Twee hongerige
scouts in filmland
'Mijn schuld als film flopt'
Zoeterwoudse distributeurs stropen de markt af
Belgische komiek Urbanus voor het eerst op witte doek
EXTRA
PAGINA 21
"Films uitbrengen waaraan we
zelf lol beleven". Met dat
streven zijn Krijn Meerburg en
Hans Eksteen twee jaar
geleden begonnen met het
importeren van buitenlandse
films. Onder de naam 'Hungry
Eye' heeft het tweetal fiims
naar Nederland gebracht die
anders wellicht buiten de
grenzen waren gebleven. De
zaken gaan goed. Omdat hun
kantoortje in Rotterdam te krap
werd zijn ze anderhalve maand
geleden verhuisd naar
Zoeterwoude.
door Bart Jungmann
"We zijn halverwege op weg naar
Amsterdam", had Krijn Meerburg
zich lachend door de telefoon laten
ontvallen. In hun kantoor aan de
Zoeterwoudse Energieweg gaat col
lega Hans Eksteen serieus in op die
suggestie: "Voor dit werk hoef je
echt niet per se in Amsterdam te zit
ten. Liever niet zelfs. Dat is toch een
kringetje waar wij allebei het liefst
buiten blijven".
Eind augustus heeft filmverhuurder
Hungry Eye diens krappe kantoor iri
Rotterdam verruild voor een plaatsje op-
het industriële terrein van Zoeterwoude,
nauwelijks een kilometer van de snel
weg Rotterdam-Amsterdam. Een groei
tegen de verdrukking in. Toen Eksteen
en Meerburg zich bijna twee jaar geleden
samen in het film-avontuur stortten,
stonden de sterren bepaald niet gunstig:
het bioscoopbedrijf leek de strijd tegen
televisie en video definitief te verliezen
en juist de kleintjes liepen daarbij het
meest gevaar. Hans Eksteen: "We zijn er
op het dieptepunt in gestapt". En Krijn
Meerburg: "Iedereen verklaarde ons
voor gek".
Tot oktober 1985 werkte Hans Eksteen
bij een Nederlandse filmdistributeur en
deed Meerburg ervaring op bij Amstel
Film, een andere filmverhuurder. Ek
steen: "We kenden elkaar daardoor al
een tijdje. Krijn en ik waren in die perio
de op jacht naar dezelfde film, waarbij
we het vervelende gevoel hadden dat we
tegen elkaar werden uitgespeeld. Allebei
dachten we: wat een onzin is dat eigen
lijk, waarom beginnen we zelf niet wat?
Eigenlijk meer bedoeld als een grapje.
Maar toen we elkaar later nog een keer
tegeh het lijf liepen kwam dat idee weer
boven. En zo is op een gegeven moment''
de knoop doorgehakt. We hebben alleen
nog eventjes gewacht om ermee naar
buiten te komen. Gewacht op een film
die iets groots en iets moois moest zijn.
Met Kiss of the spider woman kregen we
die in handen. Daar hebben we natuur
lijk wel een beetje geluk mee gehad,
want die film draait nog steeds in de film
huizen".
Lol
Maar het is natuurlijk niet alleen geluk
dat Hungry Eye twee jaar in leven heeft
gehouden. Hans Eksteen: "Zowel Krijn
als ik zit al zo'n tien jaar in het vak en we
hebben dus kunnen leren van de fouten
van anderen". Krijn Meerburg: "Maar
ook van de goede dingen van anderen".
Eksteen: "Plus dat we er niet aah zijn
begonnen uit de behoefte om groot te
willen worden of om er rijk van te wor
den. We zijn er aan begonnen omdat we
films willen uitbrengen waaraan we zelf
lol beleven".
Dat plezier wordt al verraden door de
naam die voor het bedrijf is gekozen. Een
idee van Hans Eksteen. "Ik kende een
nachtclub in San Francisco waar beken
de mensen als Lenny Bruce en Bette
Midler ooit zijn begonnen. Die heette
Hungry I. Ik vond dat een leuke naam en
dacht bij mezelf: als je ik verandert in
oog,.krijg je Hungry Eye. Dat woord legt
mooi uit hoe groot onze betrokkenheid is
bij film".
Dank zij hun hongerige oog zijn er
films in Nederland gaan draaien die an
ders misschien buiten de grenzen waren
gebleven. "Ons streven is om betere
films in de bioscopen te brengen. Al
thans in eerste instantie. Pas in de twee
de ronde komen onze films daar te
recht", licht Krijn Meerburg iets toe over
hun filosofie. "In een stad als Leiden ligt
de situatie iets anders. Het is vaak een
probleem om een film in Lido te krijgen.
Vandaar dat we in Leiden eerder in het
Kijkhuis terecht komen, waar Jan Boer
goede dingen doet. Maar die situatie is
echt een uitzondering".
Kentering
Veel buitenlandse films (en dat geldt
in het bijzonder voor de Amerikaanse)
komen in Nederland zonder tussen
komst van een aparte verhuurder. De
grote produktiemaatschappijen hebben
daarvoor hun eigen filiaal. Krijn Meer
burg: "Ik schat dat zestig procent van het
marktaandeel wordt beheerst door
majors". De onafhankelijke verhuurders
hebben bij hun speurtochten op de bui
tenlandse markt eigenlijk altijd gezocht
naar de grootste gemene deler om het ri
sico zo klein mogelijk te houden.
Maar Krijn Meerburg heeft een kente
ring in die politiek bespeurd. De smaak
van het bioscooppubliek is veranderd op
een manier die Hungry Eye niet onwel
gevallig is. Naast de grote publiekstrek
kers is de behoefte aan kunstzinnige
films gegroeid. Krijn Meerburg: "Er is
een verschuiving in de markt merkbaar.
Voor films als 'Blue Velvet' en 'In naam
van de roos' blijkt er nu ook een publiek
te zijn".
"De smaak is verlegd en daarin kun
nen wij een stimulerende rol spelen. We
moeten alleen niet te hoog willen grij
pen. De filmmarkt in Nederland is be
perkt. In vergelijking met andere Eu
ropese landen scoren we wat dat betreft
uitgesproken laag. Buitenlandse produ
centen vergissen zich daarin nogal eens.
Die denken: James Bond trekt zoveel
mensen in Nederland, dus voor mij zit er
ook wel wat in het vat. Maar zo'n Bond
film is natuurlijk een uitzondering. Ons
eerste punt is daarom dat er een reële
prijs wordt gevraagd".
Hans Eksteen: "Nee, ons eerste punt is
dat we een film allebei zien zitten. Dat is
iets wat we van tevoren hebben afge
sproken: we moeten er allebei vertrou
wen in hebben. Pas dan gaan we praten
over het financiële gedeelte".
Meerburg: "Een hoop films ilijven in
dat stadium steken. Dan gaat het toch
niet door. Als je een film alleen in film
huizen kwijt kunt wordt het hangen en
wurgen. Dan kun je er beter niet aan be
ginnen".
Rijstebrij
Met dat idee in het achterhoofd heeft
Hungry Eye in twee jaar tijds achttien
films op de markt gebracht. Hans Ek
steen: "Dat is inderdaad niet zoveel.
Maar we zijn in die twee jaar wel in het
buitenland bekend geworden als een
goed alternatief. Daaraan heeft 'Kiss of
the spider woman' natuurlijk meege
werkt. Maar zeker ook een film als 'Tar
get'. Die is overal geflopt, behalve in Ne
derland. Vooral daarmee kweek je een
goede naam. Dank zij de uitbreiding zijn
we nu ook zo ver dat we vêel films aan
kunnen".
Krijn Meerburg: "En we krijgen ook
een hoop aangeboden. Hans vormt de
buitendienst. Hij zit zo'n zestig procent
van het jaar in het buitenland en loopt al
le belangrijke festivals af. Er wordt zo
ontzettend veel uitgebracht. Je moet
echt door een enorme rijstebrij heen en
iedereen is op zoek naar dé film die het
gaat doen. Dat kan soms een behoorlijke
concurrentieslag zijn. Maar we zullen
nooit voor ons ego gaan bieden. Als een
film toch wel op de Nederlandse markt
komt gaan we echt niet tot het uiterste.
Gelukkig is de situatie niet zo slecht als
in België. Daar zitten ze elkaar met vijf
tien distributeurs echt uit te moorden".
Hans Eksteen: "Wat je in Nederland
wel hebt is kinnesinne. Het is toch bij
voorbeeld heel gek dat de distributeurs
onderling geen afspraken kunnen ma
ken wanneer ze een film uitbrengen. Zo
iets moet toch op elkaar worden afge
stemd. En als een film flopt zeggen ze
wel dat ze het zo jammer voor je vinden,
maar lang niet iedereen meent dat echt.
Er zit een hoop jaloezie tussen. Vandaar
ook dat we ons een beetje buiten dat we
reldje houden. We willen het gewoon op
onze eigen manier doen".
Hoe een film wordt uitgebracht en hoe
die in de publiciteit wordt begeleid, is in
principe ook een zaak van Hungry Eye.
Krijn Meerburg: "Dat is ook niet meer
dan logisch. Wij kennen de situatie hier".
Politiek
Hans Eksteen: "Voor iedere film vol
gen we een verschillende politiek. Zo
hebben we bijvoorbeeld 'Nightmare on
Elm Street' uitgebracht, een horror-film.
Eigenlijk niets voor ons. Maar die film
bleef merkwaardig genoeg op de plank
liggen hoewel hij in Amerika veel succes
had. En hij bleek ook heel aardig te zijn.
Zo'n film breng je dus in vier theaters te
gelijk uit, met advertenties in De Tele
graaf. Maar bij de meeste films doen we
het juist heel anders. Dan adverteren we
eerder in een blad als de De Volkskrant
en komen met één of twee kopieën uit.
We moeten het namelijk in principe van
een paar steden hebben, de zogenaamde
key cities. Amsterdam, Den Haag,
Utrecht en Rotterdam, dan heb je het wel
gehad. In veel gevallen hebben we in die
steden ook al een bepaald theater op het
oog. Dan heb je voor Amsterdam bij
voorbeeld Tuschinski of Calypso in het
achterhoofd. Dat betekent dat je alles
ruim van tevoren moet regelen, want het
is vaak moeilijk om voor een kleine film
ruimte te vinden".
De meeste filmdistributeurs kampen
met met dat probleem. Die hebben een
eigen theater. De twee directeuren van
Hungry Eye zijn daarop wel een beetje
jaloers. Eksteen: "Dan kun je een film,
waarin je veel vertrouwen hebt, ook een
paar weken laten staan. Sommige films
gaan pas langzaam lopen, die moeten het
hebben van mond-op-mond-reclame. Ik
zou zelf bijvoorbeeld heel graag iets doen
met Portugese films. Daar zitten prachti
ge dingen tussen, maar niemand kent
dat. Die zou je dan in een eigen theater
een tijdje kunnen laten rijpen".
Zo kan standplaats Zoeterwoude wel
in figuurlijke zin als halverwege de rit
worden opgevat. Met alleen een eigen
theater is Hungry Eye nog niet verza
digd. Krijn Meerburg: "We willen in de
toekomst ook zelf films produceren en
onze eigen video's uitbrengen".
Maar alles op zijn tijd. Meerburg: "We
moeten dat rustig en zorgvuldig opbou
wen". Eksteen: "Want we moeten het
wel kunnen behappen".
Urbanus: Als 'Hector' een succes wordt, dan stop ik waarschijnlijk een
tijdje met live-optredens". (foto gpd»
Urbanus, alias Urbain
Servranckx, heeft er zijn
eerste speelfilm opzitten. Met
'Hector' is voor de Belgische
komiek een jarenlange droom
in vervulling gegaan. Als de
film een commercieel succes
wordt, is de kans groot dat
Urbanus alle optredens
schrapt om meteen aan de
voorbereiding van een nieuwe
film te beginnen. De film heeft
hem zwaar te pakken.
Grappenmaker Urbanus
verhult ook niet dat het
optreden hem langzamerhand
begon tegen te staan.
door Carlos Alleene
- Had je veel van je vroegere tv-film-
pjes geleerdt
„Zonder die tv-ervaring zou ik waar
schijnlijk de eerste dagen zeer onwennig
voor de camera hebben gestaan. Ik weet
intussen wel hoe ik me voor een camera
moet gedragen".
-- Het scenario van 'Hector' heb je sa
men met twee anderen (Stijn Coninx en
Walter van den Broeck) geschreven. Zat
dit tweetal meteen op je golflengte?
„Het allereerste opstelleke heb ik zelf
gechreven. Nadien heb ik contact ge
zocht met de Belgische regisseur Domi
nique Deruddere. Al vlug bleek dat we
in een totaal andere richting dachten.
Als hij naar het noorden trok zat ik al in
het zuiden. We pasten niet bij elkaar".
- Het verhaal gaat dat hij ook een an
der personage wou creëren. Iemand die
niets meer met Urbanus te maken had.
„Hij wilde een humoristische film met
allerlei Italiaanse toestanden maken,
waarin ik nauwelijks meer herkenbaar
was. Maar ik wilde me in deze film ge
woon in mijn eigen vel voelen. Later kan
ik altijd nog van mijn bekende imago af
wijken. Met 'Hector' wil ik aan het ver-
wachtingspatroon van het publiek
beantwoorden. Ik vind het onterecht
met de naam Urbanus duizenden naar
de bioscoop te lokken en ze dan iets to
taal anders voor te schotelen".
„Humor blijft mijn sterkste wapen,
waarom moet ik dat in de kast laten lig
gen? Uiteindelijk ben ik met Stijn Co
ninx in zee gegaan. Hij is talloze keren
regie-assistent geweest omdat hij zo
goed is. Met 'Hector' wist hij meteen
welke richting ik in wilde slaan. Het is
mijn overtuiging dat humor die op een
trieste bodem wordt gezaaid tien maal
meer effect heeft dan grappen in een car
navalsstoet. Een komiek in een trieste
omgeving scoort altijd dubbel".
Tomaten
- Je eist de volle verantwoordelijkheid
op voor 'Hector'. Als er rotte tomaten
worden gegooid wil je dat ze op jouw
hoofd terecht komen.
„Als de film een flop wordt, zal het
mijn schuld zijn. Ik ga me dan niet ach
ter de regisseur of wie dan ook verschui
len. Ik heb in alles inspraak gekregen".
-- Het lijkt erop dat 'Hector' een onaan
gepast type is. Iemand die met de samen
leving overhoop ligt maar toch grote in
vloed uitoefent op zijn onmiddellijke om
geving.
„Het manneke dat ik speel lijkt na
tuurlijk op Urbanus. 'Hector' is geïnspi
reerd op iemand die ik ooit heb gekend.
Een achterlijk type dat door iedereen
werd uitgelachen, een abnormaal ie
mand. Iedereen denkt altijd dat een ab
normale niet kan wat een normaal indi
vidu wel kan. Gekken zijn niet altijd zo
gek als ze lijken. Er zijn er zelfs die mak
kelijk zes telefoonboeken uit het hoofd
kunnen leren. Ik bedoel maar..."
„Ik heb een bakkerij als decor geko
zen, omdat ik er als jongetje heb ge
werkt. Het gegeven is vrij simpel: Ella,
de vrouw van de bakker, speelt toneel en
de zoon van de bakker is wielrenner.
Omdat hij altijd 's nachts moet werken
kan hij nooit een wedstrijd winnen. In
zo'n milieu kan er best een extra, minder
betaalde kracht worden gebruikt. Dus
wordt 'Hector' uit het weeshuis ge
haald".
„De kijker krijgt al gauw sympathie
voor die arme 'Hector', die wordt uitge
buit. De stunts die hij uithaalt, mochten
niet al te erg zijn. Anders zou de bakker
Hector meteen de deur uit hebben ge
trapt en dan was de film afgelopen. Er
zijn scènes waarbij sommige vrouwen
misschien naar hun zakdoek zullen grij
pen. Toch is er in die scenes net voldoen
de humor aanwezig dat ze zullen moeten
lachen. Maar, het verhaal is niet zo ab
surd dat de mensen na enige tijd niet
meer ontroerd kunnen worden".
„Idem met mijn liedjes: als het te bur
lesk wordt, dan zit ik te ver van het tries
te verwijderd en schiet ik aan mijn doel
voorbij. Ik wil niet dat de mensen alleen
maar lachen met 'Hector'. Ik wil iets
meer dan dat. We wilden het publiek
amuseren en tegelijk ontroeren. Een an
dere bedoeling hadden we niet".
„Het grote verschil met Urbanus in de
zaal is dat ik het nu van visuele grappen
moet hebben. In de hele film vertel ik
geen enkele mop. Als er al gelachen
wordt komt dat doordat ik iets in een
bepaalde context vertel".
- Voor de rol van tante Ella viel de keu
ze op Sylvia Millecam. Aanvankelijk
werd Sylvia Kristel benaderd. Wat is er
gebeurd?
„Het moest hoe dan ook een Neder
landse actrice worden, omwille van de
co-produktie. De Hollanders gaan nog
liever naar een slechte Nederlandse film
dan een uitstekende Belgische. Aanvan
kelijk wou ik met Sylvia Kristel od het
affiche staan. Kristel is in België nog al
tijd een legende. Urbanus, een boeren
pummel en Kristel samen op het witte
doek. Tof zeg. Iedereen deed daar en
thousiast over, maar sommige mensen
beweerden dat ze het in Nederland wat
verkorven heeft. De Nederlandse co
producenten opperden dus bezwaren.
Toen werd het Sylvia Millecam, ze is ko
misch en heeft een knap kopke".
-Na afloop van de opnamen heeft Syl
via Millecam over de samenwerking met
jou gezegd dat er net genoeg tussen jullie
was om een film te maken. Niks meer.
„We voelden zeer snel wat we aan el
kaar hadden. Ze is goed met het medium
film vertrouwd. Voor mij was het de eer
ste keer dat ik zo lang met iemand heb
samengewerkt. Na de opnamen ga je
dan uit elkaar. Dat is normaal: ik heb
een vrouw en zij heeft een man. Het is
niet zo dat je met ieder meisje waarmee
je op de planken staat moet trouwen.
Het is normaal dat als je met iemand
heel intens samenwerkt, je een beetje
verliefd op elkaar wordt".
-- Sylvia Millecam is ervan overtuigd
dat je je grappen verzint vanuit een
diepe ontroering. Volgens haar ben je
een geboren clown, iemand die humor
put vanuit melancholie.
„Niet zo lang geleden bracht het Belgi
sche tv-blad Humo een gesprek met
mijn moeder. Toen ik het las had ik het
gevoel dat de journalist de bron had ont
dekt waaruit ik nu al ruim vijftien jaar
put. Ik bedoel: ellende, trieste toestan
den en toch komisch blijven. De meeste
humoristen doen uiteindeüjk niets an
der dan pijn en leed afreageren. Er zitten
in mijn familie een heleboel lolbroeken,
alleen hebben zij daar hun beroep niet
van gemaakt. Het komt er vooral op aan
een bestaande situatie vanuit een andere
invalshoek te bekijken".
-Je doorbraak in Nederland schrijf je
aan een juiste timing toe. Wat bedoel je
daar precies mee?
„Ik heb ervoor gezorgd dat ik het vak
volledig onder de knie had alvorens Ne
derland binnen te trekken. Het succes is
daar evenwel zeer snel op me afgeko
men. In een oogwenk stond ik in de
grootste zalen. Mijn laatste tournee was
echt monsterachtig, maar bracht ook de
definitieve doorbraak. Dat heeft nu na
tuurlijk veel voordelen voor 'Hector'.
Dat ik de film wilde maken had ook nog
een andere reden: ik zag de talloze optre
dens niet meer zo zitten. Ik kon het fy
siek niet zo best meer aan. Altijd onder
weg zijn naar een of andere zaal wordt
op den duur dodelijk vermoeiend. Ten
slotte ben ik artiest geworden om me
een vrij mens te voelen en niet het slaaf
je van de populariteit".
„Ik streef er naar om in de toekomst
alles zelf te kunnen beslissen. Voor deze
film was ik nog min of meer van anderen
afhankelijk. Ik voel me alleen maar goed
als ik in alle opzichten mijn eigen baas
ben. De laatste jaren trad ik alleen nog
op in zalen die ik zelf had gehuurd. Het
zelfde geldt voor mijn platen. Als ik een
elpee opneem, huur ik zelf de opnamen-
studio en spreek dan met de platenfirma
af tegen welke vergoeding ze mijn elpee
willen distribueren. Anders wordt je bij
elke nieuwe stap met steeds grotere maf
fiabazen geconfronteerd".
Populariteit
Al die populariteit. Ben je tevreden?
Of mik je nog hoger?
„Als je uitsluitend maar aan populari
teit denkt of naar nog groter succes
streeft, ga je aan veel essentiële zaken
voorbij. Misschien word ik door de film
in het buitenland bekend. Wie weet? Als
dat gebeurt, kan ik daar nog altijd plot
seling met mijn gitaar onder de arm ver
schijnen. Ik heb absoluut de moed niet
meer om in Frankrijk of Duitsland weer
van nul af aan te beginnen. Ik streef er
niet naar om wereldberoemd te wor
den".
-- Eind volgend jaar staat er weer een
tournee door Nederland in je agenda.
Ben je al met de voorbereiding van een
nieuwe show begonnen?
„Normaal zou ik in september 1988
weer in de Nederlandse zalen te zien
zijn. Als 'Hector' goed loopt, zal ik wel
opnieuw aan de voorbereiding van een
nieuwe film beginnen. Dat is veel aan
trekkelijker dan avond aan avond op het
toneel te staan. Een nieuwe film plannen
en tussendoor nog aan een optreden
sleutelen is echt onmogelijk. Momenteel
kijk ik de kat uit de boom. Als mijn 'Hec
tor' een succes wordt, is de kans groot
dat ik met live-optredens stop. Dat wil
niet zeggen dat ik nooit meer in een zaal
wil staan. Het zou best kunnen dat ik die
hele filmtoestand na vier jaar kotsbeu
ben en weer naar het theater verlang. Af
wachten is de boodschap".
Krijn Meerburg (links) en Hans Eksteen: "Met een film als 'Kiss of the Sgider Woman'hebben we geluk gehad'
