Ruud van Hemert verbouwt
Belgisch klooster voor film
Nieuwe Nyos-ramp in Kameroen zou een schandaal zijn
'Honneponnetje' volgend jaar met Pasen in de bioscoop
PAGINA 34
EXTRA
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1987
Ruud van Hemert is in
België bezig met de
opnamen voor zijn nieuwe
speelfilm
'Honneponnetje'. Hoewel
de succesvolle
Nederlandse regisseur in
zijn rolprent tegen heel wat
heilige huisjes aanschopt
en ondermeer de
katholieke kerk op de
korrel neemt, krijgt hij van
die kerk alle medewerking.
Zo mag hij een klooster
gebruiken als decor voor
zijn 'romantische
liefdesfilm met komedie
kanten'.
De Nederland
se actrices Josefine
Peper en Greet
Groot in nonnen-
habijt voor de op
namen van 'Hon
neponnetje'. 'Dat
zijn echte nonnen
dat zie je meteen
zegt een Belgische
bezoekster op de
set, waarop regis
seur Ruud van He
mert (foto onder)
er nauwlettend op
toeziet dat alles
precies gaat zoals
hij het wil. (foto-s
GPI»-
derland een soort levenskunst is. Ner
gens chagrijnige gezichten, de nonnetjes
hier lopen de hele dag te lachen en heb
ben plezier in hun leven. Heel wat anders
dan onder Gijsen of Simonis in Neder
land. Zes mensen hebben zich bezig ge
houden met het zoeken van de juiste lo-
katie. We hebben alle kloosters in Neder
land en Belgie bekeken, dit hier was de
laatste plek, maar wel de meest optimale
en met onvoorstelbare medewerking".
V eiligheidshelmen
De regisseur spoedt zich weer naar zijn
stek bij de camera. Nonnen met gele vei-
ligheidshelmen op lopen door de met
puin en zand bezaaide gang. Een veran
dering in de originele tekst is voor Van
Hemert aanleiding de scene over te laten
draaien. Hij werkt enorm geconcen
treerd en verwacht dat ook van alle ande
re betrokkenen.
..Dit is echt een van prima ploeg. Onge
looflijk kameraadschappelijk, enorm be
trokken. maar aan de andere kant lachen
we ook heel wat af. Deze mensen werken
echt allemaal fantastisch, zoiets heb ik
nooit eerder meegemaakt. Daarnaast is
alles door vooral mijn kompaan Jos van
der Linden beter georganiseerd dan ooit.
Hij bemoeit zich met alles, ik alleen maar
met regisseren. Ideaal, die samenwer
king".
„We zijn nu net anderhalve week van
de in totaal acht draaiweken bezig en nu
al doodmoe, maar we zetten door. Eén
dag hebben we van 's ochtends zes tot 's
nachts elf uur aan eén stuk gedraaid
Doodvermoeiend, maar iedereen bleef
doorgaan. Ik weet niet precies hoe ik
daar op moet reageren, na afloop heb ik
iedereen mijn excuses aangeboden".
„Ik werk altijd zo enorm geconcen
treerd omdat ik het allerbeste wil. In een
verhaal waarin grappen voorkomen valt
niet te sjoemelen, dan gaat het mis.
Kneuterigheid werkt niet. Het is echt
heel moeilijk een zo gecompliceerd ver-
]iaal in deze korte draaitijd te realiseren,
maar ik eis dat gewoon. Niet aleen van
mezelf maar van iedereen".
De regie-assistent roept de acteurs op
de set. Hans Man in 't Veld als de vader
van Honneponnetje, Marijke Merckens
als haar moeder en Nora Kretz als moe
der-overste. De camera loopt, een van de
spelers vergist zich en enkel en alleen
voor dat ene woordje laat Ruud van He
mert de opname stoppen. De scene
wordt opnieuw gedraaid, Van Hemert
wil niet sjoemelen.
Seminaire de Bonne-Esperance in
Vellereille-Les Brayeux is een door
nonnen gerund jongensinternaat
onder de rook van de Belgische stad
Mons, op een paar kilometer van de
Belgisch-Franse grens. Een oase
van rust in deze vakantieperiode, de
leerlingen hoeven pas begin sep
tember de schoolbanken weer in.
wordt bediend door de Brusselaar Willy
Stassen, een van de vele Zuiderburen die
.zijn ingehuurd om Van Hemerts eerste
zelf geproduceerde speelfilm te realise
ren. Ruud van Hemert heeft met Jos van
der Linden een eigen filmmaatschappij
opgericht: Twoclip. „Honneponnetje" is
hun eerste productie. Een film die met
Pasen '88 in de bioscoop komt en waar
van de distributie in handen is van Can
non, wat een wereldwijde verspreiding
in zal houden.
Spannend
„Honneponnetje" is het verhaal van de
vijftienjarige dochter van een rijke bank
directeur. Het meisje is door haar ouders
in een door nonnen bestierd internaat
ondergebracht. Met nog heel wat meer
brave dochters van rijke ouders wordt
Honneponnetje ver gehouden van de
verderfelijke buitenwereld, zo ver dat
door Hein Kropman
Er stappen nu enige ouders door de ver
trekken en de tuin, het aanmelden van
nieuwe leerlingen is begonnen. Op de
parkeerplaats van het internaat, geves
tigd in een klooster waarvan de oudste
delen uit de dertiende eeuw stammen,
staan opvallend veel auto's met Neder
landse nummerborden en het Waals van
de nonnen wordt vaak overstemd door
veel noorderlijke accenten.
Een gedeelte van het Seminaire de
Bonne-Esperance dient als decor voor
Ruud van Hemerts nieuwste speelfilm
„Honneponnetje". Van Hemert. de man
achter kassuccessen als „Schatjes" en
„Mama is boos" heeft deze plek uitgeko
zen als de meest ideale lokatie vóór zijn
nieuwe produkt, waarvan het verhaal
zich voor een groot deel in een klooster
afspeelt.
Nederlandse actrices als Nora Kretz.
Annette Nijder, Linda Krijgsman. Josep
hine Peper en Greet Groot zijn door de
kleedsters zo perfect in het nonnenhabijt
gestoken, dat het moeilijk is om de „nep-
nonnen" van echte te onderscheiden
Een Belgische madame heeft het er
moeilijk mee. „Dat zijn echte nonnetjes,
dat zie je meteen", zegt ze tegen haar be
geleider als de rondgang door het inter
naat langs de filmlokatie voert. Goed
fout natuurlijk, want het bedoelde kwar
tet nonnetjes zit te wachten op de volgen
de opname.
Een ruime gang in het carré-vormige
gebouw is door de decorploeg voor
„Honneponnetje" omgebouwd tot een
halve ruïne. Een laag zand op de grond,
neergestort puin in de hoek. Met water
verf zijn de al verweerde muren van het
klooster nog grauwer en kleurlozer ge
maakt.
Regisseur Ruud van Hemert zit in een
hoek van de gang, naast de camera die
iets over sex nooit door de dikke inter
naatsmuren naar binnen is gekomen.
Honneponnetje merkt dat het bestaat als
ze iets heel spannends leest in een clan
destien boekwerkje en daar, onbevangen
als ze is, vragen over gaat stellen aan
moeder-overste.
Op zoek naar dat wat Liefde is. klimt
het meisje uit het raam van het internaat
Ze verruilt haar schooluniform voor we
reldser kledij en wordt bijkans constant
bejegend door hijgerige manspersonen,
die wel van wanten en sex weten. Honne
ponnetje snapt in haar pure onschuld
echt niet wat er allemaal aan de hand is.
Ze is op zoek naar de Grote Liefde en ter
wijl zij onbevangen door het leven stapt,
gebeuren er om haar heen de meest wil
de en onwaarschijnlijke dingen. Haar ou
ders en de kloosternonnen denken dat
hun oogappeltje ontvoerd is en schake
len de politie in. Misverstand op misver
stand natuurlijk, tot het moment suprè
me, als Honneponnetje in de armen van
haar vriendje Harry voor het eerst de
Liefde beleeft.
Honneponnetje wordt gespeeld door
Nada van Niedochter van cineast Rene
van Nie. Toevaldie die uitverkiezing
Ruud van Hemert: „Ja, echt toeval. Na-
da is echt de allerbeste van al de 7000
meisjes die ik voor deze rol heb gezien.
Ik was op zoek naar .Het meisje uit mijn
dromen', absoluut ongecompliceerd,
puur en zonnig en niet kapot te krijgen
Na een oproep zijn er in totaal zo'n 7000
jonge vrouwen verschenen. Geloof me.
ik heb in die tijd echt alle meiden van Ne
derland gezien. Uiteindelijk zijn er twee
overbleven die beiden heel goed waren.
Nada is het geworden en dat ze de doch
ter is van een collega-filmer is puur toe
val".
„Mijn Honneponnetje moet iets heb
ben van Audrey Hepburn in „Roman
Holiday", onschuldig, romantisch, de
fantasie van een oude man als ik", zegt
Van Hemert grinnikend. „Om haar heen
lopen allerlei rare mensen die ergens
voor staan, maar het meisje straalt aan de
ene kant zo'n onschuld uit en aan de an
dere kant is ze ongewild zo verleidelijk
en sexy. dat iedereen op een vreselijke
manier in de war raakt als hij met haar in
aanraking komt".
Heilige huisjes
Van Hemert kennende zal hij ook in
deze film weer heel wat heilige huisjes
omver halen. Ouderlijk gezag, verdron
gen en verwrongen emoties, het katho
lieke geloof - alles wordt in en door
„Honneponnetje" pootje gehaakt.
„Het is gewoon een romantische lief-
desfilm met komedie-kanten. Ja. er
wordt tegen heel wat zaken aangeschopt,
dat kan ik nu eenmaal niet laten, maar ik
wil toch ook ontroerende dingen laten
zien. anders is het voor mij niet interes
sant", zegt Van Hemert.
„De aanleiding voor dit verhaal? Ge
woon mijn idee omtrent romantiek, mijn
idee omtrent erotiek en sexualiteit. Mijn
droomwereld met daarin mijn droom-
meisje. In twee maanden had ik het con
cept staan, daarna ben ik aan het scena
rio begonnen. Acht versies heb ik daar
van geschreven, wat ik nu gebruik is echt
helemaal uitgewerkt. Tot in detail. De
plaats van de camera, spelers, dialogen,
op tekeningen is alles exact vastgelegd
en ik wil geen letter anders horen. Mijn
tekst moet zó uitgesproken worden, an
ders gaat het over. Niet dat ik zo'n bril
jant dialoogschnjver ben, maar wat nu in
het scenario staat is echt helemaal door
dacht en uitgewerkt".
Schoppen tegen de katholieke kerk
in een decor dat je van diezelfde kerk
hebt losgepeuterdWas het niet moeilijk
medewerking te krijgen?
Van Hemert: „Helemaal niet. Ik heb al
le medewerking gekregen. Ik merk dat
katholiek ziin hier veel meer dan in Ne-
Ruud van Hemert: 'Ja, er wordt weer tegen heel wat zaken aangeschopt.
Dat kan ik nu eenmaal niet laten (Foto gpd>
augustus was het een jaar ge- natuurlijk mogelijke verklaring, niet ge- 'A. g Nyos-meer. kwamen op 15 augustus 1984 Duke-universiteit, bracht meer d
- r^9niQcn9' ïimnAiAoan ovnark ,n rhW ^slfvr.r.r hft pprst Passen vrii. Voor zover half ïaar door bil 37 van de 50 m
Op 21 augustus was het een jaar ge
leden dat uit één van de vele meren
in de Westafrikaanse staat Ka
meroen plotseling een dodelijk gas
vrijkwam. In omliggende dorpen
vonden bijna 1.600 mensen en dui
zenden stuks vee een even wisse als
stille dood. Aanvankelijk dacht men
aan vrijkomend vulkanisch gas, om
dat het gebied heel vroeger rijk was
aan werkende vulkanen. Onderzoek
gedurende het afgelopen jaar toon
de aan dat vulkanisme waarschijn
lijk niet de oorzaak was van deze
ramp.
door Ben Apeldoorn
Toen de omvang van de ramp tot de
buitenwereld was doorgedrongen start
ten onderzoekers, een uitgebreide speur
tocht naar de mogelijke oorzaak. Omdat
het gebied van oorsprong vulkanisch
was, werd de ene vulkanoloog na de an
dere om zijn of haar mening gevraagd
De uiteindelijke oorzaak leek diep on
der de aarde te liggen. Het Nyosmeer
markeert een oude geërodeerde en met
water gevulde vulkaankrater. Daarom
konden vulkanologen ook maar eén
plausibele verklaring voor de catastrofe
geven: door een plotselinge verandering
in de bodemstructuur onder het diepe
meer waren grote hoeveelheden zwavel
houdende vulkaangassen vrijgekomen.
Die waren uit het water van het meer te
voorschijn 'geborreld en hadden zich als
als een verstikkende en dodelijke deken
over de omgeving uitgespreid.
Een bepaald soort wetenschappers
werd in die eerste dagen na de ramp
n naarstig zocht naar een zo
natuurlijk mogelijke verklaring, niet ge
raadpleegd: limnologen. experts
bestudering van meren en dan met name
heel oude meren.
Peter Kilham, van de universiteit van
Michigan, is limnoloog. Hij haalt een ge
beurtenis aan tijdens een vroeger bezoek
aan Tanzania: "Mijn vrouw en ik wilden
een bezoek brengen aan het Gidamur-
meer, toen we al op acht kilometer af
stand van het meer de doordringende
stank van rottende eieren roken. Net als
de meeste meren in Kameroen is ook het
meer van Gidamur niet meer dan een ou
de met water gevulde vulkaankrater.
Toen we op grote afstand al zwavelwater
stof roken, was voorzichtigheid gebo
den".
Drang
Eenmaal aangekomen bij de oever van
het Gidamur-meer zag het echtpaar Kil
ham dat de waterspiegel purperachtig
glansde. De zwavelwaterstofstank was.
zo dicht bij het meer. bijna verstikkend
geworden. Peter Kilham. "Die purper
achtige gloed werd veroorzaakt door zo
geheten anaerobe bacteriën die juist op
timaal gedijen in een zuurstofloos mil
ieu. Normaal worden die bacteriën al
leen aangetroffen op grote diepte".
De drang naar onderzoek won het van
gezond verstand en Kilham spoedde
zich, zijn adem zoveel mogelijk inhou
dend. met een glazen kolf naar de rand
van het meer. schepte snel wat water op
en rende met zijn vrouw terug naar hoger
terrein. "We hoestten hartverscheurend
en onze ogen traanden onophoudelijk.
Aanvankelijk leek het of we niet aan die
verstikkende dampen konden ontvluch
ten en even dachten we dat ons laatste
uur geslagen had. Toch lukte het ons weg
te komen".
Analyse van het genomen watermon
ster leerde dat er geen sprake was van
Duizenden dieren vonden vorig jaar in Kameroen de dood toen uit een van
de meren plotseling een dodelijk gas vrijkwam. (Archieftoto)
in de waterhuishouding van de meren:
het warme oppervlaktewater koelt af en
zakt naar beneden waardoor diepere de
len in beroering raken.
Rottingsprocessen
Bij de meren in Kameroen treedt die
instabiliteit steeds in de maanden augus
tus en september op. Bij het Monoum-
meer. op 240 kilometer afstand van het
vulkanische gassen maar dat het echt
paar gassen had ingeademd die bij lang
zaam verlopende rottingsprocessen plè-
gen vrij te komen, zoals bijvoorbeeld het
naar rotte eieren ruikende zwavelwater-
stofgas.
Dat die gassen geregeld uit de diepten
van dergelijke meren omhoog borrelen
en in de atmosfeer terecht komen is een
gevolg van seizoengebonden instabiliteit
op 15 augustus 1984
■st gassen vrij. Voor
kon na gaan doodde het gas vijf
die toevallig in de buurt waren.
Volgens limnologen is het ontsnap
pende gas enkel en alleen een gevolg van
langdurige rottingsprocessen op of vlak
boven de bodem van de diepe vulkaan-
meren en heeft het niets met vulkanisme
te maken. Een sterk punt voor die th,eo-
rie is dat zowel uit het Monoum- als het
Nyosmeer in augustus gas ontsnapte. Dit
wijst veel eerder in de richting van sei-
loeden dan op vulkanisme dat
afhankelijk is van onvoorspelba
re procéssen in de aardkorst.
Combinatie
Vulkanologen zijn echter een andere
mening toegedaan. Haraldur Sigurdsson
en zijn collega's van de universiteit van
Rhode Island sluiten een biochemische
bron niet direct uit. maar zij vermoeden
toch minstens een combinatie daarvan
met een vulkanische gaseruptie. De on
derzoekers analyseerden kooldioxide-
houdende monsters uit het Monoum-
meer en lazen uit het daarin voorkomen
de 18.000 jaar oude koolstof-14 isotoop
af, dat het gas moest bestaan uit een
mengsel van jonge kooldioxide met een
biologische oorsprong en oude vulkani
sche kooldioxide.
Michael Arthur, een geochemicus van
dezelfde universiteit betwijfelt echter of
men met behulp van dat koolstofisotoop
een biologische of een vulkanische oor
sprong kan achterhalen.
Eén ding staat echter als een paal bo
ven water: in Kameroen bevinden zich
maar liefst 50 meren zoals het Nyos- en
het Monoummeer. Het is dus niet
vreemd dat men die, vooral na 21 augus
tus 1986, met meer dan gewone argwaan
gadeslaat.
George Kling, een limnoloog van de
Duke-universiteit, bracht meer dan
half jaar door bij 37 van de 50 r
Kameroen. Hij ontdekte onder meer dat
het door seizoenen en weersgesteldhe
den beïnvloede gedrag van de meren on
derling sterke verschillen vertoonde. Bij
de meeste meren was de stabiliteit in de
maand mei het grootst en in de maanden
augustus en september het kleinst. Som
mige meren vertoonden in oktober ech
ter weer een zeer stabiele waterhuishou
ding. Weer andere meren, zoals bijvoor
beeld het Barombi Mbo-meer. reageren
zeer heftig op seizoensveranderingen.
Kling: "Het lijkt bijzonder toevallig
dat de meren in West-Afrika allemaal in
de maanden augustus en september de
minste stabiliteit vertonen en dat juist
die twee rampzalige gebeurtenissen in
1984 en in 1986 op 15 en 21 augustus
plaatsvonden. De meren reageren alle
maal min of meer sterk op seizoen veran
deringen maar bij lang niet allemaal
heeft dat tot gevolg dat de op grote diep
te gevormde gassen vrijkomen. Zou dat
ieder jaar gebeuren, dan was het niet zo'n
probleem omdat de gedurende éen jaar
gevormde gassen een betrekkelijk kleine
hoeveelheid vertegenwoordigen. We
moeten echter oppassen voor meren
waar gassen gedurende enkele eeuwen
worden verzameld en dan ineens vrijko-
Schandaal
Over één ding zijn de onderzoekers het
allen eens: er met op zo kort moge
lijke termijn een inventarisatie worden
gemaakt van de bodemgesteldheid van
alle 'gevaarlijke' meren en de verdachte
exemplaren moeten eigenlijk dag en
nacht worden bewaakt Nu men weet
welke potentiele gevaren van die meren
uitgaan, zou het een schandaal zijn als de
catastrofe van 21 augustus 1986 zich zou
herhalen.
