Meer samenwerking tussen Duitslanden Houding katholieken VS jegens paus gewijzigd Groots onthaal voor Kim Dae Jung Kohl en Honecker in verklaring: Uitlevering supporters Liverpool gaat door Spil wapenschandaal Italië geeft zich aan W0ENSDAG9SEPTEMBER1987 BONN - Het reisverkeer tussen de DDR en de Bondsrepubliek zal verder worden versoe peld. De DDR zal met ingang van 1 november de zeer strenge invoerbepalingen voor kran ten, tijdschriften en elektronische apparatuur verzachten. Dat deelde de Oostduitse staats- en partijleider Erich Honecker, op bezoek in de Bondsrepubliek, gisteren mee. Verder werden overeenkomsten ondertekend die samenwerking re gelen op het gebied van de milieu bescherming en op het gebied van wetenschap en techniek. De ak koorden geven aan dat beide lan den meer zien in samenwerking dan in het verdiepen van de ideolo gische tegenstellingen. Zowel Kohl als Honecker verkla ren in het afsluitende communiqué hun bereidheid de samenwerking Congresleden VS bezoeken in Sowj et-Unie radarstation WASHINGTON (Rtr) - Enkele le den van het Amerikaanse Congres hebben er gisteren, na een bezoek aan een omstreden Sovjetrussi- sche radarinstallatie, bij president Reagan op aangedrongen met de Sovjetunie in onderhandeling te treden om het ABM-verdrag van 1972 te redden. De Congresleden hebben een achtdaags bezoek gebracht aan de Sovjetunie. Zij werden, als eerste westerlingen, in de gelegenheid ge steld de nog in aanbouw zijnde ra darinstallatie Krasnojarsk in Sibe rië te bezoeken. Volgens het Witte Huis vormt die basis een schen ding van het ABM-verdrag dat an ti-raketsystemen verbiedt. De in stallatie dient als een vroegtijdig waarschuwingssysteem tegen kernaanvallen en schendt als zoda nig het verdrag, aldus Washington, Volgens Moskqu moet de instal latie alleen maar satellieten in hun baan houden en wordt het ABM- verdrag dus niet geschonden. En kele deelnemers aan het bezoek aan Krasnojarsk verklaarden geen bewijs te hebben gevonden dat de installatie inderdaad gebouwd wordt als vroegtijdig waarschu wingsstation. De Amerikaanse regering blijft echter bij haar mening over de ra darinstallatie, aldus de woordvoer der van het ministerie van buiten landse zaken, Charles Redman. Verder werd bekend dat de Ame rikaanse minister van buitenland se zaken, Shultz, en zijn Sovjetrus- sische ambtgenoot Sjevardnadze volgende week een overeenkomst ondertekenen over het uitwisselen van informatie om het per ongeluk uitbreken van een kernoorlog te voorkomen. De overeenkomst kwam in mei van dit jaar tot stand aan de onderhandelingstafel in Ge- nève. Buitenland kort Gratie Majoor Pierre Buyoya, de nieu we leider van de Centraalafrikaan- se staat Burundi waar verleden week donderdag een coup werd uitgevoerd, heeft £00 gevangenen op vrije voeten gesteld. Buyoya be loofde het volk tevens vrijheid van godsdienst, maar zei niet of drie ge vangen priesters zich bevinden on der de vrijgelatenen. Ongeveer 65 procent van de bevolking is katho liek. Overval Gewapende mannen hebben gis teren op een drukke snelweg in Ita lië een overval gepleegd op een geldtransportauto en zijn gevlucht met sieraden en zilver ter waarde van naar schatting 6 miljoen gul den. De transportwagen was op weg van het hoofdkantoor in Vicenza in het noorden van Italië naar Napels in het zuiden. Afgelast Na de mislukkingen van het be leid in de afgelopen drie jaar heb ben de Vietnamese autoriteiten het plan om drie miljoen mensen over te plaatsen naar 'nieuwe economi sche zones' geschrapt. Deze zones worden opgezet in bergachtige en woeste gebieden in Vietnam. Het doel is nu „tussen 1 en 1,5 miljoen mensen over te plaatsen". Knokkelkoorts In Thailand, Vietnam en Laos zijn dit jaar tienduizenden mensen getroffen door knokkelkoorts en tot dusver zijn honderden mensen, meest jonge kinderen, door de ziekte overleden. In Thailand wordt de uitbarsting de ergste ge noemd sinds in 1970 statistieken over besmettelijke ziekten zijn bij gehouden. Knokkelkoorts is een acute infectieziekte die doorgaans voorkomt in tropische gebieden. De oorzaak is een virus en wordt door muskieten overgebracht. Voedselhulp De Etiopische regering heeft hulporganisaties gevraagd voor het komende jaar bijna een miljoen ton voedsel te sturen. De autoritei ten zeiden niet hoeveel mensen door de nieuwe droogte worden ge troffen. Hulpverleners schatten echter dat de droogte van dit jaar ongeveer 5 miljoen Etiopiërs treft. tussen beide staten uit te bouwen voor zover dat binnen de mogelijk heden ligt. Beide leiders zagen in de tientallen samenwerkingsver banden tussen steden in Oost- en Westduitsland een positieve ont wikkeling. Honecker herhaalde zijn verlan gen naar een volledige diplomatie ke erkenning door de Bondsrepu bliek. Kohl ging daar niet op in. Oost- en Westduitsland onderhou den geen diplomatieke betrekkin gen omdat Bonn weigert de DDR te erkennen als een vreemde mo gendheid. In de inleiding tot de Westduitse grondwet wordt opge roepen tot hereniging van beide Duitslanden. door Hans Hoogendijk Kohl als Honecker beklemtoon den dat de Duitsers, gezien een uit de gemeenschappelijke geschiede nis voortgekomen verantwoorde lijkheid, buitengewone inspannin gen moeten leveren voor een vreedzaam samenleven in Europa. „Van Duitse bodem mag nooit meer oorlog uitgaan, van Duitse bodem dient vrede uit te gaan", zo staat in de slotverklaring. Kohl nam een uitnodiging van Honecker Voor een tegenbezoek aan. Algemeen wordt dit officiële deel van het bezoek positief beoor deeld. Kohls woordvoerder zei dat het had gebracht wat binnen de mogelijkheden lag. Hij zei onder meer: ..De gesprekken hebben zo als was te verwachten niets veran derd aan de principiële menings verschillen. Maar de tegenstellin gen zijn er ook niet dieper door ge worden". In de Oostduitse media is tot nu toe buitengewoon veel aandacht besteed aan het bezoek. Radio en televisie zonden een aantal hoogte- De Zuidkoreaanse oppositielei der Kim Dae Jung barstte gisteren in tranen uit tijdens zijn bezoek aan een begraafplaats in Kwang- ju. Op de betreffende begraaf plaats liggen honderden mensen begraven die in 1980 door militai ren werden gedood toen zij in op stand kwamen tegen de regering. (foto AP) WASHINGTON - Paus Johannes Paulus II begint morgen aan zijn 36e internationale reis: op die dag start een tiendaags bezoek aan de Verenigde Staten, dat hem vooral naar het zuidelijk en westelijk deel van het land zal voeren. Het is niet de eerste keer dat de paus in de Verenigde Staten is. Twee keer ging hij er als kardinaal Woytila naar toe, en in 1979 riep hij met zijn pauselijke 'road-show' groot enthousiasme op onder de Amerikanen, al was het alleen maar omdat die nu eenmaal het be grip 'superster' hebben uitgevon den. door Henk Dam Ongetwijfeld zullen er ook deze keer weer massaal bezochte bijeen komsten zijn, zal de pausmobiel zich weer langzaam door dikke ha gen geestdriftige mensen bewe gen, en zal het bezoek weer een in drukwekkend staaltje p.r. voor de kerk zijn. Maar er zal, vergeleken met 1979, toch ook het een en ander veran derd zijn. Bij zijn eerste bezoek was de paus nog een betrekkelijk nieuwe en mysterieuze figuur op het wereldtoneel, en waren pause lijke reizen een novum. Dat, en zijn persoonlijke charme maakten hem in één klap tot een media-held. Nu noch de paus, noch zijn grote reislust (hij heeft inmiddels bijna een half miljoen kilometer buiten Italië gereisd) meer nieuw zijn, is de aandacht van de Amerikaanse punten direct uit en in de kranten werden kritische uitlatingen van Kohl niet gecensureerd. Het partij blad Neues Deutschland was voor meer dan de helft gewijd aan de top. De toespraak van Kohl waarin hij over het schietbevel, de Muur en de schending van de mensen rechten in de DDR sprak, werd in tegraal afgedrukt. KWANGJU (UPI/Rtr) - Zeker tweehonderdduizend juichende Zuidkoreanen hebben de opposi tieleider Kim Dae Jung, die lange tijd gevangen zat en was verban nen, een groots welkom bereid in zijn eigen stad. Kim begon in Kwangju zijn campagne voor de presidentsverkiezingen. Menigten die „lang leve Kim" schreeuwden omringden de 63-ja- rige oppositieleider bij aankomst vanuit Seoul. Het was Kims eerste bezoek sinds 16 jaar aan Kwangju, hoofdstad van zijn geboorteprovin cie Cholla en een traditioneel anti- regeringsbolwerk. Kims aanhan gers brachten het verkeer in de stad praktisch tot stilstand en maakten het hem onmogelijk de menigte toe te spreken. "Het is door uw strijd voor de democratie dat ik, in 1980 nog door het leger ter dood veroordeeld, vandaag bij u kan zijn", zei Kim middels ver slaggevers tot zijn aanhang. De politie hield zich op de ach tergrond bij het welkom voor de plaag van de leiding in Seoul, die een reeks van door de strijdkrach ten gesteunde regimes heeft be- gelovigen verlegd naar zijn leider schap van de kerk. En de relatie tussen Rome en de 53 miljoen zielen tellende katholie ke kerk in de Verenigde Staten is bepaald niet zonder problemen. Er is sprake van een duidelijke ver wijdering, een kloof die er sinds het eerste pausbezoek alleen maar breder op is geworden. Dat is opmerkelijk, want nog maar een paar decennia geleden behoorden de Amerikaanse rooms- katholieken tot de trouwste volge lingen van de Heilige Stoel. Dat is fundamenteel en blijvend anders geworden. De oorzaak daarvoor is uiteinde lijk, dat Amerikaanse katholieken niet langer een geïsoleerde groep vormen, maar volop zijn gaan deel nemen in de Amerikaanse samen leving. Tot de beginjaren '60 was dat anders. De katholieken in de VS (veelal afkomstig uit Ierland, Polen en Ita lië) vormden tot die tijd een gedis crimineerde minderheid van door gaans arme, minder goed geschool de mensen temidden van een pro testante meerderheid die het voor het zeggen had. Maar sinds de katholiek John Kennedy president werd, is dat beeld veranderd. Statistisch gezien hebben de Amerikaanse katholie ken van vandaag hogere inko mens, betere opleidingen en klei nere gezinnen dan hun protestant se medeburgers. Denken Die gewijzigde economische po sitie bracht ook culturele verande ringen met zich mee. Het hele den- BRUSSEL/LONDEN - De Britse minister van binnenlandse zaken Douglas Hurd heeft gisteren ge weigerd de uitlevering van 26 voet balvandalen aan België uit te stel len. De advocaten van de 26 had den daarom gevraagd in verband met de recente opstanden in twee Brusselse gevangenissen. De voetbalvandalen uit Liver pool, die in Brussel terecht moeten staan voor hun rol bij het drama in het Brusselse Heizelstadion op 29 mei 1985 waarbij 39 mensen om kwamen, zouden in de afgelopen nacht van Engeland naar het mili taire vliegveld Meisbroek bij Brus sel worden overgevlogen. Dat is echter niet gebeurd. Volgens de laatste berichten zullen de aange klaagde supporters in de loop van vandaag worden uitgeleverd. door Hans de Bruijn Volgens Hurd is er geen enkele reden om aan te nemen dat de voet balvandalen in de Belgische gevan genis niet veilig zouden zijn. Ook streden sinds de Tweede Wereld oorlog en bij tijden gevangen zat, werd verbannen en ter dood werd veroordeeld. Kim werd in 1980 na de staats greep van president Chun Doo Hwan uit de Zuidkoreaanse poli tiek verbannen. Hij werd ter dood veroordeeld op beschuldiging van het beramen van de opstand in Kwangju in mei 1980, die wreed werd onderdrukt door regerings troepen. De straf werd later gese poneerd. Kim kreeg in juni zijn po litieke rechten terug na drie weken gewelddadige straatprotesten in Seoul, waarna de regering vérgaan de concessies over democratische hervormingen deed. De Zuidkore aanse regering ging ermee akkoord Kim in zijn rechten te herstellen, directe verkiezingen te houden voor de opvolging van Chun en honderden politieke gevangenen vrij te laten om een eind te maken aan de onlusten. De gerespecteerde veteraan heeft niet gezegd of hij de kandi daat van de oppositie wil worden bij de presidentsverkiezingen en ken van Amerikaanse katholieken over zaken als seksualiteit en gezag moderniseerde, tot toenemende ongerustheid van Rome. In Time Magazine van vorige week staat een enquete, die duide lijk maakt hoe verlicht de Ameri- de Belgische minister van justitie Jean Gol heeft hun veiligheid ver zekerd. De opstanden in de gevangenis sen van Vorst en Sint-Gillis braken zondag en maandag uit, nadat be kend werd dat de 26 'hooligans' in pas opgeknapte, tamelijk luxueuze cellen in de gevangenis van Leu ven-Centraal het verloop van hun proces zullen mogen afwachten. Vorst en Sint-Gillis zijn twee van de meest verouderde gevangenis sen in België, waar volgens sommi gen middeleeuwse toestanden heersen. De gevangenissen zouden 100 tot 200 mensen meer bevatten dan waarop zij zijn berekend. De gevangenen klagen al lang over de toestanden in beide inrichtingen. Zondag kwam het tot een op stand in Vorst, en een dag later in Sint-Gillis. Beide muiterijen wer- verklaarde slechts dat hij met een reis door het land een mandaat van het volk wil verkrijgen. Kim Dae Jung onderhandelt sinds enige tijd met de voorzitter van de oppositie coalitie Herenigde Democratische partij, zijn rivaal Kim Young Sam, over wie het bij de verkiezingen in december gaat opnemen tegen de kandidaat van de regerende Demo cratische Gerechtigheidspartij DJP, voorzitter Roh Tae Woo. Bei de mannen hebben verklaard dat een oppositiekandidaat door over leg zal worden benoemd. Kim Dae Jungs bezoek aan Kwangju werd gezien als een be langrijke proef of hij nog de over tuigende spreker is en het persoon lijke charisma heeft om brede steun te krijgen onder de opposi tie-aanhang. Kims laatste bezoek aan Kwangju was in 1971, toen hij bij presidentsverkiezingen de uit dager was tegen ex-president Park Chung Hee. Kim verloor toen met 45 procent van de stemmen. Het jaar daarop schafte Park het direc te kiessysteem af en verving het door een kiescollege. kaanse katholieken geworden zijn. Enkele cijfers: maar 14 procent vindt dat abortus nimmer kan wor den toegestaan, 57 procent keurt het in sommige gevallen goed, en 27 procent is voor vrije abortus. Van de Amerikaanse katholie ken is 52 procent voorstander van den door de politie met geweld neergeslagen waarbij tientallen ge wonden vielen en voor miljoenen franken schade werd aangericht. In Leuven-Centraal werd gisteren gestaakt door de gevangenen uit protest tegen het beleid van justi tie. De belangrijkste advocaat van de 26 Liverpool-supporters, Livermo- re, deed daarom gisteren een laatste vergeefse poging uitleve ring te voorkomen. Maar Hurd, die steeds voorstander van uitlevering is geweest, liet zich niet ompraten. Wanneer het monsterproces te gen de 26 zal plaatsvinden is nog niet bekend, maar vermoedelijk zal dat pas in het komende voorjaar zijn. Tot die tijd blijven de verdach ten in Leuven ingesloten. Veel zal afhangen van de wijze waarop zo wel het Openbaar Ministerie als de ROME (AFP/AP) - Aldo Anghessa, een van de sleutelfiguren in het on derzoek van de Italiaanse justitie naar illegale wapenleveranties van de mijnenfabriek Valsella aan Iran, heeft zich gisteren uit eigen bewe ging bij de politie gemeld. Ook zouden er wapens zijn geleverd aan terroristische groepen in het Midden-Oosten en is de Siciliaanse mafia betrokken bij de zaak. Anghessa had aanvankelijk de benen genomen nadat hij lucht van het onderzoek had gekregen, maar hij had bij zijn vlucht uit een hotel in Bari een pak belastende docu menten achtergelaten, op basis waarvan de politie tientallen arres taties kon verrichten. Samen met directeur Ferdinando Borletti van Valsella zou hij onder meer de le veranties van mijnen aan Iran heb ben verzorgd. Volgens de Italiaanse pers is Anghessa, die zowel een Zwitsers als een Italiaans paspoort bezit, werkzaam geweest voor politie korpsen in beide landen. Over de reden waarom hij zich heeft aange geven, is nog niets bekend. Zou Anghessa de documenten niet met opzet hebben achtergelaten, vraagt iedereen zich af. Tenminste 32 verdachten, onder wie een vooraanstaande Italiaanse industrieel, zijn al gearresteerd, maar er lijken geen regeringsfunc tionarissen zoals in de Amerikaan se Iran-affaire bij betrokken. "Ons werk begint pas", zei pro cureur Augusto Lama. "We zijn in verschillende richtingen met het onderzoek bezig". Volgens Lama en andere justitiële onderzoekers betreft de affaire op de eerste vrouwelijke priesters, 53 procent van gehuwde priesters, en wil 76 procent dat gescheiden mensen in de kerk kunnen trouwen. Slechts 24 procent is tegen geboortebeper king, en 29 procent is tegen seks voor het huwelijk. Kortom: in al die zaken waar Ro me in de loop der jaren een vuist heeft gemaakt, denken de Ameri kaanse katholieken in meerder heid anders. Wat nu opmerkelijk is (en een probleem voor de Heilige Stoel) is dat deze dissidenten niet, zoals in zoveel andere landen, mas saal uit de kerk zijn gestapt. Ze zijn lid van de kerk gebleven, en zijn het rooms-katholiekë geloof als een soort lopend buffet gaan beschouwen: je haalt er uit wat je lekker vindt, en de rest laat je lig gen. Ter illustratie nog een onthul lend cijfer uit de Time-enquete: 93 procent van de Amerikaanse ka tholieken meent, dat het mogelijk is met de paus van mening te ver schillen en toch een goed katholiek te zijn. Rome heeft de afgelopen jaren op verschillende manieren gepro beerd dit vrije denken de kop in te drukken. Zo werden tijdelijk de bevoegdheden van aartsbisschop Raymond Hunthausen van Seattle ingeperkt, omdat hij te liberaal was. Professor Charles Curran van de Katholieke Universiteit van Ame rika werd de laan uitgestuurd, om dat hij een afwijkende seksuele ethiek doceerde, groepen nonnen werden met de banvloek bedreigd als zij niet de kerk-lijn inzake abor tus wilden steunen, en bisschop verdediging de zaak aanpakken. De voetbalsupporters zullen in België door hun eigen Britse advo caten verdedigd mogen worden. Aangezien de procestaai echter Ne derlands of Frans is - dat mogen zij zelf kiezen - zullen de Britse advo caten bjgestaan worden door Bel gische collega's, veertien in getal. Het gevolg hiervan is wel dat alle procesdocumenten eerst in het En gels vertaald zullen moeten wor den, een karwei dat enkele maan den zal duren. De voetbalvandalen wordt doodslag ten laste gelegd. Gewoonlijk wordt zo'n aanklacht door een jury-rechtbank behan deld. Maar door ingrijpen van justi- tie-minister Jean Gol werd de zaak overgeheveld naar een gewone, 'correctionele' rechtbank. Het ver schil is van belang: in het eerste ge val is de maximale straf de doodstraf (die in België nog bestaat en in feite neerkomt op levens lang), in het tweede geval acht tot tien jaar cel. De Britse verdachten zullen na een eventuele veroordeling hun straf in eigen land mogen uitzitten. Een speciaal verdrag daartoe is door België al ondertekend. plaats de levering van mijnen van uit Italië via Syrië aan Iran. Maar daarnaast werden er ook op grote schaal drugs en wapens Italië bin nengesmokkeld voor de Siciliaan se mafia en terroristen uit landen van het Middenoosten. In Italië zijn wapenverkopen aan landen als Iran, Iraq en Syrië verboden. De affaire begint op een moment dat de Italiaanse marine op het punt staat mijnenvegers te sturen naar de Golf om Italiaanse koop vaardijschepen en tankers te be hoeden voor het gevaar op Iraanse mijnen te varen. Gary Hart niet terug in race presidentschap WASHINGTON (AP) - Voormalig Democratisch presidentskandi daat Gary Hart heeft laten weten dat hij niet terugkeert in de race om het hoogste politieke ambt in de VS. Hart trok zich in mei uit de strijd om de Democratische nominatie terug vanwege een buitenechtelij ke relatie met een fotomodel. Er gingen onlangs geruchten, aange zwengeld door zijn vroegere cam pagneleider, dat de ex-senator zou willen terugkeren in de presidents race. Tijdens een interview van een uur op de Amerikaanse televisie maakte hij gisteren aan deze ge ruchten een einde. Tijdens het interview liet hij we ten dat hij tijdens zijn 29-jarige hu welijk inderdaad wel eens een slip pertje heeft gemaakt. Hij liet min of meer in het midden of zijn on trouw ook de relatie betrof met het fotomodel die zijn politieke loop baan heeft doorkruist. "Ik beging een ernstige fout. Ik had niet in het gezelschap van een vrouw mogen zijn die niet een vriendin van mij of mijn vrouw was. Ik had niet bij juffrouw Rice mogen zijn", zei Hart, die daaraan toevoegde dat hij met zijn onthul lingen niet verder wil gaan in de hoop dat de zaak nu is afgedaan Maar daarmee heeft hij het waar schijnlijk mis want 'juffrouw Rice' heeft haar wederwaardigheden met de politicus op schrift gesteld en is in onderhandeling met een omroep die haar verhaal a raison van 200.000 dollar wil kopen voor bewerking tot een film. pen werd opgedragen de banden met homoseksuele groepen door te snijden. Erg veel hebben die strafexpedi ties niet geholpen. Ook de beproef de taktiek van Rome om conserva tieven te benoemen op openvallen de hoge posities heeft van de Ame rikaanse katholieke kerk niet een minder recalcitrante groep ge maakt dan ze de afgelopen 20 jaar geworden is. Algemeen wordt in Amerika aan genomen, dat de paus zijn reis niet zal gebruiken om de tegenstellin gen verder aan te scherpen. Als er al harde woorden worden gespro ken, dan zal dat hooguit achter ge sloten deuren zijn, met name in Los Angeles waar de paus volgen de week met alle Amerikaanse bis schoppen vergadert. DDR-partijleider Honecker (links) en de Westduitse bondskanselier Kohl rechtsdrinken een glas champagne op de ondertekening van overeenkomsten tussen de beide landen. (foto ap» Leden van de Nationale Organisatie voor Vrouwen in de Verenigde Staten trokken gisteren in Washington de straat op naar aanleiding van het komende bezoek van de paus aan hun land. Op spandoeken hielden zij de paus de boodschap voor dat vrouwenrechten en mensenrechten hetzelf de zijn. (Foto ap»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5