Rente op de hypotheken gaat omhoog Bij Buisman 'voor in de koffie' moet niet te veel veranderen 'EG-landbouw oorzaak honger Derde Wereld' Sovjetunie wil meedoen aan Eureka Minder subsidie voor consumentenbonden Ook CNV-onderwijzers akkoord met cao-aanbod VRIJDAG 9 OKTOBER 1987 ECONOMIE PAGINA 7 AMSTERDAM (GPD/ANP) - De hypotheekrente is aan het stijgen. De Amrobank en de Rabobank hebben de advies rente voor hypotheken van de aangesloten banken ver hoogd met 0,2 en 0,3 procent. Ook andere banken gaan de tarieven verhogen of hebben plannen in die richting. DEN HAAG (ANP/GPD) - De landbouwproduktie in de Europe se Gemeenschap is een belangrijke oorzaak van de honger in de Derde Wereld. De produktie moet dras tisch omlaag, om de praktijk wordt uit te bannen dat overschotten voor dumpprijzen naar Derde We reld-landen gaan. De plaatselijke boeren kunnen daartegen namelijk niet concurreren, waardoor de landbouw in de Derde Wereld geen kans krijgt om op eigen benen te staan. De nadelige gevolgen van het Europese landbouwbeleid voor de kleine boer in de Derde Wereld, dat is het thema van derde landelijke actieweek 'Honger hoeft niet'. Het organiserende samenwerkingsver band, bestaand uit veertig landelij ke Derde Wereld-, landbouw- en milieu-organisaties, probeert op lossingen aan te dragen voor het voedselprobleem. De actieweek begint morgen in Utrecht met een conferentie over de nadelige gevolgen van het Eu ropese landbouwbeleid voor de kleine boer in de Derde Wereld en duurt tot 17 oktober. Wereldvoed- seldag (16 oktober) valt in deze week. Het doel van de actieweek is de Nederlandse bevolking duide lijk te maken dat het hongerpro- bleem iedereen aangaat en dat het probleem ook oplosbaar is, aldus H. Beerends, voorzitter van het or ganiserende lichaam. Behalve de Europese landbouw politiek komen tijdens de actie week thema's als de traditionele positie van vrouwen in de Derde Wereld, verstandig bodemgebruik en een verkeerd gebruik van bio technologie aan de orde. Wat dit laatste betreft wees Beerends op de ineenstorting van de rietsuikerex port van het Filippijnse eiland Ne gros naar de Verenigde Staten, toen de Coca Cola fabrieken over schakelden van rietsuiker op de kunststof isoglucose voor hun fris dranken. Honderdduizenden sui kerwerkers zijn daardoor op Ne gros werkloos geworden en lijden op grote schaal hQhger, aldus Beerends. Het is de bedoeling tijdens de ac tieweek mensen te bewegen geen cola meer te drinken en het uitge- De verhoging bij de Rabo- en Am- robanken banken bedraagt 0,2 pro cent voor nieuwe contracten met BRUSSEL (GPD) - De Sovjetunie wil graag meedoen aan het Europe se technologieprogramma Eureka. Als Eureka een echt Europees pro- jekt is, dan is er volgens Moskou ook geen reden om de landen uit Oost-Europa daar buiten te hou den. Die boodschap gaf de voorzitter Leo Tlkounov van de Opperste Sovjet gisteren in Brussel af. Een delegatie van dit Sovjet-parlement is momenteel op bezoek in West- Europa. op uitnodiging van het Eu ropees Parlement. Tolkounov liet merken dat de Sovjetunie deelname in Eureka - waarin nu de twaalf EG-landen en vijf Westeuropese niet-EG-landen samenwerken - ziet als een moge lijkheid om de toenadering tussen West- en Oost-Europa gestalte te geven. wind die uit het Kremlin waait heeft duidelijk ook zijn gevolgen voor de relatie tussen de Europese Gemeenschap en de landen van haar Oosteuropese te genhanger, de Comecon. De lan den achter het ijzeren gordijn heb ben lange tijd geweigerd de EG te erkennen. Daarin komt nu echter verande ring. De onderhandelingen over een echt samenwerkingsakkoord tussen de EG en de Comecon zijn in een vergevorderd stadium. Enig probleem is nog de status van West-Berlijn, dat economisch tot de Bondsrepubliek en dus tot de EG hoort, maar staatkundig een aparte status heeft die wordt be paald door de oude bezettings machten (de VS, de Sovjetunie, Groot-Brittannië en Frankrijk). Als dat is opgelost kan het ak koord tussen de EG en de Come con worden getekend. Dan is de EG als eenheid door de Comecon erkend en zullen de EG en de zeven Oosteuropese lidstaten diplomatie ke vertegenwoordigers gaan uit wisselen. Het bezoek van de dele gatie van de Opperste Sovjet bete kende in feite al een soort voor proefje voor de nieuwe relaties die dan ontstaan. KLM De KLM heeft in september de produktie verhoogd in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar, ter wijl bovendien de stoelen beter be zet waren en de vrachtruimten be ter gevuld. Ook over de gehele eer ste helft van het huidige boekjaar steeg de beladingsgraad. Premiegrens De premie-inkomensgrens voor de volksverzekeringen (AOW, AWW, AKW, AWBZ en AAW) is voor 1988 vastgesteld op 65.250 gulden. Dit jaar moet iedereen die is verzekerd voor deze wetten pre mie betalen over zijn of haar inko men tot een bedrag van 64.550 gul den. Over het meerdere is geen premie verschuldigd. Elsevier Van Boekhoven-Bosch, een drukkerij in Utrecht, heeft zich los gemaakt van het uitgeversconcern Elsevier. De directeur, drs. J. van Eek heeft de 472 personeelsleden tellende onderneming gekocht. El sevier wil zich als uitgeverscon cern toeleggen op de zogeheten kernactiviteiten en heeft ook in het verleden drukkerijen in ons land afgestoten. BankAmerica BankAmerica is erin geslaagd haar wankele kapitaalbasis te ver breden door de uitgifte van 425 miljoen dollar aan waardepapie ren, zo heeft de bank gisteren mee gedeeld. Het grootste deel daarvan, 350 miljoen dollar, is geplaatst bij Japanse institutionele beleggers. De rest zal tegen dezelfde voor waarden internationaal aan de man worden gebracht bij andere instel lingen. een drie of vijf jaar vaste rente en 0,3 procent voor een rente die tien of vijftien jaar vastligt. Ook de Postbank verhoogt de ta rieven voor vijf, zeven of twaalf jaar vastrentende hypotheken met 0,2 procent. Hypotheken met een twee jaar vaste rente blijven hier onver anderd 6,5 procent. De Verenigde Spaarbank zei de markt nog even aan te zien, maar verwacht snel met eenzelfde soort verhoging als Rabo te komen. Datzelfde geldt voor de ABN. De Nederlandsche Midden- standsbank bleek desgevraagd de hypotheektarieven al met ingang van dinsdag te hebben verhoogd. De stap van de banken volgt di rect op de aankondiging van minis ter Ruding (financiën) dat de rente op een nieuwe staatslening met een half procent wordt verhoogd tot ze ven procent. Bij de vorige lening van begin september, was de door de staat betaalde rente al van 6,0 op 6,5 procent gebracht. Van groot belang is ook de rente ontwikkeling op de Amerikaanse kapitaalmarkt. Voor de tweede keer binnen vijf weken besloten de banken in de VS eergisteren de 'prime rate', de rente die zij bereke nen aan hun meest kredietwaardi ge klanten, met een half procent te verhogen. Het tarief ligt daar nu op 9,25 procent, het hoogste peil sinds begin vorig jaar. Ook in Japan is de rente aan het stijgen. WASHINGTON - general Dyna mics, MacDonnel Douglas en Rock- icell International hebben een de fensiecontract gekregen van 25 mil joen dollar voor de ontwikkeling van een vliegtuig dat in de ruimte 25 keer de snelheid van het geluid vliegt. Het toestel, de X 30 of Orient Express, vliegt van Washington naar Tokyo in twee uur. (foto ap) AMSTERDAM - Aan de Parnassusweg in Amsterdam groeien ze, reuze- stadszwammen, die bij nadere beschouwing echter pompoenen blijken. De hoofdstedelijke groenteboer Van Gelder bedacht deze originele de dertig kilo wegende gevaarten aan de man/vrouw te brengen. DEN HAAG (GPD) - De consu- 1 mentenorganisaties Consumen tenbond en Konsumenten Kontakt (KK) krijgen een miljoen gulden minder subsidie. Het ministerie van economische zaken heeft bei de clubs gekort omdat de bespre kingen tot een nauwere samenwer king of een fusie op niets zijn uitge lopen. Hoewel hij 1,5 miljoen gul den had beloofd keert staatssecre taris Evenhuis dit jaar nog slechts vijf ton uit. Het geld was bestemd voor geza menlijke projecten van beide orga nisaties. Het ging daarbij vooral om afspraken met organisaties in het bedrijfsleven over onder meer pro- duktinformatie: vermelding van bestanddelen van en toevoegingen aan levensmiddelen en dergelijke. Deze zogenaamde 'zelf-regule- rende' projecten besparen de over heid geld, omdat ze dergelijke ta ken niet zelf zou hoeven uit te voe ren. De overheid zou zich dan kun- WERKLOOSHEID - Het aantal werklozen in de Europese Ge meenschap is sinds augustus vorig jaar niet noemenswaardig geste gen. Eind augustus stonden er 15,7 miljoen werklozen ingeschreven, 0,1 procent meer dan een jaar daar voor. Dat blijkt uit EG-statistieken die gisteren zijn gepubliceerd. Het aantal mannelijke werklozen is het afgelopen jaar met 2,4 procent ge daald, het aantal vrouwelijke met 3,1 procent gestegen. Bijna 36 pro cent van de werklozen is jonger dan 25 jaar. nen beperken tot wetgeving waar de volksgezondheid en de veilig heid in het geding zijn. Omdat de plannen niet lijken door te gaan, heeft Evenhuis gemeend het daar voor bestemde geld weer terug te moeten nemen. Bij het ministerie van economi sche zaken zijn tot dusver geen projekten aangemeld, die onder de subsidieregeling vallen. Staatsse cretaris Evenhuis vindt dat de con sumentenorganisaties gezamenlijk met voorstellen moeten komen, maar toont zich daarover niet opti mistisch. De consumentenorganisaties re ageren verbaasd op het optreden van de bewindsman. Ze zijn name lijk samen nog in onderhandeling over de projecten waarvoor subsi die kan worden verkregen. Bij voorkeur zullen dat gezamenlijke ondernemingen zijn, anders afzon derlijk. Op korte termijn moet het overleg afgerond zijn. Maandag 12 oktober hebben de Consumenten bond en Konsumenten Kontakt sa men overleg met Evenhuis over de ze zaak. Directeur Donia van KK zegt: "Evenhuis heeft eerder gezegd dat hij geen dwang wilde zetten op de samenwerking. Dus begrijp ik nu niet wat hij wil". Directeur Westen dorp van de Consumentenbond meent: "De staatssecretaris spreekt voor zijn beurt, we zijn met elkaar nog in onderhandeling. Maandag zal blijken hoe ver we zijn gekomen, dat presenteren we dan bij economische zaken". spaarde geld te storten op een reke ning ten behoeve van boeren op Negros. De actieweek biedt verder tentoonstellingen, tekenwedstrij den, film- en informatie-avonden en muziek- en theatervoorstellin gen door het hele land. "Wij werken bewust niet met een gironummer, waarop mensen hun sympathie kunnen tonen voor de Derde Wereld en dan weer over gaan tot de orde van de dag. Het gaat hier om structurele proble men die niet alleen worden opge lost door er geld in te pompen of voedsel te sturen. Het gaat om een mentaliteitsverandering bij de mensen en bij de politici in Den Haag en Brussel. Met onze actie ho pen we dat de mensen binnenkort 'Derde Wereld-bewust' boodschap pen doen en het goede voorbeeld aan Brussel geven", aldus één van de woordvoerders van het actieco mité. Tol voor Belgen BRUSSEL (ANP) - De Nederland se plannen om tol te vragen aan Belgische automobilisten als Bel gië volgend jaar een autowegenvig net invoert, zijn in de ogen van de Europese Commissie onbegrijpe lijk. "Nederland was tot dusver één van de felste tegenstanders van het Belgische vignet. Ik begrijp niet hoe ze zelfs kunnen denken aan een eigen vignet." aldus een woordvoerder in Brussel gisteren. Ook de Nederlandse Europarle mentariër Pam Cornelissen (CDA) vindt het bijzonder onverstandig van minister Smit-Kroes om op vergelding aan te dringen, zo zegt hij desgevraagd. "Dat past niet in de Belgisch-Nederlandse verhou dingen. Zakelijk gezien heeft Ne derland evenmin als België enig belang bij maatregelen die het wegvervoer treffen". DEN HAAG (ANP) - De CNV-on- derwijsbonden staan (evenals de FN V-onderwijzers van de ABOP) positief tegenover het akkoord dat minister Van Dijk (binnenlandse zaken) met het overheidspersoneel wil sluiten. De PCO en de KOV wijzen de in komensmaatregelen weliswaar af, maar ze vinden dat daar voldoende tegenover staat op het gebied van werkgelegenheid om ja te zeggen tegen het eindbod van de bewinds man. De twee CNV-bonden zullen hun opvatting naar voren brengen in de CNV-ambtenarencentrale CCOOP (170.000 leden), die de on derhandelingen voert met minister Van Dijk. Inmiddels is duidelijk geworden dat de CFO, de grote ambtenaren bond binnen de CCOOP, veel meer moeite heeft met het eindbod van Van Dijk dan aanvankelijk werd aangenomen. Uit de ledenraadple gingen in de afdelingen is de afge lopen dagen gebleken dat het aan tal voor- en tegenstanders onge veer gelijk is. Dinsdag komen de afgevaardigden van de CFO-afde- lingen bijeen in Nijkerk om een de finitief doordeel te vellen over het akkoord. Voorzitter De Jong van de CFO (en van de CCOOP) waarschuwde zijn leden op 21 september dat er geen keuze is. Afwijzen van het eindbod van de minister betekent dat diens eerdere akkoord met al leen de hogere ambtenaren weer in beeld komt. De lagere ambtenaren komen daarin helemaal niet aan bod. De woordvoerder van de FNV- ambtenarencentraleACOP Commissie van wijze mannen staalindustrie BRUSSEL (GPD) - De Europese Commissie is het eens over de be noeming van de drie 'wijze man nen', die haar moeten gaan advise ren over de verdere sanering van de Europese staalindustrie. Zij zul len binnen vijf weken moeten aan geven hoe en waar de staalproduk- tie in de EG met 30 miljoen ton kan worden beperkt. De drie, waarvan de namen nog niet officieel bekend zijn gemaakt, zijn de Fransman Mayoux, oud- president van het Franse staalcon cern Socilor, de Italiaan Colombo, voorzitter van de Italiaanse atoom energie-raad, en de voormalige Westduitse FDP-minister van eco nomische zaken Friedrichs. Deze laatste, die tot voor kort president-directeur was van de Dresdner Bank, moest enkele ja ren geleden het veld ruimen na de Flick-affaire over het betalen van steekpenningen aan politieke par tijen in de Bondsrepubliek. (320.000 leden) heeft gisteren toe gegeven dat er een moeilijke situa tie is onstaan nu de onderwijsbond ABOP ja heeft gezegd tegen Van Dijks voorstellen en er volgende week woensdag een verdeelde cen trale met de minister gaat praten. Elke bond binnen de ACOP heeft echter zijn eigen verantwoordelijk heid, aldus de ACOP. De grote FNV-ambtenarenbond AbvaKabo van voorzitter Van de Scheur zal het akkoord maandag in alle toonaarden definitief afwijzen, zo blijkt nog eens ondubbelzinnig na een rondgang door de districten. Minder duidelijkheid bestaat er over actiebereidheid die het neen tegen Van Dijk zou kunnen onder steunen. In de Randstad, vooral in de gro te steden, wil een aantal diensten in principe in actie komen. Als voor waarde wordt wel gesteld dat ande ren dat dan ook doen. De stads diensten hebben in 1983 de kastan jes al uit het vuur gehaald; nu moe ten de ministeries ook maar eens aansluiten, zo valt te beluisteren. Smit-Kroes wil bemiddelen in ruzie binnenvaart DEN HAAG/ROTTERDAM (ANP) - Minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) is eventueel bereid te bemiddelen in het schippersc'on- flict. Maar eerst wil zij dat verla ders en schippersbonden met el kaar verder praten over de gerezen problemen. Daarna is zij, indien gewenst door de partijen, bereid 'een bijdrage' te leveren. Smit- Kroes heeft dit gisteren in een te lex aan de schippersbonden ONS en ASV meegedeeld. De bonden reageerden teleurge steld op de mededeling van Smit- Kroes. Zij hadden op korte termijn met de minister willen praten. "Zij maakt zich er met een Jantje van Leiden van af. Van deze minister hoef je ook niet veel te verwach ten", zei een woordvoerder van de ONS Smit-Kroes roept de bonden op de uitspraak van de Rotterdamse rechtbankpresident te respecteren. Die verbood woensdag schip- persacties op het water tegen het verladersbedrijf Granaria. Grana- ria had ONS en ASV en vijf indivi duele schippers in kort geding voor de rechter gedaagd, nadat een groep schippers vorige week op de Nieuwe Maas vier duwbakken van Granaria had geënterd. Smit-Kroes heeft Granaria toe stemming verleend lading met ei gen schepen te vervoeren, buiten de schippersbeurzen om. De schip persbonden hebben inmiddels te gen dit besluit, dat de aanleiding vormde voor de schippersacties, beroep aangetekend, ZWARTSLUIS - In de Koninklijke Fabriek van Gebrande Suiker R. Buisman B.V. in Zwartsluis staatte midden van antieke machines een meer eigentijds aandoende grote kast met knoppen. Werkloos. "Ooit was het de bedoeling het fabricage proces centraal te sturen. Maar dat is niks geworden". door Nel van Bemmel Product-manager H.J. Rootinck werkt nog geen jaar bij Buisman. Daarmee is hij een uitzondering. De meeste van de 27 werknemers zijn al tientallen jaren in dienst; sommigen, vooral in de fabriek, als opvolger van hun vader. De machines kunnen bogen op een nog groter aantal dienstjaren. Zoals de afvulmachine voor de kleine blauwe blikjes en bruine potjes: 40 jaar. Of de machine die van vlakke plaatjes de ronde blik jes maakt: 75 jaar. De machines zijn uniek: voor Buisman gemaakt, door Buisman gemaakt. De appa ratuur voor metaalbewerking is er nog. Gaat er iets stuk, dan kunnen de mannen in de fabriek dat zelf re pareren. En zo kan het fabriekje in zijn huidige vorm nog wie weet hoe lang mee. Niet dat er in Zwartsluis niet over modernisering en vooruit gang wordt nagedacht. Zo zou het produktieproces kunnen worden veranderd volgens de zogenoemde extrusiemethode. Daardoor zou de grondstof glucosestroop sneller dan nu kunnen indampen. Het na deel is echter dat de methode klei nere hoeveelheden tegelijk aan kan. Rootinck: "Zo'n apparaat is heel duur. Voor je zoiets aanschaft voor zo'n oud bedrijfje... alles werkt nog". Smaak Dat is volgens Rootinck de sfeer bij Buisman: "Een gezellig, knus fabriekje waarin niet teveel moet worden veranderd. Zoals het gaat, gaat het goed". Toch gaat niet alles goed. Een probleem is dat jonge mensen, en in de grote steden ook ouderen, geen Buisman meer in hun koffie doen. Zo'n twintig jaar geleden, op het hoogtepunt van de afzet, ge- bruikte elk Nederlands huishou den Buisman. Uit zuinigheid, voor de smaak, en uit gewoonte. Nu vin den de vier miljoen kleine busjes en potjes die de fabriek per jaar verkoopt hun weg naar nog geen veertig procent van de Nederland se huishoudens. Rootinck: "De koffiemarkt groeide enorm. Er kwamen filters en snelfilters. Alles werd gemakke lijker, en het oude produkt Buis man bleef wat achter. Zuinigheid was minder nodig, in plaats van een schepje Buisman ging er wat meer koffie in de filter. Dochters gingen een eigen weg en luisterden niet meer altijd naar wat moeder zei. En zo verdween bij velen de ge woonte". Marktonderzoek wees i lopen jaren uit dat sommige sen ronduit een hekel aan het pro dukt hebben, zelfs denken dat ze er ziek van worden. Die categorie hebben ze in Zwartsluis afgeschre ven. Andere consumenten hebben slechts een paar klachten: dat de le peltjes roesten, de potjes niet goed sluiten en dat het spul klontert. Daar moet wat aan te verbeteren zijn". Concurrenten Daarom heeft het bedrijf nu een 'levensmiddelentechnoloog' in dienst die onderzoekt wat Buis man aan zijn produkt kan en moet vernieuwen. Een hele stap, want al is de verpakking dan enkele keren veranderd, de samenstelling van de inhoud is nog dezelfde als hon derdtwintig jaar geleden. Wellicht komt het binnenkort, als de verbeteringen zijn doorge voerd, ook weer meer van adverte ren, zo verwacht Rootinck. Op dit moment adverteert het bedrijf al leen nog in damesbladen en met een radiospot. Een in Zwartsluis uitgestalde koffiepot met een knoop in zijn tuit herinnert aan een Sterspot van zo'n vijftien jaar gele den met de strekking 'Knoop het in je oor, vergeet Buisman niet'. Al adverteert het bedrijf weinig, iedereen blijkt het produkt nog te kennen. Het staat ook in bijna alle winkels: men vindt dat het erbij hoort. Concurrenten die een soort gelijk produkt op de markt bren gen, zijn er sinds de ondergang van De Gruyter niet meer. Dat was oorspronkelijk heel an ders. Toen Roelof Buisman hon derdtwintig jaar geleden in zijn tot laboratorium omgebouwd tuin huisje in Zwartsluis de aromati sche kwaliteiten van gebrande sui ker ontdekte, was hij niet de enige die het artikel op de markt bracht. Uiteindelijk zijn zijn nazaten wel de enigen die de traditie voortzet ten. Al is het bedrijf niet meer van de familie (het kwam via Schölten Honig bij het voedingsmiddelen- CSM terecht), de huidige directeur R.H.B. Olland is nog de kleinzoon van de laatste Buisman in het bedrijf. Kleurstof Om niet in de neergang van het produkt meegesleurd te worden, heeft de Koninklijke Fabriek van Gebrande Suiker R. Buisman B.V. zijn mogelijkheden de afgelopen jaren uitgebreid langs twee wegen: die van nieuwe produkten en van nieuwe afnemers. Zo slaagde het bedrijf er toch in om de omzet con stant te houden zo'n op tien mil joen gulden per jaar en daarover een brutowinst van rond de twee miljoen gulden te boeken. De nieuwe afnemers kopen het produkt in buikverpakkingen. Dat zijn grootverbruikers (hotels, res Produktmanager H. Rootinck: zoals het gaat, gaat het goed. foto gpdj taurants) maar ook levensmidde lenindustrieën, die de gebrande suiker niet alleen als smaakstof maar ook als bruine kleurstof ge bruiken. Koffiebranders maken hun duurdere koffiesoorten er wat pittiger mee, zuivelbedrijven ge bruiken het voor hun vla, pudding en ijs. Van de nieuwe produkten is Ca- fita, melkpoeder voor in de koffie, het belangrijkste. Cafita wordt in Zwartsluis verpakt en vormt rond de tien procent van de omzet. Daar naast haalt het bedrijf nog enkele procenten omzet uit de 'suikerspe- cialités', zoals potjes kandij en 'troefklontjes': suikerklontjes in de vorm van harten, ruiten, schoppen en klavers. Met dat artikel richt Buisman zich op kaartspelers, on der meer via bridgebladen. Duimpje Binnen het grote verband van moederbedrijf CSM is Buisman een klein duimpje. Toch meent Rootinck dat CSM wel tevreden is met Buisman: het is een leuk, klein, winstgevend bedrijf. Dus on dersteunt CSM vernieuwingen en op de toekomst gericht onderzoek. Of dat ooit tot investeringen zal lei den in een modern produktiepro ces is onduidelijk. Voorlopig is in de Buismanfabriek nog te zien hoe op de oude manier glucose wordt ingedampt, op een meterslang bed wordt gekoeld, en vervolgens wordt gemalen en verpakt. Het produktieproces is wel te zien. Maar eigenlijk is het geheim dus een foto mag er niet van worden ge maakt. Ook al is er in het hele land geen enkele concurrent. En dus niemand die het zou willen nama ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 7