Hernieuwd overleg
over kernkoppen
Scotland Yard: Nederland
bestrijdt kinderporno niet
Sjevardnadze iii Washington
Presidentskandidaat in
Joegoslavië stapt op
VIN-missie mist doel
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON - De Russische minister Sjevardnadze (buitenlandse zaken) is gister
middag in Washington aangekomen voor besprekingen met zijn Amerikaanse collega
Shultz, en met president Reagan. Morgen beginnen de gesprekken, die zich zullen con
centreren op het akkoord dat een eind moet maken aan alle middellange en korte af
standswapens, het INF-akkoord.
Het is opvallend dat, nu het ak- pelman hebben de afgelopen da- Daar komt bij, dat het getouw-
koord na langdurige onderhande
lingen in Genève en behoorlijke te
gemoetkomingen van beide zijden klonken nog minder vrolijk,
heel dichtbij lijkt, zowel in Moskou
als Washington de laatste week in
eens een voorzichtige, zelfs wat
sombere toon is aangeslagen.
Minister Shultz en de Ameri
kaanse toponderhandelaar Kam-
gen gewaarschuwd tegen een te
groot optimisme. En de Sovjets
door
Henk Dam
BUDAPEST - De miljoenenfraude
met ongedekte cheques van het
Joegoslavische bedrijf Agroko-
merc heeft eindelijk de al langer
voorspelde politieke gevolgen ge
kregen. Zaterdag diende Hamdija
Pozderac, vice-president van Joe
goslavië, zijn ontslag in. „Ik heb
niet met de fraudezaak te maken,
maar mijn naam is er al te vaak
mee in verband gebracht", aldus
verklaarde Pozderac zijn stap.
door
Hans Geleijnse
Pozderac is een van de acht le
den van de Joegoslavische Presi
dentiële Raad waarin de zes repu
blieken en twee autonome provin
cies zijn vertegenwoordigd. Sinds
de dood van de Joegoslavische
„vader des vaderlands" Joseph Ti
to in 1980 levert deze raad volgens
een vast roulatieschema om het
jaar een nieuwe president af. Poz
derac, afkomstig uit de republiek
Bosnië-Hercegovina zou volgend
trek over de kernkoppen een heel jaar president zijn geworden.
element in de discussie is.
De onderhandelingen
zijn steeds gegaan
Hoewel de buitenlandse pers van
Genève officiële zijde diverse malen is be-
raketten, schuldigd de fraude-affaire voor
Coupleider
Filippijnen
opYS-tv
NEW YORK (AP) - De leider van
de mislukte couppoging van 28 au
gustus op de Filipijnen, kolonel
Gregorio Honasan, heeft gisteren
in een interview met correspon
denten van het weekblad News
week en CBS-televisie herhaald
dat hij niet de bedoeling had presi
dent Corazon Aquino om het leven
te brengen.
Honasan sprak met de verslagge
vers in zijn schuilplaats op het ei- uuulIil^^
land Luzon. Het vraaggesprek ken voor de Sovjets de problemen
2t van tafel te zijn verdwe-
Zo zei de Russische staatssecre
taris Bessmertnyk (buitenlandse
zaken), die deel uitmaakt van het
team dat Sjevardnadze heeft mee
genomen, dat „moeilijke bespre
kingen" voor de deur staan, en
„het voornaamste probleem" bij de
INF-besprekingen nog moet wor
den opgelost.
Dat voornaamste probleem is de
kwestie van de 72 Pershing IA ra
ketten die in West-Duitsland staan
opgesteld. Deze korte afstandsra
ketten zijn van de Westduitsers,
hoewel de kernkoppen die er bij
horen, onder Amerikaans beheer
vallen.
Nu heeft de Westduitse bonds
kanselier Koht gezegd dat hij be
reid is op termijn van deze raketten
afstand te doen, maar daarmee blij-
vond plaats nadat de rebellen de
correspondenten blinddoeken
hadden omgebonden en hen in een
busje naar de schuilplaats hadden
gebracht. Het interview wordt in
Newsweek afgedrukt in het num
mer van 21 september. CBS-tv
zond het gesprek gisteren uit in het
programma "60 minutes".
Honasan ontkende dat de coup
als voornaamste doel had de instal
latie van een militaire regering.
„Het leger is niet bereid de rol
van een militaire dictator op zich te
nemen. Het is hooguit bereid op te
treden als bewaker. Ik veronder
stel niet dat ik Cory's functie kan
overnemen."
Honasan verklaarde dat hij be
schikt over grote steun binnen de
strijdkrachten, omdat het land
slecht geregeerd wordt en de com
munistische opstandelingen winst
boeken doordat de regering te
zwak optreedt.
Honasan voerde aan dat zijn
couppoging in het verlengde lag
van de volksopstand die een einde
maakte aan de periode-Marcos.
"Wij beschouwen dit als een ver
lengstuk van de revolutie van fe
bruari 1986, omdat alles wat wij in
dertijd wilden, een goede regering
Honasan zei dat hij zijn inspan
ningen om de regering te verande
ren, zou voortzetten. De volgende
fase zou echter „minder confronta-
tie-achtig" zijn.
Buitenland kort
Bekentenis
De vroegere leider van de afde
ling deviezenhandel bij Volkswa
gen, Burkhard Junger, heeft be
kend samen met de voortvluchtige
deviezenmakelaar Joachim
Schmidt verantwoordelijk te zijn
voor de begin dit jaar aan het licht
gekomen miljoenenfraude bij het
automobielconcern. VW maakte
begin maart melding van fraude
met deviezentransacties tot een be
drag van 480 miljoen mark.
Treinongeluk
Bij een spoorwegongeluk op het
station van Kamensk in het zuiden
van de Sovjetunie, waarbij een
goederentrein op een passagiers-
trein botste, zijn vorige maand ze
ker 65 mensen gedood. Blijkens
onderzoek werkte het rem systeem
van de goederentrein niet. Naar
aanleiding van het ongeluk zijn
vier hooggeplaatste functionaris
sen van de Sovjetrussische spoor
wegen ontslagen dan wel zwaar be
rispt.
Italië
Het Italiaanse parlement heeft
zich zaterdag, na een debat van
twee dagen, met 342 tegen 229
stemmen uitgesproken voor het
zenden van oorlogsschepen naar
de Perzische Golf om de Italiaanse
scheepvaart in dit gebied te be
schermen. Het Italiaanse marine
konvooi, dat bestaat uit drie mij
nenvegers en twee ondersteunen
de schepen, zal morgen naar de
Golf vertrekken.
Partijleider
De Turkse ex-premier Bulent
Ecevit is gisteren na zeven jaar po
litieke ballingschap tot leider van
de Democratische Linkse Partij
(DLP) gekozen. Ecevit is een van
de 55 politici die weer o"p het poli
tieke toneel mogen terugkeren na
dat een kleine meerderheid bij een
referendum zich uitsprak voor op
heffing van het verbod op politieke
bezigheden dat de „oude" politici
na de militaire machtsgreep van
1980 kregen opgelegd.
De Russische onderhandelaars
eisen allereerst dat de hele zaak
van -de Pershings deel gaat uitma
ken van het INF-akkoord. Voor de
Amerikanen is dat onaanvaard
baar. Zij zeggen dat het akkoord al
leen over Russische en Amerikaan
se wapens gaat, en dat Westduitse
wapens er dus niet in horen.
Een tweede eis van de Sovjets
luidt, dat de 400 kernkoppen voor
Pershing IA raketten die de Ame
rikanen hebben opgeslagen, wor
den vernietigd. Ook hier geldt
weer, dat de VS dit in ieder geval
niet bij het INF-akkoord vinden
horen.
omdat te controleren is wat daar- sensatie en onware berichtgeving
mee gebeurt, in tegenstelling tot de te gebruiken was het Agrokomerc -
(kleine) kernkoppen.
Maar minister Shultz maakte gis
teren tijdens een tv-interview dui
delijk dat in dit opzicht wellicht
een modus te vinden is. Hij her
haalde evenwel ook gisteren weer,
dat de discussie over de Pershings
buiten het akkoord moet blijven.
Zoals hij vrijdag tegen een groepje
buitenlandse journalisten zei: „Als
de Sovjets dat willen, komt er geen
akkoord".
Afgezien van de kwestie van de
Pershings, zijn er nog twee terrei
nen waarop de partijen elkaar moe
ten zien te vinden.
Nog niet eens is men het over de
manier waarop beide partijen moe
ten nagaan of de ander zich wel aan
het akkoord houdt, de verificatie
methoden. Ook moet nog verder
worden gepraat ove? het tempo
waarin de twee zijden hun middel
lange en korte afstandswapens zul
len elimineren.
Wat betreft dat laatste: de Was
hington Post meldde gisteren, dat
de Amerikanen tot een nieuwe
concessie bereid zijn. Aanvanke
lijk wilden zij dat de Sovjets, die
over veel meer INF-wapens be
schikken dan de VS, zouden begin
nen met het vernietigen van hun
wapens, tot een punt zou zijn be
reikt waarop beide zijden er nog
evenveel over hadden.
Dat wilden de Sovjets niet, en
volgens de Washington Post zal
minister Shultz aan Sjevardnadze
nu het voorstel doen, dat ook de
Amerikanen al direct vanaf het be
gin een - weliswaar klein - aantal
van hun INF-wapens zullen ont
mantelen, als teken van goede wil.
directeur Fikret Abdic die Pozde
rac werkelijk in diskrediet bracht.
Volgens Abdic, het prototype van
de energieke en creatieve manager,
had de familie Pozderac, met de vi
ce-president aan het hoofd, hem de
nodige politieke bescherming ge
boden bij financiële transacties ten
behoeve van de onderneming.
Abdic bouwde een met 28 arbei
ders, drie tractoren en een oude
vrachtwagen opgezette landbouw
coöperatie in de jaren '70 om tot
een nationale levensmiddelengi
gant met meer dan 13.000 werkne
mers. Het bedrijf, gevestigd in het
onaanzienlijke Velika Kladusa in
Bosnië-Hercegovina, stortte zich
ook op de export en investeerde in
wegen- en huizenbouw.
Agrokomerc stond, in een land
waar bedrijven voornamelijk uit
blinken door gebrek aan efficiency
en wanbeheer, te boek als een mo
delonderneming. Maar het succes
was op drijfzand gebouwd. Abdic
had, volgens het principe voor-
wat-hoort-wat, een lokale vestiging
van de bank van Bihac af en toe uit
liquiditeitsproblemen geholpen.
In ruil daarvoor dekte de bank
kredietaanvragen van Agrokomerc
bij andere banken in geheel Joego
slavië. Dit voorjaar rook een bank
in Ljubljana lont. Bij het invorde
ren van cheques bleek dat deze
niet gedekt waren. De zaak kwam
aan het rollen en alras kwam uit
dat Agrokomerc met behulp van
de bank in Bihac meer dan 2500
van deze waardeloze waardepapie
ren had afgegeven. Geschatte scha
de: tegen de miljard gulden.
De gevolgen zijn ernstig. Niet al
leen staan nu de banen van 13.000
BAGHDAD (AP) - Secretaris-ge
neraal Perez de Cuellar van de Ver
enigde Naties is gisteren in Bagh
dad aangekomen na een bezoek
aan Iran, waar president Khamenei
zei dat Teheran niet bereid is een
regeling te treffen inzake de Golf
oorlog, tot Iraq als agressor is ver
oordeeld en bestraft.
Iraq waarschuwde echter dat
Iran de bestandsresolutie van de
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties dient te aanvaarden, of zich
voor moet bereiden op een "nog
zwaardere oorlog".
secretaris-generaal Perez de Cuel-
"Tot dusver ben ik noch pessi
mistisch, nóch optimistisch," zei
Perez de Cuellar tegen de ongeveer heidsraad.
ten.
Hij zei dat hij tijdens zijn twee
daagse verblijf in Teheran uitslui
tend had gesproken over „de uit
voering van resolutie 598. Ik kon
niet buiten mijn mandaat treden.
Het was een zeer duidelijk man
daat".
Niettemin zei hij dat hij "zeer be
langrijke discussies over verschil
lende aspecten van de resolutie"
had gehad. Hij weigerde daar ver
der op in te gaan. "Het is niet aan
mij iets te zeggen voor ik verslag
heb uitgebracht aan de Veilig-
Vijf jaar geen
seks voor
aids-patiënte
MOSKOU (Rtr/DPA) - Een 28-ja-
rige inwoonster van Leningrad,
die het virus van de immuun-
ziekte aids draagt, heeft een
schriftelijke belofte moeten doen
dat zij zich in de komende vijf
jaar zal onthouden van seksuele
contacten. Het officiële Russi
sche persbureau Tass, dat dit be
kendmaakte, zei dat de vrouw,
die werd aangeduid als Ljoedmi-
la N., de belofte had gedaan over
eenkomstig een in augustus uit
gevaardigde wet.
ADVERTENTIE
JERUZALEM - Politie-agenten in Jeruzalem arresteren een orthodoxe jood, omdat hij stenen heeft gegooid.
Voor de achtste achtereenvolgende keer hebben ultra-orthodoxe joden in Jeruzalem tijdens de sabbat geweldda
dig gedemonstreerd tegen de vertoning van films en andere culturele aktiviteiten. Veertig kruispunten in de
stad. waren zaterdagmorgen veranderd in openlucht synagoges, waar duizenden fanatieke religieuzen het
ochtendgebed hielden. Maar al snel braken er tussen hen en de rellenpolitie gevechten uit.
Met waterkanonnen en traasgas verdreef de politie op negentien verkeersknoopunten betogers die onder het
aanheffen van de schreeuw sjabbessjabbes" stenen en flessen begonnen te gooien. Twee mensen werden gear
resteerd.
De Joodse orthodoxie in Israel ziet in het openstellen van bioskopen, theaters en café's tijdens de sabbat een
inbreuk op de religieuze status quo voor Jeruzalem die al sinds 1948 geldt. Het niet-gelovig volksdeel in Israël -
een overgrote meerderheid - denkt daarentegen dat een ieder het recht heeft om de sabbat naar eigen goeddun
ken door te brengen. (foto ap>
Hamdija Pozderac
Agrokomerc-werknemers op de
tocht, ook heeft de bank in Bihac
zijn activiteiten moeten staken
waardoor 10.000 rekeninghouders
geen salaris meer ontvangen. De
schuldenlast is verspreid over 62
banken en verwacht wordt dat
voor verschillende een faillisse
ment nabij is.
Uitspraak van
Nieuwcaledonië
zege Chirac
PARIJS (GPD) - Het gisteren ge
houden referendum in de Franse
kolonie Nieuwcaledonië is geëin
digd in een duidelijke overwinning
voor de regering-Chirac. De
Nieuwcaledoniërs lieten via de
stembus weten dat ze wilden dat
hun eilandenrijk deel blijft uitma
ken van Frankrijk. Terwijl 59 pro
cent van de ingeschreven kiezers
naar de stembus ging, sprak 98
procent daarvan zich uit voor het
behoud van de banden met het
moederland. Uit het opkomstper
centage wordt geconcludeerd dat
de autochtone minderheid der Ka
naken er niet in is geslaagd zijn
aangekondigde boycot van het re
ferendum door te voeren.
Premier Chirac heeft meteen na
het bekend worden van de uitslag
verklaard dat hij woensdagavond
naar Nieuwcaledonië zal gaan om
er de bevolking toe te spreken. Met
hem mee gaat de minister voor
overzeese gebieden Bernard Pons.
De bewindslieden zijn van plan na
hun aankomst een plan voor ver
gaande autonomie van het eiland
te ontvouwen.
Minister Pons had eerder aange
kondigd dat Frankrijk zich voor
taan voornamelijk in het eilanden
rijk zal bezighouden met de defen
sie, de buitenlandse betrekkingen
en het handhaven van recht en or
de. Minister Pons liet na de uitslag
bovendien weten dat "de proble
men - met de Kanaken- weliswaar
blijven, maar dat ze nu kunnen
worden opgelost op basis van een
duidelijke rechtsorde".
Na de uitslag van gisteren dringt
het besef bij vriend en vijand van
de huidige regering door dat de cij
fers een directe overwinning bete
kenen voor premier Chirac per
soonlijk. Hij had zich sterk ge
maakt voor het referendum, de ri
sico's ervan aanvaard en voorspeld
dat de minderheidsbeweging van
de FLNKS aan kracht had inge
boet.
Acht maanden voor de presi
dentsverkiezingen geeft de ont
wikkeling in Nieuwcaledonië voor
lopig presidentskandidaat Chirac
enige kaarten in handen, met name
ten nadele van zijn rivaal Raymond
Barre, die zich weinig positief over
het avontuur van dit referendum
had uitgelaten.
LONDEN - Kinderpornografie in
bladen en boeken, maar vooral op
videocassette breidt zich steeds
meer uit. Als het gaat om de pro-
duktie en vooral de verspreiding
ervan wordt opnieuw een beschul
digende vinger .geheven tegen Ne
derland. Na herhaalde protesten
uit Amerika, komen ditmaal de be
schuldigingen uit Engeland. De
autoriteiten spreken daar over een
niet aflatende stroom van de meest
smerige kinderporno voornamelijk
uit Nederland. Op korte termijn zal
een delegatie van Scotland Yard de
Noordzee oversteken, om bij de
Nederlandse autoriteiten aan te
dringen op extra maatregelen te
gen deze
door
Haye Thomas
De delegatie van Scotland Yard
staat ónder leiding van hoofdin
specteur Ian Donaldson, hoofd van
Scotland Yards speciale afdeling
voor de bestrijding van obscene
publikaties. De hoofdinspecteur
twijfelt er niet over waar de zwak
ke schakel zit in de strijd tegen de
alsmaar groeiende stroom kinder
porno.
Hij verklaarde tegen de Sunday
Times: „Het is nu de hoogste tijd
dat de Nederlandse politie einde
lijk eens orde op zaken stelt en de
eigen wetten uitvoert. Er bestaat
geen twijfel over dat de meeste
films, bladen en boeken uit Neder
land komen. Als het gaat om de be
strijding van kinderpornografie
laat de politie het afweten", zegt
hoofdinspecteur Donaldson en hij
beschrijft uitvoerig hoe het afgelo
pen jaar het aantal zaken van kin
derpornografie in behandeling bij
Scotland Yard verviervoudigd is.
Sinds begin van het jaar zijn bij
na 600.000 obscene bladen en 9000
videocassettes in beslag genomen.
De meeste hadden betrekking op
kinderen onder de 16 jaar die sek
suele handelingen verrichten met
volwassenen. Toegegeven wordt
dat dit maar een klein gedeelte is
van de stroom die zijn weg vindt
naar kennelijk een groot aantal be
langstellende pedofielen in Groot
Brittanië.
De Sunday Times vermeldt dat
de pornografiewetten in Neder
land door het buitenland nog altijd
als gebrekkig worden gezien, maar
dat er twee jaar geleden onder in
ternationale druk een clausule aan
werd toegevoegd die het seksueel
misbruik van kinderen onder de 14
jaar voor foto's, films en publika
ties ten strengste verbood. „De wet
mag dan wel versterkt zijn, de uit
voering ervan door de Nederlandse
politie is gewoon niet streng ge
noeg", vindt hoofdinspecteur Do
naldson. Hij is van plan om dit in
zijn aanstaande bezoek aan Neder
land niet onder stoelen of banken
te steken.
Volgens de Sunday Times, die in
navolging van Amerikaanse kran
ten en televisiestations ter plaatse
poolshoogte is gaan nemen, geldt
de organisatie Intermale in Am
sterdam, als een van de voornaam
ste toeleveringsbronnen van kin
derpornografie. Zij is gevestigd in
een boekwinkel bij de Dam, waar
over Ruud Hollenkamp volgens de
Sunday Times de scepter zwaait.
Het blad schrijft dat Hollenkamps
winkel vol ligt met de obscene pu
blikaties van kleine jongetjes,
soms niet ouder dan een jaar of zes.
En citeert de kinderpornohande
laar als die opmerkt: „Wat ik hier
beneden op de plank heb liggen is
het rustige werk. Boven heb ik het
echte spul. Maar daarmee kan ik
moeilijkheden krijgen met de poli
tie".
Volgens de Sunday Times heeft
dit kinderpornomateriaal betrek
king op geweld, perversie en sado
masochisme. In een gepsrek met
de Sunday Times lepelt Hollen
kamp het hele verhaal op. Bij hem
komen de aanvragen van de klan
ten uit Engeland binnen. Vaak gaat
het om forse bestellingen, want
zijn klanten zijn weer tussenperso
nen die op hun beurt voor de ver
spreiding in Engeland zorgen en
daaraan volgens Hollenkamp een
stevige winst overhouden
BIJ DE BIJENKORF BEN JE BETER AF
