Giftige vracht
van gezonken
schip veilig
Zoiets moois laat u toch niet
lopen voor maar f29,90?
Nederlandse eel in trek
Leger doet het niet echt
Bioloog redt maat uit bek uitgehongerde ijsbeer
Onkruideden in de eel
wegens inbraak bij NS
Vbrder clanVhn Haren hoeft u voor schoenen niet te lopen.
WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1987
=ii.»i?n;iw;i.!
PAGINA 3
DEN HAAG (ANP) - Het bij Kijkduin gezonken gifschip
'Junior' uit Malta lekt niet en de lading zit 'redelijk veilig'
opgeborgen. Morgen wordt beslist over de berging, aldus
woordvoerder Schriel van Rijkswaterstaat. Een meetschin
controleert het zeewater in de buurt van de gezonken
vrachtvaarder voortdurend op verontreinigingen.
Voor de scheepvaart ligt de vracht- Biologen en chemici van Rijks-
vaarder niet hinderlijk. De lading waterstaat berekenen aan de hand
bevat onder meer cyanide-comple- van monsters, die bij het laden van
xen, chroom, koper, nikkel en zink het schip zijn achtergebleven, de
vergelijkbaar met die van de eventuele schadelijke effecten van
HOOFDDORP (ANP) - Tussen de
200 en 300 bewoners van de Hoofd-
dorpse wijk Kalorama hebben gis
teravond enkele uren het ge
meentehuis in deze plaats bezet uit
protest tegen het feit dat ze nu al
anderhalve maand zonder verwar
ming en warm water zitten. Ze eis
ten van burgemeester A. van Duist
maatregelen om aan deze situatie
een eind te maken.
Het conflict in de wijk Kalorama
duurt al enkele maanden. De be
woners van 110 nieuwbouwwonin
gen, die eind vorig jaar werden op
geleverd, kwamen zonder verwar
ming en warm water te zitten, om
dat de gemeente de gasketels niet
langer verantwoord achtte en daar-
Bewonersprotest
tegen afsluiten
verwarming in
wijk Hoofddorp
en wethouder Auer van openbare
werken. De actievoerders is toege
zegd dat de gemeenteraadscom
missie voor openbare werken voor
een speciale vergadering bij elkaar
zal komen, waar de bewoners hun
zegje mogen doen. Bovendien
komt er een onderzoekscommissie
die de rol van de gemeente in de
affaire zal bekiiken.
De bewoners eisten tevens dat
het bewuste bouwbedrijf geen
steen meer mag bouwen in Haar
lemmermeer. De gemeente heeft
deze eis niet ingewilligd. Haarlem
mermeer wil met zo'n maatregel
i afsloot. De verwarmingsketels wachten totdat een arbitragecom-
vertonen. missie in Rotterdam de aannemer
r discussie werd gis- eventueel als schuldige heeft aan-
i voorlopig compromis be- gewezen. Deze maand wordt de
zouden lekken vertonen.
reikt met burgemeester Van Duist uitspraak verwacht.
kustvaarder 'Olaf, die
jaar geleden op 80 kilometer van
Den Helder zonk en daarna moest
worden geborgen. De omvang van
de lading, 371 ton filterslib van de
'Junior' is echter slechts eentiende
van die van de 'Olaf.
Kernafval
de lading voor het milieu.
De directie Noordzee van Rijks
waterstaat hoopt op grond van die
berekeningen in samenspraak met
vertegenwoordigers van de dienst
Getijdewateren, het Directoraat-
Generaal Scheepvaart en Maritie
me Zaken, de Kustwacht en het
Ministerie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieube
heer een beslissing te kunnen ne
men over het al dan niet lichten
van het schip.
TTI Rijkswaterstaat zal bij enkele
DEN HAAG (GPD) - Het opbergen maatschappijen bergingsoffeftes
van hoog-radioactief afval moet op vragen en morgen deze kosten bij
het diepste niveau van de zoutmijn (je beslissing te laten meewegen,
plaatsvinden. Vanuit een horzonta- De eigenaar van het op Malta gere-
le mijngang moeten daarvoor gistreerde schip, de Vlaardingen-
diepe gaten worden geboord waar- West Shipping en Chartering BV
in de containers met afval kunnen uit Vlaardingen, is medegedeeld
worden opgeslagen. wat de plannen zijn. Volgens
woordvoerder Schriel voorziet
Dat schrijft het directoraat- gene- geen enkele wet in een bergings-
raal voor de Milieuhygiëne van het plicht voor de scheepseigenaar uit
ministerie van vrom aan de Twee- milieu-motieven. Toch zal Rijks-
de Kamer. De opberging van laag- waterstaat zeker trachten de ber
en middelactief- afval kan op een gingskosten van de Junior te
hoger gelegen niveau plaatsvin- haierii morgen tot die operatie
den, aldus blijkt uit de brief. worden besloten.
Buitenlanders willen niet weg
HILVERSUM (ANP) - Het groot- de uitwisseling van gevangenen
ste deel van de buitenlanders in bekrachtigen. "Maar de uitvoering
Nederlandse gevangenissen, zit lie- zal niet zo optimaal zijn als op pa-
ver hier in de nor dan in zijn
derland. Dat betekent dat ei
weinig celruimte vrij zal komen
Vliegtuigbom
EDE (ANP) - De Explosieven Op-
ruimings Dienst (EÓD) heeft gis
termiddag in het buurtschap De
Klomp bij Ede een vliegtuigbom
van 500 pond uit de Tweede We
reldoorlog onschadelijk gemaakt.
De bom was maandagmiddag tij
dens graafwerkzaamheden ont
dekt.
Tijdens het onschadelijk maken
moesten bewoners en vee in de
omgeving worden geëvacueerd.
Aan het eind van de middag gaf de
EOD het sein 'bom onschadelijk'.
UTRECHT (GPD) - Politierechter
mr. A. H. Weijsenfeld heeft zeven
actievoerders van de actiegroep
'Onkruit tussen de rails' veroor
deeld tot gevangenisstraffen van
zes weken. De zeven hadden op 17
mei 1987 ingebroken in een bunker
van de Nederlandse Spoorwegen
en geprobeerd documenten te ste
len. Officier van justitie mr. A.
Kruyer had een gevangenisstraf
van twee maanden geëist.
De zeven actievoerders waren
naar de bunker bij Maarsbergen
langs het traject Utrecht-Arnhem
gegaan en hadden met een snij
brander de stalen deur opengesne
den. De spoorwegpolitie, die was
getipt, had de zeven actievoerders
aangehouden toen ze naar buiten
waren gekomen.
Tijdens de politieverhoren had
den de actievoerders hun namen
niet willen noemen. Door middel
van vingerafdrukken en foto's had
den agenten de identiteit van vier
verdachten kunnen achterhalen.
De overige drie werden door de of
ficier anoniem gedagvaard.
In de rechtszaal lazen de actie
voerders verklaringen voor over de
reden waarom ze de bunker waren
binnengedrongen. "De Nederland
se Spoorwegen doen mee aan het
voorbereiden van een oorlog. In
oorlogstijd vervoeren de spoorwe
gen tanks en manschappen naar
het front. Dit gaat ten koste van de
afvoer van gewonden, omdat de
brede tanks verkeer in twee rich
tingen onmogelijk maken".
Officier van justitie mr. A.
Kruyer noemde de motieven dui
delijk. "Het was van te voren dui
delijk dat zij vanuit een bepaalde
doelstelling iets met die documen
ten wilden". De officier was het
niet eens met de deskundigen die
de raadsman had meegenomen
Die deskundigen vonden dat geen
straf moest worden opgelegd, om
dat de actievoerders vanuit een be
paald motief hadden gehandeld.
"Weet wel dat aan alle principes
een prijskaartje zit", aldus de offi-
Onkruit-raadsman Mr. Korvinus
stelde het doorspelen van buitge
maakte vertrouwelijke informatie
op één lijn met processen als Wa
tergate en Irangate en in Neder
land de enquêtes over RSV en de
bouwsubsidies. De raadsman pleit
te voor een schuldig verklaring
zonder oplegging van straf.
Nederlanders die vast zitten met de 21 lidstaten
in het buitenland en liever hun var? Europa, de VS
straf hier uitzitten.
Drs. M. Grapendaal van het We
tenschappelijk Onderzoeks- en Do
cumentatie Centrum (WODC) van
het ministerie van justitie en mr.
J.J.E. Schutte van dit ministerie
waarschuwden gistermiddag in de
NOS-radiouitzending 'Op de rand
van het recht' tegen te hoge ver
wachtingen op dit punt. Nederland
zal in oktober vier verdragen over
Veilige pomp
De industriebonden van CNV en
FNV, de Unie BLHP en de werkge
versorganisatie Bovag gaan samen
bekijken hoe benzinestations beter
tegen criminaliteit kunnen worden
beveiligd. Met voorstellen van de
bond, variërend van verplichte
alarmsystemen tot kogelvrije cabi
nes, wilde de Bovag niet onmiddel
lijk instemmen.
Actie verboden
Den Haag heeft de Centrumdemo
craten verboden op 26 september
in de stad een demonstratie te hou
den, wegens mogelijke ernstige
verstoringen van de openbare or
de. Bedoeling van de Centrumde
mocraten kring Den Haag was met
de leus 'Meer veiligheid, meer poli
tie' onder meer te demonstreren te
gen aids en de heroineprostitutie.
Losgeld
Procureur-generaal mr. R. de
Groot heeft gisteren bij het ge
rechtshof in Den Bosch 2,5 jaar cel
geëist tegen een 26-jarige man uit
Uden. Hij werd vorig jaar juni in
Zwitserland gepakt toen hij hon
derdduizenden Zwitserse francs,
die waren betaald om de indertijd
ontvoerde Toos van der Valk vrij te
krijgen, wilde inwisselen.
Overvallers
In Utrecht zijn zeven overvallen
opgelost, waaronder drie op benzi
nepompen, drie op geldlopers en
één op een bejaarde man. Hoewel
de totale buit van 60.000 gulden
niet zo groot was, is de politie ver
heugd over de oplossing van die
overvallen, aangezien zij volgens
de woordvoerder een ernstig en
grof karakter hadden. De politie
heeft acht personen aangehouden
van 16 tot 28 jaar.
Dubbele moord
De Maastrichtse rechtbank heeft
gisteren een 33-jarige man uit
Brunssum tot twee jaar gevange
nisstraf en onvoorwaardelijke ter
beschikkingstelling van de rege
ring veroordeeld. Ze acht het wet
tig en overtuigend bewijs geleverd
dat hij op 28 april van dit jaar zijn
22-jarige vrouw en zijn 55-jarige
schoonmoeder met messteken van
het leven heeft beroofd. De eis was
negen jaar cel en tbr.
pier wordt voorgesteld", aldus
ook Schutte.
De verdragen worden gesloten
an de Raad
Canada. Zij
maken onder voorwaarden aan
strafmaat en strafbaarheid (iets
moet strafbaar zijn in het moeder
land) uitwisseling van gevangenen
mogelijk. In principe zou de elders
veroordeelde Nederlander die straf
hier uit kunnen zitten en een hier
veroordeelde buitenlander hetzelf
de kunnen doen in zijn land.
Behalve de voordelen voor gede
tineerde en overheid (geen taalpro
blemen, doelmatiger tenuitvoer
legging van straffen, meer nut van
reclassering en dergelijke) zijn er
ook problemen. Die liggen vooral
in de strafsystemen en opvattingen
de zwaarte van de straf.
De Nederlandse strafmaat voor
hasjbezit is bijvoorbeeld aanzien
lijk lager dan elders. De situatie
zou kunnen ontstaan dat de Neder
lander met zijn zware straf in het
buitenland voor soft drugs naar
Nederland terug mag en daar in
een Nederlandse gevangenis be
landt tussen gedetineerden met de
zelfde of lagere str&ffen wegens
hard drugs. De Nederlandse rech
ter kan zijn straf verlagen, maar*
dan rijst weer de vraag hoe lang het
buitenland dat pikt en of dat niet
tot gevolg heeft dat men voortaan
geen Nederlanders meer laat ver
trekken.
Een ander probleem is het feit
dat de hoeveelheid beschikbare
cellen afhankelijk is van de wens
van buitenlandse gevangenen om
naar hun moederland terug te
gaan. Schutte denkt dat een uitwis
seling zeker in het begin tot gevolg
heeft gelijk verloopt: als buitenlan
ders hier cellen vrijmaken, kunnen
daar weer Nederlanders uit het
buitenland in. Maar uit het onder
zoek van Grapendaal (een steek
proef onder honderd buitenlandse
gevangenen) blijkt echter dat
slechts één op de tien buitenlan
ders vrijwillig zal vertrekken.
De meesten zijn buitenlandse
werknemers die al jaren hier wo
nen en werken en zijn geworteld in
de Nederlandse samenleving, al
dus Grapendaal. Ze voelen weinig
voor verhuizing naar de doorgaans
slechtere omstandigheden in bui
tenlandse gevangenissen.
Turken en Duitsers vrezen bo
vendien een dubbele berechting.
Daarbij komt ook nog dat Turkije
niet zoals Nederland het verdrag
heeft ondertekend dat de gedeti
neerde in moet stemmen met zijn
vertrek. Ze vrezen dan ook een on
vrijwillig vertrek.
AMSTERDAM - Voor e
tal betogers in de hoofdstad
was Prinsjesdag vooral aktie-
dag. Zij gingen uit protest te
gen de regeringsplannen de
straat op. waarbij vooral de be
zuinigingen in de verschillende
sectoren onder vuur werden ge
nomen. (foto ANP»
EDE/DEN HAAG (GPD) - Het Nederlandse leger doet
steeds vaker alsof: voor oefeningen wordt meer en
meer gebruik gemaakt van simulatie-apparatuur om
manschappen te oefenen. Daarmee is de Nederlandse
strijdmacht een voorloper binnen de NAVO.
Defensie verwacht echter niet dat de nieuwe oefen-
methoden direct ook geldbesparend zullen zijn. "Dat
argument staat ook niet op de eerste plaats. Het ni
veau van operationele inzetbaarheid van de militair
blijft altijd voorop staan. Mocht het oefenen met simu
latie-apparatuur ook nog goedkoper zijn, dan is dat
fijne bijkomstigheid", aldus een voorlichtings
ambtenaar van het ministerie van defensie.
Simulatie-apparatuur wordt al geruime tijd ge
bruikt om (dienstplichtige) militairen op te leiden. Zo
krijgt bijvoorbeeld slechts een deel van de Leopard-
tankchauffeurs op het Opleidings Centrum Cavalerie
te Amersfoort rijles op de tankbanen. Het grootste ge
deelte van de chauffeurs wordt in de simulator opge
leid. Uit de praktijk is gebleken dat er nauwelijks ver
schil in opleidingsniveau is te constateren tussen bei
de methoden.
Eind volgend jaar wordt op het Infanterie Schiet
kamp De Harskamp bij Ede de eerste proefopstelling
in gebruik genomen voor schietoefeningen met be
hulp van laserapparatuur. De inzet van dergelijke ap
paratuur kan een einde maken aan de geluidsoverlast
voor de omwonenden. Per jaar worden op de Neder
landse schietbanen 10 tot 15 miljoen patronen afge
vuurd, vanerend van de 9 millimeter pistoolpatronen
tot de zware granaten van de houwitzers. De installa
ties op De Harskamp en later ook op het oefenterrein
Lauwersmeer zijn pas in de begin jaren negentig echt
operationeel.
Het is nog onbekend welk bedrag is gemoeid met de
aanschaf van lasersimulatie-apparatuur. "Een groot
deel van de apparatuur is nog in ontwikkeling. Naar
de kosten is op dit moment nog geen slag te slaan. Er
valt daarom ook niets te zeggen over een eventuele
besparing op munitie", aldus een legervoorlichter.
Natuurbeschermers hebben bezwaren tegen de la
serapparatuur naar voren gebracht. Dc laserstralen
zijn volgens hen niet geheel ongevaarlijk. Ogen van
mens of dier kunnen bij directe instraling onherstel
baar beschadigd worden. Na oefeningen met dit sys-
izwij-
Volgens een legerwoordvoerder bestaat het gevaar
voor wild dat op de oefenterreinen van het ISK en
Lauwersmeer huist, slechts in theorie. "Uit de prak
tijk blijkt dat het wild de banen mijdt, zodra de oefe
ningen beginnen. Ook als straks met laserapparatuur
geoefend wordt, zal dat het geval zijn. De dieren zullen
beslist niet in de buurt komen van de lawaaierige
pantservoert u igen
ADVERTENTIE
Nu bij Van Haren: leren schoentje uit duizenden voor nog geen dertig gulden. Gemaakt
voor gemak met lage sleehak. Maat 36 t/m 41: f29,90. Zoiets moois laat u toch niet lopen?
VAN HAREN
TERSCHELLING - "Visser, Vis
ser wat heb jij een geluk gehad".
Met die gedachte is George Visser,
beheerder van het biologisch sta
tion op Terschelling, teruggekeerd
van Spitsbergen. Monter, maar
geëmotioneerd begroette hij gister
middag zijn vrouw Annagriet op
Schiphol. Zijn collega, de biolooog
Piet Oosterveld uit Zeist strompel
de zwaar in het verband naast hem.
De tranen vloeiden rijkelijk toen
hij zijn echtgenote in de armen
viel. De biologen ontsnapten begin
september aan de dood, toen ze
door een uitgehongerde ijsbeer
werden aangevallen.
door
Nico Hylkema
De biologen bevonden zich op
Spitsbergen om onderzoek te doen
naar de vegetatie en rendieren. Op
6 september omstreeks half acht 's
avonds stond Visser het eten te be
reiden, toen Oosterveld de beer
ontdekte. Het dier was bezig de
rubberboot, die dicht tegen hun
hut aanlag, te verscheuren. De bio
logen hadden de boot naar de hut
gesleept om het lek te dichten dat
er door een andere ijsbeer in was
gebeten. Oosterveld, een ervaren
Noordpoolganger, rende naar bui
ten met een brandende fakkel om
de ijsbeer te verjagen.
De volgens Oosterveld beproef
de methode faalde echter. Vanuit
de woonkamer en keuken van de
hut zag Visser nog net, dat de onge
veer 1,50 meter grote beer zich pijl
snel in de richting van zijn collega
bewoog in plaats van de benen te
Visser holde daarop naar
de deur van de hut en trol daar een
huiveringwekkend tafereel aan.
Zijn collega was gestruikeld, de
beer zat bovenop hem met zijn
hoofd in de bek.
"Het was een verschrikkelijk ge
zicht. De beer had een stuk oor,
wang en scalp (hoofdhuid, red.) in
zijn bek en mijn maat was vol
strekt machteloos. Wat je dan in
een paar seconden denkt, is niet te
beschrijven. De situatie leek hope
loos en mijn maat reddeloos. Even
heb ik overwogen de deur achter
mij dicht te trekken en mij te ver
schuilen tot het afgelopen was. De
beer had Piet zo'n twee meter ver
sleept. Maar in tweede instantie
dacht ik aan later, hoe ik mij zou
voelen als ik mijn maat zou laten
opeten. Ik heb toen twee fakkels
gegrepen en ben naar buiten ge
gaan".
In de ogen van de Noorse pers is
Visser daarmee een held gewor
den. Zelf is hij daar wat nuchterder
onder. "Ik was ervan overtuigd,
dat mijn handeling de dood van
ons beiden betekende. Ik dacht: nu
Annagriet, daar ga ik. Op het mo
ment dat de beer mijn maat voor
de tweede keer zou bijten, heb ik
hem de brandende fakkel in de bek
gestoken. Daar trok het beest zich
niet veel van aan. Ook een tweede
fakkel hielp niet. Daarop ben ik de
beer op de rug gesprongen. Ik voel
het nog, hoe sterk die dikke poten
De jonge ijsbeer van zo'n 150 kilo
beet Visser in de biceps, maar was
toch even afgeleid van zijn eerste
slachtoffer en wierp zich op Visser.
Terwijl Oosterveld achteruit kroop
en de hut wist te bereiken, zette
zijn maat het op een rennen. Hij
struikelde evenwel over de draad
n bijhutje overeind
werd gehouden. "Ik dacht: gaat het
toch nog mis", aldus Visser. Ken
nelijk was de beer echter ook ver
strikt geraakt in de draad en bijna
tegelijk met Oosterveld bereikte
Visser de deur van de hut.
Opgesloten
Visser slaagde erin de deur van
binnen te blokkeren en zijn maat
naar de kamer te slepen. Daar za
ten ze echter volledig opgesloten,
zonder wapens of radio. Wel had
den ze een mobilofoon, maar die
had slechts een bereik- van zo'n
tien kilometer. Al snel staakte Vis
ser zijn pogingen met dat apparaat
hulp te krijgen. Hij dacht het nog
hard genoeg nodig te hebben om
de mannen van het onderzoek-
schip de Plancius te waarschuwen,
die drie dagen later volgens plan
zouden langskomen om hun op te
halen.
Oosterveld was door zijn ver
wondingen bijna een kwart van
zijn bloed kwijt geraakt en ook Vis
ser was zo zwaar gewond, dat hij
bijna flauwviel. "Dat wist ik te
voorkomen, maar ik wist verder
ook niet wat ik moest doen. Eerst
heb ik het EHBO-boekje maar eens
doorgelezen. Daarop heb ik het
hoofd van mijn maat verbonden.
Zo goed en zo kwaad als het ging
heb ik zijn hoofdhuid weer op zijn
plaats gelegd en verbonden. Dat is,
zo blijkt nu, redelijk gelukt. Mijn
eigen wonden heb ik ontsmet met
Biotex".
Toen was het wachten op de Ne
derlandse Plancius. Die zou de
tiende aankomen, op Vissers ver
jaardag. Gedurende de drie dagen
wachten verkeerde Oosterveld in
een soort van waak-slaap-toestand.
Er was geen licht, want Visser mis
te de kracht de petromax-lamp aan
te houden. De winter was op het
eiland al ingevallen, het vroor licht
en er lag al een dik pak sneeuw.
"En buiten zwierf de beer rond de
hut".
Opluchting
De situatie verbeterde
kelijk, toen op de afgesproken dag
de Plancius in zicht kwam en Vis
ser de bemanning kon waarschu
wen voor het gevaar. Visser: "Dat
was een enorme opluchting. Ik heb
die mannen heel strenge instruc
ties gegeven. Er werd een helikop
ter van de Noorse politie opgeroe
pen. Daarna leek het of alles in scè
ne was gezet. Achter een hoger
stuk naast de hut lag de beer te sla
pen. Op het moment dat het geluid
van de helikopter hoorbaar werd,
stond hij op en wandelde parman
tig naar zee".
"De beer ging te water en zwom
keurig om de Plancius heen. De
toeristen op het schip keken hun
ogen uit. Aan wal was de helikop
ter geland en een scherpschutter
legde aan en wist de beer met èèn
schot te doden. Later hoorde ik,
dat hij de kampioenschutter van
de Noorse politie was. Voor mezelf
had ik eerder gezegd: ik kom de
hut niet eerder uit, dan dat ik heel
zeker weet, dat die beer heel ver
weg, of dood is. Nu was het zover".
Voor Visser en Oosterveld was
de nachtmerrie daarop over. Ze
werden naar het ziekenhuis in
Longyearbyen gebracht, waar de
wonden van de beide mannen wer
den gehecht. Visser kreeg 24 hech
tingen, waaronder een flink aantal
in zijn bil. Die wond had hij nog
niet eens opgemerkt.
De twee onfortuinlijke Nederlandse biologen bij hun aankomst op
Schiphol. Voorop links Piet Oosterveldachter hem George Visser ifoto anp>
