'Als je er een procent naast
zit, word je daarop gepakt'
Folklore en opwinding aan
Franse hof
Dick Westendorp 25 jaar bij Consumentenbond
Gijsen trekt zich terug van gesprek
met Raad van Kerken
Kroonpretendent prins Henri passeert zijn eigen zoon
PAGINA 2
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1987
DEN HAAG - ,.De samen
werking tussen consumen
tenorganisaties zal in de toe
komst nog noodzakelijker
zijn dan nu al het geval is.
De belangen van de consu
ment zijn in de afgelopen 25
jaar steeds serieuzer geno
men, maar het kan nog be
ter. Samenwerking is daar
voor een voorwaarde".
Dat zegt directeur Dick
Westendorp van de Consu
mentenbond in een gesprek
naar aanleiding van het feit
dat hij daar op 1 oktober 25
jaar in dienst is. Voor die
dag heeft de Consumenten
bond een symposium geor
ganiseerd met als titel 'Con-
sumentenwerk nu en
straks'. Dan zullen diverse
sprekers de toekomst van
het consumentenwerk van
uit Nederlands, Europees
en mondiaal perspectief
schetsen.
door
Jeichien de Graaff/ANP
Westendorp begon een kwart eeuw
geleden als inval-kracht. Hij stu
deerde economie en had geld no
dig. Zijn studie heeft hij niet meer
afgemaakt omdat hij bleef 'han
gen'. Westendorp: ,.Ik raakte
steeds meer geïnteresseerd in de
dynamiek van het consumenten-
werk en de mogelijkheden die het
had". Hij vertelt hoe de bond is uit
gegroeid van een vrij amateuristi
sche organisatie die vooral met
vrijwilligers werkte en zo'n 25.000
leden telde, naar een professionele
organisatie met ruim een half mil
joen leden die „als een bedrijf'
functioneert.
„Dat moet ook wel", zegt Wes
tendorp „als er 165 mensen werken
die zich op verschillende terreinen
bewegen. Als je als organisatie seri
eus genomen wilt worden, moet
dat wat naar buiten gebracht wordt
voor honderd procent kloppen. Als
het maar voor 99 procent goed is.
wordt je gepakt op dat ene procent
Daarnaast moeten ook de cijfertjes
kloppen als een organisatie deze
omvang heeft".
De groei van de Consumenten
bond schrijft de directeur toe aan
de combinatie van aandacht voor
het produkt en het uitoefenen van
pressie: „Dat spreekt aan. Wij heb
ben vergeleken met andere landen
de grootste penetratiegraad, dat
wil zeggen dat wij relatief bij de
meeste gezinnen binnenkomen.
De Engelse en Amerikaanse orga
nisaties (die er ongeveer hetzelfde
uitzien) zijn uiteraard groter, maar
die landen zijn ook veel groter".
Heilig
Daarnaast is de groei te danken
aan het feit dat de leden veel in
vloed hebben op het beleid van de
bond. „Wij zijn financieel en poli
tiek geheel onafhankelijk. Die vrij
heid is bij ons heilig. Dat wordt
aantrekkelijk gevonden", meent
Westendorp.
In de beginjaren hield de bond
zich voornamelijk bezig met de 'en
ge informatiefunctie' op het gebied
van produkten en prijzen. Daar is
nu een aantal zaken bij gekomen,
zoals het geven van informatie over
en het doen van onderzoek naar de
vaak ondoorzichtige1 dienstensec
tor. Sinds enige tijd worden ook
adviezen op maat verstrekt over
verzekeringen en leningen.
De instrumenten die worden ge
bruikt zijn eveneens veranderd.
Eén van de nieuwe methoden is bij
voorbeeld de telefooncampage. Af
en toe wordt er een dag een num
mer opengesteld waar mensen
over een bepaald onderwerp hun
grieven kunnen spuien en vragen
kunnen stellen. Dit 'zware middel'
heeft volgens Westendorp vaak di
rect effect.
Hij gebruikt het voorbeeld van
de telefooncampagne nadat de
banken hadden geweigerd met de
consumentenorganisatie rond de
tafel te gaan zitten om te praten
over voorwaarden voor bankreke-
ningverkeer en een in te stellen
klachtenregeling. Na de campage
en de rapportage zijn de gesprek
ken over deze materie binnen de
Sociaal-Economische Raad op
gang gekomen.
Het voorwaardenoverleg is nu af
gerond en het zou volgens Westen
dorp mooi zijn als in de toekomst
de geschillencommissie Postbank,
•die aangesloten is bij de Stichting
Consumentenklachten, en de door
de banken zelf ingestelde geschil
lencommissie bankzaken in elkaar
op zouden gaan.
Eén blok
De bond is financieel onafhanke
lijk en de contributie voor de leden
wordt zo laag mogelijk gehouden.
Alleen voor losse publikaties moet
extra worden betaald. Een tele
foontje met een klacht of een ver
zoek om bemiddeling kost een lid
niets. Er staan evenwel in de toe
komst grote uitgaven te wachten,
die met behulp van nieuwe infor
matiesystemen moeten worden ge
realiseerd. Daar wordt nu al geld
voor gereserveerd. Het is mogelijk
dat de Consumentenbond in de
toekomst van de zogenoemde 06-9-
koopnummers van de PTT gebruik
gaat maken.
Op het gebied van de nieuwe in
formatiesystemen als bij voorbeeld
computerlijnen zou Westendorp
graag samenwerking tussen Con
sumentenbond en Konsumenten
Kontakt (KK) tot stand zien ko
men. Eigenlijk zou hij graag sa
menwerking zien op alle terreinen
waar de beide organisaties zich
mee bezig houden, zodat alle con
sumenten voortaan als één blok
naar buiten treden en dubbel werk
wordt vermeden.
Tot nu toe is dat echter onmoge
lijk gebleken, omdat het Konsu
menten Kontakt (voortgekomen
uit 'linkse' organisaties als de
VARA en het vroegere NW) dt
boot afhoudt. „Het is jammer dat
KK niet de positie van de consu
ment centraal stelt, maar zijn eigen
identiteit", aldus Westendorp, die
er aan toevoegt: „Het gaat ons om
een taakverdeling, geen fusie".
Westendorp was in 1985 één van
de opstellers van de nota 'Consu
mentenbeleid in nieuw perspec
tief, die inmiddels de bijnaam 'de
5-december-nota' heeft gekregen
en door KK ooit als een onwelkom
Sinterklaas-cadeautje werd beti
teld. In de nota werden voorstellen
gedaan om de taken op het gebied
van consumentenwerk tussen de
Consumentenbond en Konsumen
ten Kontakt te verdelen.
In de koelkast
Inmiddels zijn de voorstellen uit
de nota voorlopig 'in de koelkast'
beland, en volgens KK-directeur
Donia zelfs in het diepvriesvak.
Westendorp: „Ik moest wel even
slikken toen ik dat hoorde. Dat was
ook niet afgesproken".
Ook internationaal moeten con
sumentenorganisaties samenwer
ken, zo meent Westendorp. De
bond is lid van de BEUC, de Eu
ropese organisatie van consumen
tenorganisaties en de IOCU, de In
ternationale Unie van Consumen
tenorganisaties. Westendorp is net
teruggekeerd van de wereldcon
gres van de IOCU dat afgelopen
week in Madrid werd gehouden.
Tijdens het congres van de IOCU,
met ruim 130 aangesloten organisa
ties uit meer dan 50 landen in Euro
pa, Afrika, Azië, Noord- en Zuid-
Amerika, werd hij gekozen tot
vice-voorzitter. De Nederlandse
Consumentenbond is één van de
meest prominente leden, geen ge
ringe prestatie voor zo'n klein land,
zegt Westendorp niet zonder trots.
Er waren dit keer voor het eerst
vertegenwoordigers uit Polen,
Hongarije en China. De Hongaren
zijn al eens op bezoek geweest in
Nederland om te kijken hoe een
consumentenorganisatie werkt.
„Zij zijn natuurlijk enigszins ge
handicapt door het systeem waar
binnen zij moeten opereren. Toch
zijn ook bij hen bepaalde ontwik
kelingen zichtbaar. Zo wordt al ge
sproken over een regeling voor
klachtenbehandeling".
Hij noemt het frappant dat con
sumentenorganisaties kennelijk
de enige organisaties zijn die op
voet van gelijkheid met elkaar kun
nen praten: „Verschillen tussen de
landen lijken dan weg te vallen".
Dat consumentenorganisaties zich
misschien in de toekomst op poli
tiek gevoelige terreinen zouden be
geven, lijkt hem uitgesloten.
Derde Wereld
Er ligt nog een hoop werk te
wachten, aldus Westendorp. Zo is
onlangs in de Verenigde Naties een
resolutie consumentenbescher
ming aangenomen. „Die moet nu
vertaald worden in wetgeving in de
aangesloten landen. Dat is vooral
in een groot aantal Derde-Wereld
landen, waar het consumenten
werk pas op gang is gekomen, een
proces".
Westendorp: "Wij zijn politie*k en financieel geheel onafhankelijk. Die
rijheid is bij ons heilig' <f°«« GPU)
Het gesprek tussen de Raad
van Kerken in Nederland en bis
schop Gijsen van Roermond
over diens evangelisatiecampag
ne in Limburg (met reclamebor
den langs de verkeerswegen)
gaal niet door. De bisschop wilde
niet, dat er ruchtbaarheid aan het
gesprek zou worden gegeven.
Toen dat 'op onverhoedse wijze'
toch gebeurde, heeft hij zich te
ruggetrokken.
Dat deelde secretaris ds. W. R.
van der Zee van de Raad van
Kerken gisteren desgevraagd
mee. Van der Zee noemde de af
gelasting 'spijtig' en de argumen
ten ervoor jammer'. Toch sluit
hij niet uit, dat in de toekomst
nog eens met de bisschop zal
worden gesproken.
De woordvoerder van het bis
dom zei, nog niet op de hoogte te
zijn van het besluit van de bis
schop. Maar het ligt, volgens
hem, wel in de lijn. "De bisschop
heeft duidelijk als voorwaarde
gesteld, dat het een vertrouwe
lijk gesprek zou zijn. Nu er toch
publiciteit aan is gegeven, heeft
hij daaruit de consequentie ge
trokken". De woordvoerder van
het bisdom gelooft ook niet aan
een gesprek in de toekomst.
De grote protestantse kerken
hebben er vooral moeite mee, dat
zij in de plannen van het bisdom
helemaal niet zijn gekend, hoe
wel bisschop Gijsen wel zijn
handtekening had gezet onder
de brief 'Onze oecumenische op
dracht, een prioriteit' die de bis
schoppen in februari van dit jaar
publiceerden. In die brief wordt
gepleit voor samenwerking met
andere geloofsgemeenschappen.
De coördinator van de evange
lisatiecampagne, kanunnik W. A.
van der Valk, begreep niet goed
waar de protestanten zich zo
druk over maakten. "Oecumene
betekent toch niet, dat de
Rooms-Katholieke Kerk al haar
pastorale activiteiten aan de raad
moet voorleggen?", antwoordde
hij in april op een desbetreffende
vraag.
Overigens wilde de Raad van
Kerken met Gijsen niet alleen
praten over diens evangelisatie
campagne, maar ook over de af
stand tussen hem en de raad.
(Gijsen besloot eind 1978 niet
langer mee te betalen aan het
werk van de raad wegens uit
spraken van de raad over homo-
sexualiteit en abortus).
Secretaris. Bisschop Ter
Schure van Den Bosch heeft mr.
H. P. Vonhögen (46), hoofddo
cent bij de juridische faculteit
van de Utrechtse universiteit, be
noemd tot eerste secretaris van
het bisdom. Hij is de opvolger
-Th. Kalb, die naast F.
Spaendonck leiding gaat geven
aan het juridisch secretariaat van
de Nederlandse kerkprovincie.
Vonhögen, die in Leiden stu
deerde, werkte eerst bij het mi
nisterie van justitie, vervolgens,
aan de juridische faculteit van de
Erasmus-universiteit in Rotter
dam en sinds 1986 als hoofddo
cent in Utrecht.
Voorzitter. De algemene ver
gadering van de vereniging 'Pro
testants Nederland' koos de her
vormde predikant C. J. van der
Plas (44) uit Zwijndrecht tot
voorzitter. Hij volgt ds. J. Kraima
uit Vroomshoop op, die wegens
drukke werkzaamheden voortij
dig was afgetreden.
Hoogleraar. Dr. G. Heitink
(49) te Kampen is benoemd tot
hoogleraar praktische theologie
aan de theologische faculteit van
de Vrije Universiteit in Amster
dam, als opvolger van dr. J. Firet,
die gebruik maakte van de vut
regeling. In 1970 werd Heitink,
die in 1965 was begonnen als ge
reformeerd predikant in Eist
(Geld benoemd tot hoofddo
cent voor praktische theologie
aan de Theologische Hogeschool
van de Gereformeerde Kerken in
Kampen.
Kerk. Mevrouw G. Kante
been uit de Van der Werfstraat in
Leiden is de 25.000ste bezoeker
geworden van de Hooglandse
kerk in dit seizoen. Dat aantal
was nog niet gehaald sinds de
kerk in de zomermaanden - van
begin april tot eind september -
open is.
De gastvrouw van de kerk, me
vrouw A. Kastelein-Nijdam,
bood de bezoekster een boeket
bloemen aan, een langspeelplaat
met orgelmuziek en een boekje
over de geschiedenis van de
kerk. Zij zei in een toespraakje,
dat het door de trouwe aanwezig
heid van tal van vrijwilligers
weer mogelijk was, de Hoogland
se kerk doordeweeks open te
stellen. "Zo langzamerhand gaat
deze kerk het stempel krijgen
van een belangrijk cultureel mo
nument in het hart van Leiden".
Vrijzinnigen
De Vereniging van Vrij-
zinnge Hervormden Leiden-
Oegstgeest begint in oktober met
haar winterprogramma. Op twee
kringavonden komt het onder
werp 'Christenen als minder
heidsgroep' aan de orde en drie
kringavonden gaan over 'Schep-
ping en herschepping in de Ge-
nesis-mythen'. Beide kringen
zijn in het Gemeentecentrum te
Oegstgeest.
Zo mogelijk bij de deelnemers
thuis komt een gesprekskring
bijeen onder het motto 'Spreken
over wat ons bezig houdt'. Ge
spreksleider bij een bijbelkring
in de Vredeskerk te Leiden is de
academiepredikant J. A. Eekhof.
Verder bevat het winterpro
gramma informatie over de Hof-
wijck-kring, de vrouwenge
spreksgroep, de kring Van der
Willigenhof, de vrouwengroep
en de gemeentebijeenkomsten
in het komende seizoen. Alle
kringen staan ook open voor
niet-ledèn.
Wie nadere inlichtingen wenst
of het programmaboekje wil ont
vangen, kan de secretaresse, me
vrouw W. J. Ruijgrok-van der
Pol, bellen, Uhlenbeckkade 17
Leiden, telefoon 131680.
Brochures. Het Algemeen
Diakonaal Bureau van de Gere
formeerde Kerken, de Generale
Diakonale Raad van de Her
vormde Kerk en de Stichting Oe
cumenische Hulp aan Kerken en
Vluchtelingen hebben een bro
chure uitgegeven over het We
reldraad-programma tot bestrij
ding van het racisme. Verteld
wordt over het waarom van dit
programma, over waar het zich
mee bezig houdt en over de be
trokkenheid van de kerken daar
bij. Titel: 'Programma tot bestrij
ding van racisme'.
Men kan de brochure bestellen
bij het gereformeerde Diensten
centrum in Leusden (f2 op giro
513153).
De werkgroep 'Palestijnen en
Israël' van de Raad van Kerken
heeft in opdracht van deze raad
een brochure geschreven over de
situatie van kerken in het Mid
den-Oosten. Titel: 'Midden-Oos
ten, bakermat van christenen;
een ontmoeting met kerken en
christenen'. De brochure - met
verhalen van Arabische christe
nen, de geschiedenis van Ara-
bisch-Oosterse kerken en moge
lijkheden van ontmoeting tussen
kerken en christenen uit Neder
land en het Midden-Oosten -
werd.mede uitgegeven door het
gereformeerde Algemeen Diako
naal Bureau.
Ook dit boekje is te bestellen
bij het Dienstencentrum in Leus
den (f. 3,50 op giro 513153).
Hervormde Kerk: beroepen
te Hoogeveen W. G. Sonnenberg
Den Ham. Gereformeerde Ge
meenten: bedankt voor Rhenen
C. J. Meeuse Rotterdam-Zuid.
Godsdienstles. De paus en
de Italiaanse bisschoppen heb
ben geprotesteerd tegen een
wetsontwerp waarin de gods
dienstles op de openbare scholen
facultatief wordt gesteld. De
godsdienstles mag geen keuze
vak worden, zeggen zij. "Als bis
schop van Rome en pastor van
de universele kerk deel ik de
vrees van de Italiaanse bisschop
pen", zei de paus tijdens een bij
eenkomst van de Katholieke Ak-
tie van Italië op het Sint Pieters
plein, waaraan 70.000 mensen
deelnamen.
PARIJS - De 79-jarige Franse
kroonpretendent prins Henri d'Or-
leans heeft zondag tijdens een zon
nig feest in het koninklijke kasteel
van Amboise storm gezaaid, door
zijn oudste kleinzoon Jean tot zijn
officiële vertrouweling en geeste
lijke opvolger uit te roepen. Na af
loop van de plechtige mis verleen
de prins Henri - meestal 'de graaf
van Parijs' genoemd - kleinzoon
prins Jean de titel 'hertog van Ven-
dome' en stelde hij de 22-jarige jon
geman plechtig aan zo'n 3.000 vol
gelingen voor.
door
Rudolph Bakker
Dat alles neemt niet weg dat vol
gens de nu 1000 jaar oude regels
der Capetingers - het huis waarvan
de familie Orleans afstamt - de
eerstgeboren zoon, en niet de eer
ste de beste kleinzoon, het opvol-
gingsrecht bezit. Deze eerstgebo
ren zoon is een goede zestiger, hij
heet ook Henri en is graaf van Cler
mont.
Deze Henri is uitgerekend de va
der van de nu op het paard getilde
Jean. De graaf van Parijs had Henri
al enige jaren geleden in de ban ge
daan, toen die het in zijn koninklij
ke hoofd had gehaald te gaan schei
den van Marie Thërèse van Luch-
tenberg, bij wie hij vijf kinderen
had verwekt, waaronder twee ge
handicapte. en om bovendien nog
buiten de kerk om te hertrouwen
met Micaela Cousino Ouinones de
Leon. Zoiets mag een Capetinger
nooit doen.
Tijdens een democratische pers
conferentie na afloop van de plech
tigheden, waarbij de Duitse prin
ses van Luchtenberg haar zoon
Jean een ontroerde blik had ge
gund, werd onvermijdelijk de
vraag gesteld wat er moet gebeu
ren als de graaf van Parijs vandaag
of morgen onverwacht het tijdelij
ke met het eeuwige verwisselt.
Ontstaat er dan een opvolgingsoor
log, zoals die nu juist door de Cap-
etinger-regel van het mannelijk
De 79-jarige prins Henri d'Orleans met zijn oudste kleinzoon Jean (22)
eerstgeboorterecht 1000 jaar lang
vermeden was?
De graaf van Parijs antwoordde
op zijn gebruikelijk hoflijke ma
nier. waaraan een zekere spot niet
ontbrak, dat die kwestie maar door
Jean met zijn vader moest worden
uitgepraat. De graaf ontkent overi
gens het opvolgingsrecht van zijn
'gevallen' zoon geenszins. Hij
hoopt slechts dat deze te zijner tijd
zo beleefd zal zijn zijn plaats voor
diens zoon vrij te maken.
Parfum
Prins Henri, graaf van Clermont,
die zoals te verwachten viel er zon
dag in Amboise niet bij was. vult
zijn leven op velerlei manieren. Hij
heeft een parfum in de handel ge
bracht, dat hij 'de blauwe lelie'
noemt en hij treedt als prinselijk
handelsreiziger op, zoals voor Peu
geot in Costa Rica, voor Carden in
Iran en voor het Credit Lyonnais in
Marokko. Voor deze bezigheden
schrijft de hertog hoge rekeningen
uit en hij maakt daar ook geen ge
heim van.
Een andere hobby van de prins is
het bestrijden van de ruim 50-jari-
ge hertog vamAnjou en Cadiz, een
directe- afstammeling van de Fran
se Bourbons, maar via zijn tot
Spaanse koning uitgeroepen voor
vader en daarom wel van de Spaan
se tak. Deze elegante hertog acht
zich aanzienlijk dichter bij de Fran
se troon dan prins'Henri en hij be
schouwt zich dan ook heel officieel
als de enige echte kroonpreten
dent. De familie Orleans vindt dat
hij al om te beginnen geen recht
heeft op de titel van Anjou.
De graaf van Parijs noemde hem
gedurende zijn persconferentie af
gelopen zondag in Amboise 'een
zuivere Spanjaard, die in Frankrijk
niets te zoeken heeft'. Waarop de
graaf nog de absolute dodelijke
vraag stelde: „Waarom is de hertog
van Cadiz dan geen koning van
Spanje geworden?" (De hertog was
met de kleindochter van Franco
getrouwd, maar Franco gaf voor
zijn opvolging de voorkeur aan des
hertogs volle neef Juan Carlos. Het
huwelijk met de dochter van Fran
co liep later weer op de klippen).
De rode graaf
De koningsgezinde volgelingen
van prins Henri graaf van Parijs
vallen in drie groepen uiteen. En in
die formatie waren ze ook naar Am
boise opgetrokken. Eerst is er de
'nieuwe koninklijke actie', die een
tijdschrift verspreidt in een oplage
van 15.000 exemplaren. Deze bewe
ging voelt zich nauw verbonden
met de politieke denkbeelden van
rechtse Nationaal Front-leider
Jean Marie le Pen.
Op zijn persconferentie in Am- i
boise - geflankeerd door zijn favo
riete kleinzonen Jean en Eude -
heeft de graaf van Parijs nog eens
bevestigd dat hij het koningsschap
baseert op de gaullistische grond
wet van 1958, dat wil zeggen met in
begrip van alle (vergaande) rechten
en bevoegdheden van de huidige
presidenten van de republiek. Het
enige verschil zou zijn dat de ko
ning, en zijn door het eerstgeboor
terecht der Capetingers aangewe
zen opvolgers, zich als een soort su-
perscheidsrechters boven de par
tijpolitiek bevinden.
Toen de troon-'opvolger' van de I
kroon-pretendent hoorde wat die
met zijn zoon Jean in de zin had,
sprak de hertog van Clermont:
„Mijn vader 'belooft hem slechts
wind. Er valt aan de opvolgings-
wetten toch niets te veranderen".
IJdelheid
In een geleerd werk over de
Franse adel staat bovendien nog te
lezen: „De adel stelt in Frankrijk i
niets meer voor omdat ze geen juri
disch effect meer heeft. Titels wor
den door de wet niet meer be
schermd en ze kunnen dan ook
door iedereen die maar wil voor
zijn eigen plezier of voor zijn eigen
ijdelheid worden aangenomen.
Wie zich nu nog 'van adel' noemt
heeft in het beste geval een familie
die het vroeger ooit was".
Met de adellijke titelmuziek nog
in de oren daalden de monarchis
ten zondag van het hoge kasteel
weer naar de nauwe straatjes van
Amboise af. Misschien was die zon
nige zondag wel een alweer vervlo
gen droom geweest.
de graaf van Parijs, die in Frankrijk
'de rode graaf wordt genoemd. De
aanhangers van de beweging heb
ben in 1981 dan ook de kandida
tuur van de socialistische presi
dentskandidaat Mitterrand ge
steund. En ze steunen die kandida
tuur nu weer omdat de graaf zich
heeft uitgesproken voor een twee
de ambtstermijn van de huidige
president.
De beide monarchistische groe
pen hebben een zuiver folkloristi
sche betekenis. Het zijn de 'Vereni
ging van Vrienden van het Franse
Koningshuis' en de weliswaar
rechts-radicale, maar volkomen
machteloze 'Nationale Restaura
tie'. Onder deze laatste groepering
vindt men aanhangers van 'de
Prins Jeande kersverse hertog
van Vendome', in gepeins verzon-
