Optocht vast in mensenzee
Viering Leidens ontzet groot, zonnig feest
MAANDAG 5 OKTOBER 1987
Onder de naar ruwe schatting
de politie 250.000 mensen bevon
den zich mensen uit de regio, maar
ook van verder. Alle evenementen
konden zich verheugen in een gro
te belangstelling. In de binnenstad
heerste een carnaveleske sfeer. Bij
na elke zichzelf respecterende
kroeg had een bandje binnen of, in
dien de zaak te klein was, buiten op
een podium. Kinderen waren vro
lijk geschminkt en liepen zonder
uitzondering met een ballon.
Op de straten was het geweldig
druk. De alcohol vloeide rijkelijk.
Een Leidse kroeg moest op 3 okto
ber om 1.00 uur aan de nog over
vloedig aanwezige klanten 'uitver
kocht' verkopen. En dan te beden
ken dat de eigenaar een extra tank
wagen van 3.000 liter had laten aan
rukken. Die ging helemaal op, tot
op de laatste druppel. Het zal wel
niet de enige kroeg zijn geweest. In
de binnenstad worden altijd goede
zaken gedaan in de horeca die van
de opbrengst van 3 oktober een be
langrijk deel van de jaarkosten
moeten betalen. Het gaat in zulke
weekeinden om omzetten van tien
duizenden guldens per café.
Wat betreft de evenementen
bood het programma misschien
nog wel meer dan voorgaande ja
ren, voor elk wat wils. Zo konden
dit jaar de autosport-liefhebbers
aan hun trekken komen met het
nieuwe onderdeel karting-race. Op
het levendaal was een groot traject
uitgezet waar die kleine karretjes
met een verbazingwekkende snel
heid langsraasden. Volgens inge
wijden kunnen de skelters een
snelheid van 200 kilometer per uur
bereiken. Die snelheid haalden ze
op dit relatief korte traject niet. Het
Levendaal was van de Oranje-
boomstraat tot aan de Kraaier-
straat helemaal afgezet met een
flinke hoeveelheid strobalen. De
Geregracht deed voor deze keer
dienst als pitstop.
Terug van weggeweest was het
polsstokverspringen bij het Van
der Werfpark, dat valt onder te
brengen bij de categorie humor.
Dit evenement kon rekenen op
zeer veel bekijks. Zowel op de
Steenschuur als op het gras van het
Van der Werfpark stonden de men
sen vele rijen dik. De mensen die
achteraan stonden konden zodoen
de maar weinig van het kolderieke
schouwspel zien. Vermoedelijk
hadden meer mensen van het wa-
De optocht zaterdag
lemmerstraat op een zodanige men
publiek voorbijtrokken.
terballet getuige willen zijn, maar
zijn ze moedeloos afgedropen van
wege de grote drukte.
Afgedropen met het polsstokver
springen is trouwens ook bestuurs
lid van de 3 October-Vereeniging
notaris J. Karstens. Hij probeerde
het nog wel met een forse aanloop,
maar eenmaal in de lucht ging het
verkeerd. Met een flinke plons
kwam de secretaris van de vereni
ging in het water terecht. Met zwart
pak en al. Een actie die uiteraard
flink de lachlust opwekte bij het
publiek, maar daar gaf hij niet om.
Hij leek het wel leuk te vinden om
de pias uit te hangen. Achteraf
heeft hij van zijn actie wellicht wat
spijt gekregen, want hoewel de
gracht was uitgebaggerd raakte hij
met zijn voet vermoedelijk een
fiets. De arme man moest ter plaat
se behandeld worden.
LEIDEN - De traditionele optochi
op 3 oktober is voor een belangrijk
deel de mist ingegaan doordat de
grote praalwagens slechts met heel
veel moeite door de Haarlem
merstraat konden. De problemen
werden veroorzaakt door de grote
mensenmassa die in die straat op
de been was. Als gevolg van dat eu
vel werd de optocht in drie stukken
gebroken die met grote tussenpo
zen het resterende gedeelte van de
route volgden.
Een groot deel van de tiendui
zenden bezoekers heeft daardoor
de stoet, die door velen als het
hoogtepunt van de dag wordt be
schouwd, niet helemaal kunnen
zien. Een aantal mensen dacht zelfs
dat de optocht al voorbij was, ter
wijl er nog een belangrijk deel
moest komen.
door
Meindert van der Kaaij
Maar wie wel de hele optocht had
gezien, die het motto 'We are the
world, een wereldoptocht' mee
kreeg, sprak van één van de mooie
re optochten van de laatste jaren.
Tot aan de Haarlemmerstraat
verliep alles prima. Veel praalwa
gens hadden al enige problemen
met de draai van de Pelikaanstraat
naar de Haarlemmerstaat. Met de
nodige stuurmanskunst had dit
slechts een geringe vertraging tot
gevolg. De gapende leegten ont
stónden echter in het tweede deel
van de winkelstraat. Ter hoogte
van de Hartebrugkerk liep de zaak
helemaal vast. Ook aan het einde
van de Haarlemmerstraat, bij de
Blauwpoortsbrug, bleven de wa
gens van 'Frankrijk' en 'Spanje'
minutenlang stilstaan.-
Er onstonden zo vertragingen
van vele minuten. De mensen die
langs de route na de Haarlem
merstraat stonden - Kort Rapen
burg, Breestraat, Korevaarstraat,
Levendaal, St. Jorissteeg, Hoge-
woerd, Plantage en Hoge Rijndijk -
misten daardoor gedeelten van de
optocht. In de Breestraat duurde
het 20 minuten voordat het volgen
de deel van 'Engeland' kwam. Als
mensen daarop ze al bleven wach
ten, want veel toeschouwers gin
gen al de straat op. Zij waren het
wachten beu of verkeerden in de
veronderstelling dat de optocht
was afgelopen.
Een gat van tien minuten viel er
midden in de groep die over
'Frankrijk' ging. Voor velen was de
lol er toen al af. Het laatste deel van
de optocht is niet eens over de Ho-
gewoerd gegaan, maar recht
streeks naar het eindpunt aan de
Burggravenlaan. De laatste wagen,
met een heel groot koor dat onder
meer het lied 'We are the world' ten
gehore bracht, passeerde het stad
huis om half vijf. Zelden is een op
tocht zo uitgelopen.
Gedisciplineerd
Bestuurslid van 3 October-Ver
eeniging Thijs Wolters wijt de pro
blemen in alle instantie aan de hoe-
veelheid mensen. "Leiden was op
dat moment te klein. Er is naar
mijn mening niets echt fout ge
gaan. We hadden alleen de omstan
digheden tegen. Ga maar na: het is
weekend en dus zijn heel veel men
sen uit de regio in de gelegenheid
naar onze stad te komen. Daarbij
was het schitterend weer. Ik kan
me niet herinneren dat er ooit zo
veel mensen binnen de poorten
van Leiden zijn geweest", aldus
Wolters.
Het bestuurslid bevestigt dat de
problemen op de Haarlem
merstraat ontstonden. "Normaal
gesproken is die straat berekend
op drie rijen mensen. Nu stonden
er echter op sommige plaatsen wel
zes tot tien rijen. De mensen van de
gemeente hebben de dranghekken
goed neergezet, maar onder druk
van al die mensen schoof dat
steeds meer naar het midden. Net
zolang tot er geen wagen meer door
kon. We hebben de paarden, die an
ders de gehele optocht voorop lo
pen om ruimte te maken, tot drie
keer toe naar achteren moeten ha
len. Elke keer als er een wagen was
gestrand moesten die paarden
weer proberen ruimte te scheppen.
Aan de medewerking van de op
tochtkijkers heeft het niet gelegen
hoor. Die waren gedisciplineerd en
wilden beslist wel, maar vaak kon
den ze nergens heen".
Heel wat minder te spreken is
Wolters over bepaalde mensen met
een marktkraam op de Haarlem-
i de afgelopen jaren. Het
nzee dat er geen doorkomen meei
Er waren ook deelnemers die wel
succes hadden en met een smak te
recht kwamen op het luchtkussen
dat voor de veiligheid op de kant
was neergelegd. De mat veerde
echter behoorlijk zodat de succes
volle springers nog enige sierlijke
salto's als toegift gaven. Eén stond
na zo'n buiteling op alsof hij zojuist
een goal a la Marco van Basten had
gescoord. Onder de deelnemers be
vonden zich opvallend veel studen-
evenwel verschrikkelijk druk in de stad. De stoet stuitte in de Haar-
i was. De stoet brak in drie stukken die met grote tussenpozen aan hei
(foto Henk Bouwman
Wel lachen om andermans caprio
len, maar zelf het lijdend onder
werp zijn, ho maar.
De liefhebbers van cultuur kon
den bijvoorbeeld terecht op de
Breestraat. Op twee plaatsen, voor
het stadhuis en voor Peek en Clop-
penburg, gaven 's morgens straat
theatergroepen voorstellingen. Dit
onderdeel werd met name bezocht
door ouders met kleihe kinderen.
Mede doordat echte rellen aan
het einde van de dag uitbleven en
ondanks de voor een deel mislukte
optocht, kan de 3 October-Vereeni
ging terugzien op een geslaagde
viering van het Leids ontzet. Niet
in de laatste plaats door de vriende
lijke medewerking van de weergo
den.
merstraat. "Een paar marktkraam-
houders hadden tegen de afspraak
in al op 2 oktober de kramen neer
gezet en ze ondanks een verzoek
daartoe niet weggehaald. We heb
ben ze daarom vriendelijk verzocht
dat voor de optocht in ieder geval
wel te doen, maar ook dat is in de
wind geslagen. We zullen ons moe
ten beraden wat we daar volgend
jaar aan doen".
Wolters geeft toe dat er niet op
een dergelijke hoeveelheid men
sen is gerekend door de vereni
ging. Bij de Hartebrugkerk werden
de problemen volgens hem vooral
veroorzaakt door mensen die niet
geïnteresseerd waren in de op
tocht. "Dat is natuurlijk hun goed
recht, maar ze liepen wel dwars
door de optocht heen. De echte
Leidenaars die voor de optocht wa
ren gekomen moesten voortdu
rend plaats maken voor passanten.
Dat viel niet zo goed. Het schijnt
daar tot een paar keer toe tot een
handgemeen te zijn gekomen"
Onacceptabel
De vereniging had in tegenstel
ling tot voorgaande jaren besloten
om de optocht eerst over de Haar
lemmerstraat te laten gaan en pas
daarna over de Breestraat. Voor
gaande jaren hadden namelijk ge
leerd dat het publiek op de Bree-
staat na afloop van de tocht direct
afstevent op de kermis, maar dan
op de Haarlemmerstraat stuit waar
de optocht dan in volle gang is.
"Het zou kunnen dat mensen nu
dachten: laten we maar op de Haar
lemmerstraat gaan staan want dan
hebben we de optocht alvast gehad
en kunnen we naar de kermis.
Maar de opstopping bij de Harte
brugkerk zou je dan altijd nog ge
had hebben", aldus Wolters.
Wat de maatregelen worden van
de verenigingen om de optocht wel
te laten slagen is nog niet zeker.
"We hebben daarover telefonisch
met elkaar gesproken. Uitgangs
punt is uiteraard dat de optocht
moet blijven. Dat is geen punt van
discussie. Ik denk datje er ook niet
omheen kunt om de smalle Haar
lemmerstraat in de route op te ne
men. Wat wel waard is om te over
wegen is het kleiner maken van de
praalwagens. Ik hoorde van ver
scheidene mensen dat de optocht
te groot en te lang was. Misschien
hebben ze wel gelijk", zegt Wolters.
Dat he. in drie stukken vallen
van de optocht nooit meer mag
voorkomen, staat voor Wolters als
een paal boven water. "Ja. dat is
onacceptabel. We zullen met de op
tocht- en taptoecommissie hier
over nog eens om de tafel gaan zit
ten en alle zaken op een rijtje zet
ten. We hebben het volgend jaar
wel het voordeel dat het op maan
dag valt. Dan zijn we weer met Lei
denaars onder elkaar en is de druk
te minder groot. Voor dit jaar is het
doodzonde geweest dat een op
tocht waarin zoveel werk heeft ge
zeten op die manier de mist in is ge
gaan", constateert Wolters met
spijt in zijn stem.
Amerikaans pak tijdens de 3 oktoberop-
