Roken steeds minder als
vanzelfsprekend gezien
Nieuwe Tabakswet morgen behandeld in Tweede Kamer
Heerma schept orde v
op VoUtshuisvesting
Minister defenisie wilopen discussiemet IKV
PAGINA 2
MAANDAG 31 AUGUSTUS l!)MA
Morgen moet de Tweede
Kamer stemmen over de
nieuwe Tabakswet. Met de
ze wet wil het kabinet het
roken terugdringen door
het geven van voorlichting
en de niet-roker bescher
men door het gebruik van
tabaksartikelen in openbare
gebouwen aan banden te
leggen. Ook wil zij de recla
me voor rookwaren inper
ken.
door
Funs Kockelmans
De Club van Actieve Niet-rokers
(CAN) en de Stichting Volksge
zondheid en Roken - twee organi
saties die het roken het liefst zo
snel mogelijk uitgebannen zouden
zien - vinden dat de regering met
deze wet lang niet ver genoeg gaat.
De aangekondigde maatregelen
zijn hen veel te vrijblijvend. Zij
verwijzen naar landen als de Ver-
enigingde Staten en België, waar
men heel wat verder is in de strijd
tegen het roken. Met het afdekken
van een groot reclamebord voor si
garetten zette een aantal fervente
anti-tabak-activisten (onder wie
vooraanstaande longartsen) vorige
week in Leiden dit standpunt nog
eens kracht bij.
"Die nieuwe Tabakswet hëeft
geen enkele zin, zolang de over
heid niet bereid is met sancties te
werken. En dat gebeurt momen
teel niet. Er wordt alleen maar
geadviseerd aan de lagere overhe
den om het roken te ontmoedigen.
Bovendien raakt die wet alleen
maar ambtenaren en trendvolgers.
Het bedrijfsleven blijft buiten
schot. Er zouden harde maatrege
len moeten komen om het roken te
verbieden in alle openbare ruim
ten".
Kauwgum
Woordvoerder Jan Stremming
van de CAN rookte vroeger 35 siga
retten per dag, maar 20 jaar gele
den is hij ermee gestopt. "Hele
toonbankdozen vol kauwgum heb
ik leeggegeten, maar op een gege
ven moment was ik er gelukkig
van af. Want het is de gesel van de
maatschappij, hoor. Achttiendui
zend doden per jaar, dat is wat. En
denk eens aan de kosten. Elk jaar
heeft de gezondheidszorg drie tot
vijf miljard nodig om de gevolgen
van het roken te bestrijden. Dat is
allemaal belastinggeld dat u en ik
moeten betalen. Maar de overheid
is huichelachtig bezig, want tegelij
kertijd steekt ze twee miljard aan
accijnzen op rookwaren in haar
zak".
In de Verenigde Staten is het al
lemaal veel beter geregeld, aldus
Stremming. „Daar geldt het als
hoogst onfatsoenlijk om een siga
ret op te steken in gezelschap zon
der eerst om toestemming te vra
gen. Ook het roken in openbare ge
bouwen is daar op de meeste plaat
sen taboe. En neem de Amerikaan
se luchtvaartmaatschappijen. Die
zijn helemaal keihard".
Stremming kan zijn enthousias
me niet verbergen als hij de anec
dote vertelt over iemand die in een
Amerikaans lijnvliegtuig de bord
jes met 'Streng verboden te roken'
aan zijn laars lapte. "Die man hield
voet bij stuk, maar dat werd abso
luut niet gepikt. Het is zelfs op een
vechtpartij uitgelopen. Het vlieg
tuig heeft toen een tussenlanding
gemaakt en die vent is eruit gezet.
En zijn reisgeld heeft hij niet terug
gekregen".
Ook Jean Nelissen van de Stich
ting Volksgezondheid en Roken
meent dat Nederland een 'onder
ontwikkeld gebied' is als het gaat
om het terugdringen van tabakge-
bruik. "Die nieuwe wet regelt in
feite niets", zo stelt hij. "Misschien
dat er in de toekomst nog eens iets
gebeurt, want het gaat om een zo
genaamde raamwet, die door mid
del van algemene maatregelen van
bestuur kan worden aangescherpt,
maar voorlopig ben ik niet optimis
tisch. Het economisch belang heeft
weer eens gezegenvierd".
Tabakswalm
Dit economisch belang heeft
zich verenigd in de Stichting Ne
derlandse Sigarettenindustrie en
de Stichting Nederlandse Kerfta
bakindustrie. Gezamenlijk houden
beide stichtingen er sinds 1985 een
Voorlichtingsbureau Sigaretten en
Shag op na, dat zich ten doel stelt
informatie te verstrekken aan wie
er maar om vraagt. En dat zijn er
heel wat, aldus voorzitter mr. R.
Toet van de eerstgenoemde stich
ting. "Vooral van scholieren die
een scriptie willen schrijven ko
men veel verzoeken binnen".
Daarnaast houdt het voorlich
tingsbureau zich bezig met de
strijd tegen 'de polarisering rond
het roken'. Grote schuldige aan dit
euvel zijn de media, aldus Toet.
Wie wel eens de dichte tabaks
walm heeft aanschouwd die in de
vaderlandse redactielokalen hangt
zou het tegendeel verwachten,
maar volgens Toet hebben journa
listen er schik in het roken voort
durend in een kwaad daglicht te
plaatsen.
"En dat is helemaal niet in over
eenstemming met de mening van
de gemiddelde Nederlander. Uit
onderzoek dat wij hebben gedaan
blijkt dat driekwart van de bevol
king geen problemen heeft met ro
ken. De Nederlander is van nature
verdraagzaam. Dat willen wij ook
uitdragen met onze campagne: we
moeten meer rekening houden met
elkaar".
Die verdraagzaamheid wordt
vooral gepreekt via een adverten
tieserie onder het motto 'Roken,
moet mogen'. Deze bestaat uit nog
al oubollige tekeningen van rokers
die onderdanig vragen of ze nog
eens op mogen steken. - Tante,
mag ik roken? - Als je met jouw
lange armen even het tuimel
raampje openzet - U bent een
schat".
Beleefd
De opmerking dat deze tekenin
gen een defensief karakter hebben
en juist onderstrepen dat roken
kennelijk steeds minder als van
zelfsprekend wordt beschouwd,
vervult Toet met grote verbazing.
„De bedoeling van de campagne is
te laten zien dat beleefd moeten
zijn tegen elkaar. De roker tegen de
niet-roker, maar ook andersom. En
dat wordt positief gewaardeerd,
dat blijkt uit onderzoek. Defensief
is een volkomen verkeerd woord.
On-polariserend, zo zou je het kun-
Zo'n 3,5 miljoen Nederlanders steken geregeld een sigaret op.
Toet stelt dezë houding ten voor
beeld aan de anti-rokers. Die zijn,
zo meent hij, duidelijk agressief
bezig. „En daarmee zijn ze volgens
mij niet op de goede weg. Hun po
lariserende houding slaat niet
Stremming van de CAN en Ne
lissen van de Stichting Volksge
zondheid en Roken reageren nogal
cynisch op deze aantijging. "De ta
baksindustrie heeft geen argumen
ten", aldus laatstgenoemde. "Daar
om zeggen ze maar dat wij agres
sief zijn. Maar ze vergeten dat ro
ken de abnormale situatie is. De
flexibiliteit moet van de roker ko
men, niet van de niet-roker".
"Wij zijn helemaal niet fanatiek",
vult medicus Stremming aan. "Wij
lopen niet te hoop, wij slaan geen
mensen. Wij willen alleen maar
rookvrije ruimtes voor degenen die
er last van hebben. Maar de indus
trie sluit de ogen voor de waarheid.
Die zegt: het verband tussen roken
en het krijgen van kanker of hart
en vaatziekten is niet 100 procent
aangetoond. Er is geen weten
schappelijk bewijs geleverd. Maar
dat is natuurlijk een academische
discussie. Dat roken ongezond is
blijkt zonneklaar uit de statistie
ken".
Ondersteboven
Het mag allemaal onweerlegbaar
klinken, maar Toet is er niet onder
steboven van. "Er wordt al eeuwen
gerookt door de mensheid. Het
heeft er altijd bijgehoord. Dan kun
je toch niet zeggen dat het abnor
maal is?"
"En wat dat wetenschappelijk
bewijs betreft: dat is er inderdaad
niet. Er zijn genoeg medici die ons
daarin steunen. Met statistieken
kun je alles doen. Als roken inder
daad zo schadelijk is, dan zouden
wij dat dolgraag weten. Dan kun
nen we ons produkt aanpassen".
Interessant in dit verband is de
door de Stichting Sigaretten In
dustrie verspreide brochure 'In
grote trekken'. Dit rijkgeïllusteer-
de werkje, dat onder meer een
overzicht wil bieden van de ge
schiedenis van het tabakgebruik,
gaat wel uitvoerig in op de genees
krachtige werking die in vroeger
eeuwen aan het roken werd toege
schreven, maar rept met geen
woord over de gevaren die volgens
op zijn minst een belangrijk deel
van de huidige wetenschap aan de
nicotineconsumptie verbonden
zijn.
De voorzichtig geformuleerde
mening dat hier van enige hypocri-
sie sprake is, valt bij Toet niet in
goede aarde. "Die brochure is ge
woon een aardig verhaaltje, geen
discussiestuk. De stand van de we
tenschap verandert voortdurend,
dus als we in zouden gaan op dit
soort problemen zouden we de
brochure om de haverklap moeten
aanpassen. Het moeilijkste deel
van de wetenschap is het trekken
van de conclusies uit onderzoek.
Lang niet alle medici vinden dat je
de conclusie mag trekken dat ro
ken slecht is. Bovendien hoor je
nooit iets over de goede eigen
schappen van roken, bijvoorbeeld
dat het zowel stimulerend als kal
merend werkt en dat het heilzaam
is bij stress".
Arsenicum
"Het is best mogelijk dat sigaret
ten stoffen bevatten die op zichzelf
schadelijk zijn, maar dat zegt nog
niets over het totale produkt. Het
hangt er ook vanaf hoeveel je ervan
gebruikt. In sommige medicijnen
zitten kleine hoeveelheden arseni
cum. Daar moet je ook beslist niet
teveel van binnen krijgen".
Dat brengt ons weer bij Strem
ming van de CAN: "De laatste ja
ren zijn steeds minder mensen
gaan roken. Toch is de omzet van
de tabaksindustrie niet gedaald.
En hoe komt dat? Door de lichte
sigaret. Daarvan heb je er meer no
dig om je nicotinebehoefte te dek
ken. Het gevolg is dat je meer gaat
roken. Dan zegt de industrie: kijk,
lichte sigaret, minder schadelijk.
Maar daar klopt dus niets van".
Ook deze redenering weet Toet
zonder problemen te ontzenuwen.
"Wanneer je overstapt op een lich
tere sigaret maak je inderdaad een
overgangsfase door dat je meer
gaat roken. Maar na verloop van
tijd neemt dat weer af, tot je terug
bent op je oude niveau. Dat de om-
zet van onze tabaksindustrie stijgt
heeft mede te maken met de toena
me van de export".
Dat roken slecht is mag dan voor
Toet nog een onbewezen stelling
-zijn, steeds meer levensverzeke
ringsmaatschappijen denken daar
blijkbaar anders over. Met name in
- uiteraard - de Verenigde Staten is
de voordeelkorting voor niet-ro-
kers al gemeengoed, en in ons land
zijn de eerste schapen inmiddels
ook over de dam. Zo kondigde Le
gal General vorige week aan
niet-rokers forse premiekortingen
te geven, omdat de statistieken uit
wijzen dat ze gemiddeld drie tot ze
ven jaar langer leven.
Achteloos
Toets collega drs. C. Marres van
de Stichting Nederlandse Kerfta
bakindustrie meent dat de verze
keringsmaatschappijen hiermee
op het verkeerde pad dreigen te be
landen. "Je kunt wel allerlei vor
men van gedrag gaan verrekenen
in de premies. Straks moet iemand
die aan skiën doet ook meer pre
mie betalen, of wordt er onder
scheid gemaakt tussen inwoners
van Groningen en Maastricht. Dat
is in strijd met de solidariteitsge-
dachte, die toch de kern is van het
verzekeringsstelsel"
Marres en Toet lijken overigens
niet bevreesd dat de opstelling van
de verzekeraars veel invloed zal
hebben op het rookgedrag. Even
min zullen er minder rookwaren
geconsumeerd worden als de recla
me voor tabak wordt verboden, zo
menen zij. "Die reclame heeft geen
invloed op het roken als zodanig,
alleen op de merken die gerookt
worden en dus op de werkgelegen
heid. Daar zijn studies over".
Die werkgelegenheid is een punt
dat in de discussie over het roken
telkens terugkeert. Toeleverings
bedrijven en handel meegerekend
verdienen ruim 23.000 Nederlan
ders hun brood in de tabak. Geen
getal om achteloos weg te wuiven.
Toch denkt Nelissen van de
Stichting Volksgezondheid en Ro
ken dat er aan die werkgelegen
heid veel te zwaar wprdt getild.
"Stel nu eens dat iedereen per 1 ja
nuari zou ophouden met roken.
Goed, dat kost een aantal banèn.
Maar denk eens aan het geld dat er
vrij komt omdat er niet meer wordt
gerookt. Zo'n vier miljard per jaar.
Dat kan dan op een andere r
worden gepompt.
En nu spreek ik nog niet eens over
de enorme bedragen die op volks
gezondheid bespaard zouden wor
den. Mijn overtuiging is dat als je
macrp-econöhiisch denkt dat argu
ment van de werkgelegenheid in
de tabaksindustrie niet opgaat".
Zelfvertrouwen
Deze redenering is Toet wat al te
simplistisch. "Macro-economisch
kan het wel kloppen, maar die
werkgelegenheid die verdwijnt
blijft een keihard feit. Duizenden
mensen zijn hun baan kwijt en die
zul je lang niet allemaal kunnen
omscholen. Nog afgezien van de
accijnzen die de overheid zou mis
lopen als er niet meer gerookt
wordt. De minister van financiën
heeft eens verklaard: die twee mil
jard zullen er moeten blijven ko
men, al is het van de laatste roker".
Het zelfvertrouwen waarmee hij
het zegt maakt duidelijk dat de ta
baksindustrie niet bevreesd is voor
haar hachje. De nuchtere cijfers,
waarmee zij kan wappëren, vor
men haar sterkste argumenten.
Een streng anti-rookbeleid van
overheidswege lijkt vooralsnog
niet waarschijnlijk.
Stremming en Nelissen beseffen
dat maar al te goed. "Er zijn 10,5
miljoen mensen in Nederland die
niet roken. Maar dat zijn er nog al
tijd veel te weinig. En het kabinet
weigert zijn verantwoordelijkheid
te dragen. Nee, wij staan niet te jui
chen".
DEN HAAG (ANP) - Met de komst
tien maanden geleden van staats
secretaris drs E. Heerma (42) naar
het ministerie van volkshuisves
ting, ruimtelijke ordening en mi
lieubeheer is er op dat departe
ment aan de Haagse Van Alkema-
delaan een duidelijk andere wind
gaan waaien. Het lauwe briesje van
jaren her veranderde in een frisse
noordwester. Dat moest ook wel.
Heerma's voorganger mr. Gerrit
Brokx (54) had niet voor niets in
oktober 1986 politiek Den Haag
moeten verlaten.
In het subsidiebeleid van Heer
ma vallen tot nu toe twee dingen
op. Een kort voor zijn aftreden nog
door Brokx geschreven nota over
andere subsidiëring van particulie
re (beleggers)huurwoningen wierp
Heerma prompt in de prullebak.
En in mei van dit jaar kondigde de
politicóloog uit Friesland aan dat
hij tweehonderd ambtenaren extra
zou zetten op de controle van de
subsidie-uitgaven
Na de eerste golven van publici
teit over het subsidieschandaal
kwam Brokx met het voorstel aan
de Tweede Kamer de beleggers
voortaan een vaste subsidie van
2.000 gulden per woning per jaar te
geven, ongeacht de hoogte van de
stichtingskosten. Die waren bepa
lend voor de hoogte van de subsi
die. Hoe hoger die kosten, des te
meer subsidie er loskwam. Zijn be
langrijkste advieslichaam, de Raad
voor de Volkshuisvesting Ravo,
reageerde vernietigend. De nieuwe
regeling voorzag immers niet in
een waterdichte controle van de
stichtingskosten. En dat was nu
juist één van de belangrijkste the
ma's waarmee de enquêtecommis
sie, die in november was ingesteld,
zich zou gaan bezighouden.
Daad
Heerma kreeg het advies op zijn
bureau en liet nauwelijks een week
later al weten dat hij het voorstel
van zijn voorganger volledig in
trok. Hij zou de bestaande subsi
dieregeling uit 1975 voorlopig al
leen wijzigen, in die zin dat de sub
sidie voortaan boven een prijs van
130.000 gulden per huurwoning
niet meer zou stijgen. Ongeoor
loofd opvoeren van de stichtings
kosten had zodoende geen zin
meer. Nauwelijks een maand in
functie had Heerma zijn eerste
daad gesteld.
De beleggingsinstellingen rea
geerden furieus. Jarenlang hadden
zij het bij Brokx redelijk naar hun
zin gehad, en nu ineens was daar
een nieuwe bewindsman die het
zomaar aandurfde de voorwaarden
waartegen zij de hen toevertrouw
de pensioenpremies in onroerend
goed staken, in hun nadeel te wijzi
gen. Voorzitter J.C. van Spronsen
van de ROZ schreef Heerma 'zeer
geschokt' te zijn over zijn belei-
d..In de brief van Van Spronsen zat
de verkapte 'dreiging' verpakt dat
de beleggingsinstellingen zich wel
eens zouden "kunnen terugtrekken
uit de woningbouw. Heerma was
er niet van onder de indruk.
Rond dezelfde tijd bereikte de
nieuwe staatssecretaris een rap
port van de Algemene Rekenka
mer, de uitgavencontroleur van het
rijk, waarin deze instantie aangaf
dat frauderen met de individuele
huursubsidie en de premies op
koopwoningen even gemakkelijk
was als met de subsidies op pi
miehuurwoningen. Maatregelen
voorbereidingen daarop zoud
snel volgen.
Controle
Ruim vier maanden geled,
kwam Heerma met zijn tweede
rie opmerkelijke beleidsvoorst
len. In antwoord op de kritiek v, I
de Algemene Rekenkamer kond; JL
de hij aan tweehonderd ambter
ren aan het directoraat-genen
volkshuisvesting te zullen toevq
gen om de subsidie-uitgaven bel
te kunnen controleren. Met eni;
nadruk stelde hij daarbij dat de c f
gaven van de inkomens van hu®~
houdens die om huursubsidie
gen, alsmede de opgegeven hui
prijzen, bijzondere aandacht zq
den krijgen.
Verder kondigde Heerma eipj-j
nieuw premiesysteem aan voor
gesubsidiëerde koopwoningen. Ine*
uitgewerkte details maakt hij fc'gO
kend op Prinsjesdag, volgenijjoi
maand dus. Het gaat hem erom
tot nog toe gehanteerde n.övamu»,
prijs van premiekoopwoningen i"e'
te schaffen en te vervangen do|We
een prijs per vierkante meter o|r0r
pervlak of per kubieke meter ii
houd. Dat systeem moet de mog
lijkheid uitsluiten om een simpeHel
premiewoning te verkopen voor cde
maximale prijs (142.000 gulden :wa;
de Randstad), terwijl zij in feilkw
misschien maar 110.000 gulden zozei
mogen kosten. der
Daarnaast stelde Heerma voigev
om de controle op alle andere suiber
sidieregelingen opnieuw te organ ten
seren. De stand van verplichtingeaan
en uitbetalingen werd sinds 191 pin
nooit goed bijgehouden. Hij vij
daarvan voortaan gedetailleerd
overzichten hebben.
Sjoemeltent zal
Op één punt zal vermoedelijk
wel nooit algehele duidelijkhe
ontstaan: de vraag in hoeverre
bouwwereld in het verleden U
onrechte heeft geprofiteerd van 1101
subsidieregelingen, alle onderzo«op
van de parlementaire enquêteconen
missie ten spijt. In dit licht kan ds
ook Heerma's relaas richtinKa
Tweede Kamer worden geplaatsm<:
waarmee hij in april zei: GeachlJJ"
afgevaardigden, het is ondoenlij|ae
te duur en te arbeidsintensief o: f13
alle premiehuurprojecten tot op d
cent te controleren. nu
Een hoge ambtenaar, die om b.
grijpelijke redenen ongenoemd u *ja
blijven, zei het tegen het weekblsöe
De Groene Amsterdammer nog h|va
duidelijkst: „Het ABP is geen u ce]
zondering, in het geruchtencircq
op het ministerie hoor ik daar
wel een en ander over. Hoe hi „ji
werkt? Ach, om te beginne sa
vriendjespolitiek. Brokx ontmo< m,
wat vriendjes in het zuiden d< va
lands, zo tussen de receptieschan nc
Brokx zegt dan wat moet ik doe na
opdat jullie centjes in mijn huize m,
vloeien? Juist op zo'n moment li] m,
op het bureau van de directeur ee
soortgelijk voorstel van een ande j0
Brokx gaat dan naar hem toe e n,
zegt dit en dat en zus en zo. En d; all
onderknuppel moet dan wat zie
te regelen. Hij schrijft een nota, di
gaat naar de directieraad en dai
wordt er dan een regeling voor gi
vonden. Zo gaat dat. Die hei
volkshuisvesting is een sjoeméj}*
tent, dat weten we toch?"
Heerma: extra ambtenaren voor controle
Minister van defensie W. F. van
Eekelen heeft zaterdag bij de vie
ring van het 20-jarig bestaan van
het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) dit beraad uitgenodigd
voor een 'open discussie', "met
respect voor eikaars standpun
ten", over de vraag hoe de Oost-
West-betrekkingen er op lange
termijn moeten uitzien. "Hoewel
het nog wel enige tijd zal duren
voordat er op dit punt overeen
stemming is, moeten het IKV en
de overheid daar wel naar stre
ven", zei de minister.
Hij noemde het een 'misver
stand' dat de regering en het IKV
volstrekt verschillende doelein
den zouden nastreven. "Soms
verschillen de wegen hemels
breed, maar het einddoel is het
zelfde: vrede en veiligheid in de
wereld". "Het IKV is nu 20 jaar.
Oud genoeg om een en ander te
hebben geleerd, jong genoeg oni
nog de hele wereld aan te kun
nen, uiteraard te beginnen in Ne
derland".
Van Eekelen juichte de activi
teiten van het IKV toe, zonder al
le uitgangspunten en conclusies
te kunnen onderschrijven. Van
de effecten van de acties toonde
hij zich minder gecharmeerd.
"Soms leek de lengte van het
spandoek de diepgang van de
analyse te bepalen. Ik had soms
het gevoel dat u het allemaal al
wist, terwijl ik best bereid was
het eigen standpunt te overwe
gen".
IKV-secretaris Mient Jan Fa-
ber was verheugd dat de minis
ter het IKV voor een echte en
duurzame dialoog had uitgeno
digd. "Dat de regering voor het
eerst zo'n initiatief in de richting
van de vredesbeweging neemt,
zal wel komen omdat het IKV na
20 jaar volwassen is geworden.
Met grote belangstelling wach
ten wij de concretisering van de
uitnodiging af'.
Voorzitter mevrouw len van
den Heuvel hekelde sommige
reacties vanuit de politiek op het
te verwachten kernraketten-ak
koord. "Zij haasten zich met er
op te wijzen dat hierdoor een ge
vaarlijke situatie ontstaat en het
dus noodzakelijk zal zijn de con
ventionele bewapening op te
voeren. Zo worden wij de dood
lopende weg van wantrouwen
weer op gemanoeuvreerd. Ook
de overblijvende kernwapens en
de conventionele wapens moe
ten de wereld uit".
Als voorzitter van de rooms-
katholieke vredesbewewing
'Pax Christi' zei bisschop H.
Ernst van Breda, dat de vredes
beweging haar strijd onont
koombaar moet voortzetten.
"Wij kunnen ons niet neerleggen
bij de voortgang van de bewape
ningswedloop, die honger en ar
moede bevestigt. De vredesbe
weging zal alles doen om terug
keer te bewerken op de weg die
mens en wereld naar de onder
gang voert".
Krijgsmacht
Voor het bepalen van de aan
tallen predikanten, pastoors en
humanistische raadslieden in de
krijgsmacht moet niet alleen
worden gelet op de geestelijke
verhoudingen binnen de krijgs
macht zelf. Ook zal de kennis van
de geestelijke stromingen in de
hele samenleving een rol moeten
spelen.
Dat zei staatssecretaris J. van
Houwelingen van defensie zater
dag in Amersfoort bij de viering
van het 40-jarig bestaan van het
Protestants Interkerkelijk Thuis
front (PIT). Een behoeftenme-
ting alleen in de krijgsmacht -
soort 'marktonderzoek' - vond
Van Houwelingen onvoldoende.
"Een zo goed mogelijk passende
geestelijke verzorging is vooral
essentieel in oorlogstijd. In die
tijd verandert de samenstelling
van de krijgsmacht volledig: van
50.000 naar 300.000 dienstplichti
ge burgers". "De verdeling zal
daarom moeten berusten op een
combinatie van deze twee facto-
De verdeling van de geestelij
ke verzorging is al enkele jaren
onderwerp van discussie tussen
de kerken en het Humanistisch
Verbond. Dat laatste wil een gro
ter aantal raadslieden, omdat,
volgens het Verbond, steeds
minder dienstplichtigen bij een
kerk zijn aangesloten.
Naar Midden-Oosten. Op ini
tiatief van de rooms-katholieke
vredesbeweging 'Pax Christi Ne
derland' brengt een delegatie
van de Europese vredesbewe
ging nu ccn veertiendaags be
zoek aan het Midden-Oosten. Tot
deze groep behoren ook Pax
Christi-secretaris Jan ter Laak en
IKV-secretaris internationale za
ken Wim Bartels.
De delegatie zal in Syrië, Jor
danië, Israël, de Gazastrook en
de Westelijke Jordaanoever pra
ten met religieuze leiders en ver
tegenwoordigers van politieke
partijen, de Palestijnse bevrij
dingsbeweging PLO, organisa
ties voor de mensenrechten en
vredesgroeperingen. Leider is de
anglicaanse geestelijke Paul Oe-
streicher uit Coventry (Enge
land). Hij was tot vorig jaar hoofd
van de afdeling internationale za
ken van de Britse Raad van Ker
ken en is nog tweede voorzitter
van de Engelse vredesbeweging.
Baptisten
In Den Dolder is zaterdag het
30ste cursusjaar van het Baptis
tenseminarium (Bosch en Duin)
geopend. De nieuwe rector, dr.
O. H. de Vries, sprak daarbij een
rede qit.
De Vries wilde aan de ene kant
het ook in baptistenkringen ge
hoorde protest tegen 'kerk en
theologie' serieus nemen, maar
aan de andere kant de deur naai
de 'academische theologie' wel
open houden, "terwille van het
theologische niveau van dit pro
test". Met name het 'evangelisch
protest' is, volgens dr. De Vries,
nog maar zelden uitgekomen bo
ven het niveau van leuzen en
pamfletten.
Toch mag het protest niet in
het leerstellige blijven steken, zei
De Vries. "Voor baptisten is de
geloofsbeléving minstens .zo ge
wichtig". "Nooit is het baptisme
een dogmatische restauratiebe
weging geweest. Daarvoor heb
ben wij te veel piëtisme in het
bloed".
Voor de zendingswetenschap
aan dit seminarium is drs. N. A.
van der Leer, predikant in Rot
terdam, benoemd. De predikant
in algemene dienst C. Eijer on
derwijst evangelistiek en drs. H.
Veldhuis (hervormd) heeft het
vak filosofie voor zijn rekening
genomen. Voor het vak 'prakti
sche theologie' heeft het semina
rium (15 dagstudenten en 25 za
terdag-studenten) nog geen do
cent kunnen vinden.
Hervormde Kerk: beroepen
te Soest mevrouw H. M. Jansen
Terkaple (Fr.), te Haaften kandi
daat D. Breure Heijningen. Gere
formeerde Kerken: aangenomen
naar Amersfoort J. van der Lin
den Dordrecht, naar Culemborg
(deelwerk en verpleeghuis) kan
didaat mevrouw A. T. Koopman
Amsterdam, naar Haren (geeste
lijk verzorger ziekenhuis) kandi
daat mevrouw A. Tazelaar, de be
noeming tot pastoraal assistent
te Haren F. Venema Onderden-
dam (Gr.).
1
Gereformeerde Kerken Vrij- t
gemaakt: beroepen te Langerak
Gorinchem R. ter Beek Nyme-, j
gen. Nederlands Gereformeerde i
Kerken: aangenomen naar 1
Baarn J. M. Smit Maastricht. Ge-j
reformeerde Gemeenten: be-
dankt voor Dirksland J. Kareis 1
Rijssen, voor Goudswaard B. 1
van der Heiden Woerden. i
Leiden. Woensdag 2 septem- i
ber om 8 uur is er weer een zang- I
avond in de Marekerk. Medewer-
king verlenen het Hervormd!
kerkkoor uit Rijnsburg en de or 1
ganist Ben Fey. Ds. L. Rc.meinj
uit Rotterdam zal de verbinden
de tekst verzorgen.
