Kabel-poot Fokker werkt
op t scherp van de snede
Gebrek aan ruimte breekt uniek
gevangenismuseum Veenhuizen op
Verontruste gelovige financiert congres over kerkverlating
MAANDAG 20 JULI ïuljji
ROOSENDAAL - Zelfs in de
bloeiperiode van het rijke Room
se leven waren er maar weinig
nonnenkloosters die zo'n massale
werkgelegenheid boden aan vrou
wen als Fokker Woensdrecht an
no 1987. Meer dan vierhonderd
vrouwen en meisjes werken er bij
het Fokker Bedrijf Elmo, dat in
staat voor de bedrading, de pane
len en de elektrische eenheden in
nieuwe vliegtuigen. Maar ook het
fameuze gevechtsvliegtuig F-16
krijgt zijn plastic aderen van
Westbrabantse jongedames, even
als de grondapparatuur van de
hypermoderne Patriot-raket.
De ontwikkeling van een be
trekkelijk onbeduidend onderge
schoven kindje naar een volwaar
dige dochter in de Fokker-familie
heeft zich vliegensvlug voltrok
ken bij Elmo. "Dat is tegelijk ons
grootste probleem", vertelt direc
teur C. de Wit. "We groeien te snel.
In twee jaar tijd is ons vloerop
pervlak verdubbeld en ons perso
neelsbestand meer dan verdrie
voudigd. We hebben dan 570 men
sen in dienst en zijn daarmee even
groot als onze grote broer hier in
Woensdrecht, Fokker Aircraft
Services, verantwoordelijk voor
het onderhoud aan eenmaal ver
kochte vliegtuigen".
De opmars van Elmo houdt gelij
ke tred met het succes van de twee
e vliegtuigen van Fokker, de
Op een steenworp afstand van de gevangenis Norger-
haven in Veenhuizen is in een voormalige loods het
gevangenismuseum gevestigd. Een mini onder de Ne
derlandse musea, waarvan maar weinig mensen weet
van het bestaan zullen hebben. Hoewel de belangstel
ling jaarlijks met sprongen groeit, brachten vorig jaar
toch niet meer dan 8000 toeristen een bezoek aan het
museum.
Aan de tamelijke onbekendheid kwam onlangs een
einde, toen het museum de aandacht trok van het Eu
ropees Parlement in Straatburg. De liberale fractie
vroeg de Europese Commissie subsidie te verlenen aan
het museum, dat in West-Europa het enige in zijn soort
schijnt te zijn. Geld heeft de Stichting Museum Veen-
huizen hard nodig om een ander pand te kunnen be
trekken. Want de loods barst uit z'n voegen en elders
zijn nog tientallen museumstukken opgeslagendie-
door gebrek aan ruimte niet tentoongesteld kunhi
worden.
Het museum herbergt een rijke collectie
bruiksvoorwerpen uit het gevangeniswezen en met n
me uit de inrichtingen in Veenhuizen, die na
trek van Napoleon door de Maatschappij var
digheid zijn gesticht. Daarnaast wordt een biblioth
opgebouw en is gestart met educatieve projecten uod
scholieren. Het museum beheert bovendien de reizena
tentoonstelling '100 jaar strafrecht' en is bezig de g]
schiedenis van de gestichtswacht en van Veenhuizê
in de Tweede Wereldoorlog vast te leggen. Een uniei
verzameling, die een boeiend beeld geeft van de oiJ
wikkeling in de Nederlandse strafinrichtingen in d
afgelopen 150 jaar. Jos Heymans bezocht het gevangl
nismuseum, een uit de hand gelopen hobby van eei
aantal vroegere gevangenismedewerkers.
Dronkaards al sinds 1820 trouwe klanten
Op kolossale panelen wordt de bekabeling van de Fokker-vliegtuigen (70 kilometer t
kilometer voor de 50) aangebracht. De panelen gaan kant en klaar het vliegtuig in.
r het type 100 en 46
Explosieve groei dank zij succes nieuwe vliegtuigen
VEENHUIZEN - De automobilist
die de weg naar Veenhuizen
vraagt, doet er verstandig aan dat
verzoek ongevraagd te vergezellen
van de mededeling dat hij niet we
gens dronkenschap is veroordeeld.
De vroegere veenkolonie staat im
mers bij uitstek bekend als het
oord waar de straf voor de combi
natie van alcohol- en weggebruik
wordt uitgezeten. Dat is trouwens
niet van de laatste tijd. Reeds in
1820 leidde dronkenschap tot ver
banning naar Veenhuizen.
door
Jos Heymans
Na de definitieve nederlaag van
Napoleon en zijn Franse troepen
heersten in Nederland bittere ar
moede en werkloosheid. Vooral in
het westen van het land raakten ve
len aan de bedelstaf. In Amster
dam leefde 45 procent van de be
volking van de bedeling. Johannes
van den Bosch, een generaal-ma-
joor die zich tijdens de Franse be
zetting had onderscheiden, trok
zich het lot van de bedelaars en
zwervers aan en op zijn initiatief
werd in 1818 de Maatschappij van
Weldadigheid opgericht.
Fokker 50 en de Fokker 100. De
laatste exemplaren van de oude ty
pes F-27 en F-28 zijn van de band
gelopen, alle inspanningen worden
nu gericht op de Fokker 50 en de
Fokker 100, die Nederlands
vliegende trots tot de eeuwwisse
ling in de kopgroep moeten hou
den.
door
Jan Reijnders
Ze gaan er bij Fokker op volle
kracht tegenaan. Nog dit jaar moe
ten er veertien 50's worden afgele
verd, volgend jaar liefst negenen
twintig. Van de 100 zullen er dit
jaar al negen stuks van de band lo
pen, volgend jaar vierentwintig.
Orders van van Swissair, later van
KLM en inmiddels ook van grote
Duitse, Amerikaanse en Australi
sche maatschappijen zijn binnen.
In de in totaal al zo'n 12.000 vier
kante meter grote montagehallen
van Fokker Woensdrecht worden
de draden voor al deze toestellen
bedrijfsklaar gemaakt. Dat is geen
flauwekul, want een Fokker 100 is
goed voor 70 kilometer kabel en de
Fokker 50 slorpt ook nog altijd zo'n
slordige 46 kilometer op. Als dat
nu allemaal dezelfde kabeltjes wa
ren, dan was het leed misschien
nog te overzien. Maar er gaan wel
veertig verschillende types in één
toestel. Bovendien is vrijwel elk ty
pe weer in verschillende diktes le
verbaar. Om het kluwen nog on
ontwarbaarder te maken, hebben
de opdrachtgevers doorgaans de
onhebbelijkheid om met specifie
ke wensen op de proppen te ko
men.
De bekabeling van een modern
vliegtuig is daarom een enorm
prutswerk. "Elk vliegtuig is puur
maatwerk. Je mag die hele bekabe
ling in geen enkel opzicht vergelij
ken met het traditionele lopende-
bandwerk. In een bedrijf dat tien
miljoen televisies per jaar levert,
wordt volkomen anders gewerkt
dan bij ons, ook al zijn de onderde-
wordt gewerkt ogen-
Toeloop
Hij is er dan ook van overtuigd
dat de meisjes niet aan ouder
wetse, geestdodende massapro-
duktie worden overgeleverd. De
arbeidsvreugde staat volgens hem
op een heel behoorlijk peil. Dat
wordt bevestigd door S. van Zadel-
hoff, verantwoordelijk voor het
'planningdepartment'. "Het is am
bachtelijk werk, geen serieproduk-
tie. Onze meisjes krijgen ook
steeds betere doorgroeikansen".
De toeloop is ook enorm. "We
slagen erin", zo vertelt De Wit, "om
voortdurend zo'n vijftig meisjes 'in
portefeuille te houden'. Dat is toch
ook al een teken aan de wand, ze
ker als je bedenkt dat we nauwe
lijks adverteren. De vooropleiding
is zeer uiteenlopend. Er zijn er die
van de havo komen, anderen heb
ben mavo of lhno achter de rug.
Wij testen ze op hun handvaardig
heid en accuratesse".
"Van belang is ook dat ze niet
kleurenblind zijn. Want de hele
lay-out van de bedrading is geba
seerd op de kleuren van de kabel
tjes. Worden ze aangenomen, dan
steken wij er nog eens vierhonderd
uur opleiding in voor een specifie
ke werkplek. Ze moeten ook leren
werken met de Engelse maten. Je
kunt geen vliegtuig bouwen als je
niet weet wat een inch is".
Het is dan ook precisiewerk, wat
Fokker van zijn Westbrabantse
meisjes verlangt. Op de kolossale
panelen van soms wel vierentwin
tig meter lang moeten de meisjes
vele honderden draadjes aanbren
gen, precies volgens een door de
computer (met beeldscherm) bege
leid proces. Zit een draadje niet
precies goed of is het wat te lang of
te kort, dan waarschuwt het beeld
scherm.
Is het karwei geklaard, dan wor
den de panelen opgeborgen in al
even kolossale plastic zakken, die
op hun beurt weer in kisten wor
den verpakt. Dat alles zodanig dat
de draden blijven zitten waar de
Woensdrechtse meisjes ze hebben
aangebracht. Op Schiphol wordt
het geheel dan uiteindelijk in het
vliegtuig gemonteerd.
Raket
Het is overigens niet alleen dra
den wat de klok slaat bij Elmo.
Ook kleine elektrische eenheden,
voedingen en printplaten behoren
tot de specialiteit van Fokker
Woensdrecht. Niet alleen voor de
eigen vliegtuigen, maar ook voor
de F-16 en de Patriot-raket, het
nieuwste, niet-nucleaire wapen,
dat de luchtafweer boven West-
Duitsland verzorgt.
Het spreekt vanzelf dat hier nog
al wat technologische hoogstand
jes aan te pas komen, reden waar
om het produktieproces werkelijk
bol staat van de testen en contro
les. Allereerst dragen alle hierbij
betrokken werknemers een arm
bandje voor 'Electro Static Dis
charge', om hun statische elektrici
teit af te voeren.
Maar dat is nog maar het begin.
Alle produkten gaan naar een test
afdeling, een betrekkelijk beschei
den hoekje van het bedrijfscom-
plex waarin Fokker een slordige
dertig miljoen gulden heeft geïn
vesteerd. Daar worden alle paneel
tjes twee keer onder ultraviolet
licht getest om te zien of er geen
stof op zit, één keer voor en één
keer na het coaten, waarbij de
plaatjes van een twee-componen
ten-laag worden voorzien. Ook
moeten ze liefst vier keer in bad,
vier keer in een andere vloeistof.
Ze gaan in een oven die ze tot 75
graden verhit, waarna ze aan een
temperatuur van 55 graden onder
nul worden blootgesteld.
Schokken
"Deze warmteverschillen moe
ten ze aankunnen", verduidelijkt
Van Zadelhoff. Die raketten kun
nen immers net zo goed aan de
Noordpool als in de Sahara worden
gestationeerd. Maar daarmee zijn
we er nog niet. We testen ook de
bestendigheid tegen vocht en na
tuurlijk de werking zelf. Er mag
hier absoluut niets de deur uit of
het moet honderd procent in orde
zijn".
Geldt dat al voor vliegtuigen en
raketten, het doet zo mogelijk nog
sterker opgeld in de ruimtevaart.
Fokker beschikt daarvoor over een
zogeheten 'clean room', een stofar-
me ruimte, waar slechts weinigen
worden toegelaten. Met zeer spe
ciale meetapparatuur wordt voort
durend gemeten of de concentratie
in deze ruimte niet boven de
100.000 stofdeeltjes per kubieke
voet komt, een aantal dat als ex
treem laag moet worden aange
merkt.
Prestige
Zowel Giotto, die de komeet Hal-
ley heeft geobserveerd, als Iras, die
de herkomst van infra-rood bestu
deert, als Ers, die navigatiewerk
voor de scheepvaart gaat verrich
ten, is uitgerust met Fokker-onder
delen. Zeer kostbare prestige-ob-
jecten waar ze in Woensdrecht
maar wat graag aan meedoen.
"Vergeet niet", zo meent Van Za
delhoff, "dat we de wetenschappe
lijke waarde van dit soort zaken
niet gemakkelijk in geld kunnen
uitdrukken".
Allemaal zaken waar De Wit en
Van Zadelhoff hun mensen zo na
drukkelijk mogelijk bij probéren
te betrekken. "Je praat in de lucht
vaart over zulke astronomische be
dragen dat elke simpele besparing
goud kan opleveren. Door een
lichtgewicht kabel te gaan toepas
sen hebben we vijftig kilo gewon
nen. Dat is bijna een zitplaats in
een vliegtuig, puur goud.
"Er staat bij ons tien gulden be
loning op elke gram gewichtsbe
sparing, die een van onze mensen
bedenkt. Dat geldt voor de Fokker
100, voor de Fokker 50 is dat nog
altijd vijf piek. Daarnaast wordt
ook het idee op zichzelf nog be
loond, los van het gewicht. Vlieg
tuigbouw is produktie op het
scherpst van de snede".
De maatschappij kocht in de
buurt van Assen grote stukken hei
op en haalde werklozen naar het
Noorden om de grond te ontgin
nen. Van den Bosch bouwde daar
drie gestichten, de latere gevange
nissen Norgerhaven, Bergveen en
Esserheem, voor het onderdak van
de werklozen. Een van die gebou
wen was uitsluitend bestemd voor
vondelingen en weeskinderen uit
Amsterdam. De andere twee ge
stichten werden bestemd voor
landlopers
Hoewel bedelaars, landlopers en
zwervers zich vrijwillig konden
melden, werd Veenhuizen in 1827
ook aangewezen als strafkolonie.
Wie wegens landloperij werd ver
oordeeld, moest in een van de te
huizen, officieel heetten ze 'bede
laarsgestichten' en. de gedetineer
den 'verpleegden', hun straf uitzit
ten. Een pretje was dat niet. In
Norgerhaven, nu een gevangenis
voor circa 120 zwaargestraften, za
ten toen zo'n 1200 mensen. In de
loop der tijd kreeg Veenhuizen
steeds meer echte gedetineerden
binnen zijn poorten en nam het
aantal verpleegden geleidelijk af.
Maar tot 1970 werden nog steeds
opgenomen.
Troetelkind
De geschiedenis van de kolonie
in Veenhuizen is tentoongesteld in
het gevangenismuseum, een vroe
gere loods op het terrein van de in
richting. Jaap Nijborg, een voor
malig gevangenisdirecteur, is voor
zitter van de Stichting Museum
Veenhuizen. Als geen ander kan
hij verhalen over 'zijn troetelkind',
het enige gevangenismuseum, dat
voornamelijk wordt gerund door
oud-personeelsleden en hun echt
genotes van het gevangeniscom
plex in Veenhuizen. Allemaal vrij
willigers - want voor personeel is
geen geld - die een belangrijk deel
van hun leven in het gevangenis
wezen hebben doorgebracht.
Het museum werd in 1980 ge
opend door de toenmalige staatsse
cretaris van justitie,
Haars. Een uit de hand gelopen
hobby van een vroegere ambtenaar
van justitie, die oude voorwerpen
uit het complex begon te verzame
len en deze zolang mocht opslaan
in een schuur. Van uitstalling was
toen nog geen sprake; dat gebeur
de pas na de oprichting van de
Stichting Museum Veenhuizen.
Het eerste jaar trok het
amper duizend toeristen, vorig jaar
liep dat op tot 8000 en dit jaar zal
tot vreugde van het stichtingsbe
stuur het recordaantal van 10.000
bezoekers mogelijk worden ge
haald.
Gebrek aan financiële middelen,
een enorm tekort aan ruimte en
slechts een handjevol vrijwilligers
zijn de belangrijkste oorzaken van
de tamelijke anonimiteit van het
museum. Het bestuur heeft de
grootste moeite voldoende vrijwil
ligers te vinden om het museum
dagelijks geopend te houden. „Het
rooster is tot 19 augustus inge
vuld", vertelt Nijborg. „Gemakke
lijk is dat niet, omdat je met vrij
willigers te maken hebt. Niet ieder
een is altijd beschikbaar. We be
schikken over zo'n twintig men
sen, die voortdurend in de weer
zijn om tussen 1 mei en 1 novem
ber elke middag vanaf één uur be
zoekers fond te leiden".
Subsidie
De exploitatie van het museum
kost jaarlijks 60.000 gulden, een be
drag dat voor een belangrijk deel
door subsidiegevers wordt opge
bracht. Het ministerie van justitie
stelt 16.000 gulden beschikbaar en
de provincie Drenthe en de ge
meente Norg (waar Veenhuizen
onder valt) betalen elk jaar enkele
duizenden gulden. De entreegel
den (een rijksdaalder per persoon)
moeten de exploitatie rondmaken.
Nijborg hoopt dat de natuurlijke
drang tot expansie in de toekomst
kan worden gerealiseerd. Het ge
vangenismuseum, -nu nog vooral
gericht op de geschiedenis van
Veenhuizen, moet uitgroeien tot
een nationaal museum. Justitie
heeft zijn medewerking al toege
zegd'. Minister Korthals Altes heeft
aan alle inrichtingen van het ge
vangeniswezen laten weten, dat
niet meer gebruikte voorwerpen
beschikbaar moe J
ten worden gesteld. Ook de Rijks- j
gebouwendienst, verantwoordelijk! 0
voor de gebouwen die als gevange
nissen en huizen van bewaring zijn
ingericht, heeft toegezegd or
afbraak of renovatie gevelstenen
e.d. aan het museum aan te bieden,
Het gevangenismuseum bej
schikt over een hoop spullen, die y
door gebrek aan ruimte niet ten- t
toongesteld kunnen worden en op-
geslagen liggen in een depot. „We
hebben hier een turfgestookte
electriciteitscentrale, een zeld
zaamheid, maar we kunnen dat
drng helaas niet uitstallen", vertelt
Nijborg. Geld voor uitbreiding of
voor de aanschaf van een nieuw
pand is er (nog) niet. Onlangs
brachten enkele parlementa:
journalisten een bezoek aan het
museum en dat leidde tot een arti
kel in het blad van de Raad van Eu
ropa. Nijborg heeft nu zijn hoop
gevestigd op het Europees Parle
ment, dat dankzij dat verhaal op
het bestaan van het museum i
vestigd en dat een subsidieverzoek
in overweging neemt.
Kerk
Op het gevangenisterrein
Veenhuizen staat een oude, grote
rk-kerk, daterend uit de tijd datj
voor gevangenen en verpleegden
een verplichte kerkgang gold. Het
gebouw is eigendom van het mi
nisterie van justitie, maar wordt al
leen gebruikt door de kleine katho
lieke gemeenschap in Veenhuizen
waarvoor de ruimte veel te groot is.
Justitie heeft de parochie aangebo
den een nieuwe kapel te bouwen,
zodat de oude kerk vrij komt voor
sloop.
Nijborg heeft zijn oog op die
kerk laten vallen. „Het zou prach
tig zijn als die kerk voor het mu- f
seum beschikbaar komt. We zou-1
den dan in één klap het ruimtepro
bleem hebben opgelost. De kosten
voor de verbouwing en de inrich
ting schatten we op ruim één mil
joen gulden. Dat hebben we helaas
niet, maar we hopen met het subsi
dieverzoek aan het Europees Par
lement een eerste stap op weg naar
een nieuw onderkomen te kunnen
zetten. Het is de moeite waard; we
zijn op dit gebied immers het enige
ter wereld".
i bezit een groot aantal serviesstukken. De borden i
n voorzien van stichtende teksten als 'hoogmoed komt
ASSEN (GPD) - In de Buitenso
ciëteit in Zwolle organiseert de
Assenaar drs. G. J. Althuis (45) op
18 september een congres over
kerkverlating. Opmerkelijk daar
bij is dat hij zelf dit congres fi
nanciert. Tienduizend gulden
heeft hij erin gestoken. Er moe
ten dus minstens honderd men
sen naar het congres komen
(deelname kost 95 gulden), wil
Althuis deze kosten eruit krij
gen.
Drs. Coen Boerma (Wereldraad
van Kerken), drs. Hijme Stoffels
(godsdienstsocioloog), prof. dr.
Anne van der Meiden (hoogle
raar public relations in Utrecht),
Sieth Delhaas (feministe en theo
loge) en Bart Robbers (functio
naris jeugd- en jongerenpasto
raat van de Gereformeerde Ker
ken in Utrecht) zijn inmiddels
gevonden het congres in te lei
den.
De directe aanleiding voor dit
congres is, aldus Althuis, dat de
Generale Synode van de Gere
formeerde Kerken op grond van
een rapport van ds. Hoogenhuis
heeft besloten tot een groot on
derzoek naar kerkverlating on
der de jeugd. De Vrije Universi
teit in Amsterdam heeft daartoe
opdracht gekregen.
Althuis, die van 1964 tot 1983
in Friesland in het gereformeer
de jeugd- en jongerenwerk heeft
gezeten, vond het onderzoek te
duur (drie ton) en te lang duren
(vier jaar). "Ik heb toen gezegd:
dat kan korter en goedkoper.
Maar daar zijn ze niet op in ge
gaan. Via de commissies voor
evangelisatie en jeugd- en jonge
renpastoraat heb ik wat geld van
de synode gekregen om een on
derzoek in Drente te laten uit
voeren. Het resultaat van dat on
derzoek wordt op 6 september
aan de synode aangeboden".
„Er zijn al verschillende onder
zoeken gedaan naar dit ver
schijnsel. Ik denk dat het goed is
dit en soortgelijke onderzoeken
bij elkaar te brengen. Misschien
dat op basis van een congres dit
geheel wat duidelijker wordt".
„Laten we het positief bekij
ken. Kerkverlating is nog geen
geloofsverlating. Maar geloven
doe je ook niet in je eentje, dat
vinden jongeren ook. Het gaat
dus om de vraag: wat klopt er
niet meer in de kerken dat men
sen zich daar niet meer thuisvoe-
len?"
Oostenrijkse bisschoppen
bezorgd over toenemend antise
mitisme. De Oostenrijkse RK
bisschoppen zijn ernstig bezorgd
over de recente uitingen van een
„blijkbaar latent" antisemitisme
in hun land. Dat blijkt uit een
verklaring die de voorzitter van
de Oostenrijkse bisschoppen
conferentie, aartsbisschop Karl
Berg van Salzburg, heeft gepu
bliceerd. Berg legt de nadruk op
de solidariteit van de bisschop
pen met hun joodse medebur
gers en nodigt joden en christe
nen uit samen met de bisschop
pen het antisemitisme te bestrij
den.
„Vijandigheid of zelfs haat te
gen de joden is ten diepste in te
genspraak met de christelijke
opvatting over de waardigheid
van elke mens. Geen enkele
vorm van anitsemitisme mag
zich, al is het maar in de gerings
te vorm, beroepen op het chris
tendom", aldus de voorzitter van
de Oostenrijkse bisschoppen
conferentie in zijn verklaring.
Zelfstandigheid
De joodse gemeente Zaandam
heeft het initiatief genomen tot
de oprichting van een Federatie
van Kleine Gemeenten. „Deze
zou, uitgaande van de noodzaak
van zelfstandigheid van gemeen-
ten, de belangen van de 30 ge
meenten met minder dan hon
derd leden in Nederland moeten
behartigen", aldus J. Meyer, se
cretaris van de Zaanse gemeente.
Alle kleine joodse gemeenten
zijn inmiddels aangeschreven.
Aanleiding tot de plannen is
het besluit vorige maand van de
permanente commissie (dage
lijks bestuur) van het Neder
lands Israëlitisch Kerkgenoot
schap (NIK) gemeenten met
minder dan 25 leden op te heffen
en aan gemeenten met tussen de
25 en 100 leden de eis te stellen
dat ze hun 'huishouding' (rabbi
nale zorg, onderhoud gebouwen
e.d.) voldoende onderhouden.
Gemeenten die al die taken niet
meer kunnen vervullen, moeten
samengaan met andere gemeen
ten. Met de opheffing hoopt het
NIK meer geld vrij te krijgen ter
ondersteuning van de kleine ge
meenten in de 'mediene' (buiten
de Randstad).
Het bestuur van de gemeente
Zaandam is behoorlijk boos over
dat „discriminerende" besluit.
Meyer: „Wij gaan er niet mee ak
koord. We willen zelfstandig blij
ven. Het NIK is een overkoepe
lend orgaan van joodse gemeen
ten dat alleen toezicht moet hou
den op de naleving van de Hala-
cha (de joodse wetgeving) in de
gemeenten", aldus Meyer.
Reactie van NIK-voorzitter dr.
ir. E.M. Wikler. „Ze moeten zich
niet zo opwinden in Zaandam.
Dat besluit is destijds op demo
cratische wijze tot stand geko
men, dan moeten ze niet achteraf
nog zo in actie komen."
Arrestatiebevel tegen Mar-
cinkus ingetrokken. Het Hof van
Cassatie (de hoogste rechtbank
in Italië) heeft het arrestatiebevel
tegen de directeur van de bank
van het Vaticaan, aartsbisschop
Paul Marcinkus, en twee van zijn
medewerkers ingetrokken. Vori
ge week oordeelde het hof van
beroep in Milaan nog dat het ar
restatiebevel legitiem was.
De rechtbank in Milaan vaar
digde in februari een arrestatie
bevel uit tegen Marcinkus en zijn
medewerkers Luigi Mennini en
Pellegrino de Strobel. Zij wor
den ervan verdacht betrokken te
zijn geweest bij het faillissement
van de Baco Ambrosiano in 1982.
tot dat moment de grootste parti
culiere bank in Italië.
Het faillissement wordt gere
kend tot de grootste naoorlogse
financiële schandalen in dat
land. Het Vaticaan heeft gewei
gerd de drie aan Italië uit te leve
ren. Paus Johannes Paulus II he
kelde enige maanden geleden
„de brute en eenzijdige manier",
waarop Marcinkus is aangeval
len.
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te streekge-
meente Frieslands-End: P. Bijle-
feld, predikant voor buitengewo
ne werkzaamheden te Amster
dam, die dit beroep heeft aange
nomen. Aangenomen het beroep
door de provinciale kerkverga
dering van Friesland tot predi
kant voor buitengewone werk
zaamheden (missionair toerus-
ter): mevr. H. G. Stavenga-Van
der Waals, voorheen predikant te
Engwierum, wonende te Buiten
post; aangenomen naar Brielle:
J. H. Verwaal te Vreeland, die be
dankte voor Gent (Verenigde
Protestantse Kerk in België) en
voor Huizen (deelgem. De Goede
Herder); aangenomen naar Hol-
werd en Waaxens, Brantgum en
Blija: mevr. J. D. Kaper, kandi
daat te Nuenen.
Bedankt voor Scheveningen:
dr. G. Bos te Urk.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Aangenomen naar
Drachten-Zuidoost; J. Kruidhof
te Hardenberg; aangenomen
naar Ureterp (tweede predi
kantsplaats): R. Th. de Boer te
Almkerk-Werkendam en Breda.
Bedankt voor Mariënberg: M.
Brandes te Groningen-Oost; be
dankt voor Enschede-West: H.
Jagersma te Bergentheim.
Gereformeerde Gemeenten.
Bedankt voor Hilversum, voor
Rotterdam-Alexanderpolder en
voor Wolphaartsdijk: J. J. van
Eckeveld te Zeist; bedankt voor
's-Gravenzande: B. van der Hei
den te Woerden.
Vrije oud-Gereformeerde Ge
meenten. Bedankt voor Kraling-
scheveer: M. Pronk, predikant
van de oud-Gereformeerde Ge
meente te Ede.
Vrije Evangelische Gemeen
ten. Bedankt voor Nijverdal: J.
W. Delwig te Kampen.
