TAD LEIDEN
STR«r
Opknapbeurt flat Agaatlaan
LEIDSCH
DAGBLAD
Kosten geraamd op zes miljoen gulden
Waardgracht
Man rijdt in
op portier
van AZL
s
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1987
LEIDEN - De Agaatflat in het
Leidse Morskwartier wordt ingrij
pend gerenoveerd. De 280 meter
lange flat, zo'n 15 jaar oud, wordt
binnenstebuiten gekeerd, in vieren
gedeeld en (gedeeltelijk) van «en
nieuwe spectaculaire buitenkant
Het gaat allesbehalve om een
simpele onderhoudsbeurt. De ope
ratie waarmee de Woningbouwver
eniging Leiden dit najaar van start
wil faan, zal maar liefst twee jaar
du- n en zo'n zes miljoen gulden
gaan kosten. Uitgangspunt is het
wonen in en om de Agaatflat aan
zienlijk te verbeteren. De huidige
straat gaat zelfs geheel verdwijnen
en komt aan de andere kant van
het flatgebouw terug.
Het plan omvat voorts de bouw
van vier nieuwe entrees die aan de
nieuwe straat komen te liggen en
die de flat in vier kleinere flatge
bouwen zullen opdelen. Die split
sing wordt bereikt door de galerij
en in het midden, tussen twee en
trees in, af te sluiten. Een galerij is
dan maximaal nog maar zes wonin
gen groot en bovendien niet meer
vrij toegankelijk voor vreemden.
Naast de gesloten galerij deuren
komen bellen en postvakjes.
Bij elke ingang komen een ruime
hal en twee liften zodat men geen
last meer heeft van storingen of
verhuizingen. Van een entreehal
zullen straks nog bewoners van 50
woningen gebruik maken. De vuil-
stortkokers verdwijnen. Vuilnis
zakken kan men straks kwijt in af
gesloten ruimtes naast de lift op de
begane grond.
Glazen torens
De nieuwe liftschachten worden
als het ware tegen de buitenkant
van het gebouw 'aangeplakt'. Ze
worden opgetrokken uit glazen
bouwstenen en 's nachts verlicht
zodat ze op reusachtige lampions
lijken. Dit spectaculaire nieuwe ui
terlijk wordt nog versterkt door ge
kleurde neonbuizen die bovenop
LEIDEN - Een politie- en een personenauto werden zaterdagmiddag totaal vernield toen zij op de kruising Vijf
Meilaan/Churchilllaan op elkaar reden. De politiewagen trachtte met sirene en zwaailichten de kruising te
passeren maar bleef onopgemerkt door een 21-jarige bestuurder uit Voorschoten die met hoge^ snelheid op de
politiewagen knalde om tegen een lantaarnpaal tot stilstand te komen. De passagier
raakte licht gewond. De politiewagen was op weg naar een brandje
i de Voorschotenaar
1 de Zoeterwoudseweg. (foto Jan Holvast)
de twintig meter hoge glazen to
rens komen en de verschillende
nieuwe ingangen 's avonds en 's
nachts extra zullen markeren.
De gehele begane grond van de
Agaatflat wordt ook veranderd. De
garages onder het gebouw, die nu
in belangrijke mate bijdragen aan
het verpauperde uiterlijk van de
flat, zullen verdwijnen. Ook de ber
gingen worden opnieuw inge
deeld. Op de begane grond komen
straks 14 nieuwe woningen met
een tuintje op het zuiden, dat is de
kant waaraan nu de Agaatlaan ligt.
Aan deze zijde komt ook een aantal
te huren volkstuintjes, peuter-
speelplaatsjes en een fiets- en voet
pad.
De flat zelf zal ook een flinke on
derhoudsbeurt krijgen. De galerij
en en balkons worden geschilderd,
de dakbedekking vernieuwd, kop-
gevels en het dak geïsoleerd, de cv-
installatie vernieuwd en aangeslo
ten op de stadsverwarming. Wan
den en vloeren in de trappenhui
zen zullen worden betegeld in
fraaie motieven.
"De Agaatlaan wordt straks een
chique flat", zegt de maker van het
plan, de Voorhoutse architect Fons
Verheijen. "Bij elke entreehal
komt een woning met kantoortje
voor een beheerder die er op toe
ziet dat de hal en de liften schoon
zjjn en die kleine reparaties uit
voert zodat de flat er ook mooi
blijft uitzien".
Voor de bewoners, die tijdens de
opknapbeurt niet uit hun huis hoe
ven, blijven de woonlasten na de
uitvoering van het onderhouds- en
verbeteringsplan nagenoeg het
zelfde. Alleen extra's, zoals isole
rende beglazing, zullen worden
doorberekend in de huur. Voor za
ken als beheer en liften komt vol
gens berekeningen van de woning
bouwvereniging geld vrij uit de la
gere stookkosten die het gevolg
zijn van de verbeterde cv-installa-
tie.
Aan de Agaatlaan en Turkoois
laan worden volgend jaar ook nog
tien zogenaamde urban villa's ge
bouwd. Dat zijn vrijstaande bouw-
blokjes met elk drie patiowonin
gen en twee garages die deel uit
maken van het verbeteringsplan
voor de Agaatlaan en omgeving.
De woningbouw is mogelijk door
het verleggen van de Agaatlaan
naar de noord-kant van de flat.
De twintig garages in het bouw
plan dienen als vervanging voor de
Zoals op bovenstaande tekening gaan de liftentorens er uitzien die tegen
de Agaatflat worden 'aangeplakt'. Omdat de torens worden opgetrokken
uit glazen bouwstenen zullen ze er 's avonds en 's nachts uitzien als reus
achtige lampions.
weggesloopte garages onder de
Agaatflat en worden zodanig gesi
tueerd dat de woningen in de
bouwblokjes er geen last van heb
ben. Het gaat hier om 30 luxe wo
ningen, tussen het groen gelegen,
OVER
De Waardgracht is niet meer wat
het is geweest. De gracht ver
wierf grote bekendheid in de pe
riode voordat de bouwvallige
huisjes samen met die van de
Oranjegracht, in de jaren zestig
tegen de grond gingen. Voor Lei-
denaren was de gracht een be
zienswaardigheid door de fami
lies die zich pontificaal op de
stoep posteerden, het wasgoed
dat op de grond en over houten
hekken en brugleuningen hing,
de geiten die op de walkant ston
den en de peurbakken die in de
gracht lagen.
De Waardgracht is gegraven in
1660 nadat het stadsbestuur be
sloten had tot de zevende stads
uitleg. Het gebied tussen Heren
gracht en Zijlsingel werd zo
doende bij Leiden getrokken. Op
de plaats van de Waardgracht lag
vóór die tijd een watertje dat 't
Slootje Gods genoemd werd. Op
uitbreidingsplannen staat de
naam Prinsengracht vermeld,
die dus dezelfde strekking heeft
als de daarnaast gelegen Oranje-
gracht. Toch is het bij de bevol
king Waardgracht gaan heten.
Waard is een oud Nederlands
woord en betekent landstreek
die geheel of gedeeltelijk is om
sloten door rivieren. De Leidse
Waard was oorspronkelijk het
gehele gebied tussen de Nieuwe
en Oude Rijn. De naam is dus
niet helemaal uit de lucht komen
vallen, maar opmerkelijk is wel
dat een naam die verwees naar
de stadhouder kennelijk niet
aansloeg.
Over de bewoners van de
Waardgracht zijn vele verhalen
bekend. Zo schijnt er een duide
lijk verschil te zijn geweest in uit
spraak van het Leids tussen een
bewoner van de Waardgracht en
iemand van bijvoorbeeld de Lan-
gegracht. Bekend en talrijk zijn
de verhalen over de saamhorig
heid van de Waardgrachtbewo-
ners. De buurt heeft bij buiten
staanders altijd bekend gestaan
als de Leidse Jordaan.
Doorbraak
Uit de vroegste stadsplannen
blijkt al dat het gebied Heren
gracht-Zijlsingel enigszins afge
sloten* is van de rest van de stad.
De wijk werd door critici achter
af ook gekenschetst als doodlo
pend. Zij werd pas ontsloten toen
de katoenfabriek werd afgebro
ken, zo ongeveer op de plaats van
het Gewestelijk Arbeidsbureau
en de brug in de Oosterkerk
straat. Een bewoner van de
Waardgracht kon slechts zigzag
gend door stegen en over brug
gen met een flinke omweg de
Hooigracht bereiken. De Ir.
Driessenstraat en Oosterkerk
straat dateren pas uit de vijftiger,
respectievelijk dertiger jaren.
Bovendien kwam pas veel later
de brug bij de meelfabriek over
de Zijlsingel tot stand. Kortom,
als je niets op de Waardgracht te
zoeken had, kwam je daar ook
niet.
De Ir. Driessenstraat en Oos
terkerkstraat zijn door de bewo
ners jaren lang de doorbraak ge
noemd. De doorbraak had voor
de bewoners het gevolg dat er
pottekijkers kwamen. Met grote,
verbijsterde ogen keek men naar-
de taferelen die zich op de
Waardgracht afspeelden. Een
Leidse die in de buurt is geboren
en na haar trouwen ook op de
Het bekende beeld van wasgoed o
de Nieuwe Rijn zichtbaar. Een foto uit 1
Waardgracht is gaan wonen, kan
zich dat goed herinneren. Ach
teraf kan ze zich de verbazing
van mensen die niet op de
Waardgracht woonden ook wel
voorstellen. "Maar we konden
toch niet anders. We hadden
geen ruimte om de was binnens
huis of in de tuin te drogen. Waar
moesten we de kinderen laten?
Daar komt bij dat de bewoners
over het algemeen goed met el- I
kaar konden opschieten en dus
was het geen probleem om 's
avonds buiten met je buren te
kletsen", zegt de vrouw, die lie
ver niet met naam en toenaam in
de krant wil komen.
Het idee van achterbuurt be
strijdt ze in onvervalst Leids hef
tig. "Natuurlijk werd er wel eens
bij ons gevochten, werden vrou
wen door mannen geslagen.
Maar dat gold niet voor alle ge
zinnen. Overal heb je kaf onder
het koren. Het verschil lag hierin,
dat bij ons alles op straat gebeur
de. Iedereen kon het zien. Terwijl
in de kouwe-aardappelen-buurt-
en (ze wijst richting Zeehelden
buurt, waarvan de bewoners vol
gens haar op zondagmorgen met
veel koude drukte de Waard
gracht passeerden op weg naar
de kerk aan de Herengracht) al
les achter de nette gordijntjes
verborgen bleef.
Met de reputatie van de Waard
gracht is iets heel vreemds. Be
kend is bijvoorbeeld het was
goed dat buiten te drogen hangt.
Maar het wasgoed is toch een te
ken dat alles schoon en netjes is?
"Er was niemand die vergat om
op vrijdag het straatje te schrob
ben en de deurbel te poetsen. We
hadden het thuis misschien niét
breed, maar de Waardgracht om
die reden als een smerig iets te
bestempelen, is niet eerlijk".
Ze wisten natuurlijk ook wel
dat het water in de gracht ver
schrikkelijk stonk en de huizen
krotten waren. "Wat konden wij
daaraan doen? Het water stonk
doordat de gemeente het maken
van een dam in de Waardgracht
goedkoper vond dan het bouwen
van een brug". Nu heeft het stin
kende water in de Waardgracht
in een verder verleden een be
langrijke rol gespeeld. Als er in
Leiden een epidemie van welke
ziekte ook heerste, kon je er don
der op zeggen dat de Waard
gracht daarbij betrokken was.
Pas heel laat kreeg men in de ga
ten dat het open riool, dat de
gracht in feite was, weieens iets
met de verspreiding van die ziek
ten te maken kon hebben.
In de jaren zestig zijn de ver
vallen huisjes van de Waard- en
Oranjegracht tegen de vlakte ge
gaan. Het is de vraag of de ver
krotting van de huizen de ge
meente niet te verwijten is. Ja
renlang is daar niets aan gedaan
tot plotseling op de deuren bor
den werden gespijkerd met de
tekst: Onbewoonbaar verklaar
de woning. Bewoners voelden
zich gebrandmerkt. De mensen
verlieten gehoorzaam de wonin
gen waarin ze hun hele leven
hadden gewoond. De discussie
over het lang braakliggen van het
totaal kaalgeslagen gebied en het
al dan niet dempen van de
Waardgracht, ging tenslotte vol
ledig over de hoofden van de
Waardgrachtbewoners heen.
De Waardgracht is gedempt en
weer opengegraven, het oude-
liedenhuis Het huis op de Waard
is er gebouwd en er zijn nieuwe
woningen neergezet. De Waard
gracht zal echter nooit meer wor
den wat het geweest is.
MEINDERT VAN DER KAAIJ
n de heer J.P.M. de Baar).
met een tuin of terras en daarom
met een iets hogere huur dan de
flats in de omgeving.
Het totale onderhouds- en verbe
teringsplan gaat veel geld kosten.
Zo'n zes miljoen gulden, exclusief
de bouw van de extra woningen.
De verbeteringen worden echter
noodzakelijk geacht omdat de Wo
ningbouwvereniging Leiden
vreest dat het toch al slechte
woonklimaat in de Agaatflat en
omgeving de komende jaren an
ders nog verder achteruit zal gaan.
Vandalisme, vervuiling, hoge on
derhoudskosten en dreigende leeg
stand moeten nu een halt worden
toegeroepen anders lukt het nooit
meer. Dan komt de Agaatflat in
een vicieuze circel terecht, denkt
men bij de woningbouwvereni
ging. Het onderhouds- en verbete
ringplan moet er, samen met het
beoogde kleinschaliger karakter
van de flat en de verhoging van de
sociale controle, uiteindelijk toe
leiden dat het tij keert.
Delbewoners van de Agaatflat
staan in meerderheid positief te
genover de plannen van de wo
ningbouwvereniging en ook de ge
meente wil meewerken aan het
plan om de Agaatlaan de verleg
gen. De bedoeling is dat eind dit
jaar met het onderhouds/verbete-
ringsplan wordt gestart en dat eind
1989 het volledige plan, inclusief
de nieuwbouw, zal zijn gereali-
LEIDEN - Een 30-jarige Leidenaar
is gisteravond met zijn auto op een
portier van het AZL ingereden. De
portier kon op het laatste moment
opzij springen. Eerder had de man
gedreigd op een politiewagen in te
rijden.
De man wordt er van verdacht
zijn ex-vrouw mishandeld te heb
ben. De vrouw werd gisteravond in
het AZL opgenomen. Toen de man
bij de vrouw op bezoek wilde gaan,
werd hem door personeel van het
AZL de toegang ontzegd. Daarop
ontstond een vechtpartij waarbij
een arts en een broeder een klap
opliepen. Toen de Leidenaar het
ziekenhuis verliet, reed hij in op
een portier die hem tot stilstand
wilde dwingen. De auto van de
man - die een oude bekende van de
politie is - is vannacht teruggevon
den in Oegstgeest. De man heeft
inmiddels contact met de politie
gezocht en beloofd zich vandaag te
zullen melden.
Mostert
bevorderd
tot hoofd
commissaris
LEIDEN - Korpschef H. Mostert
van de Leidse politie is bevorderd
tot hoofdcommissaris. Zijn rech
terhand J. la Riviere heeft ook pro
motie gemaakt en mag zich nu
commissaris noemen. Burgemees
ter Goekoop maakte de beide pro
moties vanmiddag officieel be
kend. Voormalig korpschef Van
Voorden is met terugwerkende
kracht vanaf 1 januari 1986 tot
hoofdcommissaris bevorderd.
Politieman
trekt pistool
LEIDEN - Naar vanochtend be
kend werd heeft een agent van de
Leidse politie in de nacht van vrij
dag op zaterdag zijn pistool getrok
ken om een zestal Leidenaars in
bedwang te houden. De agent in
burger trachtte samen met een col
lega het zestal aan te houden toen
een van hen een mes trok en de
agent te lijf wilde "gaan.
Het zestal viel voorbijgangers op
de Haarlemmerstraat lastig en
trachtte hen te beroven onder be
dreiging van een mes. De twee
agenten wisten vier Leidenaars (16,
17, 19 en 20 jaar) aan te houden.
Gisteren en vanochtend werden de
andere twee (beiden 17 jaar) in hun
woning opgepakt. Alle zes zitten
vast op het politiebureau, zij zullen
woensdag voorgeleid worden. Het
zestal heeft tegenover de politie
verklaard een groot aantal mensen
te hebben geslagen. Twee mensen
hebben inmiddels aangifte van
mishandeling bij de politie gedaan.
De politie verzoekt andere slacht
offers zich te melden (tel. 258888).
Flinke buit
bij inbraak
in Merenwijk
LEIDEN - Uit een woning aan de
Iepenrode in de Merenwijk is het
afgelopen weekend 9000 gulden
gestolen. De inbrekers, die een ruit
aan de achterzijde van de woning
insloegen om binnen te komen, na
men voorts een CD-speler, een vi
deorecorder, twee spaarbankboek
jes en een camera mee. De bewo
ners waren op het moment van de
inbraak niet thuis.
Sloop van
voormalige
bronsgieterij
toegestaan
DEN HAAG/LEIDEN - De voor
malige bronsgieterij aan het Leidse
Ruime Conciëntieplein, de Vliet en
de Kampersteeg mag worden ge
sloopt. De waarnemend voorzitter
heeft vanmorgen een verzoek
schorsing van de sloopvergunning
afgewezen.
Omwonenden hadden het schor-
singsverzoek ingediend omdat ze
bevreesd zijn voor schade aan hun
woningen en de bodemverontrei
niging die al is geconstateerd on
der het pand. om de precieze
verontreiniging vast te stellen is
sloop noodzakelijk. De omwonen
den zijn bovendien bartg dat het
terrein lang braak blijft liggen. Het
bouwbureau Bakêls Ouwerkerk
bv heeft echter laten weten snel
met de bouw te willen beginnen.
Er komen woningen.
Tijdens de hoorzitting over deze
zaak liet mr. Van Zeben al door
schemeren dat de omwonenden bij
hem aan het verkeerde adres zijn.
Als ze schade ondervinden van de
sloop of de nieuwbouw moeten ze
een gerechtelijke procedure aan
hangig maken.
Politie neemt
werpsterren
in beslag
LEIDEN - De politie heeft zater
dagmiddag een tweetal werpster
ren in beslag genomen. Zij waren
eigendom van een 12-jarige jongen
die er in de Havikshorst met twee
vriendjes mee aan het spelen was.
Het is de eerste maal dat de Leidse
politie met het fenomeen werpster
ren geconfronteerd wordt. Het in
het bezit hebben van werpsterren
is verboden.
STAD LEIDEN STAD LTTUE N STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
