TAD LEIDEN
ST#'
Open rolluiken bespreekbaar
als politie controle verscherpt
LEIDSCH m DAGBLAD
OVER
Prinsessekade
Amerikaanse zender MTV
niet op regionaal kabelnet
s
DONDERDAG 23 JULI 1987
Ook ondernemers ongelukkig met sombere aanblik winkelstraten
LEIDEN - De ondernemersvereniging Haarlemmerstraat
stelt aan haar medewerking aan het plan van de gemeente
om de 'rolluikencultuur' in de Haarlemmerstraat tegen te
gaan, de voorwaarde dat de politie dan meer en intensiever
controleert. "Wij zijn in principe ook tegen rolluiken om
dat die duur zijn en de straat onaantrekkelijk maken, maar
het kan niet van één kant komen", aldus voorzitter L.
Palm van de ondernemersvereniging.
Evenals een aantal andere gemeen
ten stelt Leiden zichzelf de vraag
wat er kan worden gedaan aan het
gestaag groeiende aantal gesloten
rolluiken dat de winkelstraten in
de stad telt. Behalve dat ze ontsie
rend zijn, houden ze ook het pu
bliek 's avonds uit de desbetreffen
de straten weg omdat er eenvou
digweg geen etalages te bezichti
gen zijn. Met de afwezigheid van
mensen neemt ook de sociale con
trole en daarmee de sociale veilig
heid af en groeien dergelijke stra
ten vaak uit in een Walhalla voor
inbrekers en vandalen. Waardoor
mensen er nóg minder hebben te
zoeken.
door
Simone van Driel
Anders dan de gemeenten
Amersfoort en Den Haag onlangs
hebben besloten, kiest Leiden er
niet voor de winkeliers in de stra
ten waarin menig gesloten rolluik
is te aanschouwen (Haarlemmer
straat, Donkersteeg en in mindere
mate de Breestraat) een verbod op
die luiken op te leggen. Gekozen is
voor de weg van het overleg.
Gemeente, winkeliers en de Ka
mer van Koophandel moeten bij
voorkeur gezamenlijk een ant
woord formuleren op de vraag hoe
Leiden van in elk geval de gesloten
rolluiken kan afkomen. In een in
maart 1987 door ambtenaar R. Ver-
plancke van de gemeentelijke di
rectie stadsvernieuwing opgesteld
discussiestuk, wordt geopperd de
komst van zogenoemde openge
werkte rolluiken te bewerkstelli
gen. Deze hebben als voordeel bo
ven de gesloten exemplaren dat
mensen wèl in de etalage kunnen
kijken en dat de straten door het
licht dat uit die etalages komt, niet
langer somber en donker ogen.
Een juridisch handvat om het ge
bruik van die 'vriendelijkere' rol
luiken te bevorderen, ligt mogelijk
besloten in de bouwverordening.
De gemeente buigt zich thans over
de vraag of het aanbrengen van een
rolluik uit bouwkundig en esthe
tisch oogpunt al dan niet van on
dergeschikt belang is en of hier
voor dus al dan niet een bouwver
gunning nodig is. De gemeente
zou, als het antwoord ja luidt, van
de betrokken winkeliers kunnen
vragen dat ze voor een openge
werkt rolluik kiezen. Verplancke
stelt in-zijn notitie dat gedacht kan
worden aan een financiële bijdrage
van de gemeente aan de winkeliers
die zo'n open rolluik op hun pui
zetten.
Meer controle
Met de winkeliersverenigingen
Haarlemmerstraat en Breestraat is
inmiddels een eerste oriëenterend
gesprek gevoerd. Beide clubs
staan in dit stadium van de bespre
kingen enigszins sceptisch tegen
over de wens van de gemeente als
daar geen betere controle door de
politie tegenover staat. C. van
Cleef. voorzitter van de winkeliers
vereniging Breestraat, voorziet
niet zozeer problemen voor 'zijn'
straat als wel voor de Haarlemmer
straat.
"Op de Breestraat is de sociale
controle immers veel groter omdat
er tot 's avonds laat bussen en fiet
sen rijden. Maar als ik de criminali
teitscijfers van de Haarlemmer
straat hoor. denk ik: nou, als dat op
de Breestraat zo zou zijn...". Van
Cleef wijst er voorts op dat de ge
meente wel één lijn dient te trek
ken: "Met deze kwestie hebben
ook andere winkelcentra te ma
ken: de Kopermolen bijvoorbeeld.
En op de Botermarkt en de Oude
Rijn zijn ook veel rolluiken. De ge
meente kan er niet zomaar een ca
tegorie winkels uitlichten".
De ondernemingsvereniging
Haarlemmerstraat, samen met de
Donkersteeg het belangrijkste
doelwit van de plannen, staat even
min hard te juichen. Volgens voor
zitter L. Palm delen de winkeliers
de weerzin van de gemeente tegen
de metamorfose van winkel naar
bunker die veel panden in de Haar
lemmerstraat na sluitingstijd on
dergaan. Ze zien echter geen heil in
het aanbrengen van open rolluiken
als de gemeente daar van haar kant
niet het een en ander tegenover zet
in de vorm van een financiële tege
moetkoming en vooral meer poli
tiecontrole. Opengewerkte rollui
ken hebben voor het publiek voor
deel, maar voor de winkeliers na
delen. Ze zijn volgens Palm duur
der, maar belangrijker minpunt is
dat ze het inbreken vergemakkelij
ken. "Een gesloten rolluik biedt
geen enkel houvast. Maar wil je
een winkel met een opengewerkt
luik binnen, dan zet je een trek
haak op het luik, geeft vol gas en
hij ligt eruit". In opengewerkte lui
ken met tussen de ruiten glas, zo
dat er geen grip is, ziet hij weinig.
"Die luiken met plexiglas zijn er
wel, maar die worden op den duur
dof. Valt er weer niets in de etala
ges te zien".
Zwarte Piet
De gemeente, stelt hij, zal daar
om voor betere beveiliging moeten
zorgen. "Wij willen de zaak ook zo
plezierig mogelijk houden en we
zijn in principe best voor de plan
nen. Maar de politie is onderbezet.
Het is hier een kilometer lang; ze
patrouilleren aan de ene kant en
aan de andere kant wordt er een
ruit ingegooid. We hebben de ge
meente daarom om, meer en betere
controle gevraagd. Anders krijgen
de ondernemers de zwarte Piet toe
gespeeld voor een probleem waar
aan ze geen enkele schuld hebben:
de toename van de kleine crimina
liteit".
Meer politie is ook volgens
staatssecretaris Evenhuis van eco
nomische zaken noodzakelijk wan
neer gemeenten van winkeliers ei
sen of vragen open of zelfs geen
rolluiken aan te brengen. Secreta
ris A. Berkhout van de Kamer van
Koophandel, waarmee in de toe
komst ook zal worden overlegd,
onderschrijft die stelling. "Dat lijkt
me in principe een goed uitgangs
punt. Winkeliers hebben het recht
hun winkels te beveiligen. Als de
gemeente dat anders wil, moet
daar wat tegenover staan. Daar
over moet worden gesproken".
Volgens Palm is bij het oriënte
rend gesprek door de gemeente ge
opperd om de rolluiken tot een uur
of elf, half twaalf 's avonds open te
houden, waarna een hiervoor aan
gesteld persoon ze allemaal laat
zakken. Ondoenlijk, lijkt de winke
liersvereniging dat. "Je kunt ie
mand niet vijftig rolluiken naar be
neden laten doen", stelt Palm. Al
was het alleen maar omdat die lui
ken vaak van binnenuit op slot
moeten en er dus van groot weder
zijds vertrouwen sprake moet zijn.
En het de winkeliers allemaal zelf
laten doen? "Ik kan me voorstellen
dat die het niet plezierig vinden om
elke avonds laat nog even vanuit
bijvoorbeeld de Merenwijk naar de
stad af te zakken", toont hij zich
hierover evenmin enthousiast. Hij
vertelt dat de vereniging met de ge
dachte heeft gespeeld gebruik te
gaan maken van een beveiligings
dienst. "Maar de vraag is of dat
weer geen baldadigheid oproept.
Portiers worden ook altijd lastigge
vallen".
Bar en boos
De gemeente is volgens Palm als
er meer politiecontrole komt, op
den duur beter af. "Op het moment
dat er voldoende controle is en
Wie nu twee NZH-bussen elkaar
op de glad geasfalteerde Prinses
sekade ziet passeren, kan niet be
vroeden dat de straat ooit een
bottle-neck voor het openbaar
vervoer is geweest, ja zelfs een
van de gevaarlijkste verkeers
punten van Leiden.
De Prinsessekade heette toen
nog 'Paardensteeg', had aan bei
de kanten bebouwing en was
daardoor smal. Wanneer de paar-
detram door de steeg kwam,
moesten voetgangers zich met de
rug tegen de muur drukken om
het openbaar vervoer doorgang
te verlenen.
Om aan deze gevaarlijkse situa
tie een eind te maken besloot de
gemeenteraad in het begin van
deze eeuw om de huizenrij langs
het water te slopen. "Een schil
derachtig stadsgezicht is geval
len als slachtoffer van de drin
gende eischen van het toene
mend verkeer. Weldra zullen wij
nog slechts uit de herinnering
ons dat aardig onregelmatig hui
zenblok aan het Galgewater voor
oogen kunnen tooveren, dat rijk
met groen en bloemen getooid
zich spiegelde in het zacht kab
belende water aan zijn voet",
schreef J.C. Overvoorde in het
Leids Jaarboekje van 1908.
De naam Paardensteeg had ove
rigens niets te maken met de
paardetram die nauwelijks de
straat kon passeren. De steeg
ontleent haar naam aan de paar
denmarkt die in de middeleeu
wen op het Kort Rapenburg
werd gehouden. Veel betekenis
had de handel in paarden niet op
de wekelijkse veemarkt, die na
de stadsuitleg van 1610 naar de
Beestenmarkt werd verplaatst.
In 1824 werd besloten in Leiden
twee jaarlijkse paardenmarkten
te houden. Een op de eerste
maandag in mei, een tweede een
dag na de Valkenburgse paar
denmarkt. Door het uitloven van
een premie voor het beste dier,
probeerde men de aanvoer te sti
muleren. De markten hadden
plaats op de Ruïne (het huidige
Van der Werfpark). In 1856 werd
deze markt ook naar de Beesten
markt verplaatst en verdween la
ter geruisloos.
Op initiatief van een gemeente
raadslid werd in 1911 opnieuw
een paardenmarkt ingesteld.
Aanvankelijk was deze paarden
markt een succes, maar bleek
uiteindelijk geen lang leven be--
schoren. Door de toenemende
mechanisatie werd het paard in
de landbouw overbodig. En niet
lang na het verdwijnen van de
Paardensteeg uit het straatbeeld,
verdween ook de paardenhandel
uit Leiden.
Met het afbreken van de huizen
in 1908 werd eigenlijk de situatie
van voor 1599 hersteld. Toen was
de oostelijke zijde van de Paar
densteeg bebouwd en bevond
zich langs de andere zijde van de
steeg de verdedigingsgordel. Dit
deel van de stadsmuur verloor
echter voor een groot deel haar
betekenis voor de verdediging
van de stad door versterkingen
bij de Witte Poorten de complete
nieuwbouw van de Blauwpoort.
Gezien de woningnood in die tijd
was het dan ook niet verwonder
lijk dat er woningen mochten ko
men aan de nog niet bebouwde
zijde van de Paardensteeg; aan
de binnenzijde van de muur. In
1599 werden vier percelen grond
uitgegeven in 'voorwaardelijke
eigendom' (erfpacht) onder de
volgende voorwaarden: er moch
ten geen ramen in de stadsmuur
worden aangebracht wegens een
mogelijke onverwachte aanval
van de vijand en bij verkoop of
De Prinssessekade toen ze nog Paardensteeg heette.
vererving had de gemeente het
recht zich de woningen toe te ei
genen.
De stadsuitbreiding van 1610
ontnam elke militaire functie aan
dit gedeelte van de stadsmuur.
De grond tussen de verdedi
gingsmuur en het water werd
daarom in 1626 aan de huiseige
naren verkocht. Het stuk grond
moet een nogal rommelige aan
blik hebben geven. Een van de
kopers van de grond langs het
water sprak zelfs in zijn aanvrage
van een 'impartinente mishoop'.
De verkrijgers van de grond
moesten zelf voor een beschoei
ing zorgen. Het Gerecht van de
stad droeg aan de tresoriër (ge
meente-ontvanger) op om er op
te letten of "nyet tot de beste
chyeraet van deze stadt bij den
gehuysden aen de westsijde van
de Paerdesteech een eenparige
schuttinge van sporten ofte an-
derssints uit eenderhandt zoude
dienen gestelt te worden".
In de loop der tijd werden de hui
zen dieper door het afschutten of
dempen van een gedeelte van het
water. In 1908 werden de huizen
gesloopt door J.H. Zitman, die
voor dat werk nog 701 gulden be
taald kreeg. De verbreding van
de steeg en de Bostelbrug werd
ter hand genomen door S.
Schoonhoven, die daarvoor een
bedrag van 21.480 gulden ont
ving.
Na de sloop ontstond een brede
verkeersweg. De naam steeg pas
te eigenlijk niet meer bij de
straat. Dat vonden ook de bewo
ners van de Paardensteeg. Die
richtten zich tot de gemeente
raad met het verzoek om de kade
om te dopen in 'Burgemeester
De Ridderkade' om 'onze burge
meester te eren'. De gemeente
raad gaf daarop het college van B
en W opdracht met een pre-ad-
vies over de naam te komen.
Dat pre-advies liet enige tijd op
zich wachten, om precies te zijn
tot na 30 april 1908. Enkele dagen
daarna schreef het college aan de
gemeenteraad: "Met opzet heb
ben wij ons pre-advies op dit ver
zoek en op dit voorstel terugge
houden, totdat de te verwachten
blijde gebeurtenis in ons vor
stenhuis een feit zou zijn gewor
den. Immers waar deze belang
rijke verbetering in onze ge
meente juist was tot stand geko
men in het jaar, waarin ons een
prins of prinses zou worden ge
schonken, meenden wij dat de
Raad van de vreugde, waarmede
dit feit ook de bevolking van Lei
den vervult, niet beter een blij
vende getuigenis zou kunnen af
leggen, dan door die gebeurtenis
te vereeuwigen in de naam van
de nieuwe verkeersweg. Wij ge
ven u mitsdien in overweging te
besluiten de naam Paardensteeg
te veranderen in Prinsessekade".
Het voorstel werd pas na enige
discussie aangenomen. "Het is
de vraag of men over 60 a 70 jaar
en laten wij hopen nog eerder,
nog weet naar wie de kade is ver
noemd", meende een raadslid
destijds. Hij stelde de naam
'Prinses Julianakade' voor of
desnoods 'Kade 1909'. Burge
meester De Ridder vond de
naam Prinses Julianakade te
lang. Hij vreesde bovendien dat
de straat als 'P.J.-kade' door het
leven zou gaan. Met vijftien
stemmen voor en elf tegen be
sloot de raad uiteindelijk de
nieuwe straat de naam 'Prinses
sekade' te geven.
WILLEM SPIERDIJK
(gegevens ontleend aan het Ge
meentearchief aan de Boisotka-
de met medewerking van de heer
P.J.M. de Baar)
i zich weer veilig voelen, zal
een aantal zaken de rolluiken al
snel helemaal niet meer laten zak
ken", voorspelt hij. En: "Niemand
is blij met die luiken. Het is ook
een vrij dure grap, zo'n ding kost
gauw tienduizend gulden. Maar
het is nu in de Haarlemmerstraat
echt bar en boos. Sinds januari van
dit jaar zijn er al zeventig, tachtig
ruiten ingegooid. Dat is onvoor
stelbaar".
Ambtenaar Verplancke bena
drukt dat het niet de bedoeling van
de gemeente is dat de rolluiken
kwestie 'via éénrichtingsverkeer'
wordt opgelost. "Dit is iets wat de
gemeente en de winkeliers geza
menlijk moeten doen. We kiezen
voor de weg van de geleidelijk
heid; het is onwaarschijnlijk dat
over een jaar de Haarlemmerstraat
er totaal anders zal uitzien. Daar
gaat echt meer tijd mee heen". Ver
plancke stelt dat de rolluiken een
onderdeel vormen van een groter
probleem, namelijk hoe het pu
bliek 's avonds weer de straat op te
krijgen. Daar is volgens hem meer
voor nodig dan alleen het aanpak
ken van de gesloten rolluiken. "Je
kunt je bijvoorbeeld voorstellen
dat er voor de winkelstraten een
beheersplan wordt opgesteld,
waarbij het hele aangezicht wordt
aangepakt. Te denken valt aan aan
passing van de bestrating en aan
plantenbakken".
Een ander instrument om de
winkelstraten 's avonds veiliger te
krijgen, is het bevorderen van het
wonen boven de winkels. Daar
door wordt de sociale controle ver
groot. Mogelijk dat hierdoor ook
rolluiken overbodig worden. De
gemeente kent sinds 1 januari 1985
een subsidieregeling voor winke
liers die de ruimte boven hun zaak
of opslagplaats voor wonen ter be
schikking stellen. Winkeliers kun
nen maximaal 10.000 gulden subi-
sidie krijgen wanneer ze bij hun
zaak een aparte opgang voor de bo
venverdieping maken. Volgens P.
de Vos, chef van de afdeling verbe
tering particuliere woningen van
de gemeentelijke directie volks
huisvesting, zijn er in de stad 'en
kele tientallen' ondernemers, on
der wie een aantal in de Haarlem
merstraat, die van deze regeling ge
bruik willen maken.
Politie haalt protesterende
vrouw weg bij Stadsbouwhuis
selijk urgent. Ik verblijf nu bij de
Stichting Onderdak, maar daar
kan ik m'n kinderen niet ontvan
gen. De afgelopen zes jaar heb ik
nooit een woning gehad, maar heb
ik in blijf-van-m'n-lijfhuizen gelo
geerd".
Volgens een woordvoerder van
de gemeente had de vrouw giste
ren geen afspraak op de afdeling
woonruimteverdeling, maar vol
gende week woensdag. Volgens de
zegsman wordt door de GGD beke
ken of de vrouw in aanmerking
komt voor een urgentieverklaring
LEIDEN - Met hulp van de politie
is gisterochtend een 31-jarige
vrouw uit het Stadsbouwhuis aan
de Langegracht verwijderd. De
vrouw wilde een gesprek met de
chef van de afdeling woonruimte
verdeling, Th. van der Valk. Zij be
weerde gisteren een afspraak te
hebben. Toen haar een onderhoud
werd geweigerd, wilde zij het
Stadsbouwhuis niet verlaten.
De vrouw nam later uit protest
zittend voor het Stadsbouwhuis
plaats, waar zij de hele middag is
blijven zitten. "Het is voor mij vre-
LEIDEN - Het dagelijks bestuur
van de Gemeenschappelijke Rege
ling Antenne en Energievoorzie
ning gaat niet in op het aanbod van
de Amerikaanse satellietzender
MTV om 24 uur per etmaal video
clips uit te zenden.
Volgens G. Noordermeer, secre
taris van het dagelijks bestuur, zou
dat een te dure zaak zijn, omdat er
dan een nieuwe schotel bij de mast
in de Merenwijk moet worden ge
plaatst. "Wij hebben nu een schotel
waar we via Eutelsat programma's
als Sky Channel en Super Channel
kunnen ontvangen. Maar MTV is
alleen via Intelsat te ontvangen.
Dus zouden we een nieuwe schotel
moeten aanschaffen. En daar is
zo'n twee ton mee gemoeid".
MTV heeft volgens Noordermeer
niet veel meer te bieden dan wat
Sky Channel en Super Channel na
al uitzenden. "Programma's voor
jonge mensen. MTV heeft ons zélf
gevraagd of het kan. Toen heeft het
dagelijks bestuur gezegd dat zoiets
veel geld gaat kosten. Maar MTV
toont zich niet bereid om in die
kosten bij te dragen. Het is een
commerciële zender die een zo
groot mogelijk publiek wil berei
ken, maar het mag geen cent kos
ten. En omdat het algemeen be
stuur druk op ons uitoefent om de
prijs voor de abonnee niet te verho
gen, hebben we afgehaakt".
Bovendien zal in de toekomst, al
dus Noordermeer, het aanbod van
programma's via de huidige satel
liet en de mast in Oegstgeest zo
groot worden, dat de kanalen vol-
raken. "We beschikken over een
capaciteit van 18 tot 20 kanalen.
Dan kun je er nog wel meer pro
gramma's bij willen, maar vol is
vol. De enige goedkope oplossing
is om de huidige schotel anders te
richten. Maar dan kunnen veel pro
gramma's die we nu doorzenden
niet meer worden ontvangen. Ik
zou zeggen: kijk nou maar naar
Sky Channel en Super Channel,
dan heb je MTV niet nodig".
Jack gestolen
bij insluiping
LEIDEN - Een bewoner uit de Ti-
morstraat vond het gisteren niet
nodig om de achterdeur te sluiten.
De persoon moest immers alleen
maar naar de bakker en zou binnen
tien minuten weer terug zijn. Bo
vendien was er nog een hond op
het binnenplaatsje. Kennelijk had
de hond er niet zoveel zin in, want
bij terugkomst van de bewoner
bleek een insluiper uit de keuken
een zwart leren jack te hebben
meegenomen. In dat jack zat een
bedrag van 350 gulden en daar
naast ook bescheiden zoals een
paspoort, kentekenbewijs en bank-
pasjes. bovendien. Van de dief was
geen spoor meer te bekennen.
Mishandeling
LEIDEN - Na een echtelijke twist
aan de Condorhorst hebben agen
ten gisteravond een 27-jarige Lei-
denaar aangehouden. Hij bleek in
een dronken bui zyn vrouw te heb
ben mishandeld. Tevens had hij
haar onder bedreiging van een mes
en bezem over de galerij
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
