'We blijven toch een volk
van onder-de-koe-zitters'
Zwarten Z.-Afrika
weer voor dilemma
Reportage
Anton Dreesmann en de 'trage' bv Nederland:
Roermond:bisschoppelijk commissaris9 in r.k. scholen nodig
2
DINSDAG 14 JULI 198
Onder de leiding van de huidige topman van
Vendex International, prof. dr. drs. A.C.R.
Dreesmann, is het warenhuisconcern geworden
tot een forse multinationale onderneming. In
omzet acht keer groter dan die van de 60 waren
huizen 'alleen'. Vanuit de detailhandel is de na
druk steeds meer gaan liggen op dienstverlenen
de bedrijven in binnen- en buitenland. Een sche
matisch overzicht van het concern vertoont
acht groepen (vroeger divisies genoemd) op het
terrein van de detailhandel en zes op het gebied
van de dienstverlening.
In de detailhandel vinden we natuurlijk de
Groep Warenhuizen (V&D, V&D projectinrich
ting, In de Lanscroon, Intervendex en Interna
tional Distributors). De Groep Wonen omvat ook
woonwarenhuizen (Mobell, Mondileder, Van
Reeuwijk, Stoutenbeek en SuperDoe). In de Mo
de Groep opnieuw een aantal bekende namen:
Kreymborg, Hunkcnmóller, Nieuw Engeland,
Claudia Strater, Kien, Perry Sport en de confec
tiefabriek Bracona.
Kijkshop, Dixons, een groep winkels in elec-
trische huishoudelijke apparaten (Rovato, Gu-
co, Heijmans, Electro-Jacobs en Valkenberg),
Siebel en Lucardie juweliers, Rinck brillen en
de groothandel Techno Holland vallen onder de
Groep Hardwaren. In de Groep levensmiddelen
vinden we een aantal, elkaar hevig beconcurre
rende, supermarkten. Edah, Torro, Basismarkt,
Dagmarkt, Autorama, Edi en Konmar.
In de Groep Postorder van Vendex: Keurkoop,
Concordia Mail (Belgiè), Inter-Sélection (Frank
rijk), Kurfürst Warenversand (Oostenrijk en
Zwitserland), Compleet Comfort, Lekturama,
Ter Meulen Post en Bakker Continental. Vendex
is bovendien mede-eigenaar van de Bijenkorf,
P&C en De Vleeschmeesters, die zijn onderge
bracht in de Groep Deelnemingen.
Bovendien opereert de Groep voor Buiten
landse Deelnemingen, met in de VS: Dillard's
warenhuizen, Mr. Goodbuys, boekwinkels van
BDB en Barnes Noble, MBS Textbook Ex
change en de cadeau- en vrije tijdswinkels Inge
nuities. In Brazilië deelnemingen in Sears do
Brazil warenhuizen, Ultralar (leer). Ultracred
(bank), een reclamebureau en Bob's fast food
restaurants. In Engeland alleen het postorder
bedrijf Empire Stores.
De Dienstengroepen zijn zeker zo uitgebreid
en bovenal nogal verschillend van aard. Neem
Staal bankiers, de schoonmaakactiviteiten van
Cemsto of het Nederlands Talen Instituut. De
Groep Informatie varieert van incassobureaus
tot een filmparticipatiemaatschappij, terwijl de
Groep Onderhoudsdiensten een enorme lijst
werkmaatschappijen bundelt (Cemsto, De Zon,
Tecso, de Ziekenhuisdienstengroep, petit res
taurants, afvaltransport Omega, Nedlin tot be
veiligingsactiviteiten van Nedsafe TS en vele
anderen.
Bij de uitzendbureaus: ASB, Dactylo, Vedior,
Vedior Compuhelp en enkele bureaus in Belgie.
De Groep financiële diensten telt Staal Ban
kiers en assurantiebemiddelaar Vendopolis.
Vendorado beheert bungalowparken en Publi-
Golf doet dat met golfbanen in de Leisure
Groep. De Groep Overige Diensten tenslotte
heeft opleidingscentra in Duitsland (F.A.A.),
NTI, InterCoIlege Nederland, Esdex milieudien-
de omstreden medische diensten van het Multi
Medical Institute, waarover Dreesmann in bij
gaand interview zijn zienswijze geeft.
AMSTERDAM - Slechts twee
verdiepingen telt het gebouw
van waaruit Anton Drees
mann zijn imperium van Ven
dex International bestuurt.
Zeer bescheiden, naast het
voor Amsterdamse begrippen
hoge Novotel als directe buur
man. Aan de wand van de
gang die leidt naar de werkka
mer van prof. dr. drs. A.C.R.
Dreesmann kan op meterslan
ge borden de opbouw van het
imperium worden bewon
derd. In 1986 goed voor een
omzet van bijna 16 miljard
gulden en een winst van 302
miljoen. Terwijl vele men
tholsigaretten in rook opgaan
legt Dreesmann, voorzitter
van de hoofddirectie en groot
aandeelhouder van Vendex,
uit hoe hij de zaken bij elkaar
houdt.
door
Marien van den Bos
"De warenhuizen van Vroom
Dreesmann zijn het fundament
waarop dit hele concern is ge
bouwd. Het is daaruit gevoed en
daardoor mogelijk geworden. Ik
kom er uit voort. Ben dan wel niet
boven de winkel geboren, maar
wel bijna. Thuis werd alleen ge
sproken over zaken en over
kunst".
Anton Dreesmann behoort irj-
middels tot de derde generatie van
de uit Duitsland afkomstige fami
lie, die dit jaar precies honderd ge
leden. samen met Vroom, het eer
ste warenhuisje in de Amsterdam
se Jordaan begon. In het begin van
de jaren zeventig waren er bijna
overal in Nederland V&D waren
huizen, met vrijwel altijd een fami
lielid van Vroom of Dreesmann
aan het hoofd.
Anton, die eigenlijk meer een
wetenschappelijke carrière am
bieerde, ontpopte zich in het begin
van de jaren zeventig echter als
ras-ondernemer, die binnen de
kortste tijd de vele, half-autonome
vestigen, in een concern bijeen
bracht. Op dat moment begint ook
de enorme expansie in de richting
van de dienstensector en in het
buitenland, vooral in Europa en op
het Amerikaanse continent.
Gezondheidszorg
Dreesmann denkt dat hij deze
ontwikkeling bij zijn aantreden als
leider van het concern wel heeft
voorzien "maar niet in die mate".
Inmiddels lijkt de tijd rijp om ook
nieuwe sectoren van dienstverle
ning commercieel aan te gaan bo
ren: de medische wereld, het on
derwijs.
"Zo'n medische markt is natuur
lijk gigantisch. Dan praatje over 35
of 42 miljard gulden. Als je daar bij
wijze van spreken een half procent
van hebt - en wat is nou een half
Dreesmann: "Zo'n medische markt is natuurlijk gigantisch; dan praatje over 35 of 42 miljard gulden".
procent, dat kun je niet eens zien -
dan heb je al een loei van een be
drijf. Ik denk ook dat het die rich
ting uitgaat, zij het wat traag. In
Holland gaat alles wat trager. Maar
we hebben de 'Ausdauer', de mo
gelijkheden en de kennis".
"Het werkt allemaal heel traag.
Dat geldt ook voor de onderwijs
wereld, de beslissingscircuits zijn
verburocratiseerd. En dan willen
ze nog bezuinigen ook en dan zie je
- in het algemeen gesproken - dat
er wordt bezuinigd aan de onder
kant: er wordt bezuinigd onder
verpleegsters en op kleine dingen
waar juist de patiënten mee in aan
raking komen. Terwijl patiënten
juist vragen om een beetje vriende
lijke, zorgzame behandeling".
"We hebben trouwens niet het
idee dat we eventjes de gezonds-
zorg gaan optuigen, maar we kun
nen enkele dingen doen die echte
grote groeipotentie hebben. Het
gaat toch gauw om middelgrote be
drijven en het spot soms met de za
kelijkheid hoe dat wordt geleid.
Het spot met de regels van een ge
zonde bedrijfsvoering door het ge
brek aan organisatiekunst en be
zielend leiderschap".
Onderwijs
Evenals het heilige huisje van de
gezondheidszorg mag ook het on
derwijs zich in een groeiende be
langstelling van Dreesmann ver
heugen. "Onderwijs moet toch ge
richt zijn op het krijgen van een
baan. Het is niet alleen een liefde
voor het vak, het is ook nog eens zo
datje burgers moet afleveren die in
hun eigen levensbehoeften kun
nen voorzien. Er moet meer wor
den gedacht van: wat vraagt het
bedrijfsleven nou en wat mankeert
er aan de mensen die van school
afkomen".
Het Vendex-concern heeft con
tacten met de onderwijsactivitei
ten van ITT in de VS en heeft zelf
tientallen particuliere scholen in
de Bondsrepubliek. Een combina
tie van wat in beide landen geleerd
is wil Dreesmann ook in Neder
land toe gaan passen. "Zodanig dat
de mensen na die school meteen
een job kunnen krijgen. Dus niet
de 'theorie van de hoepeldepoep',
maar wel aan draaibanken zitten
en met de meest moderne, nume
riek bestuurde, apparatuur aan de
slag".
Die aansluiting tussen onderwijs
en bedrijfsleven is er volgens
Dreesmann in Amerika bijvoor
beeld wel. "Daar heb je complete,
lokale, organisaties van bezorgde
ondernemers die (Dreesmann bul
dert nu door zijn kamer) dan ook 's
avonds de tijd nemen om te verga
deren en mensen te interviewen
die op die scholen willen. Ons land
is daarvoor misschien te klein, we
zitten allemaal veel te dicht bij Den
Haag.
Bijna traditioneel uit Dreesmann
in het gesprek dan ook zijn zorg
over de forse bezuinigingen, het
uitblijven van het stimuleren van
de Nederlandse economie. "Samen
met de Grieken zitten we hier met
de laagste groeicijfers in de EG en
dat is eng. We moeten oppassen
dat we straks niet hoeven te zeg
gen: 'operatie geslaagd, patiënt
overleden'. Het moet uiteindelijk
van die patiënt komen", benadrukt
hij ditmaal in een ander verband.
"Na de Tweede Wereldoorlog
hebben we de mensen pas van de
landbouw naar de industrie ge
bracht en missen daardoor een gro
te historie van 'kwaliteit'. Een his
torie zoals de Zwitsers die hebben
en sommige Duitsers. Wij waren al
tijd 'onder-de-koe-zitters' en 'ha
ringvangers' en zijn dat eigenlijk
nog een beetje".
Winsten
Na de eerdere lofzang op de meer
zelfbewuste Amerikaanse samen
leving komt Dreesmann toch ook
op negatieve aspecten, wanneer de
toekomstige introductie van aan
delen Vendex op de beurzen van
Amsterdam en Londen of New
York ter sprake komt. Als er aan
een aantal voorwaarden is voldaan,
waaronder voldoende winst en een
juiste verdeling van die winsten
over de bedrijfsonderdelen, zal het
aloude familiebedrijf door beursin
troducties een meer open karakter
gaan krijgen.
Dreesmann denkt daarbij nog al
tijd aan 1989 of 1990, ongeveer te
gelijkertijd met de geplande over
dracht van zijn voorzittershamer
aan de huidige directeur van de
Nationale Investerings Bank, dr.
A. van der Zwan. Die lange-ter-
mijn-planning voor een beursemis
sie heeft volgens Dreesmann niets
te maken met plannen voor over
names, eerder met een kat uit de
boom kijken of de Amerikaanse
wetgever op het punt van de wilde
overnamegolf in de VS paal en
perk gaat stellen. "In New York zie
je nu overnames waar je koud van
wordt. Gisteren, overmorgen, eer
gisteren, hatsjiekiedee. Waar hele
clubs in de gevangenis zitten we
gens misbruik van voorkennis. Dat
is toch een beetje een onsmakelij
ke, cocaine-snuivende, hele snelle,
snelle club".
Er zitten meer adders onder het
Amerikaanse gras. Reden waarom
Vendex zich op dit continent voor
namelijk heeft bepaald tot de de
tailhandel (waaronder het bekend
ste Amerikaanse warenhuisbedrijf
Dillard's en de recente overname
van 'de grootste boekwinkel ter
wereld' met duizend verkooppun
ten, van Hawaï tot Puerto Rico.
"En, als er iets geks langs komt zul
len we daar opnieuw naar kijken.
Maar op het gebied van de dienst
verlening hebben we ons tot nu toe
wat terughoudend opgesteld, om
dat er, met name aan de Oostkust
van de VS, wat maffieuze praktij
ken voorkomen en we ervaringen
hebben opgedaan waardoor we
daar maar bever even uitblijven.
Tot we de zaken wat duidelijker
voor ogeh hebben".
Pensioen
Over drie jaar gaat Dreesmann
met pensioen en neemt de voorma
lige nieuw-linkse Arie van der
Zwan het roer overnemen, zo heeft
hij bepaald. Van een politieke te
genstelling is volgens hem geen
sprake. "Ik ben van rechts naar het
midden geëvolueerd (Dreesmann
was 'in zijn jonge jaren' een van de
spraakmakers van de behoudende
katholieke groepering KNP) en
Van der Zwan van links naar het
midden". Wel wil Anton Drees
mann lid blijven van de Raad van
Commissarissen, maar niet als
voorzitter. Daarmee zou hij de
nieuwe leiding teveel in de weg
kunnen zitten, zegt hij.
Dreesmann noemt zich zelf voor
al een 'inspiratiebron' of 'een zend
station voor nieuwe ideeën en stra
tegieën' tot 'iemand die er voor
zorgt dat het hele orkest een sym
fonie teweeg brengt, van de bassen
tot de piccolo's, van de drums tot
de violen'. Waarbij we terug zijn bij
de culturele aspecten van de eco
nomie en het management van een
internationaal concern. Een hobby
van Dreesmann, waarvan hij niet
uitsluit dat er na zijn pensionering
ruimte komt om daar over te publi-
DEN HAAG (ANP) - Zal zwart
Zuid-Afrika volgend jaar voor het
eerst in de geschiedenis naar de
stembus gaan om op nationaal ni
veau zijn vertegenwoordigers te
kiezen? Voor Pretoria is de aan
kondiging van verkiezingen voor
leden van een nationale raad, waar
in over een toekomstige grondwet
moet worden onderhandeld, een
tegemoetkoming aan de zwarte
meerderheid. President Pieter Bo
tha lanceerde het idee voor een na
tionale raad anderhalfjaar geleden,
maar tot dusver was de regering
van plan de zwarte leden van deze
raad te benoemen.
door
Ineke van Kessel
De afgelopen maanden heeft de
regering tevergeefs geprobeerd
zwarte leiders voor deze raad te in
teresseren. Geen zwarte leider van
betekenis bleek bereid een benoe
ming te aanvaarden. In de zwarte
gemeenschap leeft het gevoelen
dat alleen verkiezingen kunnen
aantonen wie de ware leiders zijn,
zei minister Chris Heunis van
staatkundige ontwikkeling voor de
Zuidafrikaanse televisie. "De rege
ring heeft aanvaard dat stedelijke
zwarten in een voorgestelde natio
nale raad gekozen kunnen worden
in algemene verkiezingen".
Met die aangekondigde verkie
zingen wil Pretoria de impasse
doorbreken in de hoop dat de rege
ring dan kan aanschuiven aan de
onderhandelingstafel met geloof
waardige zwarte leiders om de po
litieke toekomst van de zwarte
meerderheid te bespreken.
De grote vraag blijft of het voor
gestelde forum -een adviserende
raad zonder werkelijke bevoegdhe
den - aanvaardbaar zal zijn voor
zwart Zuid-Afrika. Critici vrezen
dat deze nationale raad een vrijblij
vend praathuis zal worden, die als
zoethoudertje moet dienen.
De zwarte oppositie zal zich op
nieuw geplaatst zien voor het ver
trouwde dilemma: de keus tussen
coöperatie of confrontatie. Kan de
apartheid uitgebannen worden
door deelneming aan instituties
binnen "het systeem" of moet het
systeem uitsluitend van buitenaf
bestreden worden?
Voorwaarden
Aartsbisschop Desmond Tutu
herhaalde onlangs nog eens de be
kende voorwaarden die de zwarte
oppositie heeft verbonden aan on
derhandelingen: opheffing van de
noodtoestand, vrijlating van de po
litieke gevangenen, met name van
ANC-leider Nelson Mandela en le
galisering van nu verboden politie
ke bewegingen als het African Na
tional Congres.
Tot dusver is niet gebleken dat
de regering op deze punten tot con
cessies bereid is. "We praten niet
met het ANC; we vechten tegen
het ANC" zei president Botha in de
verkiezingscampagne van het afge
lopen vooijaar, die zijn partij voer
de onder het motto "machtsdeling
ja, overgave nee".
Heunis' woorden duiden erop
dat de regering het ANC niet als
onderhandelingspartner wil aan
vaarden. "Niemand wordt uitge
sloten van onderhandelingen ovei
hervormingen", zei Heunis voor de
televisie. "Al degenen die geloven
dat de politieke problemen van het
land vreedzaam opgelost moeten
worden, kunnen deelnemen"
Maar "mensen die geweld bedrij
ven en bepleiten sluiten zichzelf
uit van het vreedzaam proces van
hervormingen door onderhande
lingen", aldus de minister, die tot
Botha's naaste adviseurs wordt ge
rekend. Sinds het ANC in 1960 ver
boden werd en gedwongen onder
gronds te gaan, voert het geregeld
op kleine schaal guerrilla-acties
uit, waarbij vooral de laatste tijd
ook blanke stads- en winkelcentra
niet meer ontzien worden.
Voor een belangrijk deel van
zwart Zuid-Afrika, dat de ANC-lei-
ders beschouwt als zijn werkelijke
leiders, zullen verkiezingen waar
van het ANC is uitgesloten niet ge
loofwaardig kunnen zijn. "Wij ne
men niets aan van de regering. Wij
eisen de vrijlating van onze lei
ders", reageerde Albertina Sisulu,
de vrouw van de gevangen ANC-
leider Walter Sisulu en zelf een lei
dende figuur in het Verenigd De
mocratisch Front (UDF), de groot
ste legale anti-apartheidsorganisa
tie binnen Zuid-Afrika.
Het aanbod van verkiezingen
voor een adviesraad laat nog meer
vraagtekens open. De verkiezingen
zijn kennelijk beperkt tot "stedelij
ke zwarten", dat wil zeggen de on
geveer 15 miljoen zwarten die niet
in de thuislanden wonen. Over de
rond tien miljoen inwoners van de
tien thuislanden liet Heunis zich
niet uit. Zij zullen vermoedelijk
vertegenwoordigd worden door de
thuislandleiders, die door een
groot deel van de zwarte bevolking
worden geminacht als "marionet
ten van Pretoria".
Onderscheid
Dat onderscheid tussen "thuis
land-zwarten" en "stedelijke zwar
ten" is vanouds volstrekt onaan
vaardbaar voor bewegingen als het
ANC en het UDF, die streven naar
een non-raciale eenheidsstaat op
basis van algemeen kiesrecht. Dat
komt in de ogen van Pretoria neer
op machtsoverdracht, en dus op
capitulatie. De hervormingen van
de regering-Botha hebben een an
der uitgangspunt: machtsdeling
met dë zwarten, maar zonder dat
de blanke minderheid haar greep
op de macht verliest.
In de gedachtenwereld van de
plannenmakers in Pretoria bestaat
in Zuid-Afrika geen zwarte meer
derheid: het is een land van min
derheden en het zoeken is naar een
formule die overheersing van een
minderheid over andere minderhe
den moet voorkomen. Zwart Zuid-
Afrika wordt daartoe opgedeeld in
tien minderheden: Zulu's, Xhosa's,
Tswana's enz. De thuislanden spe
len daarin een centrale rol. Tegen
over de eis van algemeen kiesrecht
stelt Pretoria een stelsel waarin
niet individuen, maar etnische
groepen worden vertegenwoor
digd. De zwarte oppositie ziet daar
in voortzetting van een verdeel- en
heerspolitiek.
ROERMOND (ANP) - Bisschop
dr. J.M. Gijsen van Roermond
wil in het bestuur van alle katho
lieke scholen in zijn bisdom een
„bisschoppelijk commissaris"
benoemen die toezicht moet
houden op de katholiciteit van
de school. Zo moet de commissa
ris de bevoegdheid hebben be
stuursleden of leerkrachten „om
redenen die het geloof of de
christelijke levenswijze betref
fen" niet te benoemen, hun be
noeming niet te verlengen of de
ze te beëindigen. Van de leer
krachten en bestuursleden
wordt verwacht dat ze „rechtzin
nig in de leer" zijn en „degelijk"
leven volgens de „normen van de
katholieke moraal". Dit blijkt uit
het ontwerp-reglement voor het
katholiek onderwijs dat mgr. Gij
sen heeft opgesteld.
Het is de bedoeling dat voor
scholen waar leerlingen uit e e n
parochie afkomstig zijn, de pas
toor van die parochie bisschop
pelijk commissaris wordt. Scho
len met leerlingen uit een groter
gebied, krijgen een priester of
diaken uit dat gebied in het
schoolbestuur.
Onmiddellijk na de vakantie
krijgen de scholen in het bisdom
het definitieve reglement, nieu
we modelstatuten en de toezeg
ging dat ze tot eind 1992 de tijd
krijgen voor „bezinning, overleg
en besluitvorming", zo heeft de
bisschop verklaard. In 1992 moet
dan definitief duidelijk zijn wel
ke scholen in aanmerking ko
men voor het predikaat, katho
liek. Nog deze week komt bis
schop Gijsen bovendien met een
uitgebreide uiteenzetting over
wat zijns inziens katholiek on
derwijs is.
Met uitzondering van de bis
schop van Roermond gingen alle
Nederlandse bisschoppen vorige
maand akkoord met het nieuwe
reglement voor het katholieke
onderwijs, dat is opgesteld door
een commissie onder leiding van
prof. mr. W.C.L. van der Grinten,
oud-hoogleraar burgerlijk recht
in Nijmegen. Dit betekent dat
niet langer de Nederlandse Ka
tholieke Schoolraad (NKSR),
maar de bisschoppen de regels
vaststellen waaraan een katholie
ke school moet voldoen. De
NKSR heeft de uitvoering ervan
in handen gekregen. Bisschop
Gijsen vindt dat vooral dat laat
ste niet kan. De verantwoorde
lijkheid voor de katholiciteit van
een school berust „onver
vreemdbaar en onoverdraag-
baar" bij de plaatselijke bis
schop, zo schreef hij vorige
maand aan zijn collega-bisschop
pen.
Evangelische Kerk wil con
cessie doen om oecumene te be
vorderen. De voorzitter van het
bestuur van de Evangelische
Kerk in Duitsland (EKD), bis
schop Martin Kruse, is bereid de
bezwaren van de protestantse
kerken tegen de katholieke op
vattingen inzake de apostolische
successie in te slikken als daar
door de oecumene wordt bevor
derd. Voor de EKD is de opvat
ting van de RK Kerk dat de bis
schoppen de rechtmatige opvol
gers van de apostelen zijn, geen
„beslissend element uit de over
levering", aldus Kruse tijdens
een bijeenkomst van de hoge
school van de Evangelische Kerk
in West-Berlijn.
Kruse legde er de nadruk op
dat het oecumenische proces in
hoge mate mede is bevorderd
door het feit dat zowel de Evan
gelische als de RK Kerk bis
schoppen kennen. Hij noemde
als wezenlijke elementen voor
zijn opvatting over het bisschop
sambt het leiding geven aan de
kerk en het toezicht.
"Christendom en vrijmetse
larij moeilijk verenigbaar". De
Anglicaanse synode heeft giste
ren in York met grote meerder
heid een rapport aanvaard dat
christendom en vrijmetselarij
moeilijk met elkaar verenigbaar
acht. Het rapport van een werk
groep keert zich scherp tegen de
rituelen van de vrijmetselaars en
de geheimzinnigheid waarmee
deze beweging is omgeven. Het
stelt de vraag hoe christenen
kunnen deelnemen aan een be
weging met leden van andere
godsdiensten wier goden
vreemd zijn aan hun God, maar
het roept de Anglicaanse vrij
metselaars niet op zich uit de
vrijmetselarij terug te trekken.
De synodeleden aanvaardden
weliswaar het rapport maar be
klemtoonden, dat er geen sprake
mag zijn van een heksenjacht op
Anglicaanse vrijmetselaars. Een
voorbeeld van deze houding gaf
aartsbisschop John Habgood
van York, die de vrijmetselarij
„een tamelijk onschuldige bui-
tennissigheid" noemde. Hij be
treurde het dat het ooit noodza
kelijk was geweest het rapport te
laten opstellen. Habgood toonde
zich enigszins bezorgd dat de sy
node op deze wijze heeft gepro
beerd criteria op te stellen voor
wat wel en wat niet verenigbaar
is met het christendom. Onge
twijfeld komt het voor dat men
sen „op een ongezonde wijze
worden opgenomen in wat vol
gens iedere maatstaf een nogal
vreemde beweging is", aldus
Habgood, maar hij achtte het ge
bruik van woorden als „ketterij"
en „godslastering" om mensen
van toetreden tot dergelijke be
wegingen af te houden weinig
zinvol. „Ik heb veel meer moeite
met christenen die overal rond
loeren om na te gaan of hun ge
loofsgenoten in alles de regels
van de kerk volgen dan met groe
pen van goedbedoelende en
menslievende mensen die elkaar
graag ontmoeten", aldus Hab
good.
Pausbezoek V.S. kost veer
tig miljoen gulden. De negen
bisdommen die het pausbezoek
aan de Verenigde Staten in sep
tember van dit jaar organiseren,
hebben de grootste moeite het
benodigde geld bijeen te krijgen,
zo melden kerkelijke waarne
mers in San Francisco. De totale
kosten van het tweede bezoek
van paus Johannes Paulus II aan
de VS worden geschat op ruim
veertig miljoen gulden.
Miami in de staat Florida, de
eerste stad die de paus aandoet,
heeft tot nu toe slechts ongeveer
3,5 miljoen van de benodigde 5,6
miljoen gulden opgebracht. Het
zelfde geldt voor Phoenix in Ari
zona, dat nog ruim een miljoen
gulden te kort komt. En San An
tonio in Texas heeft pas de helft
van de vijf miljoen gulden bij
een, dat het pausbezoek aan de
stad kost. Zo ook San Francisco.
Twee maanden voor het begin
van het pausbezoek hebben inza
melingsacties nog lang niet de
nodigde 6,6 miljoen gulden opge
bracht. Los Angeles heeft alleen
nog maar een gift van een miloen
gulden binnengekregen van ëen
stichting. Het pausbezoek aan
die stad kost ruim zes miljoen
gulden.
scheidene jaren het „voetvolk"
van de partij zijn, strijden op dit
moment om de macht in de par
tij. De leiding van de partij is er
bezorgd over dat een groeiende
invloed van conservatieve chris
tenen kiezers uit de hoogste in
komensklassen kan afschrikken.
NEDERLANDSE HERVORM
DE KERK
Beroepen te Zwaagwesteinde:
J. K. Vlasblom te Ommen; beroe
pen te Holwerd en Waaxens/
Brantgum en Blija: mevr. J. D.
Kaper, kandidaat te Nunen.
GEREFORMEERDE GE
MEENTEN
Beroepen te Sprang-Capelle in
combinatie met dovenzorg: R.
Boogaard te Leiden.
