n
r
r
n
Strijd rond
Kluwer is nu
echt beslist
Voorjaarsmatheid lijkt verdwenen
A
f
Oorlog dreigt in sleepwezen
Latijns-Amerika:
vijf jaar diep in
de rode cijfers
NOG SNEL EVEN TANKEN
V
KLM gaat vliegers in
het buitenland werven
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1987
ECONOMIE
PAGINA 7
Fusie met Wolters een feit
ZWOLLE/AMSTERDAM (ANP/GPD) - De strijd tussen de uitge
vers Wolters Samsom en Elsevier om het bezit van Kluwer is defi
nitief in het voordeel van de eerste beslist. Gisteren maakte de
Zwolse uitgever bekend daadwerkelijk 50.9 procent van de uit
staande gewone aandelen Kluwer in bezit te hebben. De fusie,
waarover Wolters en Kluwer al afspraken hadden gemaakt, is
daarmee een feit. De naam Wolters Samsom is nu gewijzigd in
Wolters Kluwer.
Wolters Kluwer behoort tot de gro- bank Pierson, Heldring Pierson,
te drie onder de Nederlandse uitge- die Elsevier in het gevecht heeft
SYDNEY (Rtr) - De in Zuid-
Afrika geboren zakenmagnaat
en kunstverzamelaar Robert
Holmes a Court is de eerste mil
jardair van Australië. Met een
vermogen van 1,4 miljard (Au
stralische) dollar, ongeveer 2,1
miljard gulden, staat hij boven
aan de lijst van van de 200 rijk
ste mensen in het land. De lijst
is opgesteld door het blad Busi
ness Review Weekly (BRW).
Vlak onder Holmes a Court
staat de uit Sydney afkomstige
Kerry Packer met 1,3 miljard
dollar, 1,95 miljard gulden. Pec
ker staat bekend als een groot
gokker. Hij heeft zijn fortuin
gehaald uit een geërfd media-
Holmes a Court voerde vorig
jaar ook al de lijst van rijkste
mensen in Australië aan, maar
toen was zijn vermogen nog
niet de helft van wat het nu is.
Volgens BRW is de magnaat
sinsdien per minuut 3.000 (on
geveer 4500 gulden) rijker ge-
Holmes a Court
per minuut 4500
gulden rijker
worden. Hoofdredacteur Stu
art Simson van BRW noemde
de groei van Holmes' vermogen
'verbijsterend'.
Vier jaar geleden, toen hij net
honderd miljoen dollar waard
was, begon de 50-jarige advo
caat aan een reeks van overne
mingen van en deelnemingen
in Australische, Britse en Ame
rikaanse bedrijven. Hij heeft
miljarden geleend om bijna
eenderde te verwerven van het
grootste Australische concern
Broken Hill Proprietary, een
keten van dagbladen op te rich
ten en te investeren in het Brit
se bankwezen en de Ameri
kaanse industrie.
Holmes a Court heeft verder
de grootste particuliere kunst
verzameling in Australië met
ruim 800 kunstwerken. Ook be
zit hij een renstal met meer dan
120 paarden. BRW zegt aan de
voorzichtige kant te zijn ge
weest met de schatting van
Holmes' vermogen.
Het vermogen van Kerry
Packer is in een jaar tijd geste
gen van 275 miljoen tot 1,3 mil
jard dollar. Hij verkocht enige
tijd geleden zijn eigen tv-sta-
tion voor meer dan een miljard
dollar aan multimiljonair Alan
Bond, die volgens BRW 400
miljoen Australische dollar
waard is.
Wie op de lijst van 200 van
BRW wil komen te staan moet
dertig miljoen dollar, 45 mil
joen gulden, of meer hebben.
Dat bedrag is dertig procent ho
ger dan de grens die het blad
vorig jaar hanteerde.
Op basis
r heel 1986
op de tweede plaats komen
de omzetcijfers bijgestaan, als de Bank Mees Ho-
Wolters Kluwer pe, die de fusie voor Wolters Sam-
heeft begeleid, verwachten
VNU en vóór Elsevier. De laatste nog stukken geleverd te krijgen,
behaalde toen een omzet van 1,5 Elsevier heeft 48,7 procent van
miljard gulden, Wolters
kwamen gezamenlijk
miljard gulden
miljard gulden om.
Bij Wolters Kluwer werken
Kluwer de aandelen Kluwer. Wat het c
1,6 cern daarmee gaat doen is niet be-
VNU zette 1,7 kend. Een woordvoerster wilde
daar gisteren geen duidelijkheid
over verschaffen. Zij kon slechts
geveer 8000 mensen en de fusie zal herhalen dat Elsevier gelukkig is
voor de werkgelegenheid geen ge- met het belang dat zij in Kluwer
volgen hebben. Een woordvoerder heeft verworven,
zei gisteren dat de stemming in Of met de overwinning van de
Zwolle zeer opgewekt was. Het combinatie Wolters Kluwer de rust
ging niet zozeer om de eigen zeker
heid over de eindoverwinning
„Het probleem
werd gezaaid
uitgeversland is weergekeerd, is
de vraag. Elsevier heeft inmid-
dat er twijfel dels toegegeven in onderhandeling
de betrouwbaar- te zijn met de Britse uitgever Max-
e mededelingen". Wol- well over mogelijke samenwerking
ters Kluwer heeft het plan het
hoofdkantoor naar het westen
het land te verplaatsen. Dat zal
Maxwell heeft eerder al tegen
over Nederlandse journalisten la
ten weten in meer zaken in Neder-
klein kantoor worden met voorna- land geïnteresseerd te zijn dan al-
melijk stafmedewerkers.
Intussen zwerft nog 0,4 procent
i de uitstaande aandelen, enkele
leen Elsevier.
Wolters Samsom is vooral sterk
vakuitgaven. Kluwers belang-
duizenden stuks, rond. Zowel de rijkste poot wordt gevormd door
de Groep Rechtswetenschappen.
De combinatie Wolters Kluwer be
haalt van haar gezamenlijke omzet
60 procent in Nederland, 10 pro
cent in de Verenigde Staten, 10
procent in het Verenigd Konink
rijk, 10 procent in België en 10 pro
cent in Frankrijk, West-Duitsland
en Spanje. Het streven is de activi
teiten in het buitenland uit te brei
den tot minstens 50 procent van de
omzet en de marktpositie in Neder
land uit te breiden.
Meer varkens,
minder melkvee
DEN HAAG (ANP) - De melkvee
stapel is dit jaar evenals in 1986 in
gekrompen. Dit jaar was de terug
gang met 8,3 procent tot 2,1 miljoen
echter aanzienlijk groter dan in
1986. De afname wordt voor een be
perkt deel toegeschreven aan het
feit dat 2.300 bedrijven stopten met
de melkveehouderij.
De varkensstapel daarentegen
nam dit jaar toe met 6,4 procent tot
14,3 miljoen stuks. Dat kwam voor
namelijk door de groei van de big-
genstapel met 407.000 en de mest-
varkensstapel met 357.000 stuks.
Dat blijkt uit voorlopige cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek.
Ook de hoeveelheid kippen
groeide met 4,9 procent tot 96,8
miljoen. Deze uitbreiding weer
spiegelt zowel de toename van het
aantal slachtkuikens met 2,7 mil
joen (plus 6,7 procent) als de groei
van het aantal leghennen met 1,3
miljoen. Dit jaar is er een opvallend
sterke afname van het aantal
slachteendeh met 22 procent tot
471.000 stuks, na de groei in de drie
voorafgaande jaren.
Verder was het aantal geiten op
landbouwbedrijven met 34.000
stuks 50 procent hoger dan in 1986.
Het aantal schapen steeg tot
984.000, terwijl het aantal paarden
en pony's op landbouwbedrijven
nagenoeg gelijk bleef.
Kort Zakelijk
Boeing
De Britse luchtvaartmaatschap
pij British Airways (BA) heeft bij
het Amerikaanse concern Boeing
elf vliegtuigen van het type 767 be
steld met een gezamenlijke waarde
van 500 miljoen pond sterling (1,67
miljard gulden). Bovendien is een
optie genomen op nog eens vijftien
van deze tweemotorige toestellen,
zo heeft de maatschappij gisteren
bekendgemaakt.
Benzine
De literprijzen van benzines en
diesel gaan met ingang van maan
dag met 1 cent omlaag als gevolg
van ontwikkelingen in de interna
tionale produktnoteringen. De
meest voorkomende prijzen aan de
zelftankpomp komen dan op 163
cent voor een liter super, 158 cent
voor een liter normaal en 90,4 cent
voor een liter diesel.
Gasprijs
De ongeveer 10.000 tuinders in
ons land moeten voor hun aardgas
0,8 cent per kubieke meter meer
gaan betalen. Het Landbouw
schap, de NV Nederlandse Gas
unie en de Vereniging van Exploi
tanten van Gasbedrijven in Neder
land (VEGIN) hebben hierover gis
teren afspraken gemaakt. De tuin
ders gebruiken in totaal drie mil
jard kubieke meter gas per jaar. De
nieuwe afspraak heeft een looptijd
van twee jaar en treedt op 1 oktober
in werking.
Voorkennis
De aanklagers in de zaak van de
deviezenfraude bij Volkswagen
sluiten niet uit dat de documenten
die vorige week bij een secretares
se van de centrale bank in beslag
werden genomen handel met voor
kennis aan het licht hebben ge
bracht. De politie heeft een inval
gedaan in het huis van een secreta
resse van Bundesbpnkpresident
Karl Otto Poehl omdat zij ervan
wordt verdacht informatie te heb
ben verkocht aan de valutahande
laar Joachim Schmidt. Schmidt
heeft in dit schandaal een centrale
rol gespeeld.
SPAREN - In de eerste helft van
dit jaar hebben spaarders twee mil
jard meer ingelegd op spaarreke
ningen dan zij hebben opgenomen.
Er is minder gespaard dan in de
eerste helft van '86 toen per saldo
2,4 miljard werd ingelegd. De situa
tie in vergelijking met de laatste
zes maanden vorig jaar is echter
aanzienlijk veranderd. Toen na- de tijd mogelijk een harde strijd
men spaarders 100 miljoen gulden gaan ontwikkelen rond het aanbie- Rotterdam
meer op dan zij in die periode op den van sleepdiensten aan zeesche-
hun rekening stortten. pen die de haven binnenkomen.
O. i* Dat is het gevolg van de aankoop
O taalimporten door Ton Kooren International Ma-
rine Services van zes zware sleep-
BRUSSEL (AP) - De Europese Ge- boten uit de failliete boedel van een
meenschap gaat een onderzoek in- Amerikaanse rederij. Kooren In
stellen naar goedkope staalimpor- ternational wil tarieven in rekening
ten uit Turkije en Joegoslavië. De brengen die ongeveer twintig pro-
Eurofer, de ^Europese vereniging cent liggen onder de huidige tarie-
de havensleepdienst
staalindustrieën, heeft ge
klaagd dat de import van staal en
ijzer op de EG-markt uit die twee verrichtmömenteef het* leeuwen^
landen tussen 1983 en 1986 was ge- deel van de sleepdiensten in Rot
stegen met 1.500 procent. terdam.
Die importen worden verkocht Kooren International is niet hele-
voor een prijs die 23 procent lager maai een nieuwkomer op de sleep-
is dan de gangbare prijs van EG- markt in Rotterdam, want het be-
producenten Volgens Eurofer drijf heeft al daar al een aantal klei-
heeft vooral West-Duitsland veel te nere sleepboten varen. De reden
lijden van deze goedkope import. dat de activiteiten in de haven ech-
Gisteren heeft de EG een maatre- ter sterk worden uitgebreid is dat
gel genomen tegen het dumpen Kooren tot voor kort flink wat
yankwikuitdeSowjet-Unie.Opie- werkzaamheden had bij de bouw
dere kilogram kwik uit de Sowjet- van de Oosterscheldedam. Ook an-
Unie zal een extra bedrag van bijna dere aannemersactiviteiten zijn
5 gulden worden geheven. volgens directeur Kooren sterk te-
ROTTERDAM (ANP) - In de haven ruggelopen. Het streven van
t Rotterdam zal zich de komen- Kooren is er op gericht uiteindelijk
20 procent van de sleepmarkt in
handen te krijgen.
Kooren is enige tijd geleden in
contact getreden met Smit Interna-
de aankoop tionale om afspraken te maken
over een verdeling in de haven
sleepdiensten. Kooren stelde dat
hij 10 procent van de markt wilde,
maar stelde daarbij ook dat de ta
rieven 20 procent omlaag moesten.
Smit wilde daar niet op ingaan.
Smit Internationale wilde giste
ren niet reageren op de dreigende
Smit Internationale. Die laatste tarievenslag in het Rotterdamse
alleen wat
l Smit kwijt
wikkelingen af',
een woordvoerder
wilde.
Vanaf 1 januari zal Kooren Inter
national daadwerkelijk beginnen
met het slepen van zeeschepen bin
nen de haven. De komende maan
den zullen besprekingen plaatsvin
den met rederijen, omdat een flink
deel van de sleepactiviteiten ge
beurt op basis van langer lopende
contracten. Een van de rederijen
Kooren nu al in contact i
half miljoen containers
werk zullen gaan."
AMSTERDAM - Ook deze week
diende zich een geheel verschil
lend beurspatroon aan. Een willi
ge hausse-stemming in New
York, Londen en Tokio, matig
positief in Amsterdam en ge
drukt in Frankfurt en Zürich.
Het meest opmerkelijke daarbij
was dat Tokio er weer helemaal
bovenop kwam en Wall Street
een paar dagen omhoog snelde
als nooit tevoren.
door
C. Wagenaar
Maar ook op onze beurs bleef
de stemming erin en lijkt de mat
heid van het voorjaar te zijn ver
dwenen. Wel waren het opnieuw
een paar internationals als Ko
ninklijke Olie en Unilever die de
dienst uitmaakten en bijvoor
beeld in vier dagen de index van
de internatinals 14 punten deden
oplopen. Dit trok ook het alge
mene beurscijfer sterk omhoog
tot 6 punten in diezelfde vier da
gen. Het betekende ook dat de
meeste beursgroepen deze week
meerdere malen een nieuwe his
torische top wisten te bereiken.
Maar het meest opmerkelijk
gedroeg Wall Street zich. Daar
steeg het koerspeil op de eerste
twee beursdagen van deze week
bijna 90 punten, met op elke dag
rond 45 punten. Als een tornado
kwam steeds in het laatste beurs-
uur de allesbeheersende koop-
golf aanstormen en trok alles
mee wat er maar te krijgen was.
De Dow Jones-index die eind vo
rige week nog juist voor de 2600
was gestopt, kwam daardoor ver
boven deze streep uit en leek de
2700 gemakkelijk te gaan nemen.
Dat de effectenbeurzen on
danks de zeer matige economi
sche groei de afgelopen jaren
toch zo zijn gestegen komt in
hoofdzaak juist door die matige
groei. Een hoog tempo wordt
nergens lang vastgehouden, ze
ker niet in de economische ont
wikkeling waar snelle heftige ex
pansies ook snel door felle reces
sies worden opgevolgd. De
naoorlogse jaren hebben dat dik
wijls laten zien.
Maar de jaren tachtig zijn ge
kenmerkt door een jaarlijkse
groei van 1 tot 2, soms 3 procent
en dan heeft de opgaande econo
mische ontwikkeling doorgaans
een veel langere adem. Topeco
nomen hebben al vele malen hun
voorspelde recessie naar de toe
komst moeten verschuiven.
Twee jaar geleden noemde men
in de Verenigde Staten het jaar
1987 als het jaar van de recessie
waarheid, maar nu heeft rente-
goeroe Kaufman die recessie al
naar 1989 doorgeschoven.
Bovendien verloopt de econo
mische groei niet gelijkmatig,
maar met sprongen, die kwar-
taalsgewijs nogal kunnen ver
schillen. Zo bedroeg de stijging
in het eerste kwartaal van dit jaar
in Amerika zelfs meer dan 5 pro
cent, maar in de Duitse Bondsre
publiek maar 1 procent. Het om
gekeerde heeft nu plaats met wat
minder groei in de Verenigde
BEURS
-
N
W
E
E
K
Staten en een toenemende, stij
ging in West-Duitsland en ons
land. Dit alles heeft beurtelings
op de effectenbeurs een sterk po
sitieve invloed.
Daarbij komt dat in de afgelo
pen vijf jaar overal ter wereld de
geldhoeveelheid enorm is toege
nomen, zonder dat de inflatie
steeg. Door een sterk rentebeleid
is de gemiddelde prijsstijging
zelfs aanzienlijk afgenomen, zo
dat overal veel contant geld ligt
opgestapeld. Dat zoekt zijn weg
naar de effectenbeurs. En met
name in Tokio, waar nog altijd
miljarden dollars worden ver
diend aan de handelsoverschot
ten met het buitenland.
Voor Amsterdam ontwikkelde
de week zich redelijk positief.
Maar het tegengestelde patroon
dat het internationale beurswe-
zen in zijn totaliteit liet zien, deed
zich hier intern voor. Want tegen
over een stijging van 14 punten
voor de internationals en 6 pun
ten voor de beurs algemeen vol
trok zich een daling van 1 punt
op de lokale markt.
Dat komt doordat het Damrak
voor het halfjaarcijfersseizoen
staat aangetreden dat vaak wordt
gekenmerkt door mee- en tegen
vallers. En dat noopt tot enige
voorzichtigheid en maakt de
stemming wat onzeker. Zo viel
het resultaat van de Koninklijke
Shell met 8 procent meer winst
niet tegen, zodat hier een lichte
koersstijging overbleef en was
men ook niet ontevreden over de
Amro Bank en de KLM, maar de
KNP viel met 13 procent meer
winst wat tegen.
Ook de onzekerheid binnen de
uitgevers nam toe waardoor de
meeste aandelen uit deze groep
enig terrein moesten prijsgeven.
Nadat er voor Kluwer maar één
koers per dag mocht worden op
gemaakt, keerde ook hier de rust
terug. Opvallend gunstig lag
Unilever in de markt en boekte 5
tot 10 procent meer aan beurs
waarde. Fokker steeg 15 procent
in koerswaarde en Hoek Loos 10
procent. Daarentegen moesten
Blijdenstein en Macintosh 10
procent van de beurswaarde af
staan en Nutricia was 5 procent
in reactie.
De Europese Optiebeurs draai
de een drukke week af en zag het
aantal afgesloten contracten van
262.500 tot 304.500 stijgen. Else
vier stond daarbij, vooral in de
eerste dagen, centraal en wist
maandag met 6500 contracten
zelfs de eerste plaats te bezetten.
Later in de week nam Unilever
die plaats over met dagomzetten
van 15.000 contracten. Opvallend
was de belangstelling voor de
dollar-gulden valuta-contracten.
SCHIPHOL (ANP) - De KLM gaat
vliegers in het buitenland werven.
Bovendien wordt de aannameleef
tijd voor cockpitpersoneel ver
hoogd van 31 naar 35 jaar. Ook gaat
de maatschappij voor het eerst na
ruim veertig jaar per advertentie
vliegers vragen om te solliciteren
bij de KLM. Het bedrijf ziet zich
daartoe gedwongen door een te
kort aan gekwalificeerde vliegers,
aldus een woordvoerder.
De KLM heeft slechts eenmaal
eerder, kort na de oorlog, adverten
ties geplaatst waarin vliegers wer
den gevraagd. De KLM gaat ook in
het buitenland werven. „Tot verho
ging van de aannameleeftijd, die
zeer vele jaren heeft gegolden, is
besloten omdat in Nederland het
aanbod te gering is om aan de vraag
van de KLM te voldoen", aldus de
woordvoerder.
De KLM heeft voor het oplei
dingsjaar juli 1987/juli 1988 tachtig
nieuwe vliegers nodig. Veertig
daarvan komen van de Rijkslucht
vaartschool, vijf worden via de
doorstroomregeling vanuit de
luchtmacht en marine aangetrok
ken. De overige 35 moeten op de
vrije markt worden verkregen. De
ze markt bestaat tot nu toe uit Ne
derlandse vliegers in dienst bij Ne
derlandse luchtvaartmaatschappij
en, Nederlandse vliegers in dienst
bij buitenlandse maatschappijen
en luchtmacht- en marinevliegers.
De markt zal nu tot buitenlandse
vliegers worden uitgebreid. Tot nu
toe was het aantal open sollicitaties
dat de KLM kreeg voldoende om in
de behoefte te voorzien.
De afgelopen twee jaar hebben
de andere Nederlandse luchtvaart
maatschappijen en de Koninklijke
Luchtmacht en Marine de behoefte
aan nieuwe vliegers van de KLM al
duidelijk gevoeld. De aantrek
kingskracht van de nationale
luchtvaartmaatschappij bleek van
wege de hogere salariëring aan
zienlijk.
Martinair-directeur Schroder zei
gisteren echter desgevraagd de
KLM-wervingsactie niet te
Vorig jaar gingen tien vlie
gers van de chartermaatschappij
naar de KLM, die echter volgens
Schroder zonder problemen kon
den worden vervangen. De maat
schappij heeft momenteel 130 vlie
gers in vaste dienst; allen Neder
landers. Tien eveneens Nederland
se vliegers staan op een wachtlijst
om aangenomen te worden.
Volgens Schroder komen door
de verhoging van de aannameleef
tijd bij de KLM 25 tot 30 Martinair-
vliegers in aanmerking voor een
baan bij de KLM. Een rem op hun
vertrek vormt echter de terugbeta
lingsregeling van hun opleidings-
kosten. Afhankelijk van de dienst
tijd moeten vliegers een deel van
de door hun werkgever betaalde
kosten voor hun opleiding terugbe
talen wanneer zij binnen een be
paalde periode het bedrijf verlaten.
Ook Transavia en Netherlines ken
nen deze regelingen.
Wanneer het Nederlandse reser
voir mocht zijn uitgeput gaat Marti
nair in de EG werven. Daar zijn vol
gens Schroder voldoende vliegers
te vinden. Ook woordvoerders van
Transavia en Netherlines zeiden de
■KLM-werving niet al te zeer te vre-
PTT - De Nederlandse Organisatie
van Tijdschriftuitgevers (Notu) is
verontwaardigd over de „laksheid
de PTT in gaat op klach-
postbezorging, de slechte
van dit bedrijf dat een mo
nopoliepositie heeft en vooral over
zijn voorlichtingsdienst". De woe
de van de organisatie is opgewekt
na het zoek raken van ruim dui
zend exemplaren van de Gay-
Krant voor de provinciës Gronin
gen, Friesland en Drenthe.
MANILLA - Voor vrijwel alle benzinestations in de Filippijnse hoofdstad Manilla vormden zich gisteren lange
rijen. Automobilisten wilden nog snel even verzekerd zijn van een volle tank, voordat de benzineprijzen om mid
dernacht met zo'n 18 procent werden verhoogd.
voert in de haven van Rotterdam.
Kooren is ervan overtuigd dat hij
winstgevend kan draaien met tarie
ven die 20 procent lager liggen dan
de huidige. Dat komt volgens hem
onder andere door het feit dat zijn
schepen in hoge mate geautomatis-
serd zijn. waardoor er met een zeer
kleine bemanning gevaren kan
worden. Voor de sleepboten zullen
de komende tijd bemanningen
worden aangeworven. Kooren
heeft in ieder geval 25 man nodig,
mogelijk in de toekomst oplopend
tot 60, indien de sleepboten conti
nu in touw zijn.
Kooren zegt er niet op uit te zijn
een slopende tarievenslag in de ha
ven in gang te zetten. Dat zou ook
niet goed zijn voor de haven, zo
meent hij. Hij wil echter niet uit
sluiten dat het komende tijd hard
tegen hard zal gaan. Het is overi
gens niet de bedoeling van Kooren
om vanaf 1 januari direct alle aan
geboden werk aan te nemen. „Wij
zijn er ons van bewust, dat we in
het begin niet teveel hooi op onze
vork moeten nemen. Dat betekent
s Sea-Land, die jaarlijks ongeveer onder andere dat we selectief te
SANTIAGO (IPS) - Latijns-Ameri
ka 'viert' volgende week het vijfja
rig bestaan van de schuldencrisis,
waarvan economen dachten toen
dat die het internationale monetai
re stelsel om zeep zou helpen. Het
kraakte vervaarlijk, maar overleef
de. In de schaduw van de financië
le problemen groeide echter het in
zicht dat na veranderingen nodig
zijn.
Vijfjaar geleden, op 17 augustus,
luidde de Mexicaanse minister van
financiën Jesus Silva Herzog de
noodklok. In een toespraak onthul
de hij de wereld dat zijn land de
verplichtingen aan schuldeisers
niet meer kon nakomen. Mexico's
buitenlandse schuld was in 1982
opgelopen tot 90 miljard dollar en
bij de banken stond een rekening
open van 10 miljard dollar van ach
terstallige betalingen.
De Amerikaanse minister van fi
nanciën Donald Regan en de Fran
se voorzitter van het Internationaal
Monetair Fonds (IMF), Jacques de
Larosière, belegden van 13 tot 15
augustus in Washington een
spoedbijeenkomst. De hoofdrol
spelers van 'het Mexicaanse week
einde' zoals het overleg later zou
gaan heten, moesten een groot
scheepse reddingsactie improvise-
De financiële wereld was ge
schokt. Tot die tijd had niemand
verondersteld dat ook landen fail
liet konden gaan. De val van Mexi
co zou tientallen banken met zich
meeslepen. De regering in Was
hington en het IMF zorgden bin
nen drie dagen voor vier miljard
dollar om het ergste leed te ver
zachten. Silva Herzog bracht de
Mexicaanse bevolking in een tach
tig minuten durende televisietoe
spraak van de financiële crisis op
de hoogte en legde drie dagen later
bij zo'n honderd banken in New
York de naakte feiten op tafel.
Mexico zou ertoe overgaan geen
cent terug te betalen, een morato
rium dat alleen was te voorkomen
als de banken betalingen opschort
ten en met nieuwe leningen voor
miljarden dollars kwamen. De ban
ken gingen akkoord. Maar het zor
genkind, dat één van 's werelds
grootste olie-exporteurs is, moest
zich houden aan een streng hervor
mingsprogramma van het IMF.
De schuldencrisis was een feit.
Vijf jaar later staan velen versteld
van het rappe tempo waarmee an
dere Latijnsamerikaanse landen
Mexico volgden. Brazilië, de groot
ste schuldenaar in de Derde We
reld en de belangrijkste olieconsu
ment, trad als eerste in het Mexi
caanse voetspoor. Het jaar daarna
volgden de rest van Latijns-Ameri
ka, andere ontwikkelingslanden en
enkele Oostbloklanden.
De landen bleken dieper in de
schulden te zitten dan was aange
nomen. In minder dan tien jaar
hadden een aantal regeringen en
bedrijven en particulieren veel -
vooral consumptieve - kredieten
opgenomen. Leningen gingen op
aan de invoer van olie, luxe-artike
len en de bouw van prestige-objec-
ten. Militaire regimes joegen de
schuld flink op door de aanschaf
van modern wapentuig. Toen de
nood begon te dringen en rente en
aflossing opliepen, zochten veel re
geringen hun toevlucht in kortlo
pende en dus dure kredieten.
De totale schuld van Latijns-
Amerika beliep in 1970 volgens de
meeste berekeningen zestien mil
jard dollar en in 1980 reeds 195 mil
jard dollar. Vooral de leningen van
banken aan particulieren, waar de
overheid geen zicht op had, waren
in deze tijd snel gegroeid. Toen
twee jaar later de crisis een feit
was, stond het continent in totaal
350 miljard dollar in het krijt. De
drie grootste schuldenaren (Brazi
lië, Mexico en Argentinië) hadden
samen meer dan 200 miljard dollar
aan verplichtingen uitstaan.
In de discussie over de oorzaken
van de crisis wijzen velen naar de
vette jaren zeventig. De olie-expor
terende landen verdienden miljar
den aan de stijgende olieprijs. De
overschotten gingen naar westerse
banken die voor oliedollars klan
ten zochten. Ontwikkelingslanden
zagen de kredieten graag komen.
De kentering kwam in 1979, toen
de olieprijzen fors stegen en een re
cessie volgde. De export van de
Derde Wereld daalde, de rente
steeg en de gaten moesten worden
gevuld met kredieten. De prijsda
ling van de grondstoffen, voor de
meeste schuldenlanden de belang
rijkste inkomstenbron, was toen al
begonnen.
Beperking
Toen Peru medio 1985 aankon
digde dat het de aflossing en rente
betaling beperkte tot tien procent
van de inkomsten uit export, stond
de financiële wereld op zyn achter
ste benen. Het idee van een koppe
ling met de exportopbrengsten
heeft nu echter vaste voet aan wal
gekregen. Mexico kreeg als belo
ning voor goed gedrag vorig jaar
een zelfs speciale clausule in het le
ningenpakket. Als de olie-export
zou tegenvallen,'ontvangt Mexico
automatisch extra leningen.
Het inzicht dat brede aanpak van
het probleem op zijn plaats is, wint
terrein. Daarmee verwijzen onder
handelaars naar de combinatie van
pijnlijke economische hervormin
gen met nieuwe kredieten om de
industrie te moderniseren, de pro-
duktie op te voeren en de export te
vergroten. Ook het onderling over
leg van donorlanden over de aller
armste schuldenaren neemt toe.
Stroppenpot
De grootste Amerikaanse bank-
groep Citicorp besloot eerder dit
jaar drie miljard dollar aan de
'stroppenpot' toe te voegen en
schreef daarmee in feite een deel
van de uitstaande leningen af. De
maatregel volgde op een morato
rium dat Brazilië over een deel van
de schuld afkondigde. Het besluit
van Citicorp werd binnen enkele
weken gevolgd door een aantal an
dere grote banken.
Een maand later pleitte de VN-
Economische en Sociale Raad
(Ecosoc), een van de belangrijkste
VN-commissies, voor kwijtschel
ding van de schulden door han
delsbanken. Dat zou het internatio
nale financiële systeem versterken
en de economische groei in de we
reld versnellen, aldus de
De Economische Commissie
voor Latijns-Amerika en de Cari
ben, de Eclac, praat zelfs onom
wonden over een 'politieke oplos
sing' als enige uitweg in de crisis.
In een deze week verschenen rap
port stelt deze VN-commissie dat
"in sommige gevallen kwijtschel
ding onvermijdelijk is". Het rap
port ligt op tafel bij een commissie
van wijze mannen, die deze week
in de VN-kantoren in New York
over de schuldencrisis praten, vijf
jaar nadat de problemen begon-
