Raketten per
trein in
Sowj et-Unie
Twijfels over nut Franse geheime diensten
Beschuldiging schenden Salt-II
Onthullingen Sjaron
over Libanon-oorlog
op resolutie
Ortega praat met oppositie en kerk
Halfslachtige
reactie Iran
Opschudding
over militair
jeugdkamp
in Israël
WOENSDAG 12 AUGUSTUS 1987
TEL AVIV - Op een onverwacht
moment heeft Israëls voormalige
minister van defensie Sjaron zijn
mond open gedaan over de omstre
den Libanonoorlog. Tijdens een
bijeenkomst op de universiteit van
Tel Aviv gistermiddag weerlegde
Sjaron de al lang bestaande be
schuldigingen dat hij tijdens de
oorlog iedereen had misleid. Vol
gens de ex-generaal was men in ho
ge militaire en politieke kringen
van zijn plannen op de hoogte. En
door
Taco Slagter
die reikten verder dan een kortdu
rende invasie in Zuid-Libanon om
er de Palestijnse guerrilla te verja
gen.
Sjaron is altijd beschouwd als de
architect van de Libanonoorlog,
die hij met list en bedrog naar zijn
hand heeft willen zetten. Israëli
sche commentatoren en de politie
ke tegenstanders van de defensie
minister uit het tweede kabinet-
Begin stelden hem destijds verant
woordelijk voor het echec dat poli
tieke noch militaire winst had op
geleverd, Israël zelfs internationaal
een zeer slechte naam had bezorgd.
Sjaron heeft die conclusies meer
dere malen aangevochten. Onder
andere door twee jaar geleden een
smaadproces te beginnen en te
winnen tegen het Amerikaanse
weekblad Time dat uit niet onthul
de bronnen had beweerd dat
Sjaron in de moord op ruim 1500
Palestijnse vluchtelingen in Beiro
et in september 1982 had samenge
spannen met de christelijke Liba
nese president Bashir Gemayel.
In zijn toespraak tot studenten
zei Sjaron dat militaire comman
danten en zelfs soldaten al jaren
voor de invasie van Libanon van de
grote lijnen van de plannen op de
hoogte waren. Hoewel de huidige
minister van handel in het kabinet
van nationale eenheid het niet ex
pliciet memoreerde, bedoelde hij
te zeggen dat in de bloedige belege
ring van Beiroet was voorzien. Zijn
kritikasters, inclusief het kabinet
en de generale staf, hebben echter
altijd volgehouden dat de oor
spronkelijke strategische plannen
slechts repten over een zone van
veertig kilometer die het Israëli
sche leger in Zuid-Libanon zou in
filtreren om er de Palestijnse guer
rilla's te verjagen en hun militaire
infrastructuur te vernietigen.
Daarentegen suggereerde de ex-
minister van defensie tijdens een
forumdiscussie dat niet alleen de
generale staf, maar ook premier
Begin, de oppositie, de media en
zelfs de Amerikanen maanden te
voren waren ingelicht over de doel
stellingen van de oorlog die verder
reikten dan de limiet in de eerste
fase van de invasie. Volgens Sjaron
was operatie „Vrede voor Galilea",
zoals de invasie destijds in politiek
Jeruzalem in milde bewoordingen
werd uitgedrukt, „de best voorbe
reide oorlog uit Israëls militaire ge
schiedenis".
Sjaron betreurde nogmaals het
plotselinge aftreden van premier
Begin, een jaar na het begin van de
Libanonoorlog, maar die onthut
sende stap was naar zijn zeggen
niet ingegeven door wat over het
algemeen werd gezien als een fias
co. Maar die uitspraak van Sjaron
is in tegenspraak met Begins veel
zeggende argument voor diens po
litieke desertie in 1983 toen hij zei:
„Ik kan er niet meer tegen". Door
Israëlische politieke waarnemers
is die simpele verklaring steeds uit
gelegd als de afschuw van Begin
over het betrekkelijk groot aantal
Israëlische soldaten dat was ge
sneuveld en zijn grote teleurstel
ling in Sjaron die hem buiten cruci
ale beslissingen op het slagveld
had gehouden. Dat in die tijd ook
Begins vrouw overleed, zou bij zijn
besluit om terug te treden een zij
delingse rol hebben gespeeld.
NEW YORK (Rtr/AFP/UPI) - Iran
heeft gisteren een halfslachtig ant
woord gegeven op de resolutie van
de VN-Veiligheidsraad van 20 juli
waarin wordt geëist dat Iran en
Irak een bestand sluiten. Iran aan
vaardt noch verwerpt de resolutie,
zo zei de Iraanse VN-ambassadeur,
Khorassani, ha een gesprek met
VN-secretaris-generaal Perez de
Cuellar die hij een brief met de
Iraanse reactie overhandigde.
Volgens Khorassani staat in de
brief hoe Iran aankijkt tegen de re
solutie, alsmede op welke, niet na
der aangeduide, gebieden Iran wil
samenwerken met de VN-secreta
ris-generaal. De Veiligheidsraad
riep beide partijen immers ook op
Perez de Cuellar bij zijn bemidde
lingspogingen in de Golfoorlog ter-
wille te zijn. Volgens Khorassani
kan de VN-leider een nuttige rol
spelen. De inhoud van de brief
blijft op Iraans verzoek voorlopig
geheim.
Perez de Cuellar heeft Iran twee
keer gevraagd om een antwoord op
de resolutie, ten behoeve van de V-
raad die zich moet buigen over.te
nemen maatregelen, zoals sancties,
als de resolutie niet wordt nage
leefd. Irak heeft op 22 juli al met de
resolutie ingestemd. De -raad be
raadde zich gisteren achter geslo
ten deuren al over de volgende
stappen. Vooral Washington vindt
dat het tijd wordt voor strafmaatre
gelen.
MÜNCHEN - Brandweerlieden bestuderen de staart van het sportvliegtuigje dat gisteren neerstortte op een Mc
Donalds-restaurant in de Westduitse stad München. Daarbij zijn zeven mensen om het leven gekomen en raakten
dertien mensen ernstig gewond.
Het toestel, een Piper Cheyenne, was met vier personen aan boord op weg van Augsburg naar de luchthaven
Riem bij München. Bij nadering van het vliegveld verloor het toestel plotseling hoogte en werd het hamburgerres
taurant met een vleugel geraakt. Het vliegtuigje stortte neer en explodeerde.
Alle vier inzittenden vonden direct de dood. De drie andere doden zijn voetgangers of passagiers van een bus,
die eveneens door het neerstortende toestel werd getroffen en in brand vloog. Negen van de gewonden bevonden
zich in deze bus. In het restaurant waren tijdens het ongeluk ongeveer twintig klanten en tien werknemers aanwe
zig. Zij konden allen een veilig heenkomen zoeken voordat het toestel ontplofte.
Volgens Westduitse radioberichten was de piloot in opleiding. Een luchthavenfunctionaris kon dit niet bevesti
gen, maar liet weten dat er toestemming was gegeven voor een oefenvlucht. De piloot heeft de landing kennelijk te
vroeg ingezet, aldus de zegsman.
Het duurde een uur voordat de brand die bij het restaurant 'uitbrak onder controle was. Het hamburgerrestau
rant ligt ongeveer tien kilometer vanaf het stadscentrum van München. Een plaatselijke functionaris zei in het
verleden herhaaldelijk te hebben gewaarschuwd dat de landingsbanen van de luchthaven te dicht in de buurt lig-
gèn van de bebouwing. Het is de tweede keer dat een vliegtuig in de nabijheid van de luchthaven neerstort. In 1960
stortte een Amerikaans militair toestel op een tram. Daarbij vonden 53 personen de dood. (foto epa>
MANAGUA (DPA/UPI/Rtr/AFP) -
De Nicaraguaanse president, Da
niel Ortega, heeft gisteren gespro
ken met het hoofd van de rooms-
katholieke kerk, kardinaal Miguel
Obando y Bravo, en de leiders van
elf politieke partijen over het vori
ge week ondertekende vredesplan
voorMidden-Amerika. Hij nodigde
ze uit zitting te nemen in een com
missie voor nationale verzoening,
in de oprichting waarvan dat plan
voorziet, zo is officieel bekendge
maakt.
Het vredesakkoord roept onder
meer op tot een wapenstilstand,
democratisering en nationale ver
zoening in een tijdsbestek van 90
dagen in de vijf Middenamerikaan-
se landen Costa Rica, El Salvador,
Guatemala, Honduras en Nicara
gua. In elk land moet voor 27 au
gustus een commissie zijn ge
vormd die bestaat uit vertegen
woordigers van regering, kerk en
oppositie die moet toezien op de te
nemen stappen.
Ortega ontving als eerste kardi
naal Obando y Bravo, een uitge
sproken tegenstander van het san-
dinistische bewind. Hun gesprek -
het eerste sinds ruim een jaar -
vond plaats achter gesloten deuren
en duurde bijna een uur. Het was
verder naar verluidt voor het eerst
dat Ortega een onderhoud had met
vertegenwoordigers van de opposi
tie sinds 1979, toen de sandinisten
de macht overnamen van dictate
Somoza.
MOSKOU (AFP/Rtr) - Een hoge Sowjetfunctionaris heeft
gisteren bevestigd dat de Sowjet-Unie is begonnen met de
stationering van mobiele strategische raketten van het ty
pe SS-X-24. Volgens Viktor Karpov, hoofd van het bureau
ontwapening van het ministerie van buitenlandse zaken,
dienen deze raketten ter vervanging van in silo's geplaatste
nucleaire raketten voor de lange afstand.
JERUZALEM (AP) - Op het
proces tegen de van oorlogs
misdaden beschuldigde John
Demjanjuk in Israël heeft het
openbaar ministerie gisteren
een getuige met nieuw bewijs
materiaal geconfronteerd.
De Amerikaanse Edna Ro
bertson, die had verklaard dat
de zogenaamde Trawniki-kaart
- één van de bewijzen dat
Demjanjuk werd opgeleid tot
kampwacht - een vervalsing
was, moest drie gelijksoortige
identiteitskaarten beoordelen
om haar deskundigheid te tes
ten. Demjanjuks advocaten
hadden de Trawniki-kaart aan
gemerkt als een vervalsing, on
der meer omdat andere derge
lijke kaarten voor zover bekend
niet bestonden. Tien dagen ge
leden kreeg Israël echter drie
andere identiteitskaarten uit de
Sowjet-Unie toegestuurd.
STOCKHOLM - Een jongeman nam tijdens de rellen die de Zweedse
hoofdstad Stockholm de afgelopen dagen overspoelden zijn kans waar om
het een en ander van zijn gad ing uit een etalage te grijpen. Ongeveer 150
jongeren terroriseerden de stad, waarbij ze grote vernielingen in het cen
trum van de stad aanrichtten en de winkels plunderden. De politie arres
teerde de jongelui en bracht ze vervolgens terug naar hun ouders. De poli
tie bekijkt nog of verveling en lamlendigheid de oorzaak kan zijn van deze
onverwachte uitbarsting van geweld. (foto epa>
Hij wees Amerikaanse beschuldi
gingen van de hand dat de SS-X-24
een schending van het Salt-II-ak-
koord, over een beperking van de
strategische bewapening, bete
kent.
De Washington Post had zater
dag, onder aanhaling van anonie
me Amerikaanse functionarissen,
geschreven dat de SS-X-24 per
trein wordt vervoerd. De raket
heeft volgens de krant een dracht
van 9900 kilometer en is uitgerust
met tien kernkoppen. Volgens de
Post konden Amerikaanse specia
listen niet zeggen of de raket al ope
rationeel is. De conservatieve Ame
rikaanse senator Jesse Helms heeft
Moskou in dit verband beschul
digd van schending van het in 1979
gesloten, maar nooit ondertekende
Salt-II-akkoord.
Karpov zei op een persconferen
tie: „De Sowjet-Unie moderniseert
zijn strategische arsenaal volledig
in overeenstemming met Salt-II.
Vaste lanceerinrichtingen worden
vervangen door mobiele intercon
tinentale ballistische raketten. Bij
deze operatie wordt ervoor gezorgd
dat de in Salt-II afgesproken limiet
voor raketten die zijn voorzien van
meer dan één afzonderlijk te rich-
ten kernkop, niet wordt overschre
den. Ook de afgesproken plafonds
voor de nucleaire raketten op on
derzeeërs en voor strategische
bommenwerpers worden geres
pecteerd, zei Karpov.
Hoewel SALT-II nimmer door
de Amerikaanse Senaat is bekrach
tigd in verband met de Sowjet-in-
val in Afghanistan, hadden de VS
zich tot eind vorig jaar aan de bepa
lingen van het verdrag gehouden, i
Toen besloot president Reagan
zich echter niet langer te houden
aan het maximum aantal toegesta
ne raketten door bommenwerpers
met nieuwe raketten uit te rusten.
Het Witte Huis rechtvaardigde de
ze stap door te zeggen dat de Sow
jet-Unie andere bepalingen van het
verdrag had geschonden.
Volgende maand zal het Ameri
kaanse Congres zich naar verwach
ting buigen over een wetsvoorstel,
waarin wordt verlangd dat de VS
zich wel houden aan het ongeratifi-
ceerde SALT-II-verdrag. De VS
overwegen ook zelf lange afstands
raketten met 10 kernkoppen op
rails te stationeren.
Israëlische jongens bezig met schietoefeningen i
zomerkamp van de ultra-rechtse rabbijn Kahane. (foto t
JERUZALEM (Rtr/AP) - Leden
van het Israëlische parlement heb
ben gisteren woedend gereageerd
op de onthulling dat zestig Israëli
sche tieners een wapenopleiding
krijgen in een door de anti-Arabi
sche rabbijn Meir Kahane opge
richt kamp.
Enkele linkse parlementariërs
riepen om de arrestatie van de or
ganisatoren. De uit New York af
komstige Kahane verklaarde dat
het jongerenkamp deel uitmaakt
van het programma van zijn Kach-
partij. Volgens de rabbijn moeten
jongeren tussen de 14 en de 16 jaar
een week lang heilige joodse tek
sten bestuderen en tegelijkertijd
met vuurwapens leren omgaan.
„Onze jongeren worden opgeleid
in het besef dat dit land nooit vrede
zal kennen en is omgeven door een
genadeloze vijand", aldus Kahane.
De rabbijn, die zich sterk maakt
voor de uitwijzing van alle Ara
bieren uit Israël, zei verder dat de
opleiding volledig legaal is. „De
helft van de tijd wordt besteed aan
het bestuderen van de Thora, de
andere helft bestaat uit een legale
wapenopleiding. Wij willen een
combinatie van een geleerde en
een strijder", aldus de rabbijn.
De politiecommissaris David
Kraus zei gisteren dat er een onder
zoek naar het jongerenkamp is be
gonnen. Volgens hem zijn de ge
bruikte Uzi-pistoolmitrailleurs af
komstig uit de joodse nederzetting
Kiryat Arba, op de bezette westoe
ver van de Jordaan.
Het dagblad Yediot Ahronot
meldde dat de Kach-partij van plan
is deze zomer nog tien jeugdkam
pen te organiseren.
Nieuwe bewijzen
proces-
Demjanjuk
Toilet
Een schoolhoofd in China heeft
drie jaar gevangenisstraf gekregen
nadat 28 leerlingen om het leven
waren gekomen bij het inzakken
van de vloer van de toiletruimte in
het gebouw. De onderdirecteur
kreeg twee jaar gevangenisstraf.
Het ongeluk deed zich in januari
voor in de zuidoostelijke provincie
Jiangxi.
Klapbanden
Van een Concorde van British
Airways zijn gisteren bij een lan
ding op het Internationale Vlieg
veld Kennedy in de buurt van New
York vijf van de tien banden ge
sprongen. Geen van de 93 passa
giers aan boord van het vliegtuig
dat uit Londen kwam liep verwon
dingen op. Volgens een woord
voerster van het vliegveld is waar
schijnlijk een ongeluk voorkomen
doordat de supersonische jet de
klapbanden aan beide zijden van
het landingsgestel kreeg. De oor
zaak van het bijna-ongeluk wordt
onderzocht.
Afval
Een Amerikaanse rechter heeft
begin deze week beslist dat de
ruim 3.000 ton afval waarmee een
boot maandenlang over zee heeft
gezworven, toch verbrand mag
worden en begraven in een afgra
ving op Long Island in de staat
New York. De rechter hief hiermee
een verbod op om het afval in de
vuilverbrandingsinstallatie van
Brooklyn te verbranden. Hij eiste
wel uitgebreide veiligheidsmaatre
gelen voor het overladen van het
vuil.
DEN HAAG - Naarmate de „am
bassade-oorlog" tussen Frankrijk
en Iran voortduurt, stellen steeds
meer commentatoren in de Franse
media vragen over de motieven die
ertoe leidden dat de regering in Pa
rijs de diplomatieke betrekkingen
met Iran te verbrak. Dat Frankrijk
met deze stap Iran vóór wilde zijn,
een overweging die in Parijs aan-
door
Anneke van
Ammelrooy/ANP
vankelijk veel werd gehoord,
wordt sindsdien nauwelijks nog in
teressant gevonden. De laatste
twee weken wordt voornamelijk
gespeculeerd over de rol van de
Franse inlichtingendienst DST.
Het is voor de eerste keer sinds
het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog dat de Franse staat de
diplomatieke betrekkingen met
een ander land heeft verbroken.
Over deze stap ontstond in eerste
instantie groot enthousiasme on
der de Franse bevolking, maar nu
blijkt dat de ontwikkelingen heb
ben geleid tot een grotere betrok
kenheid van Frankrijk in de
Golfoorlog, beginnen de Fransen
onder aanvoering van de media te
rug te krabbelen: er zou sprake zijn
geweest van eigengereid optreden
van de binnenlandse inlichtingen
dienst DST en van een knieval voor
de „pro-Iraakse lobby" van de
Franse wapenindustrie die miljoe.-
nen verdient aan de export naar
Irak.
Eke Fransman wil opeens weten
hoe de weigering van de Iraniër
Wahid Gordji om voor de rechter te
verschijnen tot zo'n, voor Frank
rijk unieke, rel heeft kunnen lei
den. Gordji is immers officieel nog
nergens van beschuldigd.
De Franse pers wijst erop dat
blijkbaar nog niemand beschikt
over echte bewijzen tegen hem,
ook de DST niet. De Franse publie
ke opinie moet het tot nu toe uit
sluitend doen met het gerucht dat
Gordji, die als tolk met zijn neus op
de besprekingen tussen Frankrijk
en Iran over de Franse gijzelaars in
Libanon heeft gezeten, eigenlijk
het hoofd is van de Iraanse gehei
me dienst in Frankrijk en als zoda
nig medeplichtig aan aanslagen die
in 1986 in Frankrijk werden ge
pleegd. Maar meer dan een gerucht
is dat niet.
Politie en regering zijn sinds
1985 onder steeds grotere druk van
de publieke opinie gekomen om
korte metten te maken met het ter
rorisme op Franse bodem en tegen
Franse eigendommen. In mei 1986
kwam Parijs met een aantal wets
voorstellen aan die gevoelens tege
moet. Er kwamen speciale recht
banken, verdachten kunnen voor
taan vier in plaats van twee dagen
worden vastgehouden zonder for
mele aanklacht, levenslange ge
vangenisstraf moest van een maxi
mum van 20 op 30 jaar worden ge
bracht en de in 1983 afgeschafte be
voegdheid van de politie om men
sen te allen tijde naar hun legitima
tiebewijs te vragen is opnieuw in
gevoerd.
In het kader van de terreurbe
strijding voerde de Franse regering
dit jaar ook een visumplicht in voor
burgers van buiten de EG, inclu
sief Marokkaanse en Algerijnse
gastarbeiders die voor vakantie via
Frankrijk naar hun geboorteland
wilden reizen. De maatregel leidde
bij Franse consulaten in vele lan
den tot lange rijen wachtenden en
kreeg veel kritiek.
Geloof
De Franse regering illustreert
met deze maatregelen haar geloof
dat terrorismebestrijding vooral
wordt gediend door zwaardere
straffen en door „horizontale" op
sporingstechnieken die zich rich
ten op brede bevolkingsgroepen.
De Franse inlichtingendiensten
werken met dossiers boordevol na
men, feiten, voorgenomen acties
enz. Formeel moeten ze aanslagen,
kapingen en andere acties die de
binnenlandse veiligheid bedreigen
voorkómen. Meestal besteden ze
hun tijd echter aan het opsporen
van de daders van acties die niet
werden voorkomen.
De Franse inlichtingendiensten
kampen bij hun werk met enkele
problemen: het gebrek aan onder
linge coördinatie en de wedijver
die tussen de verschillende dien
sten bestaat. Om dit enigszins te
ondervangen werd een coördine
rend orgaan voor de terreurbestrij
ding ingesteld. Maar de samenwer
king is nog steeds niet optimaal.
Naast de uitgesproken politieke
inlichtingendienst RG (Renseigne-
ments Généraux) die een zeer vage
taakomschrijving heeft kent
Frankrijk de DST (Direction de la
Surveillance du Territoire), die oor
spronkelijk voor het binnenlandse
inlichtingenwerk werd opgericht
en de DGSE (Direction générale de
la sécurité extérieure). De laatste
valt onder het Franse ministerie
van defensie en moet formeel in
lichtingen in het buitenland verza
melen, maar doet dit praktisch al
leen in vroegere Franse kolonies in
Afrika. Van de 3000 DGSE-man-
nen zijn er maar weinig in het Mid
den-Oosten gestationeerd.
'Grote concurrent' van de DGSE
is de DST. De DST, met de helft
van het aantal medewerkers van de
DGSE en minder geld boekt be
langrijke successen in de strijd te
gen het terrorisme. De dienst, die
naar het heet door een sterke
corpsgeest wordt gekenmerkt,
heeft namelijk alle „gaten" opge
vuld die de DGSE in het buiten
land heeft laten vallen. In vrijwel
alle berichten is het tegenwoordig
dan ook de DST die in Syrië, in
Iran en in andere landen van het-
Midden-Oosten allerlei interessan
te informatie heeft opgediept.
In de ambassade-oorlog tussen
Frankrijk en Iran lijkt de DST een
centrale rol te spelen. Tot 1986
hield de dienst zich in opdracht
van de regering in Parijs voorna
melijk bezig met het bestrijden van
terroristengroepen van eigen bo
dem, zoals Action Directe. Nadat
ze van de politiek het groene licht
kreeg voor onderzoek naar buiten
lands terrorisme, meldde de DST
over sterke aanwijzingen te be
schikken dat Syrië betrokken was
bij de bloedige aanslagen van dat
jaar. Volgens de dienst verleende
Syrië steun aan de FARL („Gewa
pende Revolutionaire Libanese
Fracties"), de organisatie die de
verantwoordelijkheid voor sommi
ge aanslagen had opgeëist.
Sinds enkele maanden laat de
DST echter weten dat alle wegen
niet naar Syrië leiden maar naar
Teheran. Het grootste gevaar komt
niet meer van de FARL en de daar
mee verbonden groeperingen,
maar van de moslim-gemeenschap
in Frankrijk die nogal gevoelig zou
zijn voor wat Teheran vindt dat er
moet gebeuren. Al deze zaken wer
den en worden breed uitgemeten
in de Franse media, die openlijk of
tussen de regels door suggereren
dat er van werkelijke terrorismebe
strijding bij zoveel ideologie waar
schijnlijk niet veel meer terecht
komt, terwijl onduidelijk blijft om
welke reden precies de Franse re
gering de betrekkingen met Iran
heeft verbroken.
