Betiteling geheimzinnige gang tot waardevol object wekt verbazing De Sjelter: bezwaarschrift om het principe 'Het is niet mijn schuld als zo'n huwelijk kapot gaat...' Leiderdorps sociaal-cultureel centrum contra de dreigende bezuinigingen Winnaars Zomerpuzzel maand september ZATERDAG 3 OKTOBER 1987 Kelder in gevaar als gemeente niet snel iets doet' VOORSCHOTEN - Langs de Voorschotense Van Beetho- venlaan, op het katholieke 'landgoed' Beresteijn, ligt een heuvel. Hij begint bij de hoek met de Mozartlaan. loopt onge veer honderd meter door en haalt in het midden een on-Hol- landse hoogte van vijf meter. Over de heuvel loopt een be bost pad, waar wandelaars een aardig uitzicht hebben over de nieuwbouw van Adegeest. On der de heuvel door loopt een la- ge, korte gang die met zijn ru we. uitstekende stenen iets on heilspellends heeft. Volgens een gemeentelijke werk groep is het geen gewone gang, maar een 200 tot 300 jaar oude ijskelder. De werkgroep wil hem op de gemeentelijke monumenten lijst plaatsen, tussen tientallen an dere 'objecten van waarde, die door hun vorm beeldbepalend zijn'. Leeftijd speelt hierbij geen rol. De gemeente wil de objecten op de lijst instandhouden of verbeteren. En wanneer een eigenaar een ge meentelijk monument wil slopen, moet hij - net als bij een rijksmonu ment - een sloopvergunning aan vragen. Bij Beresteijn is deze medede ling, die via via is doorgesijpeld, met verbazing ontvangen. De pater De werkelijkheid is minder zonnig dan deze sprookjesachtige foto van de Voorschotense ijskelder doet vermoeden. De heuvel en het muurtje aan de kant van de Van Beethovenlaan beginnen af te brokkelen en bomen komen los te Staan. (foto Wim Dijkman» die zich met de historie bezig houdt, heeft wel eens een hele mid dag in de Koninklijke Bibliotheek in Beresteijn verdiept. Hij vond toen wel veel over het in 1830 ge bouwde huis en de 16 hectares er omheen, maar zag niets staan over een ijskelder. Volgens collega A. van Noijen is het ook geen ijskelder, maar is de heuvel een dikke eeuw geleden als windvanger gebouwd. Toen de bo men van Beresteijn de grond in gingen, was de wijk Adegeest na melijk nog verre toekomst en rukte de felle westenwind ongestoord over kilometers grasland aan. De tunnel zou voor de aardigheid zijn aangelegd, als binnendoortje naar een zitje bij de sloot. Voor een in tensief gebruik is hij volgens Van Noyen te hoekig en te puntig. Schotsen W.J. Berghuis, tekenaar van Mo numentenzorg en lid van de ge meentelijke werkgroep, onder schrijft die theorie maar ten dele: "Dat argument van de wind zal ze ker hebben meegespeeld. In Blari- cum heb je ook zoiets. Maar ik weet zeker dat het een ijskelder is, zoals je ook weet dat je een auto voor je hebt wanneer je een stuk blik op vier wielen ziet". Volgens Berghuis stamt het bouwwerk uit het midden van de achttiende eeuw. Het landgoed kende toen al een adellijk huis, waar overigens weinig over be kend is. De bewoners gebruikten de kelder in vroeger tijden driftig: in de winter hakten ze schotsen ijs uit de sloot en stapelden die op in de koele ruimte. Door de aarden bedekking. Schaduwgevende woudreuzen, dubbele deuren met luchtsluizen, turfblokken en isole rende strooisels bleef de tempera tuur hier veelal onder de 20 graden. De bedienden konden dan ook tot diep in de zomer stukken ijs heen en weer slepen tussen de kel der en hun koele keukenkast. In die kast werden de blokken fijn ge stampt en met zout gemengd tot er een 'koud makend mengsel' ont stond. Het procédé werd op vele buitenhuizen toegepast en was be kend tot in Perzië en China. Ook de gewone man had eeuwenlang de handen vol aan zijn eigen koude. Hij had weliswaar geen kelder, maar moest wekelijks een blok fa- brieksijs kopen van de ijsman en dagelijks het smeltwater verwijde ren uit de kast. Toen de elektrische koelkast in de eerste helft van deze eeuw op rukte, ging er dan ook een zucht van verlichting door Nederland. Slechts een enkeling bleef zweren bij het oude procédé. Zo gebruikte een vishandelaar uit Noorden (bij Nieuwkoop) tot na de oorlog zijn ijskelder. In 1953 ging deze kelder onder de slopershamer, zoals zo veel broertjes voor en na hem. Berghuis: "De schatting is dat er nog veertig ijskelders over zijn in Nederland, 't Loo heeft een be roemd exemplaar en elders zijn kelders zelfs gerestaureerd. Vooral vleermuizen hebben het er erg naar hun zin, door de constante tempe ratuur". Bouwkundig Hoe de Voorschotense kelder er bouwkundig voorstaat is niet hele maal duidelijk. Volgens een lid van de commissie cultuur is de kelder in gevaar wanneer de gemeente niet snel wat doet. De grond rond de in- en uitgang is namelijk gaan schuiven en boomworstels zijn vrijgekomen, meldde hij drama tisch tijdens een raadscommissie. De 'lieve jeugd' had het weer eens Berghuis stelt dat er "weinig kan gebeuren. Het bouwwerk is tech nisch gezien stabiel genoeg". Het blijkt een inschatting van afstand, gebaseerd op algemene kennis. Berghuis heeft de kelder de laatste jaren niet meer gezien, terwijl an dere leden van de werkgroep nim mer een voet op Beresteijn hebben gezet. Een woordvoerder van de dienst bouw- en woningtoezicht, die de monumentenlijst bnder zijn hoede heeft, ontbeert evenzeer de specifieke kennis. Hij benadrukt echter dat de plaatsing op de lijst nog niet defini tief is. Omdat het om een kerkelijk eigendom gaat, wil de gemeente eerst contact opnemen met Beres teijn. Ook het beeldbepalende ge bouw aan de Leidseweg staat dan op de agenda. De religieuzen zijn uiterst benieuwd. Nadat gemeente ambtenaren twee jaar geleden over de kelder begonnen, hebben ze niets meer vernomen en stelden ze aarzelend wat herstelplannen op. Gaat het de gemeente bovenal om de ijskelder, Beresteijn maakt zich vooral druk over het unieke pad over de heuvel handhaven. In de praktijk komen beide varianten neer op het opbrengen van zand en het bijplanten van wat grondvast- houdend groen. De religieuzen hebben in het verleden meermalen provisorische verbeteringen aan gebracht en weten dat de kosten nog aardig kunnen oplopen. Het is niet bepaald een boodschap waar de partijen naar snakken: Beres teijn heeft rijkere tijden gekend, terwijl de gemeente vele malen meer geld moet hebben om alle rijks- en gemeentelijke monumen ten goed te kunnen bijhouden. Lea Wouters-Ruijgrok in een van de imposante trouwzalen die het Wassenaars raadhuis rijk is: 'Als een huwelijk kapot gaat, moet de oorzaak nietbij mij worden gezocht... ifotowim Dijkman Ambtenaar van 23 mag 'eindelijk' echtverbintenissen sluiten WASSENAAR - De Wassenaar- se Lea Wouters-Ruijgrok kon onlangs haar 23-ste verjaardag vieren. Waarmee een langge koesterde wens in vervulling: ze kon ambtenaar van de bur gerlijke stand worden in haar woonplaats. Het zal voor aspi rant-echtparen straks wel even wennen zijn om in plaats van een 'bezadigd' figuur in de echt te worden verbonden door zo'n jeugdige ambtenaar. Lea Wouters zelf zit niet met haar leeftijd, sterker nog: ze heeft er eigenlijk niet bij stilgestaan dat ze in heel wat gevallen oude ren moet toespreken en zelfs het vingertje zal opheffen. "Mis schien dat paren van boven de dertig wel wat nerveus worden door mijn verschijning, maar dat is een kwestie van afwachten", zegt ze. Overigens heeft ze al wel zo haar ideeën over de huwelijken die ze mag sluiten: "Ik wil een stuk belevenis van de mensen meemaken. Aan de andere kant is het zo dat, mocht zo'n huwelijk kapot gaan, de oorzaak niet bij mij moet worden gezocht. Ik vind dat twee mensen die met el kaar willen trouwen precies moeten weten wat ze aan elkaar hebben en wat ze van elkaar wil len. De belofte van trouw die ze bij mij afleggen, moeten ze zélf nakomen". Beëdiging Bezoldigd ambtenaar van de burgerlijke stand. Je wordt het niet zomaar, blijkt uit het verhaal van Lea Wouters. Deze maand LEIDERDORP - "Wij mo gen niet klagen. Waar soci aal-culturele instellingen in het hele land te maken heb ben gekregen met bezuini gingen, daar zijn wij 'steeds buiten schot gebleven. We kunnen rekenen op de war me belangstelling van het gemeentebestuur, hebben nooit hoeven korten op acti viteiten en hebben de be schikking over een mooi ge bouw". Eigenlijk zijn voorzitter Hans Nuiver en interim-vice-voorzitter Sophia Reijnierse zeer tevreden met het financiële beleid dat de ge meente Leiderdorp voert jegens 'hun' instelling, sociaal-cultureel centrum de Sjelter aan de Heem raadlaan. In tal van Nederlandse gemeenten werden soortgelijke centra jaar na jaar gekort, in Lei derdorp vielen de financiële klap pen op sociaal cultureel terrein tot nu toe in de kinderopvang en de muziekschool. Hoewel in de begro ting voor '88 staat dat, mocht er weer moeten worden bezuinigd, de Sjelter de eerst aangewezene is, tot nu toe heeft het centrum niet hoe ven inleveren. Toch ging er bij de Stichting Jeugdwerk Leiderdorp onlangs een bezwaarschrift de deur uit rich ting gemeente. Het ging daarbij om de aanstelling van een coördinatri ce voor vijf uur meer dan het jaar daarvoor. Een zaak waarmee jaar lijks een bedrag van 2500 gulden is gemoeid: een schijntje vergeleken bij het totale subsidie-bedrag van drie ton dat de Sjelter elk jaar van de gemeente ontvangt. Centen "Het gaat hier dan ook meer om een principiële kwestie dan om de centen", verklaren Nuiver en Reij nierse. "Wij vinden dat het bestuur van de Sjelter zelf moet kunnen uitmaken hoeveel uur de staf krachten aan coördinatie mogen besteden. Wat wij willen is een sys teem van budgetfinanciering. Dat betekent dat wij een bepaald be drag voor personeelskosten krij gen en vervolgens zelf kunnen be palen hoeveel en welk personeel we daarvoor aantrekken. Twee full-timers of bij wijze van spreken twintig stafkrachten voor ieder Het bezwaarschrift ligt teel bij de commissie beroep- en bezwaarschriften, die inmiddels zowel het Sjelter-bestuur als de wethouder heeft gehoord Mocht de uitspraak van die commissie ne gatief voor de Sjelter uitvallen, dan is het nog niet zeker of het bestuur in hoger beroep zal gaan bij de Raad van State. "Het ligt er dan he lemaal aan waaróm ons bezwaar zou worden afgewezen". Op het moment beschikt de Sjel ter over drie stafkrachten die sa men 80 formatie-uren vullen, een administratieve kracht, een huis houdelijke kracht en sinds enige tijd een conciërge. Nuiver en Reij nierse: "De gemeente heeft al ge zegd dat we geen reden tot klagen hebben, aangezien we toch onlangs nog een conciërge hebben mogen aannemen. En daar heeft de ge meente gelijk in. hoewel die con ciërge voor een deel door de staf krachten wordt betaald door atv- dagen in te leveren". Een punt waar de Sjelter daad werkelijk de neus heeft gestoten te gen een financiële muur, is bij de dependance "aan de overkant van de Engelendaal". De meeste jonge kinderen wonen vanzelfsprekend in de Leiderdorpse nieuwbouwwij ken, inmiddels een te grote en te gevaarlijke afstand van de Sjelter aan de Heemraadlaan verwijderd. Kinderen van vier tot acht jaar kon den daarom korte tijd terecht in de 'Hobbitschool'. De hoge huurkos ten noopten de Sjelter echter deze dependance al snel weer te sluiten. Zwerfgroep Daarentegen konden de activi teiten voor de jongeren het afgelo pen seizoen worden uitgebreid met een foto-club, een soos en een we kelijkse maandagmiddaginloop, die vooral wordt bezocht door le den van een zwerfgroep die zich re gelmatig opvallend in Leiderdorp ophield. Die groep, waar de Sjelter bewust zelf contact mee heeft ge zocht, bestaat uit zowel Turkse als Marokkaanse jongens die nergens anders in de gemeente terecht kun nen voor een ontmoetingsplek, ontspanning en gelegenheid voor een praatje. De vrijwillige medewerkers - in totaal heeft de Sjelter er ongeveer vijftig - bestaan voornamelijk uit jongeren. Volgens het jaarverslag van de Sjelter is gebleken dat oude ren zeer negatief reageren op deze leeftijdsgroep. Ze spreken over 'tuig' en 'schorem' en schrikken er voor terug zich in te zetten als me dewerker voor jongerenactivitei- ten. De Sjelter constateert dat, door het ontbreken van volwassen me dewerkers, een zware wissel wordt getrokken op de stafmedewerker, Square dance. Een "zeker wanneer zich tijdens de acti viteiten spanningen voordoen" Nuiver en Reijnierse: "Zo wordt ook duidelijk dat op de stafkrach ten niet beknot zou kunnen wor den. Het is niet de bedoeling dat kinderen, jongeren of wie dan ook hier worden gedropt en dat er maar wat wordt aangerotzooid. Daar krijg je ook geen drie ton subsidie voor. Er moet wel terdege een be leid zijn en mensen die weten hoe ze bepaalde groepen mensen moe ten begeleiden". Niet dat ze nu direct van "kansar me groepen" in Leiderdorp willen spreken. "Maar toch komen hier bijvoorbeeld buitenlanders die nergens anders terecht kunnen, vrouwen die anders misschien de hele week thuis zouden zitten en kinderen wier ouders nu niet direct het geld hebben om de contributie van dure sportclubs één twee drie op tafel te kunnen leggen. Een lid maatschap van een hockeyclub kost misschien driehonderd gul den per jaar; hier kunnen kinderen een leuke middag hebben voor 1,25 gulden". wordt ze speciaal beëdigd door de officier van justitie in Den Haag. Ze belooft dan onder rr geen geld aan te nemen voor voltrekken van een huwelijk en haar werk 'naar behoren' te doen. De Wassenaarse werkt al vijf jaar op de afdeling burgerlijke stand en militaire zaken, waa zich voornamelijk bezighoudt met het verstrekken van uittrek sels uit de burgerlijke stand geboorte-aangiften noteert. In die functie assisteerde ze de afgelopen jaren regelmatig bij het voltrekken van huwelijken. Ze kreeg er de smaak van te pak ken. Dit jaar was' ze zelfs zestig keer bij een trouwerij aanwezig als assistente. Zo'n assistent schap houdt in het voorlezen v de akte, het mede ondertekenen ervan en het overhandigen va het trouwboekje. Vooral in de zomermaanden het imposante raadhuis De Paauw een favoriete 'stek' trouwlustigen. De aanmeldingen stromen alweer binnen. Daaronder zitten ook aan gen van bekenden. Lea Wouters: "Mijn vrienden en kennissen vragen vaak aan de gemeente o mij te laten assisteren bij hun hu welijk. Dat is natuurlijk enig. Maar al ken je de mensen niet, dan hangt er bij zo'n huwelijks plechtigheid nog vaak een moristisch sfeertje. Van tevoren heb je al met de mensen gespro ken, zodat je op de hoogte bent van belangrijke gebeurtenissen uit beider leven. Daar maak je tij dens je toespraak gebruik 1 En dat komt heel verrassend over bij het bruidspaar". "Voordeel van zo'n voorge sprek is ook datje het aanstaand bruidspaar precies nagr zijn v sen en verlangens, zodat de hu welijksvoltrekking precies vol gens zijn eigen stijl verloopt". Niet standaard De Wassenaarse ambtenaren van de burgerlijke stand houden zich vaak niet aan de 'standaard- toespraak', zoals deze wordt af geleid van de regels die artikel 183 van het burgerlijk wetboek voorschrijft. "Dat artikel is zettend achterhaald. Zo schrijft het voor dat echtparen na sluiten van het huwelijk met el kaar moeten samenwonen. Som migen doen dat tegenwoordig niet. Dus maken de ambtenaren hier hun eigen toespraak en sen de standaard-speech aar Een toga zou Lea Wouters bij de uitoefening van haar vrolijke arbeid nooit willen dragen. Het is ook geen verplichting. "De r nen komen wel in jaquet en ook de vrouwelijke ambtenaren kle den zich netjes. Ik bedoel: de bruidsparen zouden het zeker niet op prijs stellen als je daar ii je spijkerbroek komt aandra ven". weet de Wassenaarse. Tot slot: "Het is heerlijk werk. Ik zou het altijd willen blijven doen. Nee, om het geld gaat het me niet, je krijgt ook maar een klein bedrag. Ik doe dit puur o dat ik het ambieer". Zoals beloofd volgen hieronder weer de namen van de Dag blad Zomerpuzzel Winnaars in de maand september. De ka- dobonnen worden u toegestuurd H.J. van Es, H. Heetwinkel, L. de Wit, P.J. Favier en S. Oostra uit Leiden. H. Verheul, H.A.J. van Middelkoop, J.A.J. Schouten en d. Streefland uit Alphen a.d. Rijn. C. de Mooy uit Rijnsburg. J. Been uit Katwi|k. J.E.J. Lussing en J.G.T.H. van Wissen uit Wassenaar. A. Meeuwissen, C. Geldof en S. de Vries uit Sassenheim. Mw. A.L. Kuik-ten Brave uit Ter Aar. E Schuller-den Braber uit Aarlanderveen L.N. van Rooijen uit Noordwijkerhout en F. van Egmond uit Koudekerk WIJ ZIJN HET PROMOTIE-TEAM VAN UW DAGBLAD"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 13