'Ik wil geen vage ikoon worden'
Mick Jagger stort zich met nieuwe energie in een solocarrière
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1987
Deze week verscheen
'Primitive Cool', de tweede
solo-lp van Michael Philip
Jagger. Het is een cruciale
plaat voor 'Mr. Rubber
Face'. The Rolling Stones
leiden sinds enkele jaren
een sluimerend bestaan.
Dat is niet in de laatste
plaats te wijten aan
groeiende onenigheid
tussen Mick Jagger en Keith
Richards. Dit tandem heeft
de band bijna een kwart
eeuw geleid en bijeen
gehouden, maar is het over
de muzikale koers niet
langer eens. De toekomst
lijkt onzekerder dan ooit,
temeer daar Jagger in
oktober zonder de Stones
op tournee gaat in Amerika.
door John Oomkes
De fluisterende airconditioning
overstemt het razende stadsver
keer moeiteloos, de bleke Engel
sen die beneden in Hyde Park
een zonnebad nemen lijken enke
le uren later op roodverbrande
Marsmannetjes. Wonderlijk toch,
maar vanuit de negende etage
van een Londens hotel bekijk je
de wereld als vanonder een gla
zen kaasstolp, en ziet ze er anders
uit.
„Thee?", vraagt MichaelPhilip Jag
ger. En met het hem typerende Britse
flegma: „Ik geloof dat het moment
daarvoor gekomen is". Hij gaat ge
kleed in een slank makende streep
jespolo, een luchtige broek en mocca
sins, en straalt een merkwaardige
mengeling van zelfvertrouwen en een
schutterige jongensachtigheid uit. Zo
draait hij zich om voordat hij in de
aanpalende suite de bestelling
plaatst: „Ik ben Mick, maar dat had je
wel begrepen hè?"
Oud genoeg
Jagger zie je z'n 44 jaar alleen in zijn
gezicht aan, maar hij is inmiddels oud
genoeg om zich tegenover zijn eigen
kroost te moeten verantwoorden over
zijn jeugd. Dat schijnbaar vorige le
ven speelde zich ook in Londen af,
maar dan op het niveau van de rood
verbrande Marsmannetjes, het straat
niveau dus, ver verwijderd van de lu
xe van deze hotelsuite. Ver van de so
locarrière waarvoor hij zich zoveel
moeite getroost.
Het vorige beginpunt in zijn carriè
re valt medio 1963 te dateren. Andrew
Loog Oldham had de Stones nèt ont
dekt in Giorgio Gomelsky's Craw-
daddy Club in het landelijke Rich
mond. En het door hem geritselde
eerste platencontract zag er bepaald
niet uit als het opstapje naar een in
ternationale loopbaan.
De Britten waren in die dagen in de
ban van de rhythm blues en de Sto
nes waren de vaandeldragers van een
beweging die wel een ziel maar geen
richtinggevoel en zeker nog geen car-
rièrematige ambities kende.
Vreemd is het te constateren dat
Mick zich op zijn nieuwe album auto-
bio graaft. In het titelnummer Primi
tive Cool hoor je hoe een schoolklas
door het geschiedenisboek bladert en
zich verbaast over die primitieve aan
vangsjaren. De song heeft de vorm
van een muzikale raamvertelling, een
lied in een lied. De tekst lijkt letterlijk
opgetekend uit de mond van een
nieuwsgierig kind: „Did you walk
cool in the fifties, daddy? Was it all
black white? Did you play jazz all-
night, was it really so wonderful? Did
you dress like James Dean?"
Jagger: „Ik dacht dat het interes
sant zou zijn om dergelijke vragen, en
de persoonlijke antwoorden die ik
daarop zou geven aan mijn eigen
dochter, in een songvorm te gieten.
Ik liep al een tijdje met dat idee rond,
en het gekke was dat het aanvanke
lijk meer een scenariootje was voor
een film dan voor een song".
Samenhang
- Primitive Cool doet me erg den
ken aan het beeld dat van het Londen
van de late jaren vijftig, begin jaren
zestig wordt geschetst in de bestseller
biografie over The Kray Brothers.
Een ontwakende wereldstad met zijn
eigen nog onnozele criminele bendes.
Datzelfde beeld van Londen duikt ook
weer op in The Performance, de film
uit 1969 die eigenlijk het begin vormt
van je solocarrière.
Jagger: „Ja, ik ken het boek. Het is
gek hoe die dingen na verloop van
tijd allemaal samenhang blijken te
vertonen. Dat soort associaties krijg
ik zelf ook als ik in de tijd terugduik.
Op Primitive Cool zit een stukje toet-
senspel, en dat lijkt sprekend op de
partijen die Brian Jones (de in 1969
onder duistere omstandigheden
overleden Rolling Stone - red.) in die
tijd speelde. Daar kom je dan achter
als je bijna met je opnamen klaar
bent en de banden terugspeelt in de
studio. Ik kan me eenvoudigweg niet
herinneren waar Brian dat eerder
voor ons had gedaan. In die tijd stond
hij onder invloed van die vage arabi-
sche muziek. Ik moet de hele tijd
denken aan '2000 Lightyears from
PAGINA 19
BIJLAGE VAN HET LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
Home' (1967), maar ik weet beslist
niet meer of hij nou die partij speelde
of dat het Nicky Hopkins was".
- Ik werd geïntrigeerd door de wij
ze waarop je je dochter die tijd laat
beschrijven als 'primitieve' jaren.
Jagger: „Ik denk dat ik de song wat
geantidateerd heb. Zij vraagt zich dat
pas over enkele jaren af, zodat de
kloof met de jaren zestig nog groter is
dan nu het geval is. Je hebt dan een
nog groter onderscheid doordat de
elektronica weer verder zal zijn opge
rukt".
Zwart-wit
- Zoals wij de jaren vijftig bekij
ken?
"Ja, die zien er fantastisch primitief
uit. Nu tenminste. Die regel 'was it
all black and white' slaat daarop te
rug. Als je op de tv documentaire
beelden ziet is het altijd in zwart-wit.
Nooit in kleur. De films, de musicals,
allemaal zwart-wit. Het hele leven
scheen zich in zwart-wit af te spelen.
Ook al zijn er James Dean-films in
kleur gemaakt, in mijn geheugen zien
de jaren vijftig er zwart-wit uit. Als je
foto's uit die tijd terugziet schrik je
van de rust op straat. De mensen had
den bijna nog geen auto's, nauwelijks
tv, gingen nooit uit eten. In Londen
had je twee nachtclubs. Alleen de
heel rijken namen wel eens het vlieg
tuig".
„Ik herinner me de jaren vijftig
heel scherp. De Stones worden altijd
geassocieerd met de jaren zestig,
maar ik was teenager tijdens de jaren
vijftig. Dat bewustzijn een teenager
te zijn was overdonderend, zelfs toen
ik pas twaalf was. Om dat woord
draaide alles: teenager. Ik herinner
me uit die tijd nog de film 'Blackport
Jungle'. Dat ging over tienergeweld
en zo, met veel rock 'n roll-muziek. Je
ging met een vriendenclub naar de
bios, sneed de bekleding van de stoe
len eruit en gedroeg je als een beest.
Niemand begreep er een moer van,
maar het was gewoon een onduidelij
ke vorm van frustratie".
„Dat was groot nieuws in die tijd,
niemand had dat gedrag eerder ver
toond. Dat woord teenager scheen al
les te vertegenwoordigen, iets dat je
óók wilde zijn. Ik kon nauwelijks het
moment afwachten dat ik het óók zou
zijn. Je zong mee met songs als 'Tee
nager in Love'. Wanneer was dat? Me
dio jaren vijftig, een heel andere tijd
dan de periode waarin ik - nog steeds
een teenager - platen begon te ma
ken. Het tienerleven speelde zich in
1963 al in kleur af. Weg waren Eisen
hower, de rock 'n roll, het naïeve of zo
je wilt, de onschuld, Elvis Presley.
Dat was allemaal het raam uit gedon
derd. Je had daarentegen The Beat
les, een heel andere tijd".
men, en hij heeft kans gezien om zijn
opvattingen over arrangementen in
gang te doen vinden. Hij heeft me
veel geleerd, en als je me het recht op
de man afvraagt (kijkt ondeugend)
dan heb ik hem ook wel wat bijge
bracht. Onze achtergronden zijn erg
verschillend. Hij is een sessiemusicus
en producer, met een opvatting over
iedere artiest met wie hij werkt. Door
met hem samen te werken aan songs
heb ik weer ervaren hoe het was aan
het begin van mijn carrière: om het
schrijven van songs kan je toch lol
hebben. Met Dave ging je na het werk
in de studio nog even stappen".
- Ik heb hem een paar keer zien
werken in de studio, en hij is het soort
producer dat op elke vraag drie, vier
antwoorden weet.
Jagger: „Hij is een man met dui
zend ideeën. Ze zijn niet allemaal
goed hoor. Sommige zijn fantastisch
en die moetje met hem snel uitziften,
anders ben je ze kwijt. Want Dave is
zo maar vertrokken, en het grote idee
raakt verloren omdat Dave alweer be
zig is met het volgende. Stewart is net
kwikzilver. Dat bevalt me wel, want
ik houd niet van gezwoeg, dat einde
loze opnieuw en opnieuw luisteren
ontdoet songs van hun betekenis. Da
ve houdt het fris. Ik houd van zijn
snelheid, zo kom je voor een arrange
ment als 'War Baby' aan mooie strij
kers. Maar het is een jongen die niet
stil kan zitten. Zonder lullig te willen
doen moet ik toch even stellen dat je
uiteindelijk met losse stukjes infor
matie en opnamen blijft zitten. Dave
was opeens weer op tournee. Dan
krijg je dingen als dat je hem in Au
stralië moet opbellen met de medede
ling dat hij zijn gitaarpartij moet
overdoen omdat die zo vals is... long
distance-producing".
behoort tot het beste dat ik heb ge
schreven sinds ik samen met Keith
'Some Girls' (1978) maakte".
Niet creatief
- Nu je zelf over Richards begint;
als je bekijkt wat je de laatste vijf
jaar hebt gedaan, dan hebben die in
creatief opzicht weinig opgeleverd.
Jagger: „Het was bepaald geen gro
te creatieve periode. Misschien dat ik
daarom gevoeld heb dat ik me moest
losmaken van de anderen, even opzij
moest stappen. Dat gebeurde niet op
basis van een logische beredenering,
maar op basis van frustraties. Er
kwam weinig uit, terwijl ik vond en
vind dat ik meer kan. Keith heeft in
perspublicaties voldoende lucht kun
nen geven aan zijn muzikale opvat
tingen; hij wilde nadrukkelijker te
rug naar de rhythm blues-bronnen
van onze muziek. Nou, dat kwam niet
altijd overeen met wat ik wilde. Zo
lang je aan elkaar gebakken zit heb je
geen echt alternatief tot je beschik
king".
- Als ik bekijk wat je de afgelopen
jaren hebt gedaan, komt dat neer op
orde op zaken stellen. In 1983, dus na
de tournee, heb je Allen Klein, jullie
voormalige manager, voor de rechter
gesleept. In diezelfde tijd ontstond je
langdurige relatie met Jerry Hall...
Jagger: „Dat is nieuw voor mij. Jij
analyseert mijn leven, en dat is je vak,
maar voor mij is het moeilijk om dat
te doen. Als je leeft dan leef je afhan
kelijk van de omstandigheden, word
je heen en weer geslingerd door de
gebeurtenissen. Terugkijkend wordt
me duidelijk dat ik niet langer alleen
maar met de Stones wilde optrekken.
Ik wil me niet denigrerend over hen
uitlaten, temeer daar ik nog steeds
Mick Jagger (44): "Terugkijkend wordt me duidelijk dat ik niet
langer alleen maar met The Stones wilde optrekken". Onder: als
20-jarige 'teenager' in 1963. (foto's pr/AP>
Geen ikoon
- Je houdt niet van te veel analyse,
maar je kunt het als songschrijver en
tekstdichter toch nooit nalaten om
hier en daar wat hints te verstoppen.
In Kow Tow, een van de andere op
vallende nummers van 'Primitive
Cool' komen regels voor als: The futu
re looms, so damn the past...
Jagger: „Ik heb nooit veel geloof
gehecht aan nostalgie. Mensen die
daar hun voordeel uit willen halen, of
er zelfs een boterham aan willen ver
dienen, zoals velen van mijn genera
tie, moeten dat zelf weten en ze mo
gen dat ook van mij. Het kan me niks
schelen, dat is mijn zaak niet. Maar ik
wil daar niets mee van doen hebben.
Als je daaraan doet dan beeld je je
zelf maar wat in. Aan de andere kant
is het goed om de lessen van het
verleden goed tot je te nemen. Erover
schrijven kan geen kwaad, maar ik
wil geen vage ikoon worden die een
bepaalde periode vertegenwoordigt.
Een levend stuk nostalgie dat voor
jou nog eens een keer 'Satisfaction'
zingt. Ik vind daar niks aan, hoezeer
het misschien ook muzikaal zijn
waarde kan hebben".
- Je bent op een kruising van wegen
beland. Deze plaat moet aantonen of
je als solo-artiest toekomst hebt. 'She's
the Boss', je eerste elpee...
Jagger (snel): „...was een leerpro
ces. Dit album is gewoon een plaat,
zoals ik er meer zal maken, net zoals
de Stones meer platen zullen maken.
'Primitive Cool' is een belangrijke
plaat omdat ik er keihard aan heb ge
werkt, maar dat zeg ik altijd als ik net
wat heb gemaakt".
Halfslachtig
- 'She's the Boss' ging mank aan
halfslachtigheid. Terwijl je producers
als Neil Rodgers en Bill Laswell had
aangetrokken om het moderne werk
te doen achter de produktietafel, bleef
jij dezelfde die je bent: een zanger met
een grote bek en iemand die de baas
wilt zijn. Op 'Primitive Cool' heb je
veel nauwer samengewerkt met Dave
Stewart van The Eurythmics. Zijn
produktie laat een veel beter eindre
sultaat beluisteren.
Jagger (grijnzend): „Je hebt gelijk.
Met Dave werk je met veel plezier sa
Met Jerry Hall tijdens het drugsschandaaltje op het Caribische ei
land Barbados eerder dit jaar. (f0|0 ap>
Geen gaatjes
Jagger praat tot op dat moment
met de ontspannenheid'van een man
die zijn halQaarlijkse bezoek aan de
tandarts zojuist heeft afgelegd en tot
de ontdekking is gekomen dat zijn
gebit geen gaatjes vertoont. Hij zit
rustig op een tweezitsbankje tegen
over me, doodserieus, slechts af en
toe een van zijn lange benen half over
de zitting verschuivend.
Hij doet in niets denken aan de Nu-
reyev van de rock 'n roll die hij tij
dens de laatste Rolling Stones-tour-
nee van 1981/1982 neerzette, com
pleet met capriolen vanuit een hoog
werker die over de hoofden van het
publiek in het Feyenoordstadion
zwenkte, terwijl Keith Richards zijn
persoonlijke vendetta met Ron
Wood, de andere Stones-gitarist, uit
vocht. Het zou een tournee worden
die de grandeur van een fantastisch
spelende band verbond met de geur
van ondergang. Een rite die zich uitte
in een reeks grotere en kleinere inci
denten die zich tot op de dag van van
daag voortzet.
Als ik vraag hoe Jagger zijn eigen
solowerk beoordeelt in verhouding
tot de muzikale betekenis die de Sto
nes hebben gehad, maakt hij één van
die podiumbewegingen waardoor
zijn act wereldberoemd is geworden.
Hij schokschoudert. Niet op de ver
baasde wijze waarop iemand anders
met zijn lichaam zou uitdrukken dat
hij er ook niets aan kan doen. Het is
veel meer een spastisch-atletische be
weging. Terwijl de handen opzij be
wegen, worden de ellebogen naar
binnen gedrukt. Ik heb het hem tien
tallen keren op het podium zien doen.
Gefascineerd kijk ik toe, het is dus
toch niet iets ingestudeerd.
Jagger: „Ik wil helemaal niet zeg
gen dat al het werk dat ik in het verle
den heb opgenomen rotzooi is. .Dat
zou ik stom vinden. Ik wil niet op
mijn lauweren rusten, maar in het
hier-en-nu leven. Ik ben er van over
tuigd dat de collectie songs die ik nu
heb geschreven voor 'Primitive Cool'
deel uitmaak van de groep. Hen neer
halen is mezelf neerhalen".
Excuses
- De anderen, Keith Richards en
Bill Wyman voorop, hebben dat wel
gedaan ten opzichte van jou. Hoe
denk je daarover?
Jagger: „Dat is voor hun rekening.
Ze komen na verloop van tijd bij me
langs om hun excuses aan te bieden.
Ik houd er niet van. Ik heb me van
tijd tot tijd ook laten verleiden tot uit
spraken....maar het lijkt er op dat de
gemoederen weer wat bedaard zijn
en de emoties wat bekoeld. Dat is
goed. Je moet toch volwassen genoeg
zijn om ook wat op jezelf te kunnen
werken. Bill heeft voldoende solo-
werk gedaan, niet? Maar als ik het
zelfde wil krijg je onderuit de pan".
- Zij bekritiseren je omdat ze vin
den dat je vrijwel al je energie hebt
besteed aan je solowerk. Bij de laatste
gezamenlijke elpee 'Dirty Work' zou je
je er van af hebben gemaakt.
Jagger: „Dirty Work heeft me een
jaar gekost, langer dan me lief was in
elk geval".
- Bobby Womack, de zwarte rhythm
blues-zanger van wie jullie aan het
begin van de jaren zestig songs uit
voerden, werd voor die plaat inge
huurd. Hij zong zogeheten pilot-voca-
len in, zangbanden waarop jij je
werk baseerde. Hij vertelde hoe...
Jagger: „Bobby Womack! Welte
rusten! Hij was verschrikkelijk! Hij
heeft voor zoveel problemen gezorgd
tijdens de opnamen. De hele tijd zit
ten dreinen. Stomme vent, Bobby
Womack! Vind ik tenminste". (Zet
kopje thee terug) „Als zanger fabel
achtig, maar als persoon onbetrouw
baar, onvolwassen. Zelfs Keith, die
met hem wegliep, realiseerde zich dat
op den duur".
