
van der Lans, tenor, Henk van den Brink, bas, Addie de
Jong orgel en het Randstedelijk Begeleidingsorkest.
Psalm 42 van Handel, Dixit Dominus van J.Chr. Bach en
delen uit Samson van Handel, het Weihpachtsoratorium
van Bach, Die Schöpfung van Haydn, het requiem van
Cherubini, Messe solennelle van Gounod, een mis van
Diabelli, het Oratorio de Noël van Saint-Saèns en Lobge-
sang van Mendelssohn. Gehoord op 10 oktober in de
Stadsgehoorzaal.
LEIDEN - In 1962, dus 25 jaar geleden, maakte de
Voorschotense Christelijke Gemengde Zangver
eniging 'De Lofstem' een moeilijke tijd door. Wei
nig leden, weinig geld en muzikaal niet geweldig.
Als beginnend dirigent wist Sander van Marion de
koorleden te overreden de repetities trouwer te be
zoeken en gaandeweg ging het weer bergopwaarts.
Het van oorsprong gereformeerde koor kreeg een
bredere basis en de naam werd veranderd in 'Exul
tate Deo'. De betekenis van deze naam 'juicht Gode
toe' bleek ook in de meeste werken die zaterdag
avond in de Stadsgehoorzaal werden uitgevoerd en
die een staalkaart vormden van het repertoire
waarmee het koor de afgelopen kwart eeuw mee
bezig is geweest.
Het is altijd de kunst voor een dirigent om een
afwisselend programma te maken dat past bij de
mogelijkheden van het koor. Een originele vondst
had Van Marion gedaan in een bibliotheek in Zwit
serland, waar hij de cantate 'Dixit Dominus' van
Johann Christian Bach onder het stof vandaan
haalde en weer geschikt maakte voor uitvoering.
Deze première had al eerder plaats met 'Exultate
Deo' en zaterdag werd dit charmante werk op
nieuw ten gehore gebracht. Het zorgeloze karakter
doet denken aan de symfonieën van dezelfde com
ponist.
De meeste werken hadden, wat reeds bleek uit
de titels, een feestelijk karakter. Toch waren er
contrasten zoals in de cantate over psalm 42 van
Handel 'So wie der Hirsch (herder) nach Wasser
schreit'. Dit smachtende karakter kwam uit in de
gevoelig gespeelde vioolsolo's en in de aria's. In
totaal vijf solisten werkten mee: Jorine SanVson,
Mieke Doeschot, Corrie Pronk, Jos van der Laan
en Henk van den Brink. Hun uitvoering sloot goed
op elkaar en op het koor aan. Indrukwekkend was
het duet tussen sopraan en tenor 'Was betrübst du
dich, mein Seel' met zijn klaaglijk aangehouden to
nen, voorafgegaan door viool- en hobosoli.
Vermeldenswaard is nog het 'Dies Irae' uit het
Requiem van Cherubini. De canons tussen man
nen- en vrouwenstemmen zijn opzwepend tot het
'Mors Stupebit' inzet met zijn grillige rustpauzes.
In het Lacrymosa wist het koor de lange noten met
suggestieve accenten te zingen. Ook de in de min
derheid zijnde mannenstemmen kwamen fors voor
de dag deze avond. Het Randstedelijk Begelei
dingsorkest, steunend op jarenlange ervaring,
speelde alert mee en groeide ook in aantal naarma
te het programma romantischer werd. Organist Ad-
die de Jong was een betrouwbare steunfiguur in de
orgelsolo.'s van het Oratorio de Noël van Saint-
Saëns. Maar de meeste aandacht ging uit naar de
jubilerende dirigent, die zo te zien onopvallend be
zig was maar die in de afgelopen jaren een stempel
op het Voorschotense muziekleven heeft gedrukt.
Voor hem was er nog een toegift: In een donkere
Stadsgehoorzaal kwam een enorme taart binnen
met brandende kaarsen en erbovenop een grote
pop die een bekend iemand voorstelde met bril, sik
en dirigeerstokje!
Dirigent Sander van Marion vertelde tot slot hoe
hij al deze jaren tegen de muziek aankeek: "Als je
het niet met woorden kunt zeggen, zing het dan
samen met je hart, zoals de laatste klanken van dit
concert waren uit het slotkoor van Mendelssohn:
Alles wat adem heeft, love de Heer".
FRANK DEN HERDER
en gemeenten voelen zich in de
steek gelaten. Gedupeerde instel
lingen (Internationaal Folkloris
tisch Danstheater, toneelgroepen
Globe en Theater, Hoofdstad Ope
rette, Forums symfonieorkest,
twee noordelijke orkesten) verwij
ten de minister dat hij zich niet aan
beloften houdt en een onaanvaard
baar beleid voert.
'Deze minister is op rooftocht',
aldus algemeen coördinator Wil
lem Wanrooy van de Kunstenbond
FNV in een voorlopige reactie op
het plan van Brinkman voor de ja
ren 1988 tot '92, dat afgelopen vrij
dag naar de Tweede Kamer is ge
gaan en een aanzienlijke herschik
king van subsidies naar de diverse
culturele voorzieningen in ons land
inhoudt. Daarbij worden vele mil
joenen bij de symfonische muziek
en het repertoiretoneel wegge
haald en 'doorgesluisd' naar de sec
toren film, letteren, kleine dansge
zelschappen en jeugdtheater.
Volgens Wanrooy betekent de
operatie het 'leegzuigen van de
provincie'. Versluierd gaat er op
basis van het Kunstenplan circa 5
miljoen gulden richting Randstad.
'Er is sprake van een ontoelaatbare
cultuurconcentratie in het westen
van het land waar de voorzienin
gen verder versterkt worden. Ook
het nieuwe kunstaanbod dat meer
geld krijgt, bevindt zich in de
Randstad'. De Toonkunstenaars-
bond noemt de inkrimping van zes
tot drie regionale symfonieorkes
ten 'het summum van culturele
discriminatie van de regio buiten
de Randstad'.
De Kunstenbond FNV, die heeft
uitgerekend dat door de plannen
minstens 200 arbeidsplaatsen van
'produktieve' kunstenaars verlo
ren gaan, verwijt de minister dat hij
steeds minder oog heeft voor de so-
ciaal-ecnomische positie van de
kunstenaars. 'Er gaat zo'n 10 mil
joen naar instellingen, zoals het
Nederlands Filmmuseum (2,4 mil
joen extra), maar dat gaat ten koste
van werkgelegenheid voor schep
pende of uitvoerende kunste-
Wanrooy legt er de nadruk op dat
de Kunstenbond, ondanks diep
gravende operaties in het orkesten-
toneel- en beeldende kunst-bestel,
altijd bereid is geweest tot overleg
en het aanreiken van alternatieve
plannen. 'Maar die tijd is nu defini
tief voorbij. Met alle andere betrok-
Onderbrekingen doen afbreuk aan dramatische kracht
Don Carlos van Verdi, uitgevoerd
door de Nederlandse Opera, het Ne
derlands Operakoor en het Neder
lands Philharmonisch Orkest. Muzi
kale leiding: Hartmut Haenchen. Re
gie: Alberto Fassini naar Luchino
Visconti. Decors en kostuums: Lu
chino Visconti. Première op 8 okto
ber in het Muziektheater in Amster
dam. Volgende voorstellingen al
daar op 14, 17, 20, 23, 27 en 30 okto-
AMSTERDAM - Verdi's Don
Carlos, gebaseerd op het gelijk
namige drama van Schiller, werd
in opdracht van de Parijse Opéra
geschreven met het oog op de
grote wereldtentoonstelling van
1867. Het moest een echte
'grand'opéra' zijn, het genre dat
beantwoordde aan de zucht naar
pracht en praal van het verwen
de operapubliek; decors en kos
tuums waren er op berekend het
publiek te overdonderen, massa
scènes waren een must, evenals
verbluffende toneeleffecten. Ook
de lengte van de opera, de karak
ters en hun hevige emoties vie
len onder de noemer groots. Ver
di wist de grand'opéra, die in
hoofdzaak een pompeus kijkspel
was geworden, op een hoger plan
te brengen. Zijn grote kracht lag
in de uitwerking van de karak
ters, waardoor zijn figuren, hoe
romantisch de vormgeving ook
mag zijn, méér worden dan kap
stokken voor prachtige kos
tuums, geloofwaardige mensen.
In een met inbegrip van alle
pauzes en changementen bijna
zes uur durende voorstelling
bracht de Nederlandse opera dit
drama in de oorspronkelijke
franstalige versie ten tonele. Het
inleidende bedrijf van deze ver
sie legt de basis voor het verloop
van het drama: bij hun eerste
ontmoeting vatten Carlos en Eli
sabeth een hartstochtelijke lief
de voor elkaar op; om politieke
redenen ziet Elisabeth zich ech
ter genoodzaakt de hand van
Carlos' vader, Filips II te aan
vaarden. Verdi schrapte in de
tweede en Italiaanse versie dit
bedrijf omdat de opera zelfs voor
Parijse begrippen te lang was.
Hoe psychologisch verantwoord'
het weer toevoegen van dit be
drijf ook moge zijn, de voorstel
ling, die toch al een uitermate
statisch karakter had, werd er
even langdurig als op den duur
langdradig door. Zelfs de oogver
blindende, het hele toneel vul
lende, decors, die Luchino Vis
conti voor de Opera van Rome
ontwierp, konden dit niet verhel
pen. Alberto Fassini heeft in zijn
regie gestreefd naar een recon-
structie-naar-de-geest van Vis-
conti's aanwijzingen, die hij als
toenmalig regie-assisten nauw
keurig genoteerd had. Opvallend
in deze regie waren de stereotype
gebaren en houdingen van de
hoofdpersonen waardoor de
voorstelling een ouderwets stem
pel droeg. Ook het koor en de tal
rijke figuranten stonden er bij
alsof men lijm onder de zolen
had. Het ten tonele voeren van
jachthonden en een heus rij
paard kon daar weinig aan veran
deren.
Ook vocaal gezien kwam de
voorstelling niet uit boven de
middelmaat, enkele scènes daar
gelaten. Harry Peeters heeft ze
ker een goede stem, maar als Fi
lips II, de koning van Spanje,
schoot hij tekort in kracht en au
toriteit. Susan Marie Pierson als
Elisabeth kwam in een matig ge
zongen rol zeer ongeloofwaardig
over als de vrouw waar het dra
ma om draait. Pas in het duet
waarin Elisabeth geconfronteerd
wordt met het verraad van de
eveneens op Carlos verliefde
Prinses Eboli, een moeilijk rol
goed gezongen door Mimi Ler-
ner, is van een dramatische wis
selwerking sprake. In de kleine
re rollen zijn enkele mooie stem
men te beluisteren: William Sto
ne die steeds meer in zijn rol leek
te groeien zong een expressieve
hartstochtelijke Rodrigue, de
trouwe vriend van Carlos met
wie hij in het tweede en vierde
bedrijf een duet met grote span
ning zingt; Pieter van den Berg
leent zijn prachtbas aan de mon
nik in de kathedraal-scène - en
wat voor kathedraal was daar op
het toneel gezet! - Ineke Berends
is een uitstekende page Thibault.
Alleen Neil Rosenshein in de ti
telrol is werkelijk berekend voor
zijn partij. Met een volle krachti
ge stem, maar zich nooit force
rend of overschreeuwend zet hij
op in drukwekkende wijze de
door zijn gevoelens van liefde en
loyaliteit verscheurde Carlos
neer. Hartmut Haenchen is de in
spirerende spil van het muzikale
gebeuren op het toneel en in de
orkestbak, waar het Nederlands
Philharminisch Orkest meer als
goede begeleider dan als orke
strale tegenspeler zit. Aan deze
conventionele voorstelling is
vooral visueel nog het meeste
plezier te beleven.
MIES ALBARDA
ken organisaties in de cultuurwe
reld, met werkgevers en werkne
mers, met de lagere overheden,
gaan we op de barricaden'.
De voorgenomen bezuiniging op
het Folkloristisch Danstheater en
de Hoofdstad Operette van 2,4 mil
joen betekent volgens de besturen
het einde voor de groepen. Het
Danstheater noemt het voornemen
van de minister 'onbegrijpelijk',
omdat het nog maar drie jaar gele
den mét subsidie van de minister
een splinternieuw pand betrok. De
Hoofdstad Operette is 'verbijsterd',
omdat ze 160 voorstellingen per
jaar geeft in het hele land en daar
mee 80.000 bezoekers bereikt,
waarmee toch duidelijk is aange
toond dat ze aan de spreidingsei-
sen voldoet en talloze mensen die
niet dadelijk tot 'moeilijke kunst'
zijn over te halen een plezier doet.
Het orkest van het oostelijke
operagezelschap Forum is woe
dend dat het zijn concertpraktijk
wordt ontnomen, terwijl de minis
ter drie maanden geleden nog in
een brief toezegde dat beide taken -
begeleiding opera én symfonische
concerten geven - gewaarborgd
waren tot 1992. De Kunstenbond
FNV vindt bovendien dat de plan
nen voor 50 extra operavoorstellin
gen in het zuiden van het land (van
uit 'steunpunt' Venlo) 'een onge
looflijk vage structuur hebben'.
Voorzitter J. Sjoerdsma van het
Frysk Orkest heeft het plan van
Brinkman een 'ordinaire bezuini
ging' genoemd.
Ook het Brabants Orkest is onge
lukkig over het Kunstenplan,
waarin staat dat het aantal volledi
ge banen wordt teruggebracht van
90 tot 75.
De eis van de minister dat de drie
grote orkesten in de Randstad ten
minste 20 tot 30 concerten per jaar
daarbuiten moeten geven, heeft al
thans bij het Concertgebouwor
kest ook al geen juichende ont
vangst gekregen. Volgens een
woordvoerder zullen deze ver
plichte speelbeurten ten koste van
het aantal concerten in de hoofd
stad gaan,'waardoor niet moet wor
den uitgesloten dat de gemeente
Amsterdam minder subsidie gaat
geven. Het Residentie Orkest in
Den Haag daarentegen heeft min
der kritiek: het ziet aantrekkelijke
kanten aan het vaker spelen van
eenmaal ingestudeerde concerten
op andere plaatsen dan alleen in de
Randstad.
De leiding van dansgezelschap
Scapino is weinig hoopvol ge
stemd over de toekomst. Hoewel
het nergens in de nota ter sprake
komt, betekent volgens Scapino de
toezegging van de bewindsman dat
het 3 miljoen rijkssubsidie verliest.
Het is nog maar de vraag wat de ge
meente Rotterdam, waar het gezel
schap zich gaat vestigen, op tafel
wil leggen. Scapino houdt er reke
ning mee dat het einde in zicht is.
Sonny Rollins
naar Den Haag
DEN HAAG (ANP) - Het kwintet
van de Amerikaanse saxofonist
Sonny Rollins komt na een jaren
lange afwezigheid weer naar Ne
derland voor een optreden in het
Haagse Muziektheater aan het
Spui. Daar wordt op 6, 7 en 8 no
vember het eerste Inter Jazz Week
end gehouden, een initiatief van or
ganisator Paul Acket. In totaal ko
men vijf groepen en big bands naar
Den Haag die volledige concerten
verzorgen.
Het is Acket de laatste jaren niet
gelukt Sonny Rollins voor het jaar
lijkse North Sea Jazz Festival te in
teresseren omdat de saxofonist
niet graag op festivals wenst te spe
len. Rollins heeft nu toegezegd wel
naar het Muziektheater te willen
komen. Rollins geeft op zaterdag 7
november in Den Haag een nacht-
concert (24.00 uur) met Clifton An
derson (trombone), Thomas Camp
bell (slagwerk), Mark Soskin (key
boards) en Jerome Haris (bas).
