Compromis
langdurige
werkloosheid
Bourguiba in grote problemen
Alternatieve genezer slecht te
onderscheiden van kwakzalver
'Kinderveilige' sluiting laat vaak veel te wensen over
Rotterdam wist al jaren
van fraude drugsstichting
CONSUMENT
DE GROENTEMAN
Doodvonnissen tegen moslims markeren crisis Tunesië
29
PAGINA II
"Wat moet ik die
melsnaam voorzetten", is een
kreet die niet zelden wordt ge
slaakt als gevolg van een sponta
ne 'kom nu eens bij óns eten'.
Met het naderen van de bewuste
dag wordt creativiteit zwaar op
de proef gesteld. Het haastig
doorbladeren van kookboeken
in de hoop een onovertroefbare
vondst te doen geeft enkel nog
meer verwarring en strekt zenu
wen tot het uiterste.
De groenteman daarentegen
heeft het succes en vooral het
plezier van zijn klanten voor
ogen: "Waterkers mevrouw?
Lekker door de roomboter met
een beetje worcestersaus, een
hardgekookt eidooiertje erdoor,
dan heeft u een heerlijke krui
denboter voor bij een drankje.
En wat dacht u van raapsteeltjes,
voor een fijne soep? U voegt er
een beetje kerrie en wat room bij
en u heeft een heerlijk gerecht.
Als hoofdgerecht misschien au
bergines. met Italiaanse kaas en
misschien een meloentje toe".
Dergelijke produktgerichte
groentemannen, met gevoel voor
de behoefte van hun klanten zijn
overal in het land aanwezig. Bo
vengenoemde groente en fruit
zijn alle tot en met oktober ver
krijgbaar en bovendien erg mak
kelijk te verwerken. Voor diege
nen wiens zucht naar originali
teit onverzadigd blijft is er de
vliegende schotel ofte wel 'patis-
son'. De aanduiding 'vliegende
schotel' van deze pompoenachti
ge is te danken aan de platte
vorm en de witte kleur.
Als neef van de courgette en de
komkommer, heeft patisson
geen uitgesproken smaak, waar
door combineren met kruiden en
ander groenten goed te doen is.
Hoewel alle recepten voor cour
gette op de 'schotels' van toepas
sing zijn, moeten ze wel geschild
en ontpit worden. Patisson ge
vuld met een gehakt-rijst-to-
maatmengsel in de oven met
kaas gegratineerd is een geliefd
Frans gerecht. Misschien voor de
volgende - originaliteit vergende
- gelegenheid.
ERIK TRUFFINO
Driekwart van de patiënten die een
alternatieve genezer raadplegen is
tevreden over de behandeling, zo
blijkt uit een onderzoek van de
Consumentenbond naar 'ongewo
ne heelmeesters'. De kwaliteit van
deze genezers is echter moeilijk
vergelijkbaar, terwijl het risico te
groot is dat de patiënt in handen
van een kwakzalver terecht komt.
De bond ziet daarom liefst dat de
deskundigheid van alternatieve ge
nezers beter wordt gewaarborgd en
strenger gecontroleerd.
Volgens gegevens van de bond,
gemeld in het oktobernummer van
de Consumtengids, roept een mil
joen Nederlanders jaarlijks één of
meer keren hulp van een alternatie
ve genezer in. De Consumenten
bond zette van 1300 mensen, die
zich tot homeopaten, manueel the
rapeuten, antroposofen, natuur
genezers, acupuncturisten en para
normale genezers wendden, de er
varingen op een rijtje.
Uit het onderzoek bleek dat het
niet eenvoudig is een goede alter
natieve genezer te vinden. Er zijn
veel verschillende theorieën en
therapieën, als gevolg waarvan
men door de bomen het bos niet
ziet. De effectiviteit van de behan
delingen is ook moeilijk vast te
stellen. De consument geniet ook
weinig bescherming: sommige ge
nezers die een cursus van een
weekeinde achter de rug hebben
presenteren zich als therapeut.
De overheid houdt nauwelijks
toezicht op alternatieve geneeswij
zen. De Inspectie voor de Volksge
zondheid grijpt alleen in bij uitwas
sen en uitsluitend als de positie van
artsen of andere bevoegde gene
zers in het geding is.
De Consumentenbond raadt
mensen aan, voordat zij met hun
klachten naar de alternatieve gene
zer gaan, eerst een gewone arts te
raadplegen. Zeker als sprake is van
een ernstige kwaal is het raadzaam
ervoor te zorgen dat de geraad
pleegde alternatieve genezer als
arts is afgestudeerd. Informeren bij
de Artsen Alternatieve Genees
middelen (AAG, Westerbuurt 13,
1606 AK Venhuizen, 02284-2497)
kan voorkomen dat ondeskundi-
gen aan het lichaam van de patiënt
gaan sleutelen
door
samenstelling
Raymond Peil
Geen enkele alternatieve gene
zer mag zonder meer opdragen om
te stoppen met medicijnen die een
arts heeft voorgeschreven. Hooguit
kan er een advies worden gegeven,
in overleg met de arts. Een alterna
tieve genezer kan evenmin beter
schap garanderen. Het menselijk
lichaam reageert immers nogal
eens onvoorspelbaar. Beloften van
genezing zijn daarom zelden be
trouwbaar. evenals artikelen uit
populaire tijdschriften waarin
hoog wordt opgegeven van een be
paalde genezer of geneeswijze.
In het alternatieve circuit wordt
ook maar al te vaak aan de eigen
portemonnee gedacht. Sommige
heelmeesters schrijven middelen
voor en verkopen die zelf. Het is
aan te raden altijd van tevoren af te
spreken hoeveel een behandeling
gaat kosten en hoeveel behandelin
gen nodig zijn voor het beoogde re
sultaat. Daarmee kan de patient
voorkomen dat hij aan het lijntje
wordt gehouden.
Het feit dat een alternatieve ge
nezer bij een beroepsorganisatie is
aangesloten is geen bewijs van zijn
bekwaamheden. Volgens de Con
sumentenbond wemelt het in het
wereldje van alternatieve genees
wijzen van beroepsverenigingen.
Het kan geen kwaad om met een
dergelijke organisatie contact op te
nemen en te informeren naar richt
lijnen voor tarieven, bekwaamd-
heidsvereisten, gedragsregels en
een behoorlijke klachtenprocedu
re. Een goede genezer zal geen be
zwaar hebben tegen toetsing door
anderen. Van belang is verder een
behoorlijk lichamelijk onderzoek
en een behandelingsplan
Belangrijke contactadressen zijn
ten slotte: de patiëntenorganisatie
Stichting Natuurlijk Welzijn
(05751-1552) adviseert over de
vraag welke vorm van geneeswijze
bij welke kwaal past. Deze stich
ting beschikt voorts over lijsten
van bij haar gunstig bekend staan
de genezers en bemiddelt bij
schriftelijke klachten over kosten
en behandelingen. Verder kan het
Landelijk Overleg Patiëntenorga
nisaties Alternatieve Geneeswijzen
(035—41083) informatie verstrek
ken
Te veel produkten zijn nog
niet (voldoende) kindervel-
lig verpakt.
Volgens de stich
ting Consument en Veilig
heid is er veel mis met de ver
pakkingen van onder meer
huishoudchemicaliën. Dat
komt om voor het laatstge
noemde produkt een over
gangsregeling geldtdie be
paald dat voorraden ver
pakkingen met oude etiket
ten en sluiting tot voor kort
mochten worden opgemaakt.
De stichting signaleert
echter ook onbekendheid met
wetgeving, met de inwerking
van produkten op verpak
kingsmateriaal, onzorgvul
dige aanpassing van fles of
sluiting of zelfs slordigheid
bij de af vuiler: flessen lek
ken, kinderveilige sluitingen
gaan zonder problemen
open, van de kinderveilig
heid over en etiketten en dop
pen geven niet de informatie
over openen en sluiten.
Sinds 1986 worden onge
vallen geregistreerd door
Consument en Veiligheid. De
stichting heeft berekend dat
vorig jaar ongeveer 2900
kinderen van 0 tot 4 jaar
voor vergiftiging zijn behan
deld. Van hen moest bijna de
helft in het ziekenhuis blij
vengemiddeld ongeveer
drie dagen.
Sinds 1986 moeten huis
houdchemicaliën die bij in
wendig gebruik invreten op
de slokdarm en petroleum-
produkten die een zoge
naamde 'chemische longont
steking' kunnen veroorzaken
in een verpakking met kin
derveilige sluiting zitten.
Consument en Veiligheid
heeft echter een hele verlang
lijst die zij kinderveilig ver
pakt wil zien: bleekmidde
len, toiletreinigerssoldeer-
vloeistoffen. ontroesters. fo-
tochemicaliën, antivries,
brandblokjes voor een kin
derfornuis. brandspiritus,
bepaalde lijmsoorten, vlek
kenwaters, formaline en am
monia. Ook medicijnen voor
hart- en vaatziekten en gees
telijke aandoeningen en
pijnstillers moeten kinder
veilig worden verpakt, vindt
de stichting.
De consument moet zich
goed realiseren dat alle ge
noemde middelen verant
woordelijk zijn voor vergifti-
gingsgevallen bij peuters.
Veel slachtoffers blijken het
middel tijdens het gebruik te
pakken te krijgen. De fles
met bleekwater staat voor
het grijpen als moeder door
de deurbel van haar werk
wordt weggeroepen. De in
dustrie kan verder een bij
drage leveren door gevaar
lijke produkten geen lekkere
geurtjes of aantrekkelijke
e te geven.
Bonden en werkgevers eens
DEN HAAG (ANP.) - De centrale werkgeversorganisaties
hebben met vakbeweging en overheid een compromis be
reikt over de aanbeveling aan cao-partijen om de langduri
ge werkloosheid te bestrijden. In plaats van concrete aan
bevelingen voor het in dienst nemen van langdurig werk
lozen, volstaat de gezamenlijke werkgroep met de aanbe
veling om "in cao-verband bijzondere aandacht te beste
den aan plaatsingsmogelijkheden" voor deze groep werk
lozen.
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
Ook de werkgroepen die studeren
op de werkloosheidscijfers en
scholing, hebben inmiddels over
eenstemming bereikt over geza
menlijke aanbevelingen. Gezien
deze resultaten is de verwachting
dat ook de werkgroep jeugdwerk
loosheid deze week tot een ak
koord komt.
Met het nu bereikte compromis
komt een einde aan de onenigheid
over de gewenste aanbevelingen.
Vakbeweging en overheid hebben
zich sterk gemaakt voor het maken
van concrete afspraken in de cao's
over het aannemen van langdurig
werklozen. De werkgeversorgani
saties voelden daar niet veel voor.
De cao is volgens de werkgevers
niet het juiste instrument om de in
schakeling van langdurig werklo
zen te bevorderen.
In de uiteindelijke aanbeveling
is geen sprake meer van concrete
afspraken. Werkgevers en vakbon
den krijgen het verzoek om tijdens
de cao-onderhandelingen meer
aandacht aan de plaatsing van
langdurig werklozen te besteden
De werkgroep meent dat hierdoor
de regeling Vermeend-Moor (loon
kostensubsidie bij het in dienst ne
men van langdurig werklozen) in
tensiever zal worden gebruikt.
Werkgevers en bonden moeten
zich niet alleen richten op gekwali
ficeerde werklozen, maar ook op
langdurig werklozen die na scho
ling en training voldoende be
kwaam zijn om een functie te ver
vullen In meer algemene zin
dringt de werkgroep aan op extra
aandacht voor plaatsingsmogelijk
heden voor langdurig werklozen
op lokaal en regionaal niveau.
Het resultaat van de vier werk
groepen - die zijn ingesteld na het
voorjaarsoverleg tussen kabinet en
Stichting van de Arbeid over de
hoofdlijnen van het sociaal-econo
misch beleid - wordt door de vak
beweging gezien als toetssteen
voor de bereidheid van de werkge
vers om mee te werken aan de be
strijding van de werkloosheid.
ROTTERDAM (ANP) - Bij de ge
meente Rotterdam zijn al sinds
1982 berichten binnengekomen
dat het een en ander mis was met
het financiële reilen en zeilen van
de Karl Hormannstichting, de
grootste drugshulporganisatie in
de Maasstad. Al in 1982 werd ge
constateerd dat de balans van de
stichting niet klopte, zo heeft wet
houder Henderson gisteren op een
persconferentie verklaard. Het te
kort werd toen door de gemeente
gecorrigeerd.
Ook later zijn bij de gemeente re
gelmatig signalen binnengekomen
over het gebrekkige functioneren
van de stichting op financieel-eco-
nomisch terrein. De gemeentelijke
accountantsdienst constateert dat
daarop niet adequaat is gerea
geerd. Een van die signalen was dat
de stichting regelmatig voorschot
ten vroeg op de gemeentelijke sub
sidies. Die voorschotten zijn in
middels opgebruikt. "Als er niet
was ingegrepen zou dit tot de situa
tie hebben geleid dat er geen geld
meer was om de salarissen voor de
zeventig personeelsleden te beta
len", aldus de wethouder. De ge
meente besloot gisteren de politie
te vragen een onderzoek in te stel
len naar mogelijke fraude bij de
stichting.
Afgezien van de deze zomer ont
slagen financieel directeur die
ruim 4,5 ton heeft verduisterd, heb
ben volgens Henderson ook andere
personeelsleden geld van de stich
ting in hun zak gestoken. De finan
cieel directeur verdoezelde die fei-
ten door met de cijfers te manipule
ren. Zo is gebleken dat de alge
meen directeur een dertiende
maand uit de kas haalde waar hij
geen recht op had.
In het algemeen stelt de gemeen
telijke accountantsdienst dat 'er
enige vorm van interne budgette
ring ontbrak en er onder de mede
werkers een gering normbesef was
over te verrichten uitgaven in het
kader van de doelstelling van de
stichting'. Of zoals Henderson het
stelt: "Ik heb sterk de indruk dat
het eigen belang van de hulpverle
ners groter was dan dat van de
doelgroep."
Wegens die vermoedelijke onre
gelmatigheden zal het voltallige
personeel van de Karl Hor
mannstichting worden ontslagen
NEW YORK - De bekende televisie-acteur Bill Cosby houdt een glazen bol
vol met sleutels vast bij het begin van een campagne tegen apartheid, gis
teren in het gebouw van de Verenigde Naties in New York. De campagne
wordt gevoerd onder het motto 'Ontsluit de gevangenissen van het apart
heidsregime' en is vooral gericht op de vrijlating van kinderen. De sleutels
zijn bedoeld als symbolisch protest en zullen worden gestuurd naar het
Zuidafrikaanse consulaat (foto ap>
'Afschaffen dierproeven kost 35 miljoen'
zitter Haas-Berger van de vaste Tweede-Kamercom
missie voor de volksgezondheid en haar collega Walla
ge van de kamercommissie voor wetenschapsbeleid.
Het rapport doet een reeks voorstellen voor nader
onderzoek naar alternatieven voor dierproeven. Met
die aanbevelingen kunnen overheid en bedrijfsleven
zich niet meer aan hun verantwoordelijkheid onttrek
ken, aldus de organisaties. Zij voegen daaraan toe dat
het zoeken naar alternatieven ook een plicht is die
voortvloeit uit de nieuwe regels van de Europese Ge
meenschap.
DEN HAAG (ANP) - Voor onderzoek naar methodes
om dierproeven te vervangen is ongeveer 35 miljoen
gulden nodig. De overheid en de industrie, die proef
dieren gebruiken, moeten dat geld opbrengen. De wet
op de dierproeven schrijft immers voor dat een dier
proef niet mag plaatsvinden als met een andere metho
de hetzelfde resultaat is te bereiken.
Dat stellen de Nederlandse Vereniging tot Bescher
ming van Dieren en de Nederlandse Bond tot Bestrij
ding van Vivisectie. Zij hebben vanmiddag een rap
port met onderzoeksvoorstellen aangeboden aan voor
DEN HAAG - De doodvonissen die
zondagnacht tegen zeven moslim
fundamentalisten zijn uitgespro
ken, markeren de diepte van de cri
sis waarin het regime van de Tu
nesische president Bourguiba zich
bevindt.
door
Peter van Nuijsenburg
Het proces in Tunis was gericht
tegen negentig leden van de funda
mentalistische beweging MTI Ze
werden beschuldigd van samen
zwering tegen het bewind van de
86-jarige Bourguiba. Bij dat com
plot zouden de samenzweerders
steun hebben ontvangen van de
Islamitische Republiek Iran.
Dit proces kan worden gezien als
het voorlopige sluitstuk van een
ontwikkeling waarin het regime in
toenemende mate het hoofd heeft
moeten bieden aan een door de
islam geïnspireerde oppositie.
Tunesië wordt evenals andere
Arabische staten hardhandig ge
confronteerd met een opleving van
de islam. Deze islamitische renais
sance uit zich niet alleen in een toe
genomen bezoek aan de moskee,
maar kent ook een onmiskenbare
politieke en culturele dimensie.
De islam is ook in Tunesie uitge
groeid tot een protestbeweging te
gen pogingen om het land naar
westers model te moderniseren.
Een samenballing van hele en half-
intellectuelen. kansarme jongeren
en gefrusteerde middenstanders
verzet zich tegen de meest in het
oog springende verschijningsvorm
van dat moderniseringsproces: de
uitholling van traditioneel ïslamit-
sche waarden.
Deze fundamentalisten veraf
schuwen het westerse materialis
me, de emancipatie van de vtouw
en platvoers vertier zoals peep
show en striptease. Zij bepleiten de
invoering van de sharia, het islami
tische plichtenrecht. als het aange
wezen middel tegen al deze kwa
len.
Bourguiba heeft op zijn beurt
geen middel onbeproefd gelaten
om het fundamentalisme te provo
ceren. Hij was voorstander van de
emancipatie van de vrouw, wilde
dat op islamitische feestdagen ge
werkt werd en verscheen tijdens de
vastenmaand Ramadan nippend
aan een drankje op de televisie. In
1981 werd de MTI opgericht, naar
voorbeeld van de in andere arabi-
sche landen opererende moslim
broederschap
Argusogen
De beweging werd van meet af
aan door de autoriteiten met argus
ogen gevolgd. In 1981 werden de
belangrijkste leiders, onder wie
Ghannouchi die zondag levenslang
kreeg, opgepakt en tot tien jaar ver
oordeeld. In 1984 werd hen amnes
tie verleend en kon de beweging
haar activiteiten hervatten.
De MTI werd een politieke factor
van belang nadat de 'natuurlijke'
oppositiepartij, de sociaal-demo
cratische MDS, en haar geestver
wante vakbeweging UGTT door
Bourguiba monddood waren gé-
maakt. De MTI nam daardoor een
positie in het politieke krachten
veld in die niet in overeenstem
ming was met haar betrekkelijk
kleine aanhang.
Zonder de Iraanse revolutie en
de slechte economische situatie in
Tunesië was de MTI echter niet ge
worden tot wat ze nu is: de grootste
bedreiging voor het regime-Bour-
guiba. De Iraanse leider Khomeini
werd ook de grote inspirator van de
Tunesische fundamentalisten. De
Tunesische autoriteiten besloten
dit jaar om de betrekkingen met
Teheran te verbreken, omdat de
Iraanse ambassade in Tunis een
broeinest van ondermijnende acti
viteiten zou ziin.
Het afschaffen van subsidies op
de eerste levensbehoeften leidde in
het begin van de jaren tachtig tot
massale rellen. Zonder een spoor
van bewijs werd de schuld van dit
oproer in de schoenen geschoven
van de fundamentalisten, die daar
door juist aan populariteit onder de
bevolking wonnen. De economi
sche malaise droeg ook in ander
opzicht bij aan de groeiende in
vloed van de fundamentalisten:
voor de vele jongeren die ondanks
een redelijke opleiding werkloos
bleven, was de islam de enige uit
laatklep voor hun frustraties.
Bomaanslagen
In dit explosieve klimaat werden
in augustus van dit jaar bomaansla
gen gepleegd op enkele hotels,
waarbij 12 toeristen gewond raak
ten. Deze aanslagen op de toeris
tenindustrie, Tunesië's belangrijk
ste bron van deviezen, waren het
sein voor een grootscheepse klop
jacht op de fundamentalisten
Het proces tegen de 90 leden van
de MTI, van wie 37 bij verstek wer
den veroordeeld, droeg een onmis
kenbaar politiek karakter. Er werd
volgens waarnemers gesjoemeld
met bewijzen, gevangenen zouden
zijn gemarteld en over onpartijdig
heid van de rechter bestonden op
zijn zachtst gezegd 'ernstige twij
fels'. Niettemin pakten de vonissen-
minder zwaar uit dan de aanklager
had geëist. Er werden slechts zeven
doodvonnissen geveld, waarvan
vijf overigens bij verstek, terwijl de
aanklager deze straf tegen alle ver
dachten had geëist.
Er is al druk gespeculeerd over
de betrekkelijke mildheid van de
vonnissen: het regime zou het con
flict met de fundamentalisten niet
op de spits willen drijven en de be
weging geen martelaars gunnen.
Daarom wordt ook getwijfeld aan
het voornemen van het regime om
de doodvonnissen daadwerkelijk
ten uitvoer te brengen.
De hoogbejaarde Bourguiba
kampt niet alleen met grote econo
mische problemen. Zijn buurman
heet Ghaddafi, wiens luimen vol
strekt onvoorspelbaar zijn. De Li
banese terreurorganisatie Islamiti
sche Jihad heeft met represailles
gedreigd als de doodvonnissen
worden uitgevoerd.
