Glimlachen om
Keith Haring
Rembrandts 'Danae'
zeker terug in Hermitage
Overtuigende vertolking
orgelwerken Louis Vierne
Delfts cabaretfestival Cameretten
krijgt verscheidene navolgers
Pianist Feitsman naar Westen
KIJKUIT
F AGIN A 16
KUNST
VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1987
Expositie in Casino van Knokke
KNOKKE (GPD) - In een zomer
waarin een overvloed aan hemel
water de mensheid uit het zeewater
houdt, krijgen de tentoonstellings-
plaleizen langs de kust al snel het
aanzien van gezochte slechtweer-
accommodaties. Het Casino van
Knokke is er één van. Elk zomers
eizoen wordt daar tussen de speel
tafels getracht tot opvallende win
sten op expositiegebied te komen.
Wie de surrealistisch getinte voor
keuren van de beherende Nellens-
dynastie kent, zal zich niet verba
zen over de vaak extravagante uit
komsten. Boeiende uitkomsten
ook, want in Knokke kan - ook
kwalitatief - zeer veel.
door
André Oosthoek
Zo werd de afgelopen jaren de
ruimte gegeven aan onder meer het
Hellecircus van Tinguely en de
veelkleurige rondborstige Nanas
van Niki de Saint Phalle. Dit jaar is
het zomeraccent grootscheeps uit
de States aangevoerd. Keith Ha
ring heeft bezit genomen van de
expositiezaal van het Casino waar
hij zijn rechtstreeks aan de Graffiti
ontleende warreling van tekens,
schrift en vormen met succes uit
speelt tegen het permanent aanwe
zige décor van Paul Delvaux en Re-
né Magritte.
Keith Haring heeft een snelle,
wereldwijde doorbraak gekend.
Vijfjaar geleden resulteerde dat tij
dens Fuchs' Documents 7 in een
breed opgemerkte aanwezigheid in
Kassei. Daar werden meer tekenen
van wat wel subculturen worden
genoemd tot om eerbied smekende
Kunst verklaard. Dat kwam niet al
te vroeg, want al jaren eerder wer
den immers Graffiti-uitingen on-
VONDEL - Keulen eert van 28 au
gustus tot 1 november van dit jaar
de Nederlandse dichter Joost van
den Vondel, die op 17 november
400 jaar geleden in de Westduitse
domstad het leven zag.
In het Keulse Gemeentemuseum
wordt een tentoonstelling inge
richt die aan leven en werk van 'de
prins der Nederlandse dichters' is
gewijd.
derkend als vormen van een vaak
boeiende, tijdgebonden kunst. Er
werd ijverig gesproken over de ei
gen beeldtaal, de authentieke
schriftuur. Die geluiden hebben
het gegrom over liederlijk geklie-
der overstemd en - in elk geval - bij
gedragen tot een wat genuanceer
der waarderingspatroon. In dat pa
troon past de bijzondere aandacht
voor het werk van Haring die in
New York naam maakte met zijn
snelle tekeningen in de Metrosta
tions.
Van subway tot gallery bleek een
zeer geringe stap en sindsdien is
Haring arrivé, gevraagd, gezocht,
geërd.
Het had ook betekenis voor zijn
ontwikkeling als kunstenaar. De
eerste dauw vervloog en hij ging
meer en meer werken binnen de
voorwaarden die men - vaak stil
zwijgend - aan galerijkunst stelt.
Ook binnen die consensus blijkt
Haring aangenaam en nog steeds
s]terk persoonlijk te functioneren.
Op de zevende Documenta was
Haring min of meer de vertegen
woordiger van het begrip 1958, zijn
geboortejaar. Men bracht er dat
jaar in verband met de nog prille
ruimtevaart, technologie in de
stroomversnelling, de nucleaire
opmars én een generatie jongeren
die geducht ging meespreken en
Keith Haring in Knokke: Van Subway tot Gallery-kunst
naast de consumptieve ook de cre
atieve sector tot het eigen werkter
rein verklaarde.
Haring interesseert vooral de
mens in de snel draaiende malle
molen. De tentoonstelling in Knok
ke toont die mens in beweging,
rennend, vliegend, steeds onder-
.weg naar nieuwe sensaties. Er
blijkt een fascinatie voor Geboorte
en Dood, het ritueel van het doden,
de bezwering van het kruis, Liefde
en Noodlot, erotiek. De mensheid
draaft achter zichzelf aan, loopt
zichzelf voorbij en laat haar waar
merk achter.
MOSKOU (ANP) - Rembrandts
schilderij 'Danae' komt weer in de
Hermitage in Leningrad te hangen.
Tot dit oordeel is een rijkscommis
sie onder voorzitterschap van Bo
ris Oegarov, president van de Aca
demie van Beeldende Kunsten, ge
komen.
De commissie ziet toe op de res
tauratie van het meesterwerk dat
twee jaar geleden werd beschadigd
Orgelconcert, georganiseerd door
de orgelkring Bollenstreek, door de
organist Anton Doornhein uit
Rijnsburg met werken van Louis
Vierne. Gehoord op 6 augustus op
het Adema-orgel in de St. Agatha-
kerk, Lisse.
Op het warme Adema-orgel in de
St. Agatnakerk gisterenavond
een concert met werken van de
bijna blinde Franse componist
Louis Vierne (1870-1937).
Een halve eeuw geleden stierf
deze orgelvirtuoos in het harnas
achter zijn zozeer geliefde Ca-
vaillé-Collorgel in de Parijse No
tre Dame. Door dit symfonisch
instrument liet Vierne zich tus
sen 1899 en 1930 inspireren tot
het toonzetten van zijn zes sym
fonieën, waarvan Anton Doorn
hein als hoogtepunt van dit con
cert de zesde symfonie overtui
gend vertolkte.
Al is Vierne niet altijd vrij te
pleiten van trivialiteit, zijn sym
fonieën zijn stuk voor stuk mees
terwerken. Het opvallendste
deel - bijna geestig te noemen -
is wel het Scherzo. Of hij zich
heeft laten beïnvloeden door
Amerikaanse blues (hij droeg dit
werk immers op aan zijn Ameri
kaanse vriendin Linwood Far-
nam) is mij onbekend, zéker is
deze sfeer aanwezig, alsof
Gershwin zelf de componist een
handje geholpen heeft.
Ook de andere delen zijn ver
meldenswaard: het "aria" om
zijn indrukwekkend gespeelde
verstilde en uitgesponnen the
ma's, die overigens door de hele
symfonie, weliswaar steeds op
totaal andere .wijze aanwezig
zijn; het adagio om zijn sierlijke
en statige melodie, door Doorn
hein nobel gespeeld rond een
zeer lang aangehouden grond
toon en de finale al was het maar
om zijn wel te verstane volume.
Uit de bundel "Pièces de fanta
sie" opus 54 speelde Doornhein
"Sur le Rhin", een wat saaie mu
zikale boottocht, volgens mij ge
ïnspireerd vanuit een gesloten
dekschuit, en "Fantómes" een
ook niet al te boeiend stuk met
een spookachtige ondertoon.
Rest mij nog iets te melden
over "Naiades" opus 55, een
sprankelend pianistische com
positie gespeeld met de Fluit 8 en
4 en de Nasard in de watervlugge
bovenmelodie en met de Pres-
tant, Holpijp en Gamba in de
stug doorgevoerde onderliggen
de registers. Doornheins virtuo
siteit kon men in bovengenoemd
werk zeker niet onder stoelen of
té harde kerkbanken schuiven.
Het volgende orgelconcert in
de Agathakerk staat voor 27 au
gustus op het programma. Het
wordt uitgevoerd door Leo van
Doezelaar, organist te Amster
dam o.a. met de Symphonie Go-
thique van Widor.
LIDY VAN DER SPEK
door een man die er zoutzuur op
wierp (de dader zit sindsdien in een
"specialistisch ziekenhuis").
De belangrijke kunstcritici, res
taurateurs, natuur- en scheikundi
gen en historici die lid zijn van de
commissie, zijn vijftien keer bijeen
geweest. Op de jongste van deze
vergaderingen werd besproken
wat in het eerste, meest dramati
sche, s.tadium werd gedaan. De
kwestie waar het om draaide was,
hoe 'Danae' te behouden.
"Zoutzuurvlekken en alle sporen
van de onderlinge werking van
zoutzuur met vernis, verf en onder
grond, zijn verwijderd," zei Vitali.
Soeslov, onderdirecteur van de
Hermitage. "Dat was geen eenvou
dige zaak. Het is nu af. Rembrandts
oorspronkelijke doek is versterkt.
Open plekken zijn opgevuld met
restauratie-ondergrond
De commissie heeft lof voor de
doeltreffendheid van de behande
ling. Het volgende stadium is her
stel van wat aan verf verloren is ge
gaan. Een kleinfragment aan de
onderkant van het schilderij is
klaargemaakt voor verdere behan
deling. De oorspronkelijke verf
daar is 'gestreept' door sporen van
zoutzuurstralen.
Men is tijdens het herstelwerk in
een speciaal uitgerust atelier nieu
we feiten over de geschiedenis van
het doek aan de weet gekomen.
Danae, zo bleek, werd geschil
derd op twee aan elkaar genaaide
doeken. In de vorige eeuw is het
schilderij twee keer verdoekt. Er is
ook later af en toe en hier en daar
overgeschilderd; het gordijn op het
schilderij, bijvoorbeeld.
Een microscopisch onderzoek
van het pigment onthulde de com
positie van de ondergrond en Rem
brandts penseelvoering. Men
kreeg volgens TASS een zeldzaam
inzicht in de methoden van de 'gro
te Nederlander'
Het restauratiewerk van 'Danae'
wordt gefilmd. Over een jaar onge
veer, zeggen de experts, hangt het
schilderij weer op zijn plaats in de
Rembrandtzaal
Weense 'Cats'
verovert DDR
BERLIJN (AP) - De hoofdstad
van de DDR is in de ban van de
musical Cats en uit het hele
land stromen toeschouwers
naar Berlijn, waar ze soms 48
uur in de rij moeten staan om
een kaartje te bemachtigen.
Dinsdagavond was de première
van Cats in de versie van het
Oostenrijkse Theater an der
Wien.
Een optreden van een thea
tergroep uit het Westen is een
zeldzaamheid in de DDR en de
uitvoeringen van Cats zorgen
dan ook voor een levendige
zwarte handel in toegangsbe
wijzen.
De leider van het Weense ge
zelschap, Peter Weck, zei: „We
zouden hier een half jaar voor
een vol huis kunnen spelen".
De voorstelling, was voor de
Oostduitsers een grote verras
sing. Weliswaar is het theaterle
ven vrij rijk maar dan wel met
betrekkelijk serieuze stukken.
Vooral de uitbundige aankle
ding was voor de Berlijnse the
aterbezoekers een belevenis.
Na afloop gaf het doorgaans ge
reserveerde publiek een staan
de ovatie en werden bloemen
op het toneel gegooid, terwijl
de spelers regelmatig werden
teruggeroepen.
Het uit 128 leden bestaande
Weense ensemble voert, als
sinds 24 september 1983 de
Duitse versie van de musical uit
in Wenen. Vijftien voorstellin
gen worden gegeven in de Oost-
berlijnse Komische Oper ter ge
legenheid van het 750-jarig be
staan van de stad Berlijn.
Op de zwarte markt gaan
kaartjes van de hand voor zo'n
800 mark, op de zwarte geld
markt - om maar in *de sfeer te
blijven - zo'n 200 gulden.
GRONINGEN (GPD) - Cameret
ten, het bekende Delftse cabaret
festival, wordt in november voor
de 22ste keer gehouden.
Festival of concours? De stich
ting Cameretten houdt vast aan het
begrip festival. Maar de procedure
van de optredens ligt meer in de
sfeer van een concours, een kracht
meting tussen groepen en solisten
om de hoofdprijs en de publieks
prijs.
Cameretten is het bekendste en
oudste festival op cabaretgebied in
ons land, hoewel de reputatie door
afnemende kwaliteit iets is ver
flauwd. Grote namen uit de ijstijd
van het cabaret, zoals Ivo de Wijs,
Don Quishocking, Freek de Jonge.
Herman Finkers, Frisse Jongens
en iets recenter Brigitte Kaandorp,
H&ns Liberg en Paul de Leeuw zijn
ooit bij Cameretten begonnen.
Onder de opkomende
rentie van het Leids cabaretfestival
(van origine met de klemtoon óp
'geëngageerd') heeft Cameretten
de formule de laatste jaren wat bre
der opgezet. De stichting Cona-
mus, die organisatorische mede
werking verleent, kondigt Came
retten nu aan als 'een festival voor
beginnende theatermakers die zich
bezig houden met cabaret, muziek
theater of randgebieden hiervan'.
Kandidaat-solisten of groepen
kunnen zich al melden (telefoon
035-18748). Uiteindelijk worden
voor Delft negen acts geselecteerd
die voor een jury verschijnen. Drie
daarvan komen uit in de finale.
Ook elders
Zoals gemeld heeft Groningen
begin oktober voor het eerst een ei
gen cabaretfestival. Dit is een initi
atief dat voortkomt uit de studen
tenbeweging. De opbouw daarvan
is in volle gang. Nadat Rotterdam
enkele maanden geleden een caba
retmarathon van 24 uren opzette,
wil Amsterdam niet achterblijven.
Er loopt, een vergevorderd plan
voor een cabaretfestival in het
voorjaar van '88. Dit zal een week of
vier in beslag nemen, met als cen
trale plaats het Theater Iboya, vlak
bij het Leidseplein.
Organisator Evert de Vries denkt
aan een trefpunt van coryfeeën en
nieuwelingen. Deze laatste catego
rie strijdt net als in Delft, Leiden en
Groningen op het arenapodium om
de prijzen. De Amsterdamse finale
is waarschijnlijk in de Stads
schouwburg. Aan het randgebeu-
ren wordt in de vorm van informa
tie en workshops veel aandacht be
steed.
Mickey Mouse, de Wijze, kijkt
toe, zet de caroussel stop en houdt
daarbij genoeg humor over om zich
- met Keith Haring - nergens meer
over te verwonderen. De mensen
vinden hun spiegel beschilderd en
toch, de herkenning neemt haar
kans.
Haring immers presenteert
Gelijkenissen. Zijn beeld schuift
over het beeld dat we het leven van
alledag noemen. De beschouwing,
het beetje afstand dat doet glimla
chen, wordt er bij geleverd. Te be
nutten ,in Knokke, weer of géén
MOSKOU (AP) - De pianist Vladi
mir Feitsman is gisteren met zijn
vrouw Anna en hun vier jaar oude
zoon Daniël uit de Sovjet-Unie ver
trokken naar het Westen. Feitsman
werd in de Sovjet-Unie geprezen
als een van de grootste talenten
maar viel in ongenade toen hij een
uitreisvisum aanvroeg om naar het
Westen te emigreren.
De pianist vertrok gisteren vanaf
de luchthaven Sjeremetjevo in
Moskou naar Wenen waar hij een
paar dagen zal blijven. Daarna reist
hij door naar New York. Feitsman
wil zich daar blijvend vestigen.
Bij zijn vertrek zei Feitsman te
hopen dat de Sovjet-Unie politiek
gezien zal veranderen en dat in de
toekomst mensen zoals hij en zijn.
familie het land niet meer hoeven
te verlaten. „Als ik ooit terug' kan
komen hoop ik dat dit wel binnen
60 jaar gebeurt en niet zoals bij
mijn fantastische collega Vladimir
Horowitz", aldus de 35-jarige pia
nist. Horowitz vertrok in de jaren
'20 uit de Sovjet-Unie, waar hij pas
het afgelopen voorjaar terugkeerde
voor een serie concerten in Mos
kou en Leningrad.
Feitsman is van joodse afkomst
en vroeg in 1979 toestemming om
te emigreren. Dit verzoek werd
zonder opgaaf van redenen afgewe-'
zen. Vanaf dat moment kreeg hij
ook geen toestemming meer om
concerten te geven tot hij op 21
april van dit jaar een uitvoering gaf
jn Mpskpu. Dit concert vond plaats
WENEN - Na een acht jaar durende strijd om te kunnen migreren
kwam de Russische pianist Vladimir Feitsman met zijn vrouw Anna en
hun zoontje Daniil gisteren op het vliegveld van Wenen aan. Achter de fa
milie Feitsman staat Warren Zimmermann, de Amerikaanse vertegen
woordiger op de slotconferentie over de Helsinki-accoorden die op dit mo
ment in Wenen wordt gehouden. Hij verwelkomde de familie officieel.
kort na het bezoek van de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken George Shultz aan Moskou
die zich zou hebben ingezet voor
het lot van Feitsman.
De pianist maakte zijn debuut op
10-jarige leeftijd bij het Moskouse
Staatsphilharmonisch Orkest.
Vanaf zijn 15de nam hij deel aan in
ternationale concoursen en in 1971
won hij het tweejaarlijkse piano
concours Marguerite Long-Jac
ques Thibaud in Parijs.
CARACAS (IPS) - Aan de Argen
tijnse schrijver Abel Posse is Ro-
mulo Gallegos-prijs voor literatuur
toegekend. Posse, in het dagelijks
levën zaakgelastigde in Israël,
kreeg de Latijns-Amerikaanse lite
ratuurprijs voor zijn novelle 'De
honden van het paradijs'. De prijs
viel eerder te beurt aan de Peruaan
Mario Vargas Llosa en de Colum-
biaan Gabriel Garcia Marquez.
Het bekroonde werk gaat over de
ontdekking van Amerika door
Spanje en eindigt in een fictief ver
haal over de confrontatie tussen
twee beschavingen.
Exposities
Leiden
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat, Moderne Japanse Kera
miek van Keiko Hasegawa, 'De jaar
getijden van de mens', tot 27/9; di. t/m
za. 10-17 uur. zo 13-17 uur.
't Huys Benee - Nieuwe Rijn 3. perma
nente tentoonstelling van werk van
Leny Noyenv vr. 14-16 uur en za. en zo.
van 12-16 uur
Piggelmee - Jan Vossensteeg 59, olie
verf en assemblages van Rinus
Govers. tot 28/8, ma. t/m za. 9-18 uur
Galerie van der Vlist - Botermarkt 3,
kleuretsen van Laetitia de Haas, tot
eind aug., di. t/m za.
Expo Kunstuitleen Leiden - Lammer
markt 35, schilderijen, tekeningen re
liëfs van Aart Houtman, tot 9/8; wo.
t/m za. 14-17 uur. do.avond 17-19 uur.
Art Theahouse 'Oude Rijn' - Stille Ma
re 4, gemengde technieken van
Randy Schwudders, aquarellen Hei
die Westheide, acryl Jan Hamerling.
tot 11/9.
Alphen
Rhijnkade elf - Rijnkade 11, bodem
vondsten uit Alphen en Aarlander-
veen, t/m sept.; di. t/m za. 10-17.30 uur,
vr. van 10-21 uur.
Expositie van Cole Morgan, recente
schilderijen; Hans René van der Vlist
met schilderijen en tekeningen, t/m
30/8; di. t/m za. 10-17.30 uur, vr. 10-21
Rijnsburg
Genootschap Oud Rijnsburg - Oude
Leiderdorp
Muzenhof - Cor Gordijnsingel, Jan
Noordwijk
Petit Royal - Voorstraat 76, Tiny van
der Sar met kleuretsen 'Bloemen en
planten in de Orangerie', geopend
dag. behalve wo. na 14 uur.
Galerie Drieluik - Voorstraat 57, de
Amsterdamse schilderes Leni van
Gils exposeert aquarellen van duin en
strand, bloemboeketten en-portret
ten, tot sept; dag. 10-17.30 uur.
Katwijk aan Zee
Katwijks Museum - Voorstraat 46.
Hans von Bartels met olieverfschilde
rijen en gouaches, t/m 26/9; di. t/m za.
10-12 uur en 14-17 uur.
Wassenaar
Hotel Wassenaar - Katwijkseweg 33.
Carla Schreuder exposeert aquarel
len vooral gericht op bloemstillevens.
hortensia's, rhododendrons, in het
J ules Deelder en
Jacob Kanbier in
actie.
Garden Restaurant de Paauwentuin.
Marlies Moret, haar schilderijen zijn
gebaseerd op de natuur, jaargetijden
en sport. Zij heeft zich voornamelijk
toegelegd op glasschilderen, tot 1/9,
open dag. 9-21 uur.
Galerie 'Ja' - Molenweg 6. Erna
Bourgonjen keramische kleinplastie-
ken; Hans Heijman kleuretsen; Anne
ke Niekerk schilderijtjes op zijde; Ina
Orbaan gouache/aquarel;, Ella van
Schaik etsen van poezen en katten;
Joop en Alexandra keramiek en tapij-
Galerie 27 - Schoolstraat 27, Elsbeth
Rabus met weefsels, Foekje Hoekstra
met diverse technieken, Annemarie
Spijkerman met gemengde technie
ken, Gardien de Groot met monop
rints, Ine van Heerde met diverse
technieken, Rineke Kop met acryl-
schilderijen. Karola Pezarro met tex-
tielobjecten, Theodora Plas met olie
verf en gemengde technieken, Marti-
ne Muller met sieraden en Trees Ruys
Concerten
kan bespeelt zaterdagmiddag het or
gel van de Hartebrugkerk. Dit weke
lijkse wandelconcert begint om 15.00
Het lunchpauzeconcert op woensdag
middag wordt ditmaal verzorgd door
Paul Kieviet van het Rotterdams
Conservatorium. Aanvang 12.30 uur.
In het kader van de zomer-orgelcon-
certserie van K&O is er vrijdagavond
14 augustus in'de Hartebrugkerk een
optreden van Jan Schmitz. Aanvang
20.15 uur.
In de grote zaal van het LVC treedt
vanavond de Amsterdams/Maas
trichtse band 'The Golden Strings'
op. Volgens het programma zijn de
voornaamste invloeden van de band:
bier meisjes, sociale zekerheid, voet
bal en Maastricht. De optredens wor
den gekenmerkt door een enorm en
thousiasme en inzet van de bandle
den. Aanvang 23.00 uur; Breestraat
66. Leiden.
In de sociëteit 'De Burcht' heeft vol
gende week vrijdag de voorstelling
'Deelder presenteert: Jacob Kanbier!'
plaats. Tijdens deze poetry/action-
painting zal de Leidse kunstenaar Ja
cob Kanbier geïnspireerd- door de
tekst en voordracht van Jules Deel
der een monumentaal schilderij van
drie bij zes meter realiseren.
Het programma van Jules Deelder
bestaat* uit onderdelen van zijn lopen
de theatershow 'JA! Deelder' en en
aantal evergreens als 'Phyton Place',
'Nacht in Tunesië' en 'The Yellow Ro
se of Texas'. Deelder en Kanbier wor
den bijgestaan door Deelders mana
ger René Vallentgoed en Ger 'SAX'
van Voorden (voorverkoop VVV-Lei-
den). Aanvang 21.00 uur; Burgsteeg
14. Leiden.
Den Haag
Circustheater
zondag 9,12.15 uur; optreden van Rita
Reys, Trio Pim Jacobs en Toots Thie-
lemans.
Amsterdam
dag. (beh. ma.), 20.15 uur; za. en zo.
ook 13.00 uur; Musical 'Cats', van An
drew Lloyd Webber, Trevor Nunn,
Gillian Lynne.
Rotterdam
Weena (achter De Doelen)
dag.(beh. ma.), 20.15 uur, za.. zo. en
woe. ook 15.00 uur. Groot Chinees
Staatscircus uit Peking.
LEIDEN - Inde Waag worden op dit moment de gemeentelijke aankopen van werken van kunstenaars uit Lei
den en omgeving tentoongesteld. Wethouder F.J. Kuijers opende gistermiddag deze zomertentoonstelling die tot
27 augustus duurt. De aangekochte kunstwerken zijn dagelijks van 12.00 tot 17.00 uur te bezichtigen. Op zater
dag gaan de deuren van de Waag zelfs twee uur vroeger open. (foto Jan Holvast)
