theater in Den Haag
Prijzen voor De Moor en De Muynck
Branoul: nieuw literair
José Limon Dance Company: overdaad
ZANGLESSEN
Haagse Comedie in trek
bij Amsterdammers
Peter Tosh: meer studio- dan podiumartiest
h
KUNST
Holland Danec Festival. Dansthea
ter aan het Spui, Den Haag. José Li
mon Dance Company: A tribute to
Lucas Hoving. 'There is a time' (Jo
sé Limón/Norman Dello Joio), 'Ica
rus' (Lucas Hoving/Shin-Ichi
Matsukita), 'Growing up in public'
(Remy Charlip, Lucas Hoving), 'The
Moor's pavane, Variations on the
theme of Othello' (José Limón/Hen-
ry Purcell). Nog te zien 14 septem-
DEN HAAG - De José Limón
Dance Company uit New York is
de tweede groep uit de reeks van
zes die in het nieuwe danstheater
aan het Spui te Den Haag acte de
présence geeft. Oprichter en cho
reograaf José Limón verzorgde
in zijn leven, hij stierf in 1972,
vierenzeventig choreografieën,
waarvan er deze avond twee ge
danst werden: 'There is a time'
uit 1956 en 'The Moor's Pavane'
uit 1949. De twee andere choreo
grafieën van het programma
stonden in het teken van de Ne
derlandse danser-choreograaf
Lucas Hoving die lang en inten
sief met Limón heeft samenge
werkt.
Thema's in beider werk zijn
van humanistische aard: de 'fun
damentele tragiek van de mens'.
Om deze tragiek tot uiting te
brengen dienen de dansers over
het nodige acteertalent te be
schikken.
'There is a time' van Limón
passeert in een elftal 'scènes' de
stadia in een mensenleven: emo
ties die loskomen bij liefde, haat,
verdriet, dood, geboorte etc. ver
beeldt Limón op een lyrisch-the-
atrale manier. Opvallende vorm
in de dansen is de cirkel, de cir
kel van een menselijk leven. De
met emoties worstelende dan
sers kwamen op mij nogal bood
schapperig over, vooral omdat
de balletten illustratief van aard
zijn en weinig aan suggestie
open laten. Alle cliché's aan ge
baren en poses zijn er in ver
werkt, wat de zeggingskracht
Jim Clinton en Barbara Anderson in Lucas Hovings 'Icarus'. (foto pr>
niet ten goede komt. Sterk was
echter één scène: 'a time to lau
gh; a time to dance', waarin dan-
seres Nina Watt gestalte geeft
aan een giechelend (verliefd?)
meisje. Het was werkelijk prach
tig hoe ze letterlijk omviel van de
lach.
In 'Icarus' van Lucas Hoving is
de bekende Icarus-mythe ver
werkt. Daedalus en zijn zoon Ica
rus zitten gevangen. Ze maken
een paar vleugels waarmee ze
ontsnappen. Maar Icarus vliegt
te dicht bij de zon: de was van de
vleugels smelt en hij valt dood.
Hoving maakte een vrij ingeto
gen choreografie, die mij toch
niet kon overtuigen. Een veel
heid aan handbeweginkjes en de
net als bij Limon geacteerde
emoties doen naar mijn gevoel
afbreuk aan de geloofwaardig
heid.
Het bezwaar van de veelheid
en het te zeer illustreren geldt
ook voor Limóns 'The Moor's Pa
vane'. Alles is groot en veel en
symbolisch, een fresco die je niet
in één oogopslag kunt bevatten
maar die wel voorspelbaar wat te
conventioneel is. Met een over
daad aan bewegingen (wederom
van de handen) wordt het ver
haal geschaad.
Hovings eigen verhaal was wat
dat betreft veel interessanter. De
vijfenzeventigjarige Hoving
voerde live de voor hem en op
hem gemaakte dansperformance
'Growing up in public' van Remy
Charlip op. Hierin vertelt hij het
verhaal van zijn danscarrière (I
got your message: men don't
dance). De crisisjaren en de 'soci
al injustice' uit die tijd, zijn
diensttijd en zijn later nazisti
sche lerares, zijn ontmoeting met
Martha Graham en andere ge
beurtenissen passeren de revue.
Tussendoor maakt hij de nódige
danspassen met een voor zijn
leeftijd onvoorstelbare souples
se en elegantie, geheel in de stijl
van zijn eigen choreografieën.
Van humor blijkt Hoving niet ge
speend en voor zijn integere op
treden kreeg hij terecht een
staande ovatie.
De kracht van deze>performan-
ce lag voornamelijk in de een
voud. Eenvoud die de andere
balletten naar mijn smaak ont
beerden. Men beweert wel eens
dat het in de kunst gaat om het
principe Meer Met Minder: een
bewering die niet opging voor de
José Limón Dance Dompany.
INGRID
VAN FRANKENHUYZEN
AMSTERDAM (ANP) - Vivia-
ne de Muynck en Guido de
Moor zijn onderscheiden met
de belangrijkste Nederlandse
toneelprijzen, respectievelijk
de Theo d'Or en de Louis d'Or.
Zij ontvingen deze prijzen van
de Vereniging van Schouw
burg- en Concertgebouwdirec
ties (VSCD) vrijdagavond tij
dens het slotgala van het Theat
erfestival 1987 in de Amster
damse Stadsschouwburg uit
handen van minister Brink
man van cultuur.
Viviane de Muynck kreeg de prijs
voor de beste vrouwelijke hoofdrol
(Theo d'Or), voor haar rol van
Martha in 'Who's afraid of Virginia
Woolf van Edward Albee, opge
voerd door het Vlaamse gezelschap
De Witte Kraai. De jury noemt haar
een fantastisch actrice. „Overtui
gender dan Viviane de Muynck als
Martha zullen weinig actrices bij
een eerste kennismaking zijn over
gekomen", aldus de jury.
Guido de Moor ontving de Louis
d'Or, de prijs voor de beste manne
lijke hoofdrol voor zijn rol van
Hofreiter in 'Het Wijde Land' van
•Schnitzler op de planken gebracht
door het intussen opgeheven Pu-
bliekstheater. "Alleen een groot ac
teur als De Moor slaagt er in alle fa
cetten van deze veeleisende rol
waar te maken. De Moor heeft zich
de laatste jaren sterk verdiept", al
dus het jury-rapport.
De prijs voor de beste vrouwelij
ke bijrol. Colombina, ging naar
Anita Menist voor haar rol van
Martha in Stilte van Lars Norén
(Publiekstheater). "Zij weet aan de
schablone van de redderige huis
houdster te ontkomen en toont een
verrassend scala aan emoties", al
dus de jury.
Porgy Franssen kreeg de prijs
voor de beste mannelijke bijrol, Ar-
lecchino, voor zijn rol van Sosias in
Amphitryon van Kleist (toneel
groep De Appel). Met een onhol
lands temperament maar ook ge
nuanceerd en een breed scala aan
gevoelens tonend geeft Franssen
de knecht Sosias voortreffelijk ge
stalte. Een briljant acteur", zegt de
jury.
De Prosceniumprijs, voor de per
soon of groep die een wezenlijke
bijdrage heeft geleverd aan de re
gie, het decor, de kostumering, de
dramaturgie, de muzikalp
steuning en dergelijke ontving de
artistieke leiding van Toneelgroep
Centrum voor haar repertoirekeu
ze van het afgelopen seizoen.
De Blauwe Zebra kreeg de Hans
Snoekprijs voor de beste produktie
op het gebied van jeugdtheater
voor De Stenen van Moutsouna.
Publieksprijs
Minister Brinkman reikte ook de
Publieksprijs (15.000 gulden) van
het Theaterfestival uit. Deze prijs
voor de volgens het publiek beste
produktie van festival, ging naar de
Antwerpse groep NV Kunstzaken
(voorheen Witte Kraai) voor Who's
afraid of Virginia Woolf.
DEN HAAG (ANP) - In Amster
dam trok de Haagse Comedie het
afgelopen toneelseizoen bijna
12.000 bezoekers, meer dan het
drievoud van dat in voorgaande
seizoenen. De oorzaak hiervan is
tweeledig: er werden meer voor
stellingen gegeven en er kwamen
per uitvoering meer Amsterdam
mers kijken en luisteren. Het afge
lopen seizoen zagen meer dan
107.000 mensen een voorstelling
van het Haagse gezelschap, ruim
73.000 in de standplaats.
Dit heeft 'de Haase Comedie
woensdag meegedeeld. Vóór het
nieuwe muziektheater in Amster-
dam in gebruik werd genomen kon
het toneelgezelschap uit de resi
dentie per seizoen er maar elf voor
stellingen geven. Dit aantal werd
opgevoerd tot 24. Voor het juist be
gonnen seizoen verzorgt de Haagse
Comedie, die deze keer geen acht
maar zes produkties uitbrengt, 22
voorstellingen in 's lands hoofd
stad.
SCHIPHOL-De wereldberoemde zangeres Elisabeth Schwarzkopf geeft
deze week voor het laatst openbare zanglessen in Amsterdam, ditmaal in
het Concertgebouw. Mevrouw Schwarzkopf werd gisteren op Schiphol af
gehaald door de impresario Piet,er Atfrink. toto anpi
DEN HAAG - Het culturele kli
maat in Den Haag is sinds vorige
week nóg een theater rijker gewor
den. Bedoeld zijn niet de nieuwe
zalen voor het Residentie Orkest of
het Nederlands Danstheater. Het
gaat om Literair Theater Branoul:
dat theatertje bevindt zich in de
Maliestraat (no. 12), op steenworp
afstand van Diligentia en de Ko
ninklijke Schouwburg.
Afgelopen zaterdag werd dit on
derkomen van de Stichting R.E.P.,
Rein Edzard Produkties, officieel
in gebruik genomen. Na een gron
dige verbouwing van de voormali
ge haarden-opslagplaats is een in
tiem theater ontstaan, dat plaats
biedt aan maximaal 49 toeschou
wers, voor wie evenzoveel comfor
tabele deux-chevaux-stoelen met
fraai nieuw overtrek gereed staan.
Branoul, de naam van het thea
ter, is ontleend aan het gelijknami
ge olifantje uit het verhaal 'Het
mannetje in de kop en de vis' van
Anton Koolhaas, dat Rein Edzard.
die jarenlang als acteur bij toneel
groep De Appel werkzaam is ge
weest, tot een solovoorstelling
heeft .bewerkt.
Branoul is een literair theater,
dat uitgaat van literaire teksten en
daarvoor een geschikte theatrale
vorm zoekt. Ter gelegenheid van
de opening van het eigen theater
heeft Rein Edzard een nieuwe
voorstelling op het repertoire ge
nomen: 'Zaal 6' van Anton Tsje-
In dit verhaal uit 1892 beschrijft
Tsjechov de erbarmelijke situatie
inleen provinciaal ziekenhuis. Zaal
6 is dé afdeling voor psychisch ge
stoorden. Onder hen bevindt zich
een zekere Iwan Gromoy die aan
achtervolgingswaan lijdt. Door
toeval komt de geneesheer-direc
teur, Dr. Andrej Ragin, met zijn
Gromov in gesprek. Ragin, die aan
vankelijk de boel de boel laat en
pijn met een filosofische theorie
aanvaardbaar wil maken, raakt on
der de indruk van zijn gespreks
partner. Uiteindelijk komt hem dat
duur te staan, en wordt hij zelf als
geesteszieke in zaal 6 opgesloten.
Zoekend naar een subtiel even
wicht tussen vertellen en acteren
brengt Rein Edzard dit verhaal ge
durende tweemaal zestig minuten
op toneel. Om de indringende sfeer
van het trieste verhaal extra kracht
bij te zetten, wordt Edzard door Ni-
colette Heerema aan de vleugel
muzikaal begeleid. Zij heeft daar
toe een keuze gemaakt uit muziek
van Moessorgski en Scriabin.
Liefhebbers van het vertellen
van verhalen kunnen hier in dit li
terair theater dus hun hart opha
len. Branoul streeft voor het ko
mende seizoen naar een afwisse
lende programmering, waarin ook
enkele gastoptredens zijn opgeno
men. Alles, wat men onderneemt,
blijft echter erop gericht om (meer)
belangstelling voor literatuur te
kweken.
WIJNAND ZEILSTRA.
Reggae-zanger op 44-jarige leeftijd overleden
(GPD) - 'Mystic man' Peter Tosh is
niet meer. De reggae-zanger is za
terdag in zijn woning in Kingston
(Jamaica) doodgeschoten. Roof
overvallers hebben een einde ge
maakt aan het leven van Winston
Herbet Macintosh, de naam waar
onder Tosh 44 jaar geleden werd
geboren in Church Lincoln aan de
Jamaicaanse Westkust. Hoewel hij
de laatste jaren op muzikaal gebied
nauwelijks nog iets heeft gepres
teerd, is met hem - bijna tien jaar na
het overlijden van Bob Marley - we
derom een van de belangrijkste
reggae-vertolkers heengegaan.
De meest recente elpee van Peter
Tosh heet 'No Nuclear V/ar' met
daarop nummers als 'Fight Apart
heid' en 'Vampire', dat hij al jaren
eerder had opgenomen. De lang-
speler is niet erg succesvol ge
weest. Zijn grootste solo-succes
boekte de Mystic Man in een duet
met Mick Jagger met het nummer
Don't look back' van de elpee
'Bush doctor'.
BALLETCONCERTEN - Het Ne
derlands Balletorkest verzorgt in
het seizoen 1987/88 een serie ballet-
concerten onder de titel 'Vanuit
Diaghilefs Ballets Russes'. In drie
concerten, telkens in Amsterdam
en Den Haag, komen de belangrijk
ste componisten aan bod die tus
sen 1909 en 1929 schreven voor het
gezelschap van Serge Diaghilef, de
Ballets Russes in Monaco.
Bijna 25 jaar geleden had hij sa
men met wijlen Bob Marley 'Bob
Marley the Wailers' opgericht. In
die groep, waarvoor hij overigens
heel veel songs schreef, hield de
'Mystic man' het niet langer dan
tien jaar uit. Peter Tosh vond dat de
zanger van zijn band een al te domi
nante rol ging spelen en verliet sa
men met Bunny Livingstone 's we
relds meest bekende reggaegroep.
Als solo-artiest kon Tosh gebruik
maken van het baanbrekende werk
dat hij met The Wailers had ver
richt om wereldwijd meer erken
ning te krijgen voor de muziekstijl,
die in het verleden beperkt bleef
tot Jamaica en altijd een zekere as
sociatie heeft met hasj. Bob Marley
the Wailers scoorden hits met
nummers als 'No woman, no cry',
'Stir it up', Get up, stand up' en 'I
shot the sherriff
De reggaemüziek kreeg mede
door die nummers wereldwijde er
kenning. Peter Tosh benaderde
Mick Jagger en de Rolling Stones.
Zijn eerste solo-hit werd een cover
van Smokey Robinson's 'You got
to walk and don't look back', datde
reggae-artiest samen zong met
Mick Jagger. De plaat werd goud.
Tosh kon echter op de planken niet
waarmaken wat hij op de plaat
presteerde. Zijn platen zaten altijd
knap in elkaar. Opnametechnisch
was daar bijna nooit iets op aan te
merken. Tosh liet de produktie ook
meestal over aan topmensen, on
der wie Chris Kimsey (Rolling Sto
nes).
Concerten van de zanger met de
welbekende dreadlock-haardos
vielen over het algemeen zwaar te
gen. Dat was ook het geval op Pink
pop, waar hij in het jaar van 'Don't
look back' (1978) op het program
ma stond. Op Pinkpop echter viel
hij verschrikkelijk door de mand.
Mick Jagger was destijds present
achter het podium in Geleen maar
weigerde het podium op te gaan.
Waarschijnlijk heeft de voorman
van de Rolling Stones niet ook wil
len afgaan.
Ook een Tosh-optreden in de Nij
meegse Vereeniging in 1979 had
nauwelijks iets om het lijf. Tosh
was, evenals vele andere reggae-
muzikanten, een groot pleitbezor
ger voor het legaliseren van de soft
drug marihuana. Het nummer Le
galize it' vloeide daaruit voort. Na
een periode van kennelijke bezin
ning kwam Peter Tosh enkele ja
ren geleden vrij sterk terug met al
weer een nummer van een andere
artiest: Johnnie B. Goode. Sinds
dien echter is succes uitgebleven.
Video-prijzen
naar België
en Ver. Staten
DEN HAAG (ANP) - De prijzen van
het zesde World Wide Video Festi
val in Den Haag, een internationale
wedstrijd voor onafhankelijke vi-
deoprodukties, gaan dit jaar naar
België en de Verenigde Staten. De
Belgische Chantal Akerman werd
onderscheiden voor haar 'Letters
Home'. Jeanne Finley uit de VS
kreeg een prijs voor 'Common Mis
takes' en haar landgenoten Bill
Seaman en Ellen Sebring zagen
hun 'The Boxers Puzzle' bekroond.
De winnaars werden aangewe
zen door een internationale jury.
De prijzen bestaan uit een bedrag
van 2500 gulden en een trofee.
LEEUWARDEN (ANP) - Gedepu
teerde Staten van Friesland zijn
.van plan een museum voor moder
ne beeldende kunst in Friesland op
te zetten. Dit staat in de eind vorige
week gepresenteerde museum-no
ta van Friesland. De kostén van dit
museum zijn 737.000 gulden per
jaar, waarvan de provincie het
grootste deel voor haar rekening
Museum voor
moderne kunst
in Friesland
neemt.
In het nieuwe museum zal vooral
Friese kunst ten toongesteld wor
den. Leveranciers zijn de provincie
zelf, het Fries museum, het prin-
cessehof en de gemeente Leeuwar
den. Men hoopt dat ook particulie
ren hun schilderijen beschikbaar
zullen stellen. Om de kosten te
drukken wordt het nieuwe muse
um ondergebracht in het Fries mu
seum in Leeuwarden.
AMSTELVEEN - Met het voltooien van een graffiti-kunstwerk heeft mi nister Brinkman van WVC zaterdag de
Amstelveense manifestatie 'Uitzinnig 87' geopend. (foto anf>
