Gastanker 'stiekem' uit haven Koeweit Botsing in Mekka onderdeel van eeuwenoude vete Terugreis naar Straat van Hormoez Britse pers publiceert toch uit spionageboek Sinds 1979 bijna elk jaar rellen in Mekka Surinamers massaal naar 'oude' partijen Klopjacht op moordenaars Filippijnse minister s In oktober 1980 deelden de Saoe- DOEBAI - In het uiterste geheim heeft de onder Amerikaanse vlag varende tanker Gas dische autoriteiten mee dat onder Prince zaterdag de haven van Koeweit verlaten voor de terugreis naar de Straat van Hor- polit;ek(e activiteit was moez. De tanker en de begeleidende Amerikaanse marineschepen passeerden gisteren met de bedevaart" in oktober 1981 zonder problemen de meest gevaarlijke vaarroute, dicht langs een deel van de noordelijke braken schermutselingen uit tus- Golf. Dit deel van de Golf is door Iran tot oorlogszone verklaard. DEN HAAG (AFP) - Bijna ieder jaar sinds 1979 hebben zich meer of minder gewelddadige incidenten voorgedaan bij de grote bedevaart van moslims in Mekka. Op 20 november 1979 sloten rond 500 gewapende mannen zich op in de grote Moskee, namen er gelovi gen in gijzeling en riepen één van hen uit als de verwachte „messias". Franse commandotroepen ston den de Saoedische strijdkrachten bij tijdens de bestorming op 4 de cember. In totaal kostten de ge beurtenissen het leven aan 333 per sonen, van wie 63 mannen die op 8 januari 1980 in diverse Saoedische steden werden onthoofd. De operatie was in stilte voorbe reid om de Iraanse Revolutionaire Gardisten niet de tyd te geven mij nenvelden uit te zetten in de met ondiep water omgeven vaargeul, nabij het Iraanse eilandje Farsi. Op deze plek knalde de eveneens on der Amerikaanse vlag varende Koeweitse tanker Bridgeton op 24 juli tegen een mijn. door Taco Slagter In scheepvaartkringen in de Golf wist men dat Kuwait Petroleum Corporation zaterdagavond nog in de veronderstelling verkeerde dat de Gas Prince voor anker lag, ter- wijl het schip in feite al uren onder weg was. Het is niet bekend hoeveel Ame rikaanse marineschepen de Gas Prince escorteren en waar het ren dezvous op zee heeft plaatsgevon den. In Doebai meenden over het algemeen goed ingelichte bronnen te weten dat een kruiser en een fre gat deel uitmaken van het konvooi. Hoewel de missie tot nu toe vlek keloos is verlopen, is het gevaar nog niet geweken. De Iraniërs kun nen nog voor verrassingen zorgen. Het konvooi kan namelijk altijd nog worden getroffen door elders overboord gekieperde mijnen of door Iraanse zelfmoordcomman do's in voor de radar onzichtbare speedbootjes. De kans opnieuw in een mijnenveld terecht te komen is echter geringer in het zuidelijker deel van de Golf, omdat het kon vooi met de halfgeladen gastanker daar over alternatieve vaarroutes beschikt. „We zijn zeer op onze hoede", zei admiraal Bernsen van uit het Amerikaanse marinecom mando in Bahrein.' Hoe het ook afloopt met deze es corte, en de daaropvolgende pen deldienst van de Amerikaanse ma rine voor Koeweitse tankers, de Golfstaten beschouwen in kran tencommentaren de Amerikaanse interventie in de Golf als mislukt. „De weigering van Nederland, West-Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië mijnenvegers naar de Golf te sturen heeft de Amerikaanse plannen getorpe deerd", schreef de in Doebai ver schijnende Engelstalige krant Khaleej Times gisteren. In het hoofdartikel worden deze landen geprezen met het „wijze besluit" dat een verdere verhoging van de spanning in de Golf voorkomt. De tragische gebeurtenissen af gelopen vrijdag in Mekka - waar 402 pelgrims de dood vonden - en de daaropvolgende dreigementen van Iran, hebben de grimmige sfeer weer doen toenemen. Aange kondigde wraakmanoeuvres kun nen alsnog leiden tot een rech- streekse confrontatie met de Ame rikaanse vloot, die tegen die tijd de gastanker de Indische Oceaan heeft binnengeloodst. Bovendien staan bij deze nauwe doorgang van de Golfde van China gekochte Zij derups-raketten opgesteld. Maar militaire experts in het Midden- Oosten zijn er niet zo zeker van dat deze verouderde raketten zijn te lanceren. Een andere serieuze dreiging is de dit weekeinde herhaalde waar schuwing uit Teheran aan het adres van Koeweit. De Iraanse pre sident Chamenei zei dat zijn land de olie-installaties van dit emiraat onverbiddelijk zal aanvallen als Irak de tankeroorlog weer laat op leven. Ook opperde Radio Teheran dat betogen. Saoedische- ordetroepen Iraanse pelgrims die in de moskee van Medina, de tweede heilige stad van de islam, „allah akhbar" (god is de grootste) riepen. In Mekka werd groep pelgrims verhinderd te de havens van Koeweit met mijnen zullen worden geblokkeerd. Iran beschuldigt Koeweit ervan Irak met de olie-export te helpen en de havens open te stellen voor wapen- leveranties aan Bagdad. Het emi raat vreest het ergste, en heeft zich tot de Verenigde Naties gewend, Buitenlandse waarnemers in Golf zien echter in die in eerste stantie op Koeweit gerichte agres sie een positief element. Zij menen dat deze politiek van de ayatollahs Op 8 oktober 1982 werd de func tionaris van de Iraanse pelgrims in Mekka, Moussavi Khoeiniha, door Saoedi-Arabië uitgewezen met 140 Iraanse pelgrims na anti-Israeli- sche betogingen. Moussavi Khoei niha is de vroegere leider van de „studenten in de lijn van de imam", de die verantwoordelijk waren voor in- de gijzeling van 52 Amerikanen in de ambassade in Teheran, 1979- 1981. In september 1983 liepen vol-1 Deze foto, gemaakt van Saoedische televisiebeelden, geeft een indruk van de beginfase van de schermutselingen in Mekka. Iraanse demonstran ten steken een motorfiets in brand. (foto AP) vooral op gericht is een directe gens de Iraanse pers 25 a 30 men- militaire aanvaring met de Vere- sen verwondingen op tijdens anti- nigde Staten te voorkomen. De Amerikaanse en anti-zionistische vraag is echter of Washington eventuele Iraanse aanvallen op Koeweit ongemoeid zal laten. betogingen in Mekka. In septem ber 1984 werd een Iraanse pelgrim gedood bij gevechten tussen Iraan se en Iraakse bedevaartgangers in Mekka. Op 22 augustus 1985 orga niseerden rond 150.000 Iraanse pel grims een demonstratie in Mekka waarbij een boodschap werd voor gelezen van ayatollah Chomeini. Politietroepen kwamen tussenbei de en „arresteerden" pelgrims, al dus het Iraanse persbureau Irna, dat geen aantallen of redenen voor de aanhoudingen gaf. Op 8 augustus 1986 werden 103 Iraanse pelgrims aangehouden bij hun aankomst in Jeddah op be schuldiging foto's en verklaringen van Chomeini te vervoeren. Het Saoedische persbureau noemde als redenen van de arrestie „de na tionale veiligheid". De arrestanten werden op 28 augustus op vrije voeten gesteld. De Hadj, de grote bedevaart, is één van de vijf plichten van de islam. Na de getuigenis (sjahada) dat er geen god is behalve God en dat Mohammed Gods profeet is, is er het rituele gebed (salat), dat de islamiet vijf maal per dag verricht met het gezicht naar Mekka; de re ligieuze belasting (zakat) die is be stemd voor de in de Koran ge noemde doelen; en het vasten (sawm) van zonsopgang tot zons ondergang tijdens de vastenmaand Ramadan. De Hadj vindt plaats twee maanden na het eind van de Ramadan. Aan de verplichting van de Hadj moet elke moslim ten min ste een maal in zijn leven voldoen, als hij dat kan. Mekka, waarnaar elke moslim tijdens de vijf gebeden per dag het gelaat richt, Medina en Jeruzalem zijn de heiligste plaatsen van de islam. In Mekka werd 14 eeuwen geleden de profeet van de islam, Mohammed, geboren. Het is nu een schitterende moderne stad. Felle lichten, vijf-sterrenhotels en flatgebouwen begroeten de pel grims van over de hele wereld die deze tijd van het jaar de jaarlijkse plechtigheden bijwonen. Het cen trum van de aandacht van de isla mieten is de Ka'abah, een kubus achtige structuur met een kleed van zwart brokaat in het hof van de Grote Moskee. Aan de oostelijke muur van het heiligdom herbergt de kubus de beroemde zwarte me teoriet-steen, een in 683 uiteenge- sprongen en door een zilveren lint bijeengehouden blok basalt of la va, die door de pelgrims wordt ge kust. De moslims geloven dat de zwar te steen hen van alle zonden ver schoont als die wordt aangeraakt o£ gekust. Tony Benn, parlementslid van Labour, las gisteren in Hyde-park in Londen in het openbaar delen voor uit het omstreden boek Spy Catcher. (foto AP) LONDEN (Rtr/AFP/DPA) - De Britse pers heeft gisteren het ver bod van 's lands hoogste gerechts hof op publikatie van delen uit het spionageboek „Spycatcher" aan haar laars gelapt. „Wij tarten het vonnis van het Hogerhuis - het is een wet om gebroken te worden", aldus een kop in de krant „News on Sunday". „News on Sunday" publiceerde een gedeelte uit het boek van de voormalige geheime agent Peter Wright met de uitleg dat „het volk van Groot-Brittannië lang en moei zaam heeft gevochten om een vrije pers en vrijheid van meningsuiting te verkrijgen". Het blad weigert zich de mond te laten snoeren door de „tirannieke" regering van Mar- gareth Thatcher. Het dagblad „The Observer" drukte een pagina van „Spycat cher" af met zwartgemaakte passa ges. „The Guardian" verbrak een ander verbod van het Hogerhuis door te berichten over het proces dat de Britse regering momenteel in Australië voert om publikatie van het spionageboek in dat land te voorkomen. De Britse Hoge Raad, bestaande uit vijf leden van het Hogerhuis, verbood de Britse kranten donder dag gedeelten te publiceren uit het boek van Wright. De pers mag daarnaast ook niet berichten over MANAMA - Twee talen, twee cul- het proces in Australië. Het boek turen, wederzijdse minachting en van Wnght is vrij verkrijgbaar in wederzijdse verkettering. Het zijn ZWARTE TORNADO EDMONTON - Zwart en dreigend kwam de tornado afgelopen vrijdagnacht op de Canadese stad Edmonton aangestormd. Als gevolg van de wervelstorm kwamen 31 mensen om het leven en raakten ruim 150 anderen ge wond. Een caravanpark werd door de tornado volledig vernield, auto's en treinen werden weggeblazen. Ook veel pee kwam in het noodweer om. In de stad ontstonden branden doordat verschillende gasleidingen waren afgebro ken. De tornado ging vergezeld van zware regen- en hagelbuien, waardoor de straten blank kwamen te staan. De •en volkomen verrast door de storm, omdat de weerberichten slechts onweersbuien hadden voorspeld. (foto AP) PARAMARIBO - De eerste massa bijeenkomst van de 'oude' Suri naamse politieke partijen heeft gis teren opmerkelijk veel publiek ge trokken. „We zijn hier met zestig duizend", meldden de organisato ren van de vergadering van 'Het front voor democratie en ontwik keling'. door Marie Anriet van Grunsven Het was inderdaad druk, maar niemand zal met zekerheid kunnen zeggen hoeveel mensen er nu pre cies waren op de bijeenkomst van de drie politieke partijen die nu sa menwerken. De grote opkomst was verwacht in Paramaribo. „Bouterse zal dit niet leuk vin den", werd al voorspeld en dat bleek ook, toen de overheid een paar dagen voor de manifestatie bezwaar aantekende tegen de plek van samenkomst: hartje Paramari bo. Op het laatste moment moest de bijeenkomst verplaatst worden naar de buitenwijk 'Zorg en Hoop', waar de terreinen van de vakbond 'Moederbond' en de politieke partij VHP aan elkaar grenzen. Het pu bliek was vooral gekomen om on gezouten kritiek op de regering en de militairen te horen in de hoop MANILLA (AP/GPD) - De Filip pijnse politie heeft wegen geblok keerd en ziekenhuizen doorzocht in een klopjacht op de moorde naars van de minister voor plaatse lijk bestuur Jaime Ferrer. Ferrer (70) en zijn chauffeur kwamen gis teren bij een aanslag door geweer kogels om het leven. „Een zinloze en barbaarse daad", zo noemde een diepgeschokte pre sident Cory Aquino de moord op haar minister van binnenlandse za ken en een van haar vertrouwelin gen, Jaime Ferrer. Het is voor het eerst in de Fili- pijnse geschiedenis dat een kabi netsminister slachtoffer is gewor den van een terroristische aanslag. De 70-jarige Ferrer werd vanuit een hinderlaag door drie mannen doodgeschoten toen hij, na een avondmis te hebben bijgewoond, naar huis reed. Zijn auto werd door in verscheidene steden om de com munistische guerrillastrijders van het Nieuwe Volksleger (NPA) te bestrijden. Een broer van Ferrer verklaarde, dat de minister verscheidene keren ten minste drie mannen van twee telefonisch met de dood werd be kanten onder vuur genomen. Zijn chauffeur was op slag dood; de minister overleed in het zieken huis aan zijn verwondingen. Hij werd in het hoofd, de borst en an dere delen van het lichaam getrof fen door negen kogels. Ferrer was een overtuigd anti communist en toonde zich in het kabinet een warm voorstander van de oprichting van burgerwachten dreigd. Niettemin weigerde hij te worden bewaakt door lijfwachten. Verscheidene senatoren en ver tegenwoordigers van het Huis van Afgevaardigden hebben aange- van Ferdinand Marcos opgezette moordaanslag. Het leger heeft intussen een klopjacht ingezet op de moorde naars. Rond Manilla zijn wegver sperringen opgericht. Legerchef generaal Fidel Ramos verklaarde, dat alles zal worden gedaan om de moordenaars te pakken te krijgen. Een crisicomité van het kabinet kwam vandaag bij elkaar om een aantal maatregelen te r drongen op speciale bewaking van moord. Woordvoerder van de pre- de ministers t i verscherping sident Teodoro Benigno wilde uit veiligheidsmaatregelen veiligheidsoverwegingen geen de- rond president Aquino, wier echt- tails verstrekken. Tot dusver heeft niemand de ver antwoordelijkheid voor de moord opgeëist. De aanslagplegers wer den door ooggetuigen omschreven als twintigers. Zij ontkwamen in een jeep. De politie zei dat een van hen blijkbaar een westerse achter grond had en zowel Engels als Tag- alog sprak. De vluchtwagen van de aanslag plegers werd later ingeruild voor een andere auto. Deze werd later teruggevonden bij een restaurant in de buurt van de luchthaven. In de auto zijn bloedsporen gevonden wat er op kan duiden dat een van de aanslagplegers gewond is. De politie heeft daarop tevergeefs alle ziekenhuizen in de omgeving door zocht. dat het na de verkiezingen allemaal beter zal worden in Suriname. Wat betreft het eerste werd de massa op haar wenken bediend door dominee Doelwijt, die de sa menwerking tussen de oude partij en inzegende. Hij sprak van „duivels die het land regeren en waarvan men ver lost zal worden". Leider van de voornamelijk creoolse partij NBS, Henk Arron, had groot succes met zijn opsomming van de dingen die de Surinamers beu zijn: de voed selschaarste, het gevoel van onvrij heid en de oorlog in Oost-Surina- me. Arron kondigde aan „een ark te bouwen, waarmee het Surinaamse volk de zondvloed van deze tijd zal overleven. Wij varen u naar veiliger plaatsen". Soemita, de leider van de Ja vaanse KTPI, deed verslag van de moeilijkheden die de overheid had veroorzaakt tijdens de voorberei ding van de manifestatie. Behalve de verplaatsing op het laatste mo ment waren volgens hem ook de veerponten over de Suriname- en Coppename-rivier uit de vaart ge haald. Om de jongeren bij het 'front' weg te houden werd tegelijk met de bijeenkomst een groot pop festival georganiseerd. Ook was het de staatsradio verboden een speciaal gecomponeerd verkie zingslied uit te zenden, een verbod dat door premier Jules Wijden- bosch ongedaan werd gemaakt. De oude rot in de politiek, Jager- nath Lachmon, al 40 jaar onbetwist leider van de van origine hindoes- taanse VHP, zei in zijn toespraak dat de schuldenlast van Suriname opgelopen is tot 150 miljoen Suri naamse guldens. Hij sprak van een diep dal, waar Suriname niet zon der hulp uit zal kunnen klauteren. Die hulp moet komen uit een land 'ergens 'aan de Noordzee'. Niet na een juridische procedure voor het Internationaal Gerechtshof, zoals de regering aan het voorbereiden is, maar na een verkiezingsover winning van 'Het front' op 25 no vember, waarna de democratie weer is feruggekeerd. Zowel sprekers als toehoorders gingen ervan uit dat de verkiezin gen alleen nog maar gehouden hoeven te worden. „Gewonnen zyn ze al", aldus Lachmon. de Verenigde Staten, vanwaar in- die factoren die opnieuw hebben middels talloze exemplaren naar geleid tot een bloedige botsing tus- Groot-Brittannië zijn gebracht. Buitenland kort Bankroet De vroegere Amerikaanse r ter van financiën, John Conally, i bankroet. Conally, tegen Perzen (Iraniërs) en Arabieren, ditmaal op een moment dat de on derlinge spanningen nauwelijks verder konden oplopen. door Ali Mahmoud/AP De bron van de vete ligt in het gouverneur van Texas, handelde in jaar 656 na Christus, vier jaar nadat grond en gebouwen. Hij en zijn de Perzen onderworpen partner hebben vrydag faillisse- door de Arabieren en waren *be- ment aangevraagd. De 70-jarige keerd tot de islam, het geloof dat Conally, die minister van financiën sinds het begin van de was onder president Nixon, heeft aangeboden zijn privé-bezit te vei len om tegemoet te komen aan zijn schuldeisers. enbarin- Over de Muur Drie jonge Oostduitsers zijn ii ;en van de engel Gabriël aan Mo- ammed, in 622, snel was verbreid. In 656 stierf de vierde Kalief, Os- .t0L°f,V°feerdAli®eko- AraWeVeVn^"docrUdeëeuwenheen meeste mensen volgden de Mek- kaanse machthebbers in de soenni tische islam. In de door de Arabie ren bezette landen, zoals Perzië (het huidige Iran), werd echter de Sjia Ali, de Partij van Ali, populair als geloof van het nationalisme en als verzetsreligie tegen de Arabi sche overheersing. In Perzië ontwikkelde zich de Sjia tot het, zogehetén Imamisme, de overtuiging dat Ali een aantal opvolgers had van wie de laatste, de 12de Imam als gezant van Allah op de aarde zal terugkeren. Veel Iraniërs zien in ayatollah Chomeini de lang verwachte heiland, de 13de Imam. Vanuit hun religieuze rivaliteit betwisten de Iraniërs het Saoedi sche koningshuis het beheer over de grootste heiligdommen van de islam, de ka'aba in Mekka en het graf van Mohammed in Medina. De rivaliteit tussen Perzen Ayatollah Chomeini zen, een neef en schoonzoon van de profeet Mohammed. De mach thebbers afgelopen nacht van Oost- naar benoeming en Ali en zijn zoon wer- West-Berlijn gevlucht. Dit heeft de den vermoord. De aanhangers van Westduitse politie vandaag meege- Ali splitsten zich af van het geloof deeld. De drie, variërend in leeftijd en vormden een sekte die bekend 120 tot 24 jaar, slaagden er in de zou worden als de sji'itische islam. blijven bestaan en werd niet i XSSTS^S, Th'" der toen wijlen de Sjah van Perzië, Mekka bestreden die arnni CLianj a, Muur te passeren ter hoogte v Westberlynse wijk Spandau. de Binnen de Arabische wereld ble ven de sji'ieten een minderheid. De Onder leiding een groot vriend van Amerikaj di plomatieke betrekkingen aan knoopte met Israël. Met de val van de Sjah in 1979 kwam het bewind van de mullahs, de mannen van God, aan de macht. de bejaarde Chomeini barstte een islamitische revolutie los waarvan de gevolgen tot ver over de grenzen voelbaar waren en zijn. Saoedi-Arabië volgde de ontwik kelingen in Iran met argusogen, vooral toen agenten van Chomeini werden betrapt bij pogingen on rust te zaaien onder de sji'itische minderheid in de oostelijke pro vincies van het koninkrijk. De Saoedische koning Fahd heerst met de koran in de hand. De islamitische wetten en gebruiken worden strikt nageleefd, maar het regime in Teheran heeft een felle haatcampagne tegen het „reactio naire bewind in Riaad" opgezet. Iran heeft gezegd dat een islami tische revolutionaire beweging de macht in Saoedi-Arabië moet over nemen, vanwege de banden van het koningshuis van Saoedi-Arabië met het Westèn en de decadente le venswijze van een aantal prinsen. Een bron van spanning ligt ook in de oorlog tussen Iran en Irak, die in 1980 door Irak werd begon nen. De Saoedi's kozen partij voor het Arabische Irak, maar niet van wege grote vriendschap voor dat land, want de Saoedi's staan ook (foto ap) bijzonder wantrouwend tegenover het Ba'athistische socialisme van president Saddam Hoessein. Re gelrechte militaire steun krijgt Irak niet van de Saoedi's, maar wel geld, veel geld, en hulp by het ex porteren van olie. Dit uiteraard tot grote woede van Iran, dat de Iraakse aanvallen 'op Iraanse olietankers beantwoordde mét aanvallen op Koeweitse en Sa oedische schepen. Iraanse oorlogs vliegtuigen vlogen geregeld over de olievelden en industriegebieden in het oosten van Saoedi-Arabië, tot Saoedische vliegtuigen in de zomer van 1984 een Iraans toestel neerhaalden. Maar jaarlijks worden de Saoe di's ook getart door Iraanse pel grims die worden gemobiliseerd om de revolutionaire boodschap uit te dragen in Mekka. De Saoe di's, die geprobeerd hebben ver dere escalaties zoveel mogelijk te beperken, hebben duidelijk ge maakt dat politiek activisme in Mekka niet zal worden geaccep teerd. Een probleem is echter dat zij de Iraniërs de toegang tot de heilige stad voor de jaarlijkse Hadj, de pelgrimstocht naar Mekka, niet kunnen ontzeggen, zonder hun po sitie als beheerder van de heilige plaatsen in gevaar te brengen. De Iraanse pelgrims worden vanaf het moment dat zij in Saoedi-Arabië aankomen echter scherp in de ga ten gehouden en pamfletten, por tretten van Chomeini en andere opruiiende bezittingen worden zo veel mogelijk in beslag genomen. Maar ondanks waarschuwingen worden er al sinds 1980 elk jaar de monstraties georganiseerd door Iraniërs in Mekka en Medina. Het kwam daarbij tot botsingen met de politie en er werden honderden ar restaties verricht. De botsing van afgelopen vrydag was van ongekende omvang, ook al vanwege het hoge dodencijfer. „De Saoedi's zullen een zeer ho ge prijs moeten betalen voor deze onderdrukking", zei Ayatollah Ali Montazari zaterdag voor de Iraanse radio. „Deze met bloed bevlekte Hadj zal een keerpunt vormen in de geschiedenis van de islamiti sche wereld."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 4