Weinberger: Iran-zaak was absurd Populaire Canadese oppositiepartij wil uit NAVO Vingerafdrukwet in Japan roept veel weerstanden op Britse pers naar Europees Hof Toename martelingen Chili' Onderzoek Congres VS Russen: halveer aantal lange afstandswapens Nicaragua op zoek naar vliegtuigen Drugvondst ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1987 BUITENLAND PAGINA 5 WASHINGTON (DPA/UPI/Rtr) - De Amerikaanse minis ter van defensie, Caspar Weinberger, heeft gisteren voor de onderzoekscommissie van het Congres verklaard van het begin af aan tegenstander te zijn geweest van de leve ring van wapens aan Iran. Volgens Weinberger, naar wordt aangenomen de laatste getuige in het onderzoek van het Amerikaanse Congres, was de affaire „verkeerd en gevaar lijk". TOKIO (Rtr) - Vicente Bonet, een Spaanse jezuiet, loopt kans uit Ja pan te worden gezet omdat hij wei gert zich de vingerafdrukken te la ten afnemen. Robert Ricketts, een Amerikaan se freelance vertaler, staat om de zelfde reden gevangenisstraf of een fikse boete te wachten. William Wetherall, een Ameri kaanse schrijver die al lange jaren in Japan woont, moet elke maand op het stadhuis komen omdat ook hij weigert zich te onderwerpen aan een wet die hij en de anderen discriminerend vinden. Bonet, Ricketts en Wetherall be horen tot de mensen in Japan die door middel van burgerlijke onge hoorzaamheid de regering probe ren te dwingen tot het intrekken van haar registratiebepalingen voor buitenlanders. "Deze wet, in eerste instantie ge richt tegen Koreanen en Chinezen en andere Aziaten die allang in Ja pan wonen, institutionaliseert het racisme", zegt Ricketts. De woordvoerder van het depar tement van Immigratie, Tadamasa Kuroki, zei in juni dat pater Bonet behandeld zou worden zoals elke "japayuki-san", een benaming voor zuidoost-Aziatische vrouwen die in Japan werkzaam zijn als gastvrouwen en lichtekooien. Kuroki's opmerking en de groeiende belangstelling voor het lot van Bonet in de westerse pers, betekenen een forse steun voor de anti-vingerafdrukcampagne. "Ze begeven zich pas echt op glad ijs als ze met het buitengooien van priesters beginnen," aldus Ric ketts. De wet eist van buitenlandse in gezetenen in Japan van 16 jaar en ouder dat zij om de vijf jaar hun vingerafdruk laten afnemen. Ja panners hebben geen enkel per soonsbewijs nodig en verder moe ten alleen misdadigers hun vinge rafdruk zetten. Vreemdelingen moeten hun pa pieren als buitenlands ingezetene, mèt vingerafdruk, bij zich dragen en tonen wanneer de politie erom vraagt. De politie neemt soms steek proeven en wie de papieren niet bij zich heeft, staan uren van onder vraging op een politiebureau te wachten. De vingerafdruk is een actuele kwestie sinds de afkondiging van de wet in 1952. Maar een recente richtlijn van het ministerie van jus titie dat weigeraars harder aange pakt moeten worden en de aanhou ding van een zestal personen, heb ben de protestcampagne aange wakkerd. De regering zegt dat zij haar vin gerafdruksysteem moet handha ven om het aantal buitenlanders dat in Japan woont bij te kunnen houden en illegale immigratie te kunnen bestrijden. Voor het parlement ligt een wets ontwerp dat voorschrijft dat bui tenlanders maar één keer hun vin gerafdruk hoeven te geven, maar weigeraars moeten zich dan om de zoveel tijd melden ter verlenging van hun verblijfsvergunning. Plaatselijke overheden die de vingerafdruk moeten afnemen hebben ongeveer 1.000 buitenlan ders bij de Immigratiedienst aan gegeven als weigeraar. Er zijn er waarschijnlijk veel meer, maar zij zijn niet aangegeven. De meeste weigeraars worden gevonden onder de 700.000 Korea nen in Japan, grotendeels afstam melingen, van slavenarbeiders die overkwamen toen Korea tussen 1910 en 1945 een Japanse kolonie was. Ongeveer 90 procent van de huidige Koreanen in Japan is in dit land geboren. "De wet gaat ervan uit dat Korea nen een gevaarlijk en oproerig ele ment vormen dat in de hand moet worden gehouden," zegt Ricketts. Voor hem, Bonet en Wetherall en een groeiend aantal buitenlanders, is weigering een zaak van het ge weten. "Een jaar of vijf, zes geleden be gon ik te beseffen dat deze wet een schending van de mensenrechten was," zegt de 51-jarige pater Bonet. hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Sofia-universiteit van Tokio. De jezuiet uit Valencia, die vloeiend Japans spreekt, werkt sinds 1960 in Japan. "Ik krijg steeds meer het gevoel dat ik hier geen gast ben en dat ik moet doen wat ik kan om zo'n wet veranderd te krijgen," zegt hij. Tegen Ricketts als weigeraar is een rechtszaak aangespannen; de eerste buitenlander die het over komt. Zijn zaak komt op 22 sep tember voor en zij kan aflopen met zijn veroordeling tot een jaar ge vangenisstraf en/of een boete van 2.600 gulden. De minister zei de levering van wa pens aan Iran te hebben be schouwd als een inbreuk op de of ficiële politiek van de Amerikaan se regering. Weinberger vond het ontwerp van de Nationale Veiligheidsraad in verband met het Iran-initiatief, toen dat in de zomer van 1985 aan hem werd voorgelegd, „bijna te ab surd" om te beoordelen. „Ik vond het initiatief gelijkstaan aan het uitnodigen van Gaddafi op de lunch". Hij zei dat hij dacht dat de president het met hem eens was. ..Toen ik er niets meer van hoorde, dacht ik dat deze zaak van de baan was." Weinberger verklaarde ver volgens, net als minister Shultz, verder buiten de zaak te zijn ge houden. Hij zei zelfs niet op de hoogte te zijn gebracht van de eer ste zending van Amerikaanse wa pens aan Iran. In december 1985 heeft Weinber ger naar eigen zeggen „ernstig ge protesteerd" bij president Reagan in verband met de Iran-affaire. Vol gens Weinberger zouden de Ver enigde Staten zich op die wijze blootstellen aan chantage. Ook zou de geloofwaardigheid van Was hington bij zijn westerse bondge noten in het geding komen, omdat de VS op dat moment alles in het werk stelden om te voorkomen dat het Westen wapens zouden leveren aan Iran. Maar Weinberger besloot het Iran-beleid verder uit te voeren toen hij besefte dat de president had besloten met de zaak voort te gaan. Hij verklaarde tenslotte dat hij „nogal verbijsterd" was toen hem ter ore kwam dat de winst uit de wapenverkoop aan Iran was over gemaakt naar de anti-sandinisti- sche Contra's. President Reagan verklaarde gis teren in Washington dat hij tijdens de afgelopen weken van het getui genverhoor „geen enkel woord heeft gehoord, dat er op duidt dat er wetten zijn overtreden". De pre sident Wilde nog geen verdere reactie geven. Hij zei van plan te zijn volgende week, na afloop van het onderzoek van de Congrescom missie, een verklaring af te leggen over de Iran-Contra's-affaire. Rea- gans woordvoerder Fitzwater zei dat de president voor de televisie een rede zal houden, maar dat de datum daarvoor nog niet is vastge steld. NEW YORK - In de Verenigde Staten worden op het ogenblik volop verkiezingen gehouden waarop het er om gaat wie de grootste gelijkenis vertoont met de van het Iran-Contra's-schandaal bekende Oliver North en zijn voormalige secretaresse Fawn Hall. North en Hall zijn op het ogenblik zeer populair dankzij hun tv-optredens voor de onderzoekscommissies van het Amerikaanse Congres. Het Congres poogt te achterhalen hoe de gang van zaken is geweest rond VS-wapenleveranties aan Iran en het doorsluizen van gelden naar de Nicaraguaanse Contra's. (Foto AP) GENÈVE (AP) - De Sowjet-dele- gatie bij het wapenoverleg in Genè- ve heeft gisteren een ontwerpver drag ingediend waarin de beide su permachten worden opgeroepen hun strategische kernraketten in vijfjaar tijd te halveren. De So wj et- Unie zegt wel dat een dergelijk ver drag gekoppeld moet zijn aan be perkingen ten aanzien van de Ame rikaanse plannen voor ruimtewa pens, het Strategisch Defensie Ini tiatief. De Amerikaanse onderhande lingsleider voor strategische wa pens, Lehman, zei na de vergade ring dat het Sowjet-ontwerp geen nieuwe standpunten bevat ten aan zien van belangrijke onderwerpen maar dat het wel ging om een „eer lijke en duidelijke presentatie" van het standpunt van de Sowjet-Unie. Het ontwerpverdrag bevatte vol gens Lehman „meer bijzonderhe den" dan voorheen over het con troleren van de naleving van het verdrag. „Maar we zijn er nog lang niet," aldus Lehman die er aan toe voegde dat het nieuwe voorstel ze ker kan bijdragen om de onderhan delingen weer op weg te helpen. In mei presenteerden de VS ook een ontwerpverdrag waarin werd opgeroepen om de strategische Minister Weinberger Gaddafi op de lunch - (Foto AP) MANAGUA (AP) - De regering van Nicaragua is op zoek naar ge vechtsvliegtuigen om bevoorra- dingsvluchten van de Amerikaan se inlichtingendienst CIA naar de Contra's te kunnen onderschep pen, zo heeft het hoofd van de in lichtingendienst van het Nicaragu aanse leger gisteren bekend ge maakt. Woordvoerder Wheelock zei dat de Contra's zeer sterk afhankelijk zijn van wapens en voorraden die per vliegtuig worden aangevoerd en door de CIA worden georgani seerd. Volgens andere regerings functionarissen dropt de CIA met een regelmaat van een keer per week voorraden voor de Contra's boven Nicaraguaans grondgebied. De Amerikaanse regering, die verleden jaar voor 100 miljoen dol lar militaire hulp aan de rebellen le verde, is voorts van plan de lucht macht van Nicaragua's buurland Honduras te versterken met Ame rikaanse gevechtsvliegtuigen. Washington heeft gedreigd met te genmaatregelen als de Sandinisten gevechtstoestellen kopen. Wheelock zei: „Wij hebben altijd gezegd dat wij het recht hebben om dergelijke vliegtuigen aan te schaf fen en wij zijn er dan ook naar op zoek." LONDEN/SYDNEY (AP) - De pogingen van de Britse regering om publicatie van het boek Spy- catcher te verbieden heeft tot grote verontwaardiging geleid in de Britse pers en de meeste me dia noemen het een inbreuk op de persvrijheid in Groot-Brittan- nië. Alsof dat nog niet voldoende is heeft een rechter in Australië de houding van de Britse rege ring om het boek te willen ver-, bieden hypocriet genoemd. Het boek, geschreven door de voormalige geheim agent van de Britse contraspionage MI 5, Pe ter Wright, is volgens de Britse regering een bedreiging van de staatsveiligheid omdat er onder andere in onthuld wordt hoe MI 5 geprobeerd heeft het socialisti sche kabinet van Harold Wilson omver te werpen. Premier Mar garet Thatchers kabinet vreest ook dat bijvoorbeeld de CIA haar vertrouwen in MI 5 kan verliezen doordat een voormalige mede werker zo vrijelijk uit de school kan klappen, ondanks een be ding dat (voormalige) agenten hun leven lang niets mogen zeg gen over hun werkzaamheden voor de geheime dienst. Donderdag besloten de Law Lords, vijf rechters in het Hoger huis - die het allerhoogste rechtscollege vormen in Groot- Brittannië, een uitspraak staan de te houden dat Britse kranten niets uit het boek mogen publi ceren en dat zelfs de voortgang van een rechtszitting in Australië betreffende het boek niet mag worden verslagen. De Londense Times schreef gisteren: „Het verbod is een si nistere vrijheidsbedreiging". De Daily Telegraph, een uitgespro ken regeringsgezinde krant, ging zelfs zover te stellen dat dit alles zou kunnen leiden tot een „cens uur in vredestijd. Politiek is dat onaanvaardbaar." De Australische rechter Mi chael Kirby heeft de houding van de Britse regering omschre ven als hypocriet, zeker nadat de regering had toegestaan dat be paald vertrouwelijk materiaal wel uit kon lekken. De kranten die getroffen zijn door de uitspraak van de Law Lords hebben aangekondigd de zaak aan te zullen kaarten bij de Europese Commissie voor Men senrechten in Straatsburg. De bevindingen van deze commis sie kunnen dan leiden tot een uit spraak van het Europese Hof voor de Mensenrechten. SANTIAGO (IPS) - Het aantal ge vallen van marteling in Chili is de afgelopen tijd toegenomen. Dit heeft het Vicariaat van de Solidari teit, het mensenrechtenbureau van de katholieke kerk, bekendge maakt in de Chileense hoofdstad Santiago. Het vicariaat riep de re gering van generaal Augusto Pino chet op om een onderzoek van het Rode Kruis over martelen open baar te maken. De verklaring is een reactie op uitlatingen van het ministerie van buitenlandse zaken van dinsdag. Volgens het ministerie zijn berich ten over marteling van vijftien poli tieke gevangenen gebaseerd op „foute en onvolledige informatie". Ook president Pinochet verklaarde in een gesprek met de Westduitse. minister Norbert Blüm die naar Chili was afgereisd om zich op de hoogte te stellen van de situatie van de mensenrechten, dat politie ke gevangenen in Chili niet wor den gemarteld. De advocaat van het vicariaat, Roberto Garreton, presenteerde cijfers waaruit bleek dat er in het eerste halfjaar van 1987 twee keer zoveel aanklachten wegens marte ling zijn ingediend als vorig jaar. Tot juli dit jaar maakte het vica riaat vijftig zaken bij de burger rechter aanhangig. In het eerste halfjaar van 1986 waren dat er 28 en in 1985 26. Garreton tekende daarbij aan dat de cijfers de werkelijkheid verteke nen omdat de meerderheid van de slachtoffers marteling helemaal niet durft aan te geven. Garreton: „Een van de eigenschappen van marteling is bedreiging van slacht offers opdat zij wat men hen ge beurde niet onthullen". Hij ver klaarde dat er in Chili „eerlijke rechters" zijn die de „echtheid van deze gruwelen" tegen politieke ge- .vangenen weten te bewijzen. De zaak is actueel omdat 14 ge vangen leden van de verboden Chi leense Linkse Revolutionaire Be weging (MIR) asiel in West-Duits- land hebben aangevraagd. Een aantal van hen zou, mits toegela ten, op deze wijze de doodstraf kunnen ontlopen. Minister Blüm die een vierdaags bezoek aan Chili bracht in verband met de kwestie, heeft zich uitgesproken voor het inwilligen van het verzoek. Hij heeft gezegd dat de veertien MIR- leden zijn onderworpen aan „on wettige dwang", hetgeen door de Chileense regering is ontkend. ERMATINGEN - Ook in Zwitserland is de afgelopen weken in overvloe dige mate regenval voorgekomen. Het water in het meer van Constance is inmiddels zo hoog gestegen dat op het plein van het plaatsje Ermatingen. dat aan het meer ligt, hengel en netten kunnen worden uitgeworpen. (Foto ANP) kernwapens met de helft te ver minderen, maar dan over een pe riode van zeven jaar. In Genève wordt apart over drie onderdelen van wapenbeheersing gesproken: de strategische (waar onder alle intercontinentale raket ten en lange-afstandsbommenwer- pers), de middellange-afstandsra- ketten en (ruimte-)verdedigingssy- temen. De Sowjet-Unie wil de onder handelingen over de strategische wapens en de (ruimte-)defensiesys- temen koppelen. De waarnemend leider van de Russische delegatie, Oboechov, noemde het Russische voorstel „een nieuwe belangrijke stap in de onderhandelingen." Voor het be gin van de bespreking zei hij dat een akkoord over ruimte- en defen siesystemen „een noodzakelijke voorwaarde" is voor een akkoord over lange-afstandswapens. Daar onder vallen ook beperkingen ten aanzien van het Amerikaanse Stra tegisch Defensie Initiatief, aldus Oboechov. Lehman noemde de koppeling van een ruimtewapen-akkoord aan de lange afstandswapens „onrede lijk". Hij zei dat dat nieuwe obsta kels zou opwerpen. Beide partijen kwamen verleden jaar tijdens de topontmoeting in Reykjavik in principe overeen om de aantallen strategische wapens te halveren. De VS willen afzonderlij ke limieten voor de verschillende categoriën START-wapens in een verdrag zien vastgelegd. De Sow jet-Unie is daar tegen gekant. Het Russische voorstel over de lange afstandswapens komt nadat kort geleden ook voorstellen wer den ingediend inzake de overige twee gebieden waarover in Genève wordt onderhandeld. Verleden week kondigde de Sowjet-Unie aan bereid te zijn niet alleen haar middellange afstandsraketten in Europa, maar ook die in Azië te ontmantelen als de VS hun raket ten uit Alaska weghalen en ze niet tot andere wapentypen ombou- CHICAGO (AP) - Amerikaanse narcotica-agenten hebben in een pakhuis in Chicago ruim twee ton cocaine ontdekt. Het is de grootste drugsvondst in de Amerikaanse geschiedenis, zo deelde minister van justitie Meese mee. De Colombiaanse cocaine was verpakt in 133 bananenkisten en vertegenwoordigde een straat waarde van tenminste 250 miljoen dollar. De narcotica-brigade was op het spoor van de cocaine geko men tijdens het transport van Mia mi naar Chicago. De drugs waren op 22 juli gelost van een Hondurees schip in Miami. Er werden vier mensen gearres teerd, onder wie de directeur van het pakhuis. Buitenland kort Noord-Korea Noord-Korea heeft verklaard voor het einde van dit jaar een een zijdige troepenverminderig tot stand te zullen brengen. Het aantal militairen zou met 100.000 worden verminderd. De beslissing vormt de eerste stap in een op 23 juli j.l. bekend geworden plan, dat voor ziet in een vergaande inkrimping van de legers van zowel Noord- als Zuid-Korea. Beide landen zullen volgens dit plan in 1992 nog 100.000 man onder de wapenen hebben. Op dit moment telt het leger van Noord-Korea 830.000 soldaten, dat van Zuid-Korea 600.000 manschap pen. Derde aanslag Vermeende Sikh-terroristen hebben gisteren in de Indiase deel staat Punjab vier busreizigers ge dood. De vier slachtoffers, waren hindoes. Het was de derde aanslag op busreizigers dit jaar in Punjab. Bij onlusten in de deel staat zijn dit jaar in totaal al 601 i omgekomen. OTTAWA (AFP/UPI/Rtr/DPA) - Een Canadese oppositiepartij, die getuige opiniepeilingen goede kans maakt om de volgende verkie zingen te winnen, wil uit de NAVO. Dit blijkt uit een stuk over het de fensiebeleid van de partij, dat zij deze week in Ottawa uitgaf onder de titel „Soevereiniteit, veiligheid en defensie van Canada". Of schoon zij op het ogenblik ver op kop ligt in de peilingen, neemt de Nieuwe Democratische Partij (NDP) mét deze duidelijke uit spraak voor uittreden uit het bond genootschap volgens waarnemers wel een groot risico. In de afgelo pen acht maanden is haar populari teit constant gestegen. Zij ligt nu in de peilingen op een record van 41 procent van de stemmen tegen 35 procent voor de Liberale partij, tot dusverre de voornaamste opposi tiepartij, en slechts 23 procent voor de regerende Progressieve Conser vatieve Partij (PCP) die in de parle mentsverkiezingen van 1984 208 van de 282 zetels kreeg. Maar de Ca nadezen hebben er zich tot dusver re steeds in meerderheid voorstan der van getoond in de NAVO te blijven. Daar staat tegenover dat de Libe rale partij na de verpletterende ver kiezingsnederlaag van 1984, die volgde op 20 jaar regeren, nog steeds op zoek is naar een nieuw politiek concept, terwijl de conser vatieve regering van premier Brian Mulroney impopulair blijft. Ander zijds hebben de „nieuwe democra ten" van Ed Broadbent nog nooit een regering op nationaal niveau gevormd. Dankzij hun groeiende populariteit versloegen zij de rege rende conservatieven eerder deze maand bij drie tussentijdse verkie zingen, in St John's, Yukon en New Foundland, met forse cijfers, maar dit vormde nog geen bedrei ging voor Mulroney in het parle ment. Wel waren de uitslagen re den voor Broadbent om te verkla ren: Wij zijn getuige van een in grijpende verandering in politieke inzichten". Betere bijdrage De NDP zal, als zij de volgende algemene verkiezingen in 1988 of 1989, wint, de rond 80.000 man Ca nadese troepen uit Europa terug- Brian Mulroney - impopulair - (foto AP) trekken en deze gebruiken voor de verdediging van Canadees grond gebied. „Canada kan nu een betere bijdrage tot vrede en veiligheid le veren buiten de NAVO, temeer daar de Westeuropese landen hun economieën opnieuw hebben op gebouwd en nu zelf over een sterk defensiepotentieel beschikken", zei de defensie-expert van de NDP, Dereck Blackburn, in een toelich ting. Blijkens het defensiewitboek wil zijn partij ook af van proefvluchten met kruisraketten en oefenvluch- ten met strategische bommenwer pers door de VS boven Canadees grondgebied. Er zal wel met de VS worden samengewerkt bij het win nen van militaire informatie, maar de NDP wil uit het gezamenlijke Noordamerikaanse luchtverde- dingssysteem en overstappen op een zuiver Canadees systeem dat moet waarschuwen voor een aan val van de Sowjet-Unie in het arc tisch gebied. Hoofddoellen van de fensie vormen verdediging van het Canadese grondgebied en van de soevereiniteit van Canada, het bij dragen tot wereldvrede alsmede ontwapening en niet-nucleair blij ven, aldus het witboek. Blackburn zei dat er miljarden dollars nodig zijn om Canada's ma rine uit te rusten met 18 patrouille- fregatten, nieuwe helikopters en een systeem van vaste sensors op de zeebodem om onderzeeërs van vreemde mogendheden in het Noordpoolgebied en aan beide kusten in de gaten te kunnen hou den. Met de combinatie van vaste sensors, patrouillevluchten, opper vlakteschepen en conventionele onderzeeërs kunnen indringers via controle bij toegangsroutes vanuit open water worden opgespoord, zo menen de critici van het huidige Canadese defensiebeleid binnen de NDP. Witboek In juni publiceerde de conserva tieve regering in Ottawa een wit boek over het Canadese defensie- programma voor de komende 15 jaar. Daarin staat dat Canada zich wat betreft de NAVO-verplichtin- gen in Europa voortaan zal concen treren op de Bondsrepubliek. De verplichting om ingeval van crisis bij te dragen aan de defensie van Noorwegen vervalt, zodra de NAVO een alternatief heeft gevon den. In plaats van de bijdrage voor de Noorse defensie stationeert Ca nada een contingent van 5.000 man in de Bondsrepubliek. Er komen 10 tot 12 door kern energie aangedreven onderzeeërs plus zes nieuwe fregatten alsmede een militaire basis in het arctisch gebied om de noordelijke zeevaart route te verdedigen. De Canadese minister van defen sie, Perrin Beatty, zei dat uitvoe ring van al deze plannen in de ko mende 15 jaar naar schatting 135 miljard dollar of ca 270 miljard gul den kost.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5