Bio-varken is over 10 jaar verdwenen'
Groepszalvingvooraids-patiënten in Chicago
Het scharrelvarken komt steeds meer in trek bij Nederlander
PAGINA 2
DINSDAG 21 JULI 1981
CHICAGO (RNS) - Verscheidene
rk parochies in Chicago zijn be
zig met voorbereidingen voor
een groepszalving van aids-pa-
tiénten. Ze geven hiermee ge
hoor aan de oproep die kardinaal
Joseph Bernardin vorig jaar ok
tober deed aan parochies „hun
deuren en harten te openen voor
degenen die op de een of andere
manier in aanraking zijn geko
men rpet aids".
Het rk sacrament van zalving
wordt toegediend aan mensen
die chronisch ziek of oud zijn of
op sterven liggen. Een woord
voerster van het aartsbisdom
Chicago zei dat sinds het Tweede
Vaticaanse Concilie halverwege
de jaren zestig het sacrament
niet langer uitsluitend is voorbe
houden aan stervenden en dat in
veel parochies een paar keer per
jaar alle zieken gezamenlijk dit
sacrament ontvangen.
De plannen van de parochies
in Chicago komen in een tijd vol
spanningen tussen de RK Kerk
en homoseksuele kringen in Chi
cago. De RK Kerk, die homosek
sualiteit veroordeelt als een zon
de, wordt verweten zich pas met
homoseksuelen te willen verzoe
nen als deze ernstig ziek zijn.
("Waarom wacht de kerk met
zoiets .tot mensen doodgaan").
De homoseksuelen en lesbien
nes staan wat wantrouwend te
genover de inspanningen van de
kerk op het terrein van aids van
wege de van vorig najaar date
rende brief van Johannes Paulus
II, waarin het groeperingen die
strijden voor de rechten van ho
moseksuelen werd verboden bij
eenkomsten of diensten te hou
den op kerkgronden. Bernardins
verzet tegen een wet voor rech
ten van homoseksuelen die in de
gemeenteraad van Chicago aan
de orde kwam, heeft de verstand
houding er ook niet beter op ge
maakt.
Pleidooi voor meer religie
in schoolboeken. In schoolboe
ken moet meer aandacht aan
godsdienstige zaken worden be
steed. Dat heeft de onderwijs
raad van de staat Californië on
langs geadviseerd aan belangrij
ke uitgevers in de Verenigde Sta
ten. De Californische onderwijs
raad is nogal invloedrijk en ver
wacht wordt dan ook dat het ad
vies ook voor de rest van het land
gevolgen zal hebben.
Vooral in geschiedenis- en so
ciaal-wetenschappelijke teksten
zou de invloed van religie op de
samenleving meer aan bod moe
ten komen, zo verklaarde de on
derwijsraad tijdens een gesprek
met de uitgevers. „We hebben
beklemtoond dat ze belangrijke
en controversiële kwesties, zoals
de rol van de godsdienst en zijn
invloed op historische gebeurte
nissen, niet moeten overslaan",
aldus een woordvoerster van de
onderwijsraad. Als voorbeeld
noemde ze de religieuze bijdrage
aan de ontwikkeling van de
Amerikaanse grondwet. Volgens
de woordvoersters was ruim de
helft van de belangrijkste Ameri
kaanse uitgevers aanwezig op de
vergadering en uitte geen van
hen bezwaren tegen het advies.
Californië neemt jaarlijks twaalf
procent van de totale verkoop
van tekstboeken voor zijn reke
ning.
Omstreden aartsbisschop
Lefèbvre verbreekt stilzwijgen.
De uiterst conservatieve aartbis
schop Lefèbvre, die in 1976 door
het Vaticaan is geschorst, heeft
enkele dagen na zijn ontmoeting
met curiekardinaal Ratzinger het
stilzwijgen rond het gesprek ver
broken. Lefèbvre zei in het afge
lopen weekeinde tijdens een
dienst in het Franse Favemey
dat hij het gesprek abrupt heeft
afgebroken, nadat Ratzinger had
verklaard dat er voor het Vati
caan „geen katholieke staten"
meer zijn. Lefèbvre antwoordde
daarop dat er tussen hem en Rat
zinger geen overeenstemming is
te bereiken.
Tijdens de dienst in Faverney
hekelde Lefebvre nogmaals het
Vaticaan. „Zij noemen zich
christen, maar heulen met de vij
and". Omdat Ratzinger zelf niet
aanwezig was, wilde niemand in
het Vaticaan gisteren reageren
op Lefèbvres uitlatingen.
Open en eerlijk
De aartsbisschop had vorige
week dinsdag een gesprek met
kardinaal Joseph Ratzinger, de
voorzitter van de Vaticaanse
Congregatie voor de geloofsleer.
Volgens het communiqué dat na
afloop werd verspreid was het
een „open en eerlijk" gesprek ge
weest en hadden beide heren af
gesproken zich te onthouden van
publieke uitspraken over elkaar
standpunten.
De 81-jarige Lefèbvre werd
destijds geschorst omdat hij zich
openlijk verzette tegen de her
vormingen van het Tweede Vati
caanse Concilie. Hij behield zijn
titel van aartsbisschop, maar
mocht de daaraan verbonden be
voegdheden niet meer uitoefe
nen. Onlangs verklaarde Lefèb
vre zonder toestemming van Ro
me enkele bisschoppen te willen
wijden, zodat ook na zijn dood
binnen de door hem opgerichte
broederschap Pius X priesters
kunnen worden gewijd. Mocht
Lefèbvre zijn plannen doorzet
ten, dan wordt hij waarschijnlijk
door het Vaticaan geëxcommu
niceerd!
Lutherse wereldbond wil
meer contact met Oosteuropese
kerken. De nieuwe president van
de Luherse Wereldbond, bis
schop Johannes Hanselmann,
wil de contacten met de Oosteu
ropese lidkerken van de bond
versterken. Hanselmann, bis
schop van de Evangelische Kerk
in het Westduitse Beieren, ver
klaarde maandag in oktober naar
Polen te gaan voor een bezoek
aan de Evangelisch-Augsburgse
Kerk. Tevens zal Hanselmann
dan een ontmoeting hebben met
kardinaal Jozef Glemp, de pri
maat van de RK Kerk in Polen.
Voor volgend jaar staat er onder
meer een reis naar Tsjecho-Slo-
wakije op het programma.
Hanselmann zei verder vol
gend jaar ook een uitnodiging
van paus Johannes Paulus II te
verwachten, met wie hij het wil
hebben over evangelisatie en de
wederzijdse toelating tot het
avondmaal of de eucharistie.
Hanselmann verklaarde verder
dat de schorsing van de twee
Zuidafrikaanse blanke kerken
binnen de bond wat hem betreft
„nog vandaag kan worden opge
heven", ook als nog niet aan alle
eisen tot in het praktijk van het
gemeenteleven is voldaan. „Als
wij in Duitsland zou worden on
derzocht op restanten van racis
tisch denken, zouden we ook
worden geschorst".
Kerkconcert. De organist Jaap
Kroonenburg uit Maassluis con
certeert vanavond op het Batzor-
gel van de Vredeskerk, gevestigd
in de Voorstraat in Katwijk aan
Zee. Aanvang van het concert is
20.15 uur. De toegang is gratis.
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te Nieuw-Stads-
kanaal: G. P. den Hollander te
Stavoren; beroepen te Maasdijk:
J. K. Verbree, kandidaat te Den
Haag, die dit beroep heeft aange-
Bedankt voor Loon op Zand:
A. Vlietstra jr. te Melissant; be
dankt voor Haarlem: H. M. Boog-
ert te Amersfoort.
Gereformeerde Gemeenten.
Bedankt voor Krimpen a.d. IJs-
sel: L. Blok te Nunspeet.
Baptistengemeenten. Beroe
pen te Groningen-Zuid: G. Leu-
venink te Almelo (Geranium
straat).
Nog maar anderhalf jaar geleden besloot een handjevol boeren en slagers scharrelvar
kensvlees op de markt te brengen. Een gok? Bepaald niet. Inmiddels zijn er zo'n dertig
boeren die scharrelvarkens fokken en eenzelfde aantal slagers dat het vlees verkoopt.
Zelfs Albert Heijn doet verwoede pogingen om het vlees in zijn assortiment op te nemen.
En zeshonderd keurslagers willen hetzelfde. Er is echter één probleem: de scharrelvar
kens worden slechts mondjesmaat gefokt.
Hans Roos is ervan overtuigd.
Over tien jaar is er geen stukje
vlees meer te koop van varkens die
in de bio-industrie zijn 'vet' ge
mest. Roos - directeur van de Inte
rimcommissie die het vlees van big
tot slager controleert - noemt de
tijd rijp om Nederland van schar
relvarkensvlees te voorzien. De
consument heeft, volgens hem,
zijn buik vol van de bio-industrie
en alle affaires rond het toedienen
van hormonen.
door
Jan Westerlaken
De hamvraag is hoeveel boeren
er uiteindelijk bereid zijn scharrel-
varkens te gaan fokken. Want daar
wringt de schoen. De boeren kij
ken vooralsnog de kat uit de boom.
Hoelang nog?
Roos zegt er dit over: "Zodra
Den Haag de scharrelvarkens se
rieus neemt, komen de boeren wel.
We willen dit jaar een keurmerk
van de overheid. Dat wekt vertrou
wen bfj de boer. Op het moment
dat er een keurmerk is, is de boer
best bereid zijn bedrijf aan de eisen
aan te passen. Hiervoor hoeft hij
zich heus niet zwaar in de schulden
te steken. Trouwens, ik vind het zo
langzamerhand wel eens tijd wor
den dat die boer eindelijk durft te
investeren. Nu is hij gericht op pro
duceren. Hoe meer varkens, hoe
meer geld. Maar de kwaliteit is
thans veel belangrijker. De consu
ment vraagt erom. Bovendien
biedt dat keurmerk mogelijkhe
den. Volgens de wet kan Neder
land dan Europa van scharrelvlees
voorzien. Wat wij hier doen is
uniek. Nergens in Europa worden
er op deze manier varkens gefokt.
Diverse landen hebben al interesse
getoond. Het ijzer is nu heet, dus
moet het worden gesmeed".
Iets duurder
De Leid se slager Zwetsloot
merkt het elke dag weer. Zijn zaak
in het hartje van de stad loopt als
een trein. Klanten komen uit de
wijde omgeving om vlees van
scharreldieren bij hem te kopen.
De voorraad - altijd vers - is be
perkt. Het komt dan nogal eens
voor dat hij de klant 'nee' moet ver
kopen. En als Zwetsloot met een
restant blijft zitten, gooit hij dat
weg. Middeltjes om het vlees op
kleur of goed te houden, worden
niet gebruikt.
De Leidse slager vertelt dat hij
misschien wel iets duurder is dan
de doorsnee slager, maar dat de
klanten zich daar niet zo veel van
aantrekken. Zwetsloot: "De men
sen kijken tegenwoordig meer
naar de kwaliteit, dan de prijs is
mijn ervaring. Je proeft het heel
goed aan de vleeswaren dat ze van
scharreldieren afkomstig zijn. Ze
smaken niet alleen beter, ze zijn
ook malser".
Het gaat Zwetsloot naar den vle
ze. Zeer binnenkort opent hij een
tweede alternatieve slagerij. In
Den Haag. Zwetsloot: "Dat kan,
omdat ik zo'n succes met de zaak
in Leiden heb. Ik doe er van alles
aan om de mensen te .activeren
scharrelvlees te eten. Het lukt me
aardig. Klanten die één keer zijn
geweest, zie ik herhaaldelijk terug.
Ook van ver. Ze lijken het geen
probleem te vinden om wat moeite
te moeten doen voor een goed
stukje vlees. Je zult het niet gelo
ven, maar zo nu en dan komen er
zelfs vegetariërs in de zaak die een
stukje scharrelvlees kopen. Mond
jesmaat, maar het gebeurt wel. Mij
zegt dat genoeg".
Trappelen
Grootgrutter Albert Heijn staat
al geruime tijd te trappelen van on
geduld om vlees van scharrelvar
kens te gaan verkopen. Om de vijf
honderd filialen in het land van dit
vlees te kunnen voorzien, moeten
er wekelijks duizend varkens wor
den geslacht. De scharrelboeren
produceren gezamenlijk 'slechts'
zevenduizend dieren voor de
slacht per jaar. Van die hoeveel
heid kunnen de 35 slagers over het
hele land net worden voorzien.
Albert Heijn zet zijn leveranciers
wel onder druk. Woordvoerder P.
Overdiep: "We vragen bij herha
ling om vlees van scharrelvarkens.
Helaas kun je zoiets niet van de ene
op de andere dag regelen. Om de
haverklap krijgen we brieven van
klanten die om dit produkt vragen.
Albert Heijn wil dolgraag, maar
weet niet waar hij dit vlees van
daan moet halen. In het voorjaar
hopen we mét de verkoop te begin
nen. Hopen we. We zetten daar wel
een groot vraagteken bij. De boe
ren zullen eerst hun huisvesting in
orde moeten hebben. Eerder krij
gen ze geen toestemming om
scharrelvarkens te fokken. Die
huisvesting pas je niet één, twee,
drie aan. Vandaar dat AH een
vraagteken bij het voorjaar zet".
Albert Heijn 'luistert' wel naar de
klant: hij vraagt, de grootgrutter
draait. In de eerste helft van augus
tus zal er in alle filialen naast het
'normale' kippevlees, ook vlees
van scharrelkippen te koop zijn.
Een maand later wordt er geen
vlees meer verkocht van zoge
naamde kistkalveren. Overdiep ge
looft er overigens niet in dat schar
relvlees het vlees uit de bio-indus
trie in de toekomst zal verdringen.
Hobby
Of Overdiep het gelijk aan zijn
zijde krijgt? De meningen zullen
daarover uiteen lopen. Directeur
Roos van de Interimcommissie ge
looft er heilig in. Binnen tien jaar
verovert scharrelvlees de Neder
landse markt, denkt hij. Wellicht
ook Europa.
Scharrelvarkens: geen tralies en wel daglicht. Alleen zijn er veel te weinig i
De Leidse scharrelslager Zwetsloot: "De mensen kijken tegenwoordig r
is mijn ervaring".
Denkt de Nieuwkoopse scharrel-
boer Leen Plomp daar net zo over?
"Ach", zegt hij, "ik heb maar vijftig
scharrelvarkens lopen. Het is een
soort hobby van me en zeker niet
m'n belangrijkste bron van inko
men. Ik ben melkveehouder. Daar
leef ik van. Natuurlijk, ik fok die
varkens om er wat aan te verdie
nen. Rijk word ik er niet van. Je
hebt je handen er vol aan hoor. Ze
geven meer werk dan in de bio-in
dustrie. Bij de scharrelboer moe
ten de varkens zich vrij kunnen be
wegen. Op de grond moet stro lig
gen. En dat betekent, datje met de
hand moet mesten. De dieren
groeien minder snel. Een bio-var-
ken is ongeveer drie weken eerder
slachtrijp. Daar tegenover staat dat
je vijf of zes dubbeltjes per kilo
vlees meer ontvangt, dan voor var
kensvlees uit de bio. Een heel var
ken levert je een 45 gulden meer"
op".
Leen Plomp werd scharrelboer
nadat hij er wat over had gelezen.
De Nieuwkoper beschikte over een
ouderwetse schuur die - zo bepaal
de de Interimcommissie - aan de
eisen voldeed. Zijn graanhandelaar
was bereid speciaal samengesteld
voedsel voor de scharrelvarkens te
produceren. Koper en antibiotica
mochten daar niet in voorkomen.
Zo werd hij scharrelboer. Op de
vraag of hij van plan is het fokken
van scharrelvarkens uit te breiden,
antwoordt hij resoluut: "Dat lukt
me niet".
Reglement
Scharrelboer worden. Dat gaat
niet zo maar. Er ligt een reglement
op tafel van de Interimcommissie
waaraan zowel de boer als de sla
ger zich dient te houden. Een greep
uit de regeltjes voor de fokker van
scharrelvarkens:
vers stro, ruw voer, uitloop
naar buiten, volop daglicht, fripse
lucht en voldoende lig- en loop-
ruimte;
het knippen van de hoektan
den en staarten mag niet; de big
getjes mogen niet te vroeg bij de
moeder worden weggehaald; anti
biotica, hormoonpreparaten (om
de vruchtbaarheid te verbeteren)
en kalmeringsmiddelen tijdens het
transport naar het slachthuis zijn
verboden.
De Interimcommissie stelt dat
door vermenging met stro en na
tuurlijke ventilatie de mest bij
draagt aan minder zure regen.
De eisen waaraan de slager moet
voldoen:
als hij vlees van scharrelvar
kens verkoopt mag hij geen ander
(bio-industrie) varkensvlees ver
handelen, omdat anders controle
onmogelijk wordt;
de slager moet een overzichte
lijk te controleren administratie
slagers die scharrelvlees verko
pen en worden gecontroleerd, ma
ken dit kenbaar door een speciale
afbeelding op hun winkelruit.
De verkoop van de vleeswaren
wordt nog niet gecontroleerd. Dus,
zegt de Interimcommissie, als de
slager scharrelvleeswaren ver
koopt, moet je enkel op vertrou
wen af gaan. Een garantie geeft de
i niet.
in om alle liefhebbers te voorzien.
co lopen dat er rond het scharrel-
vlees een rare naam ontstaat. Als
dat gebeurt ben je in een zucht je
geloofwaardigheid en je klanten
kring kwijt. Toch zijn er slagers die
sjoemelen. Zij verkochten 'schoon'
vlees terwijl daarvan geen sprake
was. Een eenvoudig rekensom
metje bracht vorig jaar aan het
licht dat er twee keer zoveel 'schar
relvlees' was verkocht dan er was
geproduceerd. Die slagers verpes
ten natuurlijk wel de markt".
Welke ontwikkeling staat de Inte
rimcommissie precies voor ogen?
Directeur Roos: "We willen het
fokken van scharrelvarkens in fa
sen uitbreiden. Zet je dat goed op,
dan kan het haast niet fout gaan.
Voor mij staat het vast dat dan bin
nen tien jaar iedere Nederlander
(foto PR)
vlees eet dat van scharrelvarkens
afkomstig is. Wanneer je bio-
scharrelvlees met elkaar vergelijkt,
dan is de kwaliteit van het biovlees
bedroevend slecht. Ik weet dat het
buitenland - en vooral de landen
binnen de Europese Gemeenschap
- de ontwikkeling in Nederland
heel nauwlettend in de gaten hou- I
den. Voor mij is dit een enorm gat
in de markt waarvan onze econo- I
mie behoorlijk beter kan worden. I
Heel belangrijk is wel dat de over
heid er achter staat en er een opti
maal controle-apparaat is. Een
ding zal duidelijk zijn: steken mag
je niet laten vallen. Je hebt ver
plichtingen aan de consument. Die
zul je koste wat het kost moeten
handhaven. Wie daar de hand mee
ligt of fraude pleegt, ligt eruit. Voor
eens en voor altijd".
Schoon
Voor de Leidse slager Zwetsloot
is dat geen enkel punt. Hij zegt:
"Voor mij is de controle zoalss die
nu gebeurt een voorwaarde om dit
vlees te verkopen. Ik wil geen risi,-
