V-raad eist
einde van
Golfoorlog
os w
Cavaco Silva gaat resten Anjerrevolutie opruimen
Poindexter: geen spijt
Ontbossing belangrijkste
oorzaak ramp in Italië
Iran meldt nieuwe aanval
'Nog erger dan Klaus Barbie'
DINSDAG 21 JULI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON - De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft gisteren van Iran en Irak geëist een einde te
maken aan de oorlog tussen de twee landen, die nu al ze
ven jaar duurt. Een resolutie hierover werd door alle 15
lid-staten van de Raad gesteund.
Eergisteren had Iran al laten weten
„geen cent te geven" voor de reso
lutie, en daaraan geen gehoor te
zullen geven. Irak, dat al enige ke
ren eerder een wapenstilstand in
de Golf-oorlog heeft voorgesteld,
steunt het voorstel.
De resolutie vraagt om een
staakt-het-vuren „ter land, ter zee,
en in de lucht" als eerste stap tot
een definitieve regeling die zou
moeten worden gevonden door be
middeling van de secretaris-gene
raal van de VN, Perez de Cuellar.
In de resolutie wordt van de bei
de oorlogvoerende landen ook
geëist dat zij hun troepen terug
trekken tot de internationaal er
kende grenzen. Wat evenwel ont
breekt zijn concrete voorstellen
voor sancties in het geval een van
beide landen zich niet aan de reso
lutie houdt.
door
Henk Dam
Wel wordt de mogelijkheid om in
de toekomst sancties af te kondi
gen genoemd, en daarin is de reso
lutie van gisteren, anders dan eer
dere eisen tot een staakt-het-vuren
van de Raad. Over eventuele sanc
ties zou de Veiligheidsraad dan
binnen enkele weken opnieuw
moeten vergaderen.
Het zal met name van China en
de Sowjet-Unie, die als vaste leden
van de Veiligheidsraad vetorecht
hebben, afhangen of bijvoorbeeld
Iran door een wapenembargo zal
worden getroffen. Het is niet zeker
of deze landen daarmee akkoord
zullen gaan.
Niettemin wordt in Amerikaanse
politieke kringen de uitspraak van
de Veiligheidsraad van gisteren
een belangrijke diplomatieke over
winning genoemd. Vooral de VS
hebben zich de afgelopen weken
voor actie van de Veiligheidsraad
beijverd.
Om aan te geven, hoeveel belang
Amerika aan de resolutie hecht,
was minister Shultz (buitenlandse
zaken) persoonlijk naar de verga
dering van de Veiligheidsraad ge
komen. Ook andere lidstaten,
waaronder Engeland, Frankrijk,
West-Duitsland en Italië, hadden
hun ministers van buitenlandse za
ken afgevaardigd.
In zijn rede voor de Raad zei
Shultz dat een eventuelelraanse
bereidheid om de resolutie serieus
te nemen, en dus een einde te ma
ken aan de oorlog, ook tot betere
betrekkingen met de Verenigde
Staten zal kunnen leiden.
Terwijl de Veiligheidsraad in
vergadering bijeen was maakte
Iran bekend dat het diep in Irak
een nieuwe aanval heeft uitge-
Buitenland kort
Sneeuw
In het zuiden van Namibië is
voor het eerst sinds 24 jaar sneeuw
gevallen. Als gevolg van deze om
standigheid is een spoorlijn naar
de kustplaats Luderitz stilgelegd.
Het zuiden van Afrika wordt ge
troffen door één van de strengste
winters sinds tijden. Het is welis
waar winter op het zuidelijk half
rond maar die zijn doorgaans be
trekkelijk mild. Voor de Kaappro
vincie, Oranje Vrijstaat en TYans-
vaal is zware sneeuwval voorspeld.
Demjanjuk
voerd, iets wat door Irak wordt
ontkend. In scheepvaartkringen Het zoeken naar vermisten in de door noodweer getroffen gebieden in
meent men dat Iran de controle op Noord-Italië gaat onverminderd door. Duizenden militairen en andere
de scheepvaart in de straat van reddingswerkers waden door uitgestrekte modderpoelen om geisoleerde
Hormoez, aan de monding van de dorpen te bereiken. Op de foto wordt een kleuter in veiligheid gebracht.
Golf, heeft opgevoerd. (Foto anp>
BERGAMO - In elk journaal zien
de Italianen nog beelden van vol
wassenen en kinderen die met heli
kopters geëvacueerd worden uit
het overstroomde gebied rond
Sondrio in het noorden van Lom-
bardije. Maar naast de actuele beel
den van de ramp in het noorden
van Italië is er een felle discussie
aan de gang over de oorzaak van de
overstromingen en de aardver
schuivingen die zoveel slachtoffers
vergden (tot dusver 19 doden, 8
vermisten en 50 gewonden) en die
duizenden mensen uit hun huizen
verdreven.
Een 'hydro-geologische tijd
bom', zo noemde een krant het
rampgebied. Een bom is afgegaan
nadat er vorige week in korte tijd
meer dan 440 liter water per vier
kante meter grond was gevallen.
Dat kon het gebied niet verwerken.
Niet meer althans.
Er is de laatste jaren zoveel bos
en vegetatie opgeruimd dat er niets
meer is om het water vast te hou
den. Het spoelde met de nog aan
wezige grond bergafwaarts. De ve
le kleine zijrivieren van de Adda
werden woeste stromen en miljoe
nen liters water en grond zochten
een weg in de richting van het Co-
Rondom dat meer steeg gisteren
de spanning. Het water bereikte op
sommige plaatsen verontrustende
hoogten. In de loop van de dag ech
ter werd het weer enigszins rustig.
Het was droog gebleven in de ber
gen in de omgeving van het meer.
Het water steeg niet verder.
De discussie over de oorzaak en
de rampzalige afloop, komt nu in
alle hevigheid los. De ontbossing
en de falende autoriteiten die te
laat maatregelen hebben genomen,
dat zijn de belangrijkste boosdoe
ners van de gebeurtenissen dit
weekeinde.
Speciale bureaus van het minis
terie van landbouw die paraat moe
ten zijn bij extreme weersomstan
digheden, lieten het zaterdag afwe
ten. De mensen waren niet op hun
post. Deze ene keer, waarbij ze
werkelijk onmisbaar waren om in
elk geval de bevolking tijdig te
waarschuwen, of de autoriteiten de
hint te geven om paraat te zijn,
LONDEN (AP) - Medewerkers
van het Simon Wiesenthal Cen
trum in Los Angeles hebben de
Britse regering gisteren opgeroe
pen een nieuw onderzoek in te
stellen naar het oorlogsverleden
van de Lithouwse pelotonscom
mandant Antanas Gecas, die
sinds 1947 in Groot-Brittannië
woont. Men acht het niet uitge
sloten dat Gecas nog meer joden
vermoord heeft dan de onlangs
in Frankrijk veroordeelde Klaus
Barbie.
Het Centrum heeft de regering
vrijdag meer dan 1.000 pagina's
aan bewijsmateriaal overhan
digd, waaronder ondertekende
verklaringen van drie voormali
ge collega's van Gecas uit de
Sowjet-Unie. Volgens deze ver
klaringen heeft Gecas de execu
tie van honderden joden gelast,
en er velen zelf vermoord.
Gecas (71), die oorspronkelijk
Gecevicius heette, is nu gepen
sioneerd mijnbouw-technicus.
Hij heeft steeds ontkend dat hij
deel heeft genomen aan de
moord op de 220.000 Lithouwse
joden die tijdens de Tweede We
reldoorlog door de nazi's zijn om
gebracht. Hij zegt dat hij niet in
staat was de activiteiten van zijn
eenheid te voorkomen, en dat hij
het slachtoffer is van een Russi
sche lastercampagne.
Dominee Marvin Hier, die de
dagelijkse leiding van het Simon
Wiesenthal Centrum heeft, ver
klaarde op een persconferentie
dat de verklaringen, die zijn ver
kregen door een Schotse televi
sieploeg tijdens een bezoek aan
de Sowjet-Unie, een duidelijk
verband leggen tussen de activi
teiten van Gecas en de moord op
de joden. De documentaire die
door de Schotten is vervaardigd
wordt morgen in Groot-Brittan
nië uitgezonden.
In oktober heeft het Centrum
de Britse minister van binnen
landse zaken Douglas Hurd een
lijst verschaft met de namen van
17 Letse, Lithouwse en Oekraïn-
se vermeende oorlogsmisdadi
gers, die na de oorlog naar Groot-
Brittannië zouden zijn gevlucht.
Het Britse ministerie heeft daar
op verklaard dat negen van hen
nog steeds in Groot-Brittannië
wonen; drie zijn overleden en
over de anderen heeft men geen
gegevens. Minister van binnen
landse zaken Douglas Hurd ver
klaarde destijds dat het bewijs
materiaal „zeer fragmentarisch"
was, en hij verzocht het Centrum
met aanvullende bewijzen te ko
men. Het ministerie verklaarde
gisteren dat het „zeer dankbaar"
was voor de nieuwe gegevens,
die ook belastend materiaal be
vatten over twee andere verdach
ten, wier namen niet zijn ont
huld.
Een woordvoerster van het mi
nisterie verklaarde dat het mate
riaal eerst zal worden onder
zocht. „Als we kunnen bewijzen
dat er misdaden zijn begaan, en
we zijn in een positie om tegen
de daders op te treden, zullen we
dat zel&r doen," voegde ze daar
aan toe.
Behalve de verklaringen van
de Russische collega's van Gecas
werd op de persconferentie ook
een Duits document getoond,
waaruit blijkt dat Gecas een on
derscheiding heeft gekregen we
gens moedig gedrag, en een ver
klaring van de Westduitse minis
ter van justitie Engelhard, die
zegt zeker te weten dat de docu
menten niet door de Sovjet-Unie
zijn vervalst.
Volgens Hier werden dergelij
ke onderscheidingen voor goed
gedrag vooral uitgereikt aan offi
cieren die uitblonken in „Endlö-
sung-activiteiten."
'Op langere termijn in belang VS gehandeld'
Russen geblokkeerd
WASHINGTON (GPD) - De voor
malig nationaal veiligheidsadvi
seur John Poindexter heeft giste
ren gezegd geen spijt te hebben
van ook maar iets dat hij in zijn tijd
als top-adviseur van president Rea-
John Poindexter
- agressief -
(Foto AP)
gan heeft gedaan.
Getuigend voor de Congrescom
missie die de Iran-affaire onder
zoekt, zei een uitermate strijdbare
Poindexter dat zijn acties - inclu
sief het besluit Iraanse betalingen
naar de Contra's door te sluizen -
„op de langere termijn in het be
lang van het land" zijn geweest.
De gewezen nationaal veilig
heidsadviseur ging zelfs in de aan
val toen hij de voormalige voorzit
ter van het Huis van Afgevaardig
den, Tip O'Neill, bittere verwijten
maakte over de manier waarop de
ze in 1986 hervatting van de hulp
aan de Contra's opschortte.
„Het kostte het Congres acht
maanden om 100 miljoen dollar ter
beschikking te stellen aan de Con
tra's. De voorzitter van het Huis
hield een stemming over de hulp
alleen al vier maanden op, terwijl
in Midden-Amerika mannen die
voor hun vrijheid knokten, om het
leven kwamen", aldus een bittere
Poindexter.
Poindexter ging de zittingsdag
van gisteren duidelijk in met als
uitgangspunt dat de aanval de bes
te verdediging is. Senatoren en Af
gevaardigden die hem verwijten
maakten, konden op een stevige
repliek rekenen.
„Ik ben niet van plan van ge
dachten te veranderen over de ac
ties waarvoor ik toestemming gaf,
en de geheimen die ik bewaarde.
Ik zal daarvoor aan niemand ver
ontschuldigingen aanbieden", zo
zei Poindexter onder meer.
Hij zei niet alleen te vinden dat
hij het Congres niet heeft misleid
door informatie over hulp aan de
Contra's achter te houden, maar
zelfs van mening te zijn „dat het
Congres toch al veel te veel infor
matie krijgt over de details van ge
heime operaties".
Dat regeringsfunctionarissen,
onder wie hijzelf, november vorig
jaar niet direct alles vertelden c
de Iran-affaire toen die zaak i
het eerst in de publiciteit kwam,
lichtte Poindexter toe met de
woorden: „We hoopten alsnog ge
gijzelden uit Libanon vrij te krij
gen".
nmiMMtuimt '1
LONDEN (UPI/Rtr) - Een opletten
de Britse luchtverkeersleider heeft
vorige week een vliegramp voorko
men toen hij ontdekte dat een jum
bo-jet met 380 passagiers aan
boord begonnen was aan de lan
ding terwijl het landingsgestel niet
was uitgeklapt.
De Boeing 747 van de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij
TWA was nog slechts 183 meter
Jumbo ontsnapt
op nippertje
aan ongeluk
van de landingsbaan van het Lon-
dense vliegveld Heathrow verwij
derd toen de piloot er op attent
werd gemaakt dat hij vergeten had
het landingsgestel uit te klappen.
De geschrokken piloot onderbrak
meteen de landing, trok op en zette
het toestel even later alsnog veilig
aan de grond. De gezagvoerder en
de twee co-piloten zijn hangende
een onderzoek geschorst, zo deelde
een TWA-woordvoerder gisteren
mee.
Een Russische delegatie die op het ogenblik een bezoek brengt aan Israël
wordt veelvuldig geconfronteerd met demonstranten die meer bewegings
vrijheid voor joden in de Sowjet-Unie eisen. Gisteren werd de auto met de
Russen in de buurt van hun hotel in Tel Aviv geblokkeerd. Betogers keten
den zich vast aan de wagen en één van hen klom zelfs op het dak met een
protestbord. De politie maakte na korte tijd een einde aan de demonstra
tie. (Foto AP)
hadden ze hun bureaustoelen ver
laten.
Het gebied met de ergste over
stromingen geldt niet als een typi
sche toeristenstreek. Er komen
mensen die wat gezonde berglucht
willen opsnuiven. Hoofdzakelijk
Italianen. Een wijnkoper uit Vare-
sotto, 59 jaar, vaste klant van de
Adriatische stranden, zocht deze
ene keer de berglucht vanwege zijn
vrouw. Hij gaat als weduwnaar te
rug naar zijn woonplaats. Zijn
vrouw is een van de slachtoffers in
het weggespoelde hotel in Tartano.
De laatste 30 jaar zijn er in Italië
ongeveer 10.000 mensen om het le
ven gekomen door lawines en
aardverschuivingen. Natuurbe
schermers stellen dat een groot
aantal van deze rampen is veroor
zaakt door het ingrijpen van de
mens in de natuur. Bruno Tabacci,
de president van het gewest Lom-
bardije, schat de schade die is aan
gericht in Noord-Italië op ruim an
derhalf miljard gulden.
Of Nederlandse toeristen in het
gebied in de problemen zijn geko
men, is nog niet bekend. Vele tele
foonlijnen in de streek zijn overi
gens nog steeds verbroken.
Advies Franse
rederijen om
Golf te mijden
PARIJS (AFP/Rtr/UPI) - De Fran
se regering heeft in een brief alle
Franse rederijen opgeroepen hun
schepen niet te laten varen in de
Perzische Golf, in verband met het
gevaar van aanvallen door Iran. De
brief, waarvan het bestaan gisteren
bekend is geworden, is gedateerd
op afgelopen vrijdag, de dag waar
op Frankrijk en Iran de diploma
tieke betrekkingen met elkaar ver
braken.
Volgens Ambroise Guellec, de
Franse minister voor scheepvaart,
zullen Franse schepen in de Golf
„volledig voor eigen risico" varen.
In Franse scheepvaartkringen is
gisteren vernomen dat de brief van
Guellec wordt opgevat als een
„waarschuwing" en niet als een
„verbod".
Gisteren heeft de ambassadeur
voor Frankrijk in Koeweit ver
klaard dat de regering in Parijs „in
principe" niet bereid is schepen
van Frankrijk of van andere landen
in de Golf begeleiding te geven van
Franse marineschepen. De ambas
sadeur zei niet te kunnen voorzien
hoe Frankrijk zou reageren op een
aanval door Iran op een Frans
schip in de Golf.
Frankrijk is wel bereid wapens
te leveren aan Koeweit, indien dit
land hierom zou vragen, aldus am
bassadeur Marcel Laugel in een in
terview met het Koeweitse dag
blad al-Anbaa. Volgens hem is er
geen reden waarom Parijs niet se
rieus zou ingaan op een dergelijk
verzoek van Koeweit. Sjeik Saad
al-Abdallah al-Sabah, de premier
van Koeweit, heeft gisteren gezegd
dat zijn land de Franse regering
heeft gevraagd de mogelijkheid te
overwegen Koeweitse tanksche
pen onder Franse vlag te laten va
ren. Iran beschouwt Koeweit als
een medestander van Irak, de vij
and van Teheran in het Golfcon-
flict.
De Franse uitlatingen vormen
onderdeel van de activiteit die gis
teren zowel in Teheran als in Pa
rijs, maar ook in andere landen, is
ontplooid naar aanleiding van de
zogenoemde „ambassadeoorlog"
tussen Frankrijk en Iran. Beide
landen, die vrijdag de diplomatie
ke betrekkingen hebben verbro
ken, hielden gisteren nog steeds el-
kaars ambassades omsingeld. De
geheime onderhandelingen, die
naar verluidt sinds enkele dagen
over de vrijlating van het weder
zijdse ambassadepersoneel wor
den gevoerd, hebben gisteren geen
concrete resultaten opgeleverd.
De van oorlogsmisdaden ver
dachte John Demjapjuk heeft zijn
Amerikaanse advocaat Mark
O'Connor ontslagen. De advocaat,
die al had verwacht dat Demjanjuk
hiertoe zou besluiten, had zelf een
uitvoerige brief geschreven waarin
hij verzocht van zijn functie te wor
den ontheven. De twee andere ad
vocaten, de Israëliër Scheftel en de
Amerikaan Gill, zetten de verdedi
ging van Demjanjuk voort.
Contra's
Talrijke Contra's, die vechten te
gen de Sandinistische regering in
Nicaragua, hebben volgens berich
ten in Hondurese kranten de wa
pens neergelegd en met hun gezin
nen hun toevlucht gezocht in
vluchtelingenkampen in Hondu
ras. Volgens het kerkelijke persbu
reau EPD zijn in de afgelopen da
gen ongeveer 1000 mensen aange
komen in de kampen van het de
partement El Paraiso. Vertegen
woordigers van de Verenigde Na
ties hebben de komst van de vluch
telingen bevestigd.
MADRID - Portugal staan ingrij
pende veranderingen te wachten.
De herkozen Portugese premier
Anibal Cavaco Silva heeft na de
monsteroverwinning bij de alge
mene verkiezingen van zondag ein
delijk de handen vrij om Portugal
ingrijpend te hervormen. In de ko
mende vier jaar zullen de laatste
resten van de Anjerrevolutie van
april 1974 door Cavaco Silva zon
der enig pardon worden opge
ruimd.
door
Gerrit Jan Hoek
Het eerste doelwit van Cavaco
Silva zal een belangrijke wijziging
van de Portugese grondwet zijn.
Volgens de tekst van de Constitu
tie van 1976 mag de grondwet
slechts om de vijf jaar gewijzigd
worden. Deze clausule werd des
tijds opgenomen om te voorko
men, dat de inhoud van de grond
wet om de haverklap zou verande
ren al naar gelang de kleur van de
regering, die aan het bewind zou
zijn.
De eerste grondwetswijziging
werd in 1982 doorgevoerd, waarbij
vooral de bevoegdheden van de
president -onder meer om een pre
mier te ontslaan- aanmerkelijk
werden ingeperkt. Dit keer zullen
volgens Cavaco Silva de meest ka
rakteristieke elementen van de
grondwet er aan moeten geloven.
De Portugese grondwet erkent
nog steeds het socialisme als maat
schappijmodel. De grote industrie
en de banken zijn dan ook formeel
taboe voor de privésektor. Een gru
wel voor Cavaco Silva, voor wie
het liberalisme en de vrije markt
economie net zo heilig zijn als de
koran voor de moslims. Maar om
de grondwetswijziging door te voe
ren is een tweederde-meerderheid
nodig. Met de steun van de chris
tendemocraten en de sterk geslon
ken PRD van ex-president Eanes
komt Cavaco Silva altijd nog een
vijftal stemmen tekort om die ge
kwalificeerde meerderheid te be
halen.
Ook in de economie wil Cavaco
Silva driftig het mes zetten. Tij
dens zijn eerste regeringsperiode
kon hij zijn plannen tot verdere li
beralisatie maar ten dele doorvoe
ren, vanwege de oppositie van de
centrum-linkse PRD, die met zijn
47 zetels het kabinet gedoogde.
Maar met de absolute meerderheid
in het parlement bestaat er geen
Cavaco Silva en zijn echtgenote na de klinkende verkiezingszege, (foto AP)
enkel parlementair beletsel om het
economische vijfjarenplan, dat be
gin van dit jaar door de minister
raad werd aangenomen, maar
noodgedwongen door de rege
ringscrisis in de ijskast moest wor
den geplaatst, ten uitvoer te bren
gen.
Sleutel tot het vijfjarenplan is,
dat de privéconsumptie sterk zal
worden ingekrompen om alle
fondsen te besteden aan investe
ringen. Tot 1990 moet de nationale
consumptie met meer dan de helft
worden teruggebracht om een ex
plosieve groei mogelijk te maken.
Om de geldstroom naar het buiten
land te beperken wil Cavaco Silva
de import van buitenlandse pro-
dukten tot een kwart van het huidi
ge nivo terugbrengen.
Andere pijlen op Cavaco's boog
om de Portugese economie in ijl
tempo in andere banen te leiden is
een verdere reduktie van de infla
tie van de 11% op dit moment naar
5% in 1990. Maar om die doelstel
lingen te halen moet er niet alleen
veel buitenlands kapitaal aange
trokken worden om in Portugal te
investeren. Dat is ook nodig om de
werkloosheid terug te dringen van
ruim 10% op dit moment naar 8%.
De lonen zullen gematigd Moe
ten worden. De groei van de privé
sektor, ten koste van de publieke
sektor, vormt de basis van Cava
co's ambitieuze economische con
tra-revolutie. Het superliberale
concept, dat zo gekopieerd lijkt
van de vele verplichte plannen van
het Internationaal Monetair Fonds,
heeft Cavaco Silva bij de linkse op
positie al de bijnaam bezorgd van
de Portugese TÏiatcher.
In de afgelopen 18 maanden
heeft Cavaco, die dezer dagen be
weerde zelf nooit enige twijfels te
kennen over zijn beleid, meerma
len aangetoond net zo'n doordram
mer te zijn als zijn Engelse collega.
De vraag is alleen of de Portugese
arbeiders en de vakbonden net zo
enthousiast zullen blijven als Cava
co's bezuinigingspakket binnen
kort bekend zal worden gemaakt.
