Het raadsel der verdwenen 100.000 gulden
Zondag vierde Wereldbloembollendag
Grootste geldroof in Alphen (1947) nooit opgelost
PAGINA 18
W III
flEGIO
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1987
Afbeelding van het oude postkantoor aan de Julianastraat, enkele tientallen meters naast de huidige vestiging.
(collectie foto-archief Alphen aan den Rijn)
teur Huisman was gearresteerd,
bleek op waarheid te berusten.
Echter, iedereen zweeg en het
duurde tot de tiende oktober
voordat in de krant op de myste
rieuze verdwijning werd terug
gekomen.
SensatieKolderverhaal over
de verdwenen 100.000,-", luidde
de kop. In dat artikel werd inder
daad over gevangenen gerept,
maar was nog niet duidelijk wie
in hechtenis werd gehouden. In
het bewuste artikel werd een pu
blicatie in een ander dagblad op
de korrel genomen en door
woordvoerders van de politie
naar het rijk der fabelen verwe-
Van Geen diende zich later
nog eens op het raadhuis te mel
den. Later werd de 'roof nog
eens gereconstrueerd. "Iedereen
die'de dag voor de vermissing
had gewerkt, moest doen wat hij
die dag had gedaan. Ik zie nog
twee rechercheurs staan, in de
hoeken van het postkantoor. Ze
moesten kijken hoe alles bij ons
in het werk ging", aldus de loket-
tist.
"Een aantal nummers van bil
jetten was bekend. Daarvan hing
op alle postkantoren in het land
een lijstje. De eerste weken was
het voor ons nog wel aardig om te
controleren of een ingeleverd
briefje van duizend daarbij
stond. Maar daarna keek nie
mand er meer na. Volgens mij
hebben ze elders in het land
nooit naar die lijst gekeken".
"Toen kwam het laatste ver
hoor. Dat was best wel span
nend. Ik moest op een middag
naar het raadhuis komen. Daar
zat een heel koor politiemensen
en werd me nog eens een keer al
les gevraagd. Er werd morele
druk op me uitgeoefend. Direc
teur Huisman zat gevangen, sa
men met Stigter. Stigter is daar
door uiteindelijk het enige
slachtoffer geworden. Hij kon
die schande niet aan, raakte over
spannen en is nooit op het werk
teruggekeerd", aldus Van Geen
"De zoon van de directeur
stond op het punt naar Indië te
gaan. Zolang hij gevangen zat.
mocht hij geen afscheid nemen
Waarmee ze maar wilden zeggen
beken nü. Als later inderdaad
blijkt dat je de dader bent, dan
heb je dat óók nog op je geweten.
Zo van, je kan het beter nou zeg
gen, anders..."
Hoe groot de druk ook was,
Van Geen wist van niets en heeft
daarna feitelijk nooit meer iets
gehoord. "Alles is weer z'n nor
male gang gegaan. Later kom je
er nog wel eens met ouderen
over te spreken. En als ik een
nieuwe fiets had gekocht, werd
er wel naar me geroepen van 'zo,
ga je de honderdduizend beste
den?' Dat kun je hebben, omdat
je weet datje volkomen onschul
dig bent. Van al het geklets in het
dorp heb ik verder nooit iets ge
merkt".
Het verhaal ging dat Van Geen
zijn job bij de PTT om deze affai
re had opgegeven. "Niets van
waar. Ik wilde altijd al in het on
derwijs. In '53 ben ik naar de
avondkweekschool gegaan. In
'54 heb ik ontslag genomen bij de
PTT om me voor te bereiden op
het staatsexamen. Ik zakte, was
m'n baan bij de PTT kwijt en heb
toen nog een tijd in de tuinen in
Boskoop gewerkt. Ongeschool
de arbeid. Begin '56 slaagde ik
wel, waarna ik aan de Willem de
Zwijgerschool ging werken. La
ter dat jaar kwam ik op de Thor-
beckeschool die toen net was op
gericht. In '63 ben ik les gaan ge
ven op de land- en tuinbouw
scholen in Leiden en Pijnacker-
/Zoetermeer. Tot 1972. Er volgde
een aantal jaren Thorbeckemavo
en in '77 werd ik hoofd van de
Thorbeckeschool. Toen in '85 de
basisschool werd ingevoerd,
voelde ik er niets voor om direc
teur te worden. Dat gaf veel meer
werk als manager, terwijl ik pre
fereerde voor de klas te staan.
Als gevolg daarvan werk ik de
laatste jaren op de John F. Ken-
nedyschool. Eind deze maand
neem ik afscheid. Ik ben dan
veertig jaar in overheidsdienst
en mag met de vut". De gemeen
te Alphen biedt de momenteel in
Leiden woonachtige Van Geen
op 30 september een afscheidsre
ceptie aan.
"Ik wist niet dat het al veertig
jaar was geleden dat verdwenen
geld. Ik heb naderhand natuur
lijk veel over de zaak nagedacht.
Uiteindelijk heb ik voor de ma
nier waarop het geld moet zijn
verdwenen ook een sluitende
verklaring gevonden. Maar er is
niets mee te doen, omdat het be
wijs niet kan worden geleverd.
Dat heb ik ook de politie ge
zegd".
"Het is een bijzondere gebeur
tenis geweest", zo bewaart Van
Geen goede herinneringen aan
de affaire. "Wie maakt zoiets
mee? Het was toch een hartstik
ke interessante gebeurtenis?"
Bijna een maand na de ontdek
king werd PTT-directeur Huis
man door het Gerechtshof te 's-
Gravenhage in vrijheid gesteld.
De krant van 14 oktober 1947:
"Wij verheugen ons over de in
vrijheidstelling van de heer H.
omdat daarmede aan veel onver
antwoord geinster en allerlei on
zinnige geruchten een einde zal
komen. Met dat al schijnt men
van de oplossing van het raadsel
der verdwenen 100.000 gulden
verder dan ooit verwijderd te
zijn. Wij menen te mogen aanne
men dat het onderzoek in deze
wonderlijke zaak door politie en
justitie met kracht zal worden
voortgezet, maar waar nu bij
kans vier weken verstreken zijn,
zonder dat men blijkbaar een
stap verder is gekomen, dunkt het
ons toch m in of meer twijfelach
tig of deze, in iéder geval wel zeer
goed voorbereide en al even ge
raffineerd uitgevoerde diefstal
ooit tot klaarheid zal worden ge
bracht".
ALPHEN AAN DEN RIJN - Alphen was niets méér dan een polderdorp, toen op 19
september 1947 melding werd gemaakt van de mysterieuze verdwijning van welge
teld honderdduizend gulden. Op donderdagmiddag 18 september van dat jaar stopte
toenmalig PTT-directeur Huisman onder toeziend oog van de kantoorknecht Stigter
honderd briefjes van duizend gulden in een envelop. Het geld was afkomstig van het
belastingkantoor en moest met de trein van 's avonds negen uur naar Leiden. Toen de
envelop de volgende morgen werd opengemaakt, bevatte die honderd blanco brief
jes. Waardeloos papier.
De 'roof staat nog altijd te boek als de grootste in de Alphense geschiedenis. Nooit
is bekend geworden waar het geld is gebleven, laat staan wie ermee aan de haal is ge
gaan.
Voorpagina-nieuws uiteraard ih
het plaatselijk dagblad van 19
september 1947:
"Wie deze ruiltransactie, die
hem 100.000,- rijker maakte,
maar de gevangenis in het voor
uitzicht brengt, op zijn geweten
heeft, is nog niet bekend".
"Het geld, dat door de directie
van het postkantoor alhier moest
worden afgedragen aan het kan
toor te Leiden, werd door de di
recteur voorgesteld aan een post
beambte, met wie hij het daarna
inpakte en het van lakstempels
voorzag. Onder meer dan twee
ogen werd het pakket daarna
aangetekend en in de postzak ge
daan, welke vervolgens naar de
trein werd gebracht. Wat er na
dien mee gebeurd is, is voorlopig
nog een raadsel. Oogenschijnlijk
kan het pakket niet hier ont
vreemd zijn maar zekerheid die
naangaande bestaat op het ogen
blik allerminst".
door
Gerard Haverkamp
Honderd biljetten van duizend
gulden, één ton. Dat stond toen
gelijk aan pak-weg een miljoen
Kees van Geen verdiende die
dagen als loketambtenaar bij de
PTT in Alphen zes a zeven tien
tjes per maand. Hij was net een
jaar in dienst. "Op het postkan
toor werden allerlei stortingen
gedaan. Was er op een gegeven
moment teveel geld in huis. dan
moest dat naar het grote kantoor
in Leiden. Die donderdag was
zo'n geldzending klaargemaakt.
Pas achteraf hoorde ik dat het
om die honderd briefjes van dui
zend ging".
"Huisman deed dat geld onder
toeziend oog van Stigter in de en
velop. Die werd dichtgeplakt en
verzegeld, waarna Stigter naar
het loket ging en het aan de lo
ketambtenaar gaf, aan Jan Ver
hoeven", weet Van Geen zich
nog precies te herinneren. Huis
man, Stigter en Verhoeven zijn
in de loop der tijd alle drie overle
den.
"Verhoeven gaf Stigter een be
wijs van ontvangst en was van
dat moment af dus verantwoor
delijk. Hij had dienst tot 's
avonds zeven uur en droeg toen
alle aangetekende stukken, ook
die envelop, over aan de ambte
naar verzending. En dat was ik",
aldus Van Geen. "Ik tekende en
had op dat moment de verant
woording. De stukken gingen in
een aparte zak die ik om een uur
of acht, half negen heb overge
dragen aan de expediteur. Negen
uur ging het met de trein naar
Leiden".
"De andeVe morgen had ik
dienst aan het loket. Ik was de
boel in orde aan het maken toen
twee meter naast mij de telefoon
ging. Leiden belde. Er klopte iets
niet met het geld. Ik heb het ge
sprek doorgegeven aan de direc
teur. hij woonde boven het post
kantoor, en ben aan het werk ge
gaan. Maar nog voor de middag
werd iedereen stuk voor stuk
naar boven geroepen en moest je
precies vertellen watje de vorige
dag had gedaan".
Kees van Geen hoorde toen
voor het eerst dat die dag hon
derdduizend gulden bij de post
stukken had gezeten. "Daar sta je
verder helemaal niet bij stil. Ook
niet datje later bij de verdachten
hoorde. De hele kwestie deed me
niets. Er werd op het werk wel
over gesproken, er liep ook pos
tale recherche rond en, oké, ik
was betrokkene. Ik had de enve
lop in handen gehad. Maar je
wist voor jezelf dat er niets aan
de hand was".
"Ik ben verschillende keren
verhoord. Ik heb eens tot elf uur
's avonds op het bureau gezeten
en ik ben ook een keer 's och
tends om vijf uur van m'n bed ge
haald. Waarom dat zo vroeg
moest, wist ik ook niet. Mis
schien wilden ze een schrikeffect
teweeg brengen, dachten ze dat
je anders zou reageren dan bij vo
rige verhoren. Dat bedacht ik la
ter pas allemaal. Op het moment
zelf stond je er helemaal niet bij
stil. Maar ik heb nooit in de cel
gezeten en ik realiseerde me he
lemaal niet dat verdenkingen op
mij rustten. Daar was ik te onno
zel voor, denk ik".
In het dorp Alphen gingen de
wildste praatjes, ook al omdat al
le officiële instanties, zoals dat
tegenwoordig heet 'in het belang
van het onderzoek', zwegen als
het graf. In de krant van 20 sep
tember werd door de lokale ver
slaggever een reconstructie van
het gebeurde gegeven. Vervol
gens:
"En dan rijzen de vragen. Wa
ren de nummers van de biljetten
genoteerd? Werd er de laatste
maanden wel eens vaker zo'n
groot bedrag - dat niet groter be
hoeft te zijn geweest dan een flink
zakboekje - door de PTT-dienst
verzonden? Als de dader met de
omstandigheden op de hoogte
was. kan hij reeds lang het plan
hebben gemaakt en heeft hij
waakzaam de 'grote kans' afge
wacht. De ambtenaren in Leiden
zullen, als te doen gebruikelijk,
van de aanstaande ontvangst
wel zijn verwittigd. Wie waren
daar op de hoogte? Is het geld ge
durende de nacht in een safe ge
borgen of bleef het in de postzak7
Eerst de volgende morgen is de
diefstal geconstateerd. Er lag dus
een geruime tijd tussen het in
pakken en het uitpakken. Waren
er nog meer zwakke schakels in
de keten van voorzorgen 7"
De verslaggever maakte zich
zorgen:
"Het zijn echter vragen, waar-
op wij het antwoord schuldig
moeten blijven, zolang de politie
weigert iets over de diefstal mede
te delen. Door het ontbreken van
officiële gegevens over deze, de
gemoederen bezig houdende
zaak, doen natuurlijk allerlei ge
ruchten de ronde. Is dit op zich
zelf onvermijdelijk, stellig niet
noodzakelijk is het, dat deze ge
ruchten kracht wordt bijgezet
door publiciteit in de pers"
fiets kocht, riepen ze 'ga je de
Het Internationaal Bloembollencentrum Cen
trum (IBC) in Hillegom viert zondag voor het
vierde achtereenvolgende jaar Wereldbloem
bollendag. Doel van de manifestatie is de tuin-
bezitters overal ter wereld eraan te herinneren
dat de bollen nu moeten worden gepoot om in
de lente weer een bloeiende tuin te hebben.
Er zijn, zo blijkt uit de woorden van de voor
zitter van het IBC, F.C.J. van Nimwegen, nogal
wat consumenten die pas in het voorjaar 'ont
dekken' dat ze de boot hebben gemist. "Het is
voor een liefhebber van bolbloemen uitermate
frustrerend om in de lente tegen een kale tuin
aan te moeten kijken".
Het IBC is een particuliere organisatie die
zich toelegt op het maken van reclame voor
bolbloemen en bloembollen. De handelaren en
telers van bollen betalen, via een heffing van
het Produktschap voor Siergewassen, alle acti
viteiten die het IBC ontplooit.
De organisatie van de Wereldbloembollen
dag 1987 alleen al kost bijna 500.000 gulden.
Gisteren werd in de Keukenhof alvast een
voorzetje gegeven voor de viering ervan aan
staande zondag. Tien vrouwen van burgemees
ters uit de hele wereld, van Nagasaki tot Toron
to, plantten op de Keukenhof een aantal tulpe-
bollen. Bovendien nemen de vrouwen ieder
5000 bollen mee naar huis om in hun woon
plaats te laten planten.
De voorzitter van het IBC is tevreden over de
ontwikkeling van de export van de Nederland
se bloembollen. Nederland heeft 191 buiten
landse afnemers en bedient in totaal 63 miljoen
consumenten. In het teeltseizoen 1986-'87 werd
er voor 985 miljoen gulden aan bollen over de
grens gebracht. Zes jaar geleden was dit 672
miljoen gulden. Van Nimwegen: "Dat bete
kent een groei van 46 procent. In vergelijking
met de totale agrarische export, die 12 procent
toenam, springt deze produktietak er dus bij
zonder gunstig uit".
Het is nauwelijks mogeljk zich een voorstel
ling te maken van de gigantische bult bollen
die de grens overgaat. De bollentelers in ons
land rooiden dit seizoen maar liefst 8,5 miljard
bollen waarvan er 5,6 miljard naar het buiten
land werden verkocht.
De belangrijkste importeur van bollen is
sinds jaar en dag West-Duitsland. Onze ooster
buren kochten voor 181 miljoen gulden bollen
bij ons. De tulp is, net als bij ons, bij de West
duitsers favoriet. In de Duitse tuinen en op de
kwekerijen bloeien komend voorjaar 410 mil
joen tulpen in alle kleuren en maten.
Van Nimwegen constateert een wat teruglo
pende export naar Amerika. De IBC-voorzit-
ter: "De sterk teruggelopen dollarkoers is de
enige reden hiervoor. Het aantal bollen is wél
op peil gebleven. Hoewel de dollarkoers ons
zorgen blijft baren, moet het mogelijk zijn om
de export naar de USA verder te vergroten".
De Italianen nemen een enigszins bijzondere
plaats in in het rijtje afnemers van de Neder
landse bloembol. De zuiderlingen zijn dol op
gladiolen en vinden tulpen maar zo-zo. Boven
dien is er nauwelijks een Italiaan te vinden die
»n zijn eigen tuin bollen poot. De 721 miljoen
bollen die naar Italië worden geexporteerd,
zijn voor het merendeel bestemd voor de pro
fessionele bloementelers.
Ook Frankrijk, Engeland, Zweden en Zwit
serland nemen fikse hoeveelheden bollen af.
Dit viertal heeft ook een duidelijke voorkeur
voor de tulp en importeert gezamenlijk 571 mil
joen bollen van deze bloemsoort.
Van Nimwegen is minder gerust op de ex
port van bollen naar Japan. Deze markt is ei
genlijk pas sinds kort toegankelijk voor Eu
ropese produkten. De IBC-voorzitter is van
mening dat de Japanse markt niet echt 'open'
is. "De fytosanitaire eisen die de Japanners
stellen, liggen veel hoger dan de eisen die de
andere 190 buitenlandse afnemers stellen. Alle
bollen die Japan importeert; moeten daar eerst
een jaar in de grond staan, voor ze voor ver
koop worden vrijgegeven. In die periode wordt
gecontroleerd of de bol vrij is van ziekten".
De Nederlandse bollensector kent een uitge
breid en sluitend systeem van keuringen en
certificaten die de gezondheid waarborgen van
de bollen die op de binnen- en buitenlandse
markten worden afgezet. Nagenoeg alle impor
teurs van Nederlands plantmateriaal nemen
'genoegen' met deze certificaten, alleen Japan
niet. Ondanks de problemen op het gebied van
de gezondheid steeg de export naar Japan het
afgelopen teeltseizoen toch met 3 miljoen gul
den tot 11 miljoen gulden. "De afzet naar het
Verre Oosten kan beslist nog verder toenemen.
Het IBC zal zich de komende jaren hiervoor
sterk maken", aldus Van Nimwegen.
Voorzitter van het IBC F.C.J.
de EG is zeker nog te vergroten
Nimwegen: "De export van bloembollen naar landen binnen en buiten
(foto Wim Dijkman)
DONDERDAG 17 SEPT
Leiden
inschrijving Haring en
Wittebrood, 16.00 tot 21.00
uur in de Stadsgehoorzaal.
film: 'Tiempo de Morir'.
van Jorge Aliteriana. LVC,
Breestraat. 21.15 uur.
Lak-produktie 'Elektra',
20.30 uur, LAK-theater. Cle-
venngaplaats 1.
Leidato Huishoudshow
met o.a. modeshows, mop
penwedstrijd, talentenjacht
en soundmix/playbackshow.
Uroenoordhallen, en 19.00 tot
22.30 uur.
lezing: 'Porque se van',
over een Spaans bergdorp.
Kapelzaal K&O, Haze-
windsteeg, 20.15 uur.
voorlichting en begelei
ding dienstweigeren, Troef,
Stationsweg 32, 20.00 tot
21.30 uur-
spreekuur voor jongeren
met vragen over dienstplicht,
WDM, Breehuys, Bree
straat. 19.00 tot 22.00 uur.
postzegelruilavond van de
ver. Philatelica in het Dr. Vis
ser 't Hooftlyceum, tevens
veiling, verloting en bingo,
aanvang 19.30 uur.
spreekbeurt van drs. P.
Pot over 'Armenzorg in Lei
den gedurende de achttiende
eeuw', 20.00 uur in de ten
toonstellingszaal van het Ge
meentearchief, Vliet 45.
Leiderdorp
voorbchtingsavond over
'Kind, ziekte en veiligheid',
Sjelter. Heemraadlaan 67,
20.00 uur.
Oegstgeest
vrouwentrefpunt Aletta
houdt discussie-avond over
verplicht exacte vakken voor
meisjes, Dienstencentrum,
Lijtweg 9, aanvang 20.30 uur.
VRIJDAG 18 SEPT
Alphen
kunstmarkt in de Ridder
hof van 17.00 tot 21.30 uur
film De Wisselwachter.
Hooftstraat, aanvang: 20.30
Groenendijk aanvang: 20.30
Leiden
Leidato Huishoudshow in
de Groenoordhallen met o.a.
modeshows, 13.00 tot 17.00
uur en 19.00 tot 22.30 uur.
bingo in clubhuis Matilo.
Zaanstraat 126, aanvang
20.00 uur
concert door het Ned. Ka
merkoor o.l.v. Paul van Ne
vel, Renaissance-program-
ma. Museum van Oudheden.
20.15 uur
informatie over activitei
ten in het nieuwe seizoen in
Buurthuis 'Op Eigen Wie
ken', 16.00 tot 22.00 uur, mu
ziek van 20.00 tot 24.00 uur.
swingavond in het LVC,
Breestraat 66, aanvang 21.00
film: 'Tempo de morir' van
Jorge Aliteriana, LVC, Bree
straat. 21.15 uur.
Leidsche Schouwburg,
'Agnes of God', aanvang:
20.00 uur
tentoonstelling produk
ten, Ons Buiten, van 20.00 tot
22.00 uur.
ruilbeurs, ruilavond voor
verzamelaars, Dr. v. Voorthu-
ysenschool, Marnixstraat
104, van 19.00 tot 22.00 uur.
disco Lesbise Vrouwen,
Langegracht 65, van 21.00 tot
02.00 uur.
bultlopen met Swift,
Roomburgerweg, start tus-
SKAN-pop, Join-centrum,
Weteringkade, aanvang:
22.00 uur, hobbymiddag
WAO/AOW van 13.00 tot
18.00 uur.
de
hengelwedstrijd m
Leidsevaart, verzamelen
18.15 uur.
open baravond, Vrouwen-
keet, Bronckhorststraat 27a
van 21.30 tot 01.00 uur.
