TAD LEIDEN
Aantal transplantaties
beenmerg kan stijgen
Breestraat zit commercieel weer in de lift
LEIDSCH DAGBLAD
s
DINSDAG 01 SEPTEMBER 1987
(vervolg van pagina 1)
LEIDEN - Het aantal been
mergtransplantaties in het
Academisch Ziekenhuis in
Leiden kan met de totstand
koming van een beenmerg-
bank worden opgevoerd tot
50 of 60 per jaar. Nu hebben
in Nederland in totaal 80
van dergelijke transplanta
ties plaats, verdeeld over
ziekenhuizen in Leiden,
Nijmegen en Rotterdam.
Daarnaast worden jaarlijks
in het AZL ook nog eens 20
beenmergtransplantaties
bij kinderen uitgevoerd.
door
Annemiek Ruygrok
Aldus dr. R. Willemze, hoofd van
de beenmergtransplantatie-afde
ling van het Academisch Zieken
huis Leiden, die vanmiddag het
ambt van van hoogleraar in de he
matologie aan de Leidse universi
teit aanvaardde.
Het was tot voor kort alleen mo
gelijk beenmerg van familieleden
met dezelfde weefselkenmerken te
transplanteren. Nieuwe technie
ken maken het echter mogelijk om
ook transplantaties te verrichten
van anderen als het beenmerg
maar ongeveer dezelfde weefselty
pering heeft.
De kans evenwel om een goede
donor buiten de familiekring te
vinden is klein: er zijn al snel
50.000 weefseltyperingen nodig om
70 procent van de patiënten te kun
nen behandelen. De beenmerg-
bank in Engeland beschikt over
170.000 getypeerde vrijwilligers.
"Zoiets zou ook in West-Europa
moeten bestaan. Bloeddonors
wordt dan ook gevraagd of zij
eventueel in aanmerking willen
komen om als beenmergdonor op
te treden. Tot nu toe hebben 3.000
mensen zich in Leiden daartoe be
reid verklaard", aldus Willemze.
Maar er zijn ten minste 50.000
vrijwilligers nodig. Willemze denkt
er dan ook over om een dergelijke
bank in Europees verband op te
richten. Op deze manier zouden
binnen tien jaar de benodigde vrij
willigers kunnen zijn geregi
streerd. Door op deze manier te
werken kunnen ook kosten wor
den bespaard. Een weefseltypering
kost enkele honderden gulden en
voor het oprichten van een been-
mergbank zouden dus enkele mil
joenen guldens beschikbaar moe
ten zijn.
Moeilijkheid
Een andere mogelijkheid om aan
donors te komen is gebruik te ma
ken van al getypeerde donors. Van
veel patiënten zijn in de loop der
jaren een aantal familieleden gety
peerd, die echter niet voor donatie
in aanmerking kwamen. Willemze
zei gisteren tijdens een persconfe
rentie het plan te hebben deze
mensen met de nodige zorgvuldig
heid te benaderen. "Vooropgesteld
moet natuurlijk worden dat de
eventuele aanmelding als donor
geheel op vrijwillige basis zal ge
beuren".
Mocht er een beenmergbank van
de grond komen, dan zou dit een
verdubbeling van het aantal been-
mergtransplanties per jaar kunnen
opleveren. Daarvan zouden er in
Leiden jaarlijks 50 tot 60 kunnen
worden verricht, nog afgezien van
het aantal beenmergtransplanta
ties bij kinderen. De beenmerg
bank zou in nauw overleg met de
stichting Eurotransplant, die or-
gaantransplanties voor een aantal
Europese landen coördineert,
werkzaam zijn, maar volledig zelf
standig opereren.
Een van de moeilijkheden waar
mee specialisten op het gebied van
beenmergtransplanties te kampen
hebben, is dat beenmerg niet te
conserveren is. Het beenmerg
moet dus direct van donor aan pa
tiënt worden geleverd. Dit gaat via
een infuus. De vrijwilliger die zich
als donor meldt, moet een buisje
bloed geven om de weefseltype
ring te kunnen laten uitvoeren. Op
het moment dat een patiënt voor
beenmergtransplantatie wordt op
genomen, wordt de donor opgeroe
pen en gevraagd of hij alsnog do
nor wil zijn.
Steriel
Ook wordt onderzocht of de do
nor intussen niet ziek is geworden,
omdat alleen gezond beenmerg
kan worden getransplanteerd. Het
afstaan van beenmerg gaat via
puncties in het bekken. Omdat dit
een pijnlijke aangelegenheid is ge
beurt dit onder narcose. "Het is
niet zo simpel als met het geven
van bloed. Er wordt nogal wat ge
vraagd van de donor. Via de prik
ken wordt anderhalve liter been
merg, vermengd met bloed uit het
bekken getapt. Vervolgens wordt
dit via een infuus bij de patiënt in
gebracht. Een beenmergdonor
kan, in tegenstelling tot een bloed
donor, slechts één keer als zodanig
functioneren".
De patiënt, bij wie een been
mergtransplantatie wordt verricht,
is van te voren volledig bestraald.
Al het zieke beenmerg is vernie
tigd om te kunnen worden vervan
gen door gezond beenmerg. De pa
tiënt moet, zodra de zieke cellen
zijn vernietigd, in volkomen sterie
le lucht verblijven om infecties te
voorkomen. Tot voor kort lagen
patiënten wekenlang in een plastic
tent. Op de nieuwe afdeling been
mergtransplantaties van het Aca
demisch Ziekenhuis is de tent ver
vangen door een plastic scherm
langs het bed. Via een rooster
wordt van onderen steriele lucht in
de kamer gebracht, die vervolgens
via het plafond wordt afgezogen.
Door deze installatie is de patiënl
veel mobieler, heeft meer contact
met de omgeving en is veel minder
geïsoleerd. In het AZL zijn 12 van
dergelijke kamers beschikbaar.
LEIDEN - Prof. R. Willemze (met geruit jasje) in een van de steriele kamers, waar beenmergtransplantatiepatiënten worden verpleegd. Door de
oprichting van een beenmergbank hoopt Willemze het aantal beenmergtransplanties per jaar te verdubbelen. (foto Henk Boum
Nieuwe winkelvestigingeii; bedrijfsmakelaar optimistisch
LEIDEN - Nogal wat ondernemers
keerden de afgelopen jaren de
Breestraat de rug toe. De Haarlem
merstraat bleek voor bijvoorbeeld
C A en Perry Sport een veel aan
trekkelijker vestigingsplaats. "De
Haarlemmerstraat is de winkel
straat van Leiden" en "de Bree
straat verpaupert" zijn nog altijd
veel gehoorde kreten. Toch lijkt er
een kentering te komen in de leeg
stand aan de Breestraat. Match
Sports betrekt binnenkort de door
Foxy Fashion verlaten winkel
ruimte ('het pand van Mak') en
meubelzaak 'Licht Interieur'
verlaat juist de Haarlemmerstraat
om de winkelruimte van Witteveen
aan de Breestraat te betrekken.
Rob Poelman (Match), Nick
Oudshoorn (Licht Interieur) en
Lex Eigeman (Sieralex, dat eind
vorig jaar naar de Breestraat ver
huisde) zijn dan ook niet blij met
negatieve publicaties over hun
nieuwe vestigingsplaats. "Ik be
grijp de gebroeders Kooreman niet
met hun negatieve geluiden over
de binnenstad. Iedereen wist dat ze
een ton per jaar voor hun winkel
ruimte konden vangen en daarom
zijn weggegaan", zegt Oudshoorn.
De drie ondernemers profileren
zich liever als 'de positivo's' van de
Breestraat. Een citaat uit het pers
bericht dat door de drie zaken is
uitgegeven: "Het royale en vrien
delijke karakter van de Breestraat
waar van oudsher de wat betere,
middelgrote zaken zijn gevestigd,
speelden bij onze keus voor de
Breestraat een belangrijke rol. Het
leefklimaat rondom de Breestraat
is door een goede verhouding van
bewoning, bedrijven en winkels
zonder meer goed te noemen. Wij
zijn er dan ook van overtuigd dat
de Breestraat tussen de sfeervolle
Pieterswijk, het schitterende stad
huis en een van onze fraaiste
grachten, de Nieuwe Rijn, zich ze
ker met de reeds bestaande win
kels, zal ontwikkelen tot de belang
rijkste winkelstraat van Leiden".
Huurprijzen
Aan de verhuizing naar de Bree
straat liggen voor de drie zakenlui
vanzelfsprekend ook financiële
motieven ten grondslag. De huur
prijzen voor winkelruimten aan de
Haarlemmerstraat rezen de pan
uit. Oudshoorn: "Neem de Party
shop. Een kleine ruimte, als er een
fiets dwars voor de ingang staat,
kan er niemand meer door. Voor
dat pandje werd een huurprijs van
80.000 gulden per jaar gevraagd".
De prijzen liggen in de Bree
straat aanmerkelijk lager. Moeten
er in de Haarlemmerstraat bedra
gen van rond de 750 gulden per
maand worden neergeteld voor
een vierkante meter winkelruimte,
in de Breestraat kan een winkelier
dankzij het grote aanbod van win
kelruimte voor een aanmerkelijk
lagere prijs terecht. De vraagprijs
ligt daar rond de 350 gulden per
vierkante meter per maand.
"Wij profiteren van het 'dalletje'
Tabaksmafia
Nu de actie bij reclamezuil met
de 'rokende cowboy' achter de
rug is en het plastic inmiddels
door de fabrikant van het sigaret
tenmerk is verwijderd, hebben
de initiatiefnemers weer een an
dere actie in petto. "Elke recla
memast heeft op enkele meters
hoogte een noodschakelaar
waarmee de verlichting kan wor
den in- en uitgeschakeld. Die
schakelaar is aangebracht om te
voorkomen dat in geval van
brand brandweerlieden bij blus
werkzaamheden worden geëlek-
trokuteerd worden via de water
straal. Donderdag zijn we begon
nen met het uitschakelen van de
elektriciteit. We blijven daarmee
nog een tijdje doorgaan".
Aan het woord is de Leidse
huisarts Crul die landelijk be
kendheid verwierf met acties die
hij samen met collega's heeft ge
voerd tegen de reclamezuil nabij
Holiday Inn. Die 'rokende cow
boy' kijkt niet alleen automobi
listen met stoere en zelfverzeker
de blik in de ogen, ook patiënten
van de longafdeling van het AZL
kunnen 'genieten' van een riant
uitzicht op de puffende koeiejon-
gen. Crul vindt de nieuwe actie
volstrekt rechtmatig. "Die nood-
schakelaar zit daar voor de vei
ligheid en gezondheid van de
mensen. Ik ben van mening dat
reclame voor sigaretten veilig
heid en volksgezondheid in het
geding komen. We hebben dus
het recht om de schakelaar te ge
bruiken". Of deze redenering
ook juridisch houdbaar is, moet
volgens Crul nog wel worden uit
gezocht.
Het is opvallend in welke har
de termen Crul tegen de 'mislei
dende, indoctrinerende en leu
genachtige' manier van reclame
maken van de 'tabaksmafia' ten
strijde trekt. "Dat is zo, dat is zo.
Ik sta helemaal achter mijn
woordkeuze. De tabaksindustrie
kan in haar reclames namelijk
onmogelijk de waarheid vertel
len. Dan moet ze namelijk vertel
len datje er longkanker en hart
en vaatziekten van kan krijgen.
Dat verkoopt niet en dus be
denkt ze buitengewoon vernufti
ge manieren om een aantrekke
lijk beeld van roken over te bren
gen. Ze kunnen dus niet anders
dan misleiden. Ik sta kortom he
lemaal achter de harde termen
die ik gebruik".
Tabaksmafia (2)
De huisarts heeft na de actie
geen contact meer gehad met de
fabrikant van het betreffende
merk. "Het enige dat ik weet is
dat ze onze spullen hebben ge
pikt". Hij weet niet hoeveel scha
de hij met de actie heeft berok
kend. Er zijn tenslotte een paar
man de hele dag in touw geweest
om de 26 meter hoge zuil van
plastic te ontdoen. Zij moesten
het bovendien doen zonder de al
pinisten die de zuil hadden be
kleed. "Ik hoop wel dat de scha
de flink is, want wij hebben ook
weken in de voorbereiding ge
stoken. Tijdens de actie stonden
bovendien alle longartsen van de
drie Leidse ziekenhuizen in hun
witte jassen in de stromende re
gen. Reken eens uit wat dat
kost".
De reden waarom Crul actie is
gaan voeren ligt in ervaringen uit
zijn praktijk. "Ik zie zoveel ellen
de die wordt veroorzaakt door
roken. Niet alleen doordat men
sen longkanker en hart- en vaat
ziekten krijgen. Vaak komen
mensen met klachten dat ze zo
hoesten of verkouden zijn. Ter
Voorzitter van de Bruce Springsten-fanclub Gert-Jan van Helden bij één van dé weinige posters die hij
van Bruce Springsteen heeft: "Springsteen-fans houden ook van andere soorten muziek". (foto Jan Holvast)
wijl ze dat tegen mij zeggen
steekt het pakje shag echter uit
hun zak. Ik zeg dan dat ze eerst
daarmee maar moeten stoppen".
Zelf heeft hij nog nooit van zijn
leven gerookt en weet niets van
de senstatie die roken kennelijk
bij velen teweegbrengt. "Ik weet
alleen dat rokers vreselijk veel
moeite hebben om van hun ver
slaving af te komen".
Over de bekeuringen die tij
dens de demonstratie door de
politie aan foutparkeerders zijn
uitgedeeld, wil Crul geen woord
meer vuil aan maken. "We heb
ben de politie twee weken van te
voren ingelicht. Dat heeft niet
mogen baten. Het is een trieste
zaak dat een nette actie zo beant
woord wordt".
Springsteenfan
Volgens Gert-Jan van Helden
(36) zijn Bruce Springsteen-fans
anders dan de Elvis Presley-ver-
eerders die, zo zag hij in een do
cumentaire die over de King was
gemaakt, zelfs niet voor een al
taar in de huiskamer terugdein
zen. Van Helden is voorzitter van
de in Leiden gevestigde, enige
echte Bruce Springsteen-fanclub
in Nederland. "Ik vind het eng
om te zien dat mensen zich zo la
ten opslokken door een artiest.
Er bestaat voor die mensen hele
maal niets naast de muziek van
Elvis, terwijl ik vind dat er toch
nog wel andere dingen gebeuren
in de wereld".
De fans van Bruce Springsteen
zitten volgens hem heel anders
in elkaar. "Springsteen-aanhan
gers houden ook vaak van ande
re soorten muziek. Hoewel we
Bruce heel erg goed vinden, wil
len we niet en cultus om hem
heen bouwen. Daarom is op de
Springsteen-dag die we op 12
september organiseren ruimte
gemaakt voor andere fanclubs
zoals dié van U2". Nu zullen ou
deren onder ons de namen
Springsteen en U2 wellicht wei
nig zeggen, maar zij behoren tot
de supergroepen en artiesten van
de jaren tachtig, die er onder
meer voor zorgen dat Feijenoord
nu in een knollentuin moet voet
ballen.
Van Helden zegt dat tijdens de
Springsteendag, die in het Anto-
nius Clubhuis wordt gehouden,
allerlei artikelen van de 'Boss',
zoals hij ook wel wordt ge
noemd, zijn te verkrijgen. Daar
bij worden er non-stop videopro
gramma's vertoond en is er een
prijsvraag. De verwachting is dat
tussen de 300 en 600 bezoekers
naar de dag zullen komen. "Ik
denk niet dat we onder zullen
doen voor een Beatles-dag, die
ook weieens in Leiden wordt ge
houden", aldus Leidenaar Van
Helden.
waarin de Breestraat zich bevindt
om voor een redelijke prijs aan
goede winkelruimte te komen",
zegt Match-baas Rob Poelman.
"Het in de hand houden van de
huisvestingskosten is voor een on
dernemer erg belangrijk. Voor mij
is een verhuizing naar de Donker-
steeg een hachelijk avontuur. Nu
kan ik blijven lachen als het eens
een dag regent. Ik raak ook wel
eens een klant kwijt omdat-ie niet
gemakkelijk kan parkeren, maar ik
begin niet meteen van de daken te
schreeuwen dat er meer parkeer
ruimte in Leiden moet komen. Op
die manier houd ik plezier in het
ondernemerschap, hoef ik niet om
het uur naar de omzetcijfers te kij
ken".
Filialen
Poelman denkt wel dat de Bree
straat het dieptepunt achter de rug
heeft. "De straat heeft het in zich
een eigen karakter te krijgen. De
Haarlemmerstraat is toch een
doorsnee-winkelstraat. Het betalen
van die hoge huren is vrijwel alleen
weggelegd voor bedrijven met fi
lialen. Dat betekent dat de Haar
lemmerstraat nauwelijks verschilt
van de grote winkelstraten in Am
sterdam, Den Haag, Utrecht en
Maastricht. De Breestraat kan juist
een vestigingsplaats worden voor
winkels van een goed niveau, die
een straat net even anders maken".
Volgens de drie winkeliers ziet
de toekomst er voor de brede win
kelstraat in Leiden goed uit. Voor
de nog leegstaande panden is vol
gens hen nogal wat belangstelling.
Dat wordt bevestigd door G.J.
Bauland van Wildschut Makelaar
dij, die nogal wat objecten in de
Jongen (13)
verdacht van
aanranden
vrouw (40)
LEIDEN - Een 13-jarige jongen
wordt er van verdacht gisteravond
omstreeks tien uur een 40-jarige
vrouw uit Leiden te hebben aange
rand. De jongen zou het slachtoffer
nabij de Vijf Meibrug in de bosjes
hebben getrokken en hebben ge
probeerd haar te verkrachten toen
voorbijgangers op het hulpgeroep
van de vrouw afkwamen.
De jongen sloeg op de vlucht,
maar kon door voorbijgangers
worden gegrepen. Op het politie
bureau bleek dat de knaap in Ne
derland op vakantie is. De jongen
moet nog worden gehoord.
In afwachting daar
van zit hij nog vast op het politie
bureau.
Een 28-jarige vrouw uit Leiden is
gisteravond lastig gevallen door
een onbekend gebleven man. De
vrouw fietste nabij de haven toen
de man naast haar kwam rijden en
haar vastgreep. De vrouw wist zich
echter los te rukken.
Gisteren werd aangifte gedaan
door een 28-jarige Leidse vrouw
van een verkrachting die in de
tweede week van juli heeft plaats
gehad. De vrouw fietste 's avonds
op het fietspad van de Plesman-
laan naar het Sylviuslaboratorium
en werd plotseling door een man in
de bosjes gesleurd en verkracht.
Breestraat verhuurt. "Er bestaat
een leuke belangstelling van win
kels van een goed niveau. De 'ont
volking' is tot staan gebracht. Ik
denk dat de Breestraat weer het
oude allure zal krijgen".
De revival van de Breestraat zal
wel gestalte moeten krijgen met
een definitieve afsluiting, menen
de drie. "De bussen hoeven de
straat niet uit, maar hun aantal kan
wel met de helft worden vermin
derd. Ook moeten de bussen zich
aan de maximum-snelheid hou
den. Het komt nogal eens voor dat
ze met een gangetje van 40 a 50 ki
lometer per uur door de straat
gaan. Het is natuurlijk geen bus
baan".
51ste vee
tentoonstelling
Groenoordhal
LEIDEN - Voor de 51ste keer
wordt zaterdag 5 september de 'na
tionale agrarische manifestatie'
van de VEBO gehouden in de
Groenoordhallen. Ruim duizend
dieren van meer dan 200 inzenders
uit alle windstreken nemen deel
aan de verschillende onderdelen
van deze tentoonstelling. De mani
festatie is opgebouwd uit vijf expo
sities.
Zo is er een vetveetentoonstel-
ling met deelname van jongvee ge
schikt voor de mesterij en enkele
rubrieken slachtvee, een fokvee-
tentoonstelling met deelname vee
slag Maas-, Rijn- en IJselvee en
veeslag Zwartbont. De derde ten
toonstelling is voor melkgeiten. Er
is dit jaar een .rekord-inzending
van witte en bonte geiten en Tog-
genburgers. Er is een keuring van
Shetland Pony's en voor zwoeger-
vrije schapen.
Tenslotte is er een zuiveltentoon-
stelling met een speciaal ingerichte
ruimte voor Leidse-, Goudse en
Boerenkaas en de Baby Goudse
kaas van één kilo. De manifestatie
wordt gecompleteerd met wed
strijden voor plattelandsjongeren
en de deelname van standhouders
met agrarische artikelen en de
monstraties. De expositie is te be
zichtigen van 7.00 tot 14.00 uur.
Weer files door
ontregelde
verkeerslichten
LEIDEN - Volgens een woord
voerder van de gemeente is de
computer die de verkeerslichten
op de Willem de Zwijgerlaan, de
Langegracht en de Rijnsburger-
weg regelt, vermoedelijk vanavond
weer gemaakt. Door de storing zijn
gisteren lange files op de Willem de
Zwijgerlaan ontstaan. Gistermid
dag dacht men de computer te heb
ben gemaakt toen deze het korte
tijd later weer begaf. Wat de oor
zaak van de storing is, is niet be
kend. Er hebben zich als gevolg
van de storing overigens geen ern
stige ongelukken voorgedaan. Wel
heeft de politie de handen vol aan
het regelen van het verkeer op de
genoemde straten.
STAD LEIDEN STAD~LE1DEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
