Akkoord over ruimtevaartexpo Noordwijf
Dagverpleging ligt goed
'Rijk zullen we er niet van worden
Bouw Space Center kost 2,2 miljoen - opening naar verwachting in 1989
Gevel bar in
puin gereden
Bij lichte operaties zelfde dag nog naar huis
PAGINA 14
W III
LJ1AISDAG
NOORDWIJK - Er komt
een ruimtevaartexpositie
met een bezoekerscentrum
op het Estec-terrein in
Noordwijk. Het ruimte
vaart-onderzoekcentrum
Estec en de stichting tot
vestiging van het Noord-
wijk Space Center hebben
daarover overeenstemming.
In juli van het volgend jaar gaat de
eerste paal de grond in en nog vóór
het zomerseizoen van 1989 worden
de poorten geopend. Dat maakten
vertegenwoordigers van Estéc en
de stichting gisteravond bekend.
Het is de bedoeling dat een 2500
vierkante meter groot semi-prefab
gebouw wordt neergezet aan de
Zwarteweg of op de hoek van de
Zwarteweg en de Keplerlaan in
Noordwijk. De bouwkosten van
het pand worden geschat op 1.8
miljoen gulden, terwijl voor de in
richting ervan nog eens 400.000
gulden op tafel moet worden ge
legd.
De accommodatie biedt onder
dak aan een permanente expositie
over de ruimtevaart. De tentoon
stelling zal geregeld worden geac
tualiseerd, zodat de bezoekers zich
op de hoogte kunnen stellen van
de jongste ontwikkelingen in de
ruimtevaart.
In het centrum worden ruimten
ondergebracht waarin de bezoe
kers door middel van videobeel
den en radio-uitzendingen direct
lanceringen kunnen meemaken of
contact kunnen maken met satel
lieten. Bovendien heeft Estec zich
bereid verklaard de onderzoek
ruimten van het Estec-gebouw
meer toegankelijk te maken voor
bezoekers. Zo worden bepaalde
ruimten voorzien van een glazen
wand, zodat de onderzoekers tij
dens hun werk kunnen worden ga
degeslagen zonder dat zij hiervan
last ondervinden.
Haalbaar
Het initiatief om in Noordwijk
een permanent ruimtevaart-expo
sitiecentrum te stichten is ruim
twee jaar geleden genomen door
drie leden van de Noordwijkse ge
meenteraad. Aanvankelijk was het
de bedoeling een centrum te bou
wen in de Noordduinen, maar dit
stuitte op veel bezwaren van na
tuurbeschermingszijde. Terwijl de
initiatiefnemers op zoek waren
naar een betere locatie, maakte Es
tec duidelijk wel belangstelling te
hebben voor samenwerking.
De deelname van Estec in het
project is beperkt. Dit Nederlandse
onderdeel van de European Space
Agency (ESA) levert de grond,
mankracht en tentoonstellingsma
teriaal. De exploitatie van het cen
trum is in handen van de nog op te
richten stichting tot exploitatie
van het Noordwijk Space Center.
De benodigde 2,2 miljoen gulden
denkt de stichting voor de helft te
verkrijgen door leningen. Voor de
resterende 1,1 miljoen gulden wor
den sponsors gezocht en worden
de subsidiepotjes van de overheid
aangespoken. R.P. Dessing, een
van de initiatiefnemers, verwacht
niet dat het vinden van sponsors
problemen oplevert. De nog op de
richten Raad van Toezicht van de
stichting gaat zich hiermee bezig
houden. In die raad nemen, naast
ex-president-directeur van de
KLM, S. Orlandini, binnen- en bui
tenlandse 'topmensen' zitting. De
sponsors worden daarom in alle
Europese landen gezocht. Dessing:
"De stichting is met Estec overeen
gekomen dat we gebruik mogen
maken van het logo van de ESA.
Dat zal het vinden van sponsors
aanmerkelijk vereenvoudigen".
De exploitatie van het centrum
is, daar gaan de initiatiefnemers
vanuit, sluitend. Een studie heeft
uitgewezen dat er jaarlijks ten min
ste 100.000 bezoekers mogen wor
den verwacht. In werkelijkheid ligt
dit aantal waarschijnlijk veel ho
ger, omdat bij voorbeeld de dagjes
mensen nog niet zijn meegeteld.
Uitgaande van 100.000 bezoekers
en een entreeprijs van 6,50 voor
volwassenen en 4,50 gulden voor
kinderen is het centrum winstge
vend. De verkoop van allerlei sou-
veniers moet de inkomsten nog
verder verhogen.
Estec
De Nederlandse afdeling van de
ESA heeft er bewust voor gekozen
niet mee te betalen aan de tot
standkoming van het centrum en
ook de financiële exploitatie over
te laten aan de stichting. Neder
land neemt in vergelijking met de
andere Europese deelnemers aan
het European Space Agency een
belangrijke plaats in. Estec heëft
de meeste werknemers van alle
ESA-vestigingen.
Volgens H. Graf, medewerkster
public relations van Estec, kijken
de andere landen al af en toe met
scheve ogen naar Nederland. De
ESA-collega's zouden naar haar
mening wellicht niet bereid zijn
mee te werken als de ESA hiervoor
veel geld zou moeten investeren.
Overigens moeten de veertien
ESA-partners formeel nog toe
stemming geven voor de samen
werking tussen Estec en de Stich
ting tot Oprichting van het Noord
wijk Space Center. Graf verwacht
hierbij evenwel geen problemen.
De grond, waarop de Estec-ge-
bouwen staan, is eigendom van de
Kroondomeinen. Estèc moest
daarom eerst toestemming krijgen
van de domeinen om een deel van
het terrein door te verhuren aan
derden. Die toestemming is inmid
dels verkregen.
Bij vestiging van het centrum
langs de Zwarteweg, moet de ge
meente Noordwijk haar medewer
king verlenen omdat het parkeer
terrein dan op Noordwijks grond
gebied wordt aangelegd. Het is de
bedoeling een terrein voor 100 au
to's aan te leggen. De bussen wor
den op het Estec-terrein gepar
keerd.
Thema's
De expositie, die volgens Estec
en de leden van de stichting een
duidelijk educatief karakter heeft,
is onderverdeeld in vier thema's.
Met foto's, schaalmodellen en an
der archiefmateriaal wordt de ge
schiedenis van de ruimtevaart be
licht. De eerste Spoetnik, de eerste
mens in de ruimte en de opbouw
van de ruimtevaarttechnologie
wordt in dit onderdeel van de ten
toonstelling belicht.
Ook de Europese ruimtevaartac
tiviteiten worden uitvoerig uit de
doeken gedaan. Door het vertonen
van videobeelden van de onderzoe
ken die bij Estec worden uitge
voerd, wordt de rol van deze in
Noordwijk gevestigde ruimte-
vaartorganisitie belicht. Tegelij
kertijd wordt vooruit gekeken en
uiteengezet welke mogelijkheden
er in het verschiet liggen.
Het vierde thema van de ten
toonstelling wordt gevormd door
allerlei voorwerpen die onze sa
menleving aan de ruimtevaart te
danken heeft. De tentoongestelde
voorwerpen variëren van een Te-
falpan tot astronautenvoeding en
van klitteband tot geavanceerde
computerapparatuur.
Het materiaal waarmee de ten
toonstelling wordt ingericht, is ten
dele afkomstig van Estec. De
Noordwijkse ruimtevaartorganisa
tie ontvangt geregeld bezoekers en
heeft daarom verspreid over de ge
bouwen ruimtevaartobjecten uit
gestald staan.
VOORHOUT - Een 21-jarige
Voorhoutenaar heeft in de
nacht van zondag op maandag
de voorgevel van een bar/slijte
rij aan de Jacoba van Beieren-
weg in zijn woonplaats in puin
gereden. Dat is duidelijk ge
worden toen de man zich gis
termiddag meldde bij de poli
tie.
De man zei zo geschrokken te
zijn van de aanrijding, dat hij
doorreed. Een woordvoerder
van de politie deelde mee dat er
'vermoedelijk wel drank in het
spel is geweest'. Een alcohol
controle had evenwel geen zin
meer, daar er al teveel tijd ver
streken was. Omdat de man
zich binnen 24 uur meldde, is
tegen de Voorhoutenaar geen
proces-verbaal opgemaakt. De
schade aan de bar/slijterij zal
vergoed worden door de verze
keringsmaatschappij van de
Voorhoutenaar.
Een artistieke impressie i
gebouwd.
i het Noordwijk Space Center dat op het Estec-terrein i
Meisje verkracht
in Sassenheim
SASSENHEIM - Een 15-jarig meis
je uit Sassenheim is zondagavond
omstreeks 23.00 uur verkracht in
het park Rusthof ter hoogte van de
Hoofdstraat in haar woonplaats.
Zij werd door een man onder be
dreiging van een mes naar het park
gevoerd.
Het meisje deed diezelfde avond
nog aangifte van de verkrachting.
'Gistermiddag werd zij nogmaals
verhoord omdat ze zondagavond te
verward was om het hele verhaal te
vertellen. Van de dader ontbreekt
elk spoor. Getuigen worden ver
zocht contact op te nemen met de
politie in Sassenheim (02522-
12048).
GORDEL NIET OM - Bij een drie
uur durende verkeerscontrole op
het dragen van autogordels in Al
phen zijn gisteren 29 processen-
verbaal uitgedeeld. De politie post
te ditmaal aan de Zegerbaan en op
nieuw aan de Goudse Schouw.
Organisator jaarlijkse paardenmarkt Van der Krogt:
VALKENBURG - Neerlands oudste paarden
markt wordt morgen weer in Valkenburg ge
houden. Het evenement trekt uit de wijde om
geving ieder jaar veel belangstellenden. Som
migen kopen, daadwerkelijk een paard of po
ny, maar de meesten komen alleen kijken en
sfeerproeven. De andere evenementen in het
Rijndorp maken de markt namelijk tot een
echt dorpsfeest.
"Eigenlijk is de feestvreugde in het dorp
gek", meent mede-organisator Frans van der
Krogt. "Normaal gesproken is een Valkenbur
ger niet zijn woning uit te krijgen. Maar als de
'mart' in beeld komt, is iedereen opeens aan
spreekbaar om te helpen. De mensen krijgen
dan echt de kriebels. Er wordt al maanden
naar toe geleefd. Nog meer dan Koninginne
dag, maar dat is ook logisch omdat dit feest
r enkele duizenden bijna een hele week duurt".
Volgens Van der Krogt is het echt een feest
voor het eigen dorp. "Toen ik hier indertijd
kwam wonen had ik zo mijn twijfels. Maar als
je eenmaal die paardenmarkt en de activitei
ten daarom heen hebt meegemaakt, ben je ver
kocht. Dan voel je je pas echt Valkenburger.
Dat gaat zo met alle nieuwe inwoners. Althans,
wanneer je op de dag van de paardenmarkt
ook je huis uitgaat".
Om alle inwoners van het dorp bij de feeste
lijkheden te betrekken, wordt gekozen voor
activiteiten waaraan zoveel mogelijk mensen
kunnen meedoen en van kunnen genieten.
Geen specialistische individuele activiteiten,
maar juist ouderwetse volksspelletjes. Rings
teken, kruiwagenraces, prijsschieten, kuipjes-
steken, stoelendans en optochten zijn dan ook
vaste en succesvolle onderdelen van de feest-
week, die wordt georganiseerd door de Oranje
vereniging.
Hoogtepunt is ieder jaar de paardenmarkt.
Het verkopen van paarden en pony's is allang
niet meer de drijfveer achter de markt. Om het
beeld van een volle markt te krijgen, worden
paardenhandelaren en ruitervereniging ge
vraagd hun dieren mee te nemen. Een premie
van enkele tientjes per paard moet daarbij hel
pen. Vorig jaar telde de mart ongeveer 75 paar
den.
"De mensen komen van heinde en verre
naar de markt. Ik denk dat we ons inwonertal
van 3000 mensen morgen verdubbelen", schat
Van der Krogt de belangstelling. "Rijk zal Val
kenburg er echter niet van worden. Ik zie wel
enkele vreemde klanten hier in de super
markt, maar veel is het niet. Ook de horeca zal
geen grof geld verdienen, omdat we nauwe
lijks horeca hebben. Terrasjes zijn er bij voor
beeld niet. Alleen sporthal Dc Terp pikt een
graantje mee met het openen van een con
sumptietent. Ook de Harmonie heeft zo'n tent,
waardoor ze de verenigingkas wat kunnen
spekken".
toekomst een belangrijke zaak voor
de ziekenhuizen?
Dr. Otto: "Laat daarover geen
onduidelijkheid bestaan. Eén dag
opnemen in het ziekenhuis kan al
leen maar als de ingreep gering is.
Dus poliklinische. Een patiënt die
een buikoperatie moet ondergaan,
zal nooit op de dagverpleging kun
nen worden opgenomen, omdat de
nazorg veel te veel vereist. De ver-
pleegduur bij ons is toch al aan de
korte kant. Het Elisabethzieken-
huis zit zelfs duidelijk onder het
landelijk gemiddelde. De dagver
pleging heeft op die cijfers geen in
vloed. Ze worden gescheiden ge
houden. Voeg je ze bij elkaar, dan
zal de verpleegduur nog verder da
len. Voor de werkdruk is dat niet
gunstig. De verpleging is een stuk
intensiever dan wanneer je de pa
tiënt de ene dag opneemt, de twee
de dag behandelt en de derde dag
naar huis kan laten gaan".
Directrice Vollebregt: "We bie
den, voor wat de Leidse regio be
treft, wat nieuws. Hierdoor kom je
wat meer in de belangstelling te
staan. Zo links en rechts hoor je
dat andere ziekenhuizen er even
eens over praten. In welk stadium
zij verkeren, nee, dat weet ik niet
precies".
Aantrekkelijk
De dagverpleging wordt door
drie verpleegkundigen bemand.
Marca de Jong verwoordt waarom
de nieuwe afdeling zo aantrekke
lijk is voor de verpleegsters: "Je
krijgt met veel specialismen te ma
ken. Dat vinden wij leuk. Daar
moet je overigens wel enige erva
ring voor hebben opgedaan op di
verse afdelingen in een ziekenhuis.
En voor ons is het natuurlijk een
uitdaging om iets op te zetten dat
geheel nieuw is".
- komen dezelfde geluiden. Dag
verpleging is bekend, alleen geïn
tegreerd in de bestaande afdeling.
Hierin komt verandering, vertelt
directeur H. Sissingh. Rijnoord
breidt volgend jaar april of mei uit.
Aan het ziekenhuis wordt een vleu
gel gebouwd die bestemd is voor
de poliklinieken. Hierin zal ook
een aparte afdeling voor dagver
pleging worden ondergebracht.
Sissingh verwacht dat die afdeling,
met maximaal acht bedden, eind
volgend jaar in gebruik kan wor
den genomen.
In het Elisabethziekenhuis werd
er al jaren gesproken over een ei
gen vleugel voor dagverpleging.
Ruimte ontbrak echter. Maar toen
de afdelingen gynaecologie en ver
loskunde moesten worden samen
gevoegd kwam die ruimte wel vrij.
Begin van dit jaar werd een com
missie in het leven geroepen die de
opdracht kreeg de zaak voor te be
reiden. Nu is het zo ver.
Voor welke patiënten is de dag
verpleging er?
Zuster A. Vollebregt, verpleeg
kundig directrice: "Voor patiënten
die geen nachtje hoeven over te
blijven. De patiënt komt hier 's
morgens vroeg (half acht) nuchter
aan, wordt geopereerd en mag, als
alles goed is, tussen vijf en zes uur
naar huis. De specialist en de nar-
cotiseur zullen dat bepalen".
De gynaecoloog dr. C. Otto - hij
maakte deel uit van de voorberei
dingscommissie - vult aan, dat de
patiënt dat zelf ook naar huis moet
willen. Als hij of zij of de ouders
van een kind aangeven liever een
nachtje over te blijven, dan is dat
geen enkel punt en wordt daaraan
gehoor gegeven. 1
Leeftijd
Iedere specialist in het Elisa
bethziekenhuis kan, als de (chirur
gische) ingreep dat toelaat, zijn pa
tiënten naar de afdeling dagverple
ging dirigeren. De keel-, neus- en
oorarts, de gynaecoloog, de lon
garts, de plastische chirurg en de
chirurg orthopedie. De leeftijd van
de patiënten ligt tussen de 1 en 55
jaar. Jongere kinderen worden op
de kinderafdeling verpleegd. Over
de grens van 55 jaar zegt dr. Otto:
"Bij patiënten die ouder zijn, kun
je sneller moeilijkheden verwach
ten. We moeten daar nog ervaring
mee opdoen. Als blijkt dat het wat
ouder kan, dan gaat die leeftijds
grens gewoon wat omhoog".
Dagverpleging. De overheid sti
muleert het, vertelt zuster Volle
bregt. "Maar we voldoen nu ook
aan de behoefte van de patiënt. De
vraag om 's ochtends te worden ge
holpen en tegen de avond weer
naar huis te kunnen, was groot.
Daarop is onze gedachte gebaseerd
dat we de zaak over drie maanden
zullen moeten uitbreiden naar vijf
tien bedden. Hetzelfde beeld heb
ben we trouwens gezien bij de zie
kenhuizen die al langer met zo'n af
deling draaien en waar wij op be
zoek zijn geweest. Wat ons betreft
is die uitbreiding geen punt. Het
eerste gedeelte van de vleugel staat
leeg en kan zo in gebruik worden
genomen".
De dagverpleging ontving giste
ren de eerste drie patiënten. Van
daag waren dat er vijf. Kinderen,
vrouwen en mannen door elkaar.
En dat gaat ook op voor de ingre
pen. Niet de ene dag alleen maar
amandelen en de volgende dag uit
sluitend vrouwen. Iedere specialist
met patiënten die binnen een dag
naar huis kunnen, maakt daarvan
melding bij de afdeling.
Invloed
Het invoeren van de afdeling
heeft, aldus directrice Vollebregt,
geen invloed op het totale zieken-
huisgebeuren. "We leveren geen
bedden in", legt ze uit, "terwijl er
voor de operatiekamers ook niets
verandert. Voor de nieuwe afde
ling hebben extra verpleegkundi
gen mogen aantrekken".
Wordt de dagverpleging in de
LEIDERDORP/LEIDEN/AL
PHEN - Succes lijkt verzekerd.
Het Leiderdorpse Sint Elisabeth
ziekenhuis verwacht dat de nieuwe
afdeling dagverpleging - gisteren
in gebruik genomen - over drie
maanden al moet worden uitge
breid. Het aantal bedden (nu acht
en een kinderkamer) zal dan vijf
tien bedragen.
door
Jan Westerlaken
De verpleegkundigen Anneke VerschoorMarca de Jong t
bergen. Naast hen verpleegkundig-directrice A. Vollebregt ei
Het verschijnsel dagverpleging.
Echt nieuw is dat niet voor Leiden
en omgeving. Jaren geleden begon
het Diaconessenhuis er al mee. Al
leen verblijven de patiënten op de
gewone afdeling. Wat wél nieuw is,
is dat het Elisabethziekenhuis een
hele aparte vleugel voor die dag
verpleging heeft ingericht. In Ne
derland zijn er maar een paar zie
kenhuizen die dit ook kunnen zeg
gen.
Het Diaconessènhuis kent het fe
nomeen dus al. Het Academisch
Ziekenhuis in Leiden meldt dat dit
15 september met dagverpleging
begint. De afdelingen keel-, neus-
en oren, heelkunde, urologie, gy
naecologie, kindergeneeskunde en
maag-, darm- en leverziekten zul
len de eerste paviljoens zijn waar
dagverpleging wordt ingevoerd.
Van een aparte afdeling, zo liet
woordvoerder Pieter van Dam we
ten, kan nu nog geen sprake zijn.
Zodra de nieuwbouw van het zie
kenhuis een feit is, wordt dagver
pleging wel een op zichzelf staande
afdeling. "Maar", voegt Van Dam
er direct aan toe, "dan praten wel
wel over 1994".
Eind 1988
Uit Alphen - ziekenhuis Rijnoord
Dagverpleging
DINSDAG 8 SEPTEMBER
Hillcgom
tafeltennistoernooi in
S.D.O-clubgebouw, 19.30
Katwijk
klaverjassen en jokeren bij
wijkvèr. Koestal in Het Tref
punt om 20.00 uur; in Tripo-
dia om 20.15 uur; bij de inva
liden ontspanningsver. in
Zwanenburg om 20.00 uur
Leiden
introductieavond van de
Leidse Werkgroep Homose-
xualiteit voor mensen die
nog nooit bij de LWH zijn ge
weest, Langegracht 65, 20.00
oecumenisch avondgebed
in de Oud-katholieke kerk,
Zoeterwoudse singel, 19.00
tot 19.30 uur.
Noordwijk
zitting ombudsteam PvdA
in De Kuip. 19.30 uur.
sport en spel voor jonge-
Noordwijkerhout
in kader van Oranjefees
ten: 19.00 uur, muzikale
rondwandeling vanaf Mun-
nekewey; 20.00 uur, klaver-
jaswedstrijd in het Victor-
huis; 19 30 uur, start Oranje
loop nabij de Witte Kerk;
21.00 uur, etalage-wedstrijd.
Valkenburg
lampionnenoptocht vanaf
het Lambrechtsveld, 20.30
Alphen
samenkomst interkerkelij
ke stichting In de Rechte
Straat, Christelijke Gerefor
meerde kerk, Grijpenstein-
straat 14, 19.30 uur.
Hillegom
simultaan-schaken in Ho
tel Flora, 20.00 uur
Op den
den ontspanmngsï
ÏO.O'O en 17.00 uu
Brink
bijeenkomst van platte
landsvrouwen in Tripodia,
Hoornesplein, 10.00 uur.
knutselen in het Witte
Hek, Stadhoudersdreef,
14.00 uur.
disco in De Mijlpaal, Cleyn
Duinplein, vanaf 19.00 uur.
schrijfavond van Amnesty
International, Vredeskerk,
19.00 tot 20.00 uur.
zomerfeest bij Overduin in
de Sint Janshock, 20.00 uur.
disco in Zwanenburg,
Leiden
orgel-lunchpauze-concert
door Marijke van Klaveren in
de Hooglandse kerk, 12.30
spreekuur verkeersveilig
heid, Stadsbouwhuis, Lange
gracht 72, 10.30 tot 12.00 uur.
Leiderdorp
informatie-ochtend cur
sussen voor werklozen in De
Werkwijzer, Bernhardstraat
3, 10.00 tot 12.00 uur.
het
Noordwijk
biljarten voor AAW/WA-
O'ers van 13.00 tot 18.00 uur,
knutselmiddag voor de
jeugd om 14.00
JOIN-centrum, Weteringka-
wandeling door de staats
bossen en -duinen o.l.v. een
gids, 10.00 uur, manege
Meeuwenoord, Northgo-
Noordwijkerhout
in kader van Oranjefees
ten: jeu de boules op binnen
plaats Puyckendam, 9.00
uur; tonknuppelen voor he
ren om 9.00 uur, voor dames
en kinderen om 10.00 uur,
speelweide 'De Boekhorst'
wielerwedstrijden; ama
teurs, 13.30 uur; jeugdwed
strijd voor 14-jarigen met li
centie, 15.00 uur; ronde van
Noordwijkerhout, 15.45 uur.
ringsteken op de fiets v
Valkenburg
paardenmarkt rondom de
Ned. Hervormde Kerk van
06.00 tot 12.00 uur.
