TJ bent gevlucht uit Namibië? Zingt u dan even het volkslied' 'Probleem vies slib in Rijn kan helemaal opgelost' Reportage Asielzoekers moeten een goed verhaal hebben om te kunnen blijven Gebruik van geweld voor bevrijding gerechtvaardigd f PAGINA 2 MAANDAG 6 JULI 1987 UTRECHT - Het is die ochtend ta melijk rustig bij de vreemdelingen politie in Utrecht. Joop Hendriks, contactambtenaar van het ministe rie van justitie, steekt nog maar eens een sigaret op. Hij wacht op drie Ghanese vluchtelingen, die asiel in ons land hebben aange vraagd. Ze hadden om negen uur moeten verschijnen voor een ge sprek op basis waarvan de ge vraagde verblijfsvergunning al of niet wordt verleend. Om tien uur is nog niemand uit Ghana komen opdagen, maar Hen driks maakt zich niet druk. Het komt veelvuldig voor dat asielzoe kers afzien van een gesprek met de contactambtenaar. In de afgelopen twee maanden zijn op het Utrecht se hoofdbureau van politie zo'n 400 nieuwe vluchtelingen geregi streerd, maar nog geen 300 hebben een asielverzoek ingediend. „Ze verdwijnen gewoon, waarschijn lijk omdat ze denken geen kans te maken. Een deel verlaat Nederland inderdaad, een ander deel duikt onder in het illegale circuit", ver- telt Hendriks. door Jos Heymans Om de dag niet nutteloos voorbij te laten gaan, wordt besloten enke le asielzoekers op wie tevergeefs wordt gewacht, te gaan ophalen. Leden van de marechaussee, die tijdelijk bijstand verlenen om de achterstand in de afhandeling van de asielverzoeken weg te werken, stappen in hun busje om een aantal adressen in de Domstad af te rij den. „Eigenlijk is dat raar", meent Hendriks. „Die mensen willen wat van ons, een verblijfsvergunning, en dan moeten we ze ook nog ach terna lopen". Een asielzoeker moet zich mel den bij de vreemdelingenpolitie in de plaats waar hij verblijft. Daar wordt hij geregistreerd en wordt een afspraak gemaakt voor een ge sprek met een contactambtenaar van justitie. „Die gesprekken kun- we niet voortdurend de beschik king hebben over tolken. Vandaag hebben we een tolk Frans en een tolk Engels. Dus spreken we met Ghanezen en Zairezen. Morgen hebben we een tolk Arabisch en Turks, dan zijn de Marokkanen, de Iraniërs, de Turken en de Libane- zen aan de beurt". Frou-frou Niet voor elke taal is een tolk be schikbaar. Er zijn vluchtelingen die een dialect spreken dat door niemand wordt verstaan. „Soms hebben we geluk dat een andere asielzoeker die een beetje Engels spreekt en uit dezelfde streek komt het taaltje verstaat. Die vragen we dan om te tolken". Maar er zijn ook asielzoekers die door de taalbarriè re geen kans zien hun vluchtmotie ven duidelijk te maken. 's Middags ontmoeten we een vluchteling uit Burkina Faso, die door de vertegenwoordiger van de marechaussee vrolijk wordt aange sproken met frou-frou. „Met die man weten we echt geen raad", vertelt hij. „Als we vragen welke Sinds 15 april zijn de regels voor toelating van vluchtelingen in ons land aanzienlijk verscherpt om aan de groeiende stroom van asielzoekers een einde te maken. Staatssecretaris Korte-van Hemel (justitie), verantwoordelijk voor het vluchtelingenbeleid, liet de Tweede Kamer onlangs weten dat sindsdien veel minder vluchtelingen hun heil in ons land proberen te zoeken. In maart kwamen nog 2000 nieuwe asielzoekers, voornamelijk uit Ghana en Zaire, naar Nederland. Dat aantal daalde snel tot 1000 in mei nog geen 700 in juni. De daling is vooral een gevolg van de nieuwe regel dat een vluchteling die in een ander Westeuropees land asiel had kunnen aanvragen, geen verzoek in ons tand mag indienen. Veel vluchtelingen komen via West-Duitsland naar Nederland en zijn dus niet asielgerechtigd. Sinds kort is de vreemdelingenpolitie in de vier grote steden is versterkt met ambtenaren van het ministerie van justitie, zodat asielverzoeken binnen 24 uur kunnen worden afgewikkeld. Bij de vreemdelingenpolitie in Utrecht zijn er tijdelijk drie ondergebracht. De enorme achterstand is er nu bijna volledig weggewerkt. In de afgelopen drie maanden werden in Utrecht 277 asielverzoeken ingediend, waarvan er 246 zijn afgewezen. Jos Heijmans ging er op reportage. Asielzoekers melden zich bij de vreemdelingen politie in Utrecht. In twee maanden werden er 400 vluchtelingen geregistreerd. (fotoGPD) taal hij beheerst, antwoordt hij steevast met 'frou-frou'. We heb ben geen idee wat het is. Hij komt zich hier al weken trouw melden, maar we kunnen nog steeds geen gesprek met hem voeren". De meeste vluchtelingen be schikken niet meer over een pas poort of een ander identiteitsbe wijs en het is dan moeilijk vast te stellen uit welk land zo'n man af komstig is. Hendriks: „Je kunt niet altijd afgaan op de woorden van een vluchteling. Gisteren was hier een man die beweerde uit Namibië te komen en wij dachten met een Ghanees te maken te hebben. Maar hij hield vol Namibiër te zijn, ver moedelijk omdat hij dacht dan een grotere kans op toelating te heb ben. Dan moetje trucs uithalen. Ik heb hem gevraagd wat woorden als 'thuisland' en 'apartheid' beteke nen. Dat wist hij niet. Nou, dan kom je toch echt niet uit Namibië. Uiteindelijk gaf hij toe uit Ghana te komen". Foefjes De contactambtenaren zijn door gewinterd in het gebruik van foef jes om te kunnen achterhalen of de asielzoeker de waarheid spreekt. Joop Hendriks: „Als we twijfelen aan het land van herkomst, dan vragen we meestal naar de presi dent, de hoofdstad of de munteen heid van dat land. Vaak vallen ze dan al door de mand. Of we laten de vluchteling de vlag van zijn va derland tekenen. Doet hij dat goed en twijfel je toch nog, dan laat je hem het volkslied zingen of je vraagt naar de afstand tussen twee steden in zo'n land". Een vaak gehoord argument om in Nederland asiel aan te vragen, is vrees voor vervolging in het land van herkomst. Veel asielzoekers beweren lid te zijn van een verzets beweging. De contactambtenaar informeert dan naar de naam van zo'n beweging en de structuur van die organisatie. „Wij krijgen van het ministerie van buitenlandse za ken enorm veel informatie over de politieke situatie in die landen, over verzetsgroepen en over de economische toestand. Bovendien putten we uit krantenberichten, ar chieven en verslagen van Amnesty International. Je weet dan vol doende om te kunnen beoordelen of de verhalen van een asielzoeker deugen". Wat de ambtenaar onder meer moet achterhalen, is de manier waarop een asielzoeker naar Ne derland is gekomen. Dat is van be lang om te kunnen beoordelen of asiel terecht is aangevraagd. Het is niet toegestaan een verzoek in ons land in te dienen, als de vluchte ling eerder een ander Westeuro pees land heeft aangedaan en daar asiel had kunnen aanvragen. Joop Hendriks: „Veel Ghanezen zijn op de hoogte van die regeling en zullen dus niet niet zo snel toe geven dat ze via Duitsland zijn ge reisd. Het verhaal is dan meestal dat ze met de boot naar Nederland zijn gekomen, maar de naam van het schip zijn ze vergeten. Of ze noemen wel een naam en een da tum van aankomst in Rotterdam, maar bij navraag blijkt de naam niet te bestaan of de datum niet te kloppen. Soms zijn ze in Antwer pen aan land gegaan en hadden dus in België om asiel moeten vra gen". Agressief De leden van de marechaussee zijn inmiddels met bijna lege han den teruggekeerd op het bureau. Van de vier asielzoekers was er niet één thuis. Wel werd in een van de woningen' een vreemdeling aan getroffen die niet was geregi streerd. „Een agressief type dat er opeens vandoor ging. We hebben de achtervolging ingezet en hem een paar straten verder aangehou den", vertelt de marechaussee. De man wordt geboeid de kamer bin nengebracht. Tijdens de registratie begint hij ineens ongegeneerd te masturberen. Zo'n zestig asielzoekers hebben ondertussen het wachtlokaal be volkt. In afwachting van de afhan deling vari hun asielverzoek moe ten ze zich wekelijks, of maande lijks als ze al meer dan negen maanden in Nederland zijn, bij de vreemdelingenpolitie melden. „La ten we maar eens kijken of daar nog mensen bij zijn, die nog niet zjjn gehoord", stelt Hendriks voor. Hij vindt er vier, twee Turken en twee Ghanezen. De overigen komen plichtmatig hun stempeltje halen. Bij iedereen wordt nauwkeurig nagegaan hoe ver de afhandeling van het asiel verzoek is gevorderd. Een Iranees jochie van amper 15 jaar komt voor de derde keer. „Gevlucht omdat hij in militaire dienst moest en aan het oorlogsfront zou worden ingezet", vertelt Joop Hendriks. „Het zal niet lang duren voordat hij een ver blijfsvergunning krijgt". Voor anderen ziet de toekomst er minder rooskleurig uit. Sommigen zijn al afgewezen, hebben afgezien van een kort geding en moeten Ne derland binnen enkele dagen ver laten. „U weet toch dat u morgen weg moet zijn", zegt de marechaus see-agent tegen een man uit Zaire. Ja, hij was 't niet vergeten. Au re- voir, dan maar. Misbruik Of de vluchtelingen die zijn afge wezen Nederland ook daadwerke lijk verlaten, onttrekt zich aan het gezichtsveld van justitie. Hen driks: „Het komt maar weinig voor dat afgewezen vluchtelingen door de politie over de grens worden ge zet. Dat gebeurt alleen met mensen die een gevaar vormen voor de openbare orde of die heel duidelijk misbruik hebben gemaakt van de asielprocedure. De rest moet na een afwijzing uit zichzelf vertrek ken. We nemen aan dat dat in de meeste gevallen ook gebeurt. Ze hebben immers geen inkomsten meer, omdat de uitkering wordt stopgezet". Inmiddels doen de twee Ghane zen die nog moesten worden ge boord hun verhaal. De een vertelt populaire geschiedenis van de ta xichauffeur. Hendriks: „We heb ben dat verhaal al vele malen ge hoord. De vluchteling is taxichauf feur en vervoert passagiers naar het vliegveld. Bij een politiecontro le blijkt de bagage van een van de passagiers te bestaan uit wapens en munitie. Ze worden allemaal gearresteerd en ook de taxichauf feur belandt in de gevangenis. Ge lukkig kent hij daar een bewaker, die hem laat ontsnappen. Iedereen schijnt in Ghana uit de gevangenis te ontsnappen". Hendriks vervolgt: „Een onbe kende brengt de vluchteling ver volgens per auto naar Nigeria, waar hij op het vliegtuig naar Ro me stapt en uiteindelijk in Neder land terecht komt. Hij heeft fantas tisch veel mazzel gehad, want hij is bij geen enkele grenspost gecon troleerd. Het verhaal is vrij eenvou dig door te prikken. We vragen hem welke landen hij heeft gepas seerd, toen hij van Ghana naar Ni geria vluchtte. Hij noemt dan wel Togo, maar vergeet meestal Benin. En toch is dat de enige manier om over land van Ghana naar Nigeria te reizen". Gelaten Na afloop van het verhoor, waar mee gemiddeld toch nog twee tot vier uur is gemoeid, wordt het ver slag uitgetikt en aan de beslissings ambtenaar van justitie ter beoorde ling voorgelegd. Vaak is het zo ge makkelijk om vast te stellen dat een verzoek ongegrond is, dat de afwijzende beslissing binnen 24 uur genomen wordt. Nog diezelfde dag krijgt de vluchteling dan te ho ren dat hij Nederland moet verla ten. Een besluit dat meestal gela ten wordt ontvangen. De helft ac cepteert het besluit, de andere helft probeert dan toch nog via de rechter in Nederland te blijven. MI LD AM (GPD) - Arie P. van den Berg (62), ingenieur te Mildam, gaat er niet echt onder gebukt dat hij wellicht door de grote plannen makers bij Rijkswaterstaat, de Rijks Planologische Dienst en TNO als een simpele werktuig bouwkundige wordt bekeken. Neemt niet weg dat hij vindt dat zijn plan om de Rijn te zuiveren se rieus moet worden genomen. "Dat zou de totale oplossing van het Rijnslibprobleem betekenen en gaat veel verder dan het plan om de Nieuwe Merwede ter hoogte van Werkendam af te sluiten". door Louis Westhof Met het plan, door Van den Berg 'Rei(tj)nigingsbekken' genoemd, is de ingenieur al zo'n zes jaar mee bezig. "Door de Rijn en andere ri vieren is Nederland-Deltaland de vergaarbak, of liever de afvalput van heel West-Europa geworden. Het neerslaan van slib is geen nieuw fenomeen; men heeft altijd moeten baggeren. Maar het slib was vroeger helemaal niet vies. In de jaren dertig in Gouda, waar ik ben opgegroeid, smeerden wij jon gens ons ermee in en na een duik in het water was je schoner dan er vóór. Kom daar nu eens om". Het idee voor het Rei(ij)nigings- bekken kwam bij hem op, nadat hij eens had gelezen dat het Haring vliet een stuk helderder was ge worden doordat de stroomsnelheid zo was verminderd dat het slib al in het Hollandsch Diep bezonk. "Maak dan een groot bekken in het stroomgebied van de Rijn, vlak over de grens, zo heb ik toen be dacht. In dit bekken wordt de stroomsnelheid dermate geredu ceerd dat praktisch alle zwevende deeltjes neerslaan". "Door de trechtervorm van het bekken en nog enige andere water staatkundige voorzieningen zorg je erovor dat het verontreinigde slib zich daar verzamelt en met een enorme slibpomp continu kan worden afgezogen. Het zand, dat in een eerder stadium via een voor bekken is opgevangen, kan voorbij het bekken naar behoeven weer aan de stroom worden toegevoegd. Het resultaat is, dat de Rijn voorbij het bekken weer slibvrij en glas helder verder stroomt". "Mijn plan zou een totale oplos sing voor het slibprobleem kunnen betekenen. Het plan voor de. Mer- wededam is immers maar een deel oplossing, die trouwens in het Rot terdams havengebied nauwelijks enig enthousiasme zal wekken om dat het slibprobleem daar alleen maar groter wordt". Van den Berg wil vooral het feit dat heel Nederland bij zijn plan is gebaat nog even extra benadruk ken. "Niet alleen het gebied van de Biesbosch, het Hollands Diep en het Haringvliet-gebied, maar ook de Gelderse IJssel, het Keteldiep, het IJsselmeer, de Waddenzee, de Lek en het Rotterdamse havenge bied krijgen domweg geen slib meer aangevoerd". Enthousiast De Mildamse ingenieur heeft zijn idee ter sprake gebracht bij ver schillende bestuurders die bij het onderwerp betrokken zijn of wa ren. "De reacties waren unaniem enthousiast". Toch hebben al die gesprekken voor Van den Berg nog niet het gewenste resultaat op geleverd. Zo heeft hij via-via ge poogd de verantwoordelijke auto riteiten in Rotterdam voor zijn plan te interesseren. "Dat stuitte af op hun al ver gevorderde plan met het Slufterde pot, wat volgens hen grote vertra ging zou gaan oplopen als men bij het rijk voor een ander plan ging lobbyen". Van den Berg toont zich daar over op zijn zachtst gezegd nogal verontwaardigd. "Het rijk draagt in het Slufterplan, dat het uitbag geren van de Rotterdamse haven inhoudt, een aanzienlijk bedrag bij, maar dat geld kan beter wor den aangewend in het Rei(ij)ni- gings- bekkenplan; waar de hele natie wat aan heeft". Van den Berg kan zich daarnaast niet aan de indruk onttrekken, dat men bij Rijkswaterstaat, de Rijks Planologische Dienst en TNO de plannen 'van dat werktuigbouw kundig ingenieurtje uit Mildam' niet ziet zitten. "Men haalde er alle maal zaken bij waar ik niet aan ge dacht zou hebben. Zo zou het uit slijpen van de rivierbedding na het bekken een nadelig effect kunnen hebben, omdat de dijken ondergra ven worden. Maar dat kan men te gengaan door het doseren van het eerder afgevangen zand". ."Het uitslijpen van de rivierbed ding lijkt zelfs twee voordelen te hebben", vervolgt hij. "Ten eerste hoeft het daar al aanwezige giftige slib niet meer opgebaggerd te wor den en ten tweede wordt de bed ding dieper, waardoor de tot nu toe - vanwege de- voortgaande bed dingophoging - noodzakelijk ge bleken dijkverhoging achterwege kan blijven". "En dan heb ik het nog niet eens over de werkgelegenheid, de ge weldige uitstraling die vooral inter nationaal van dit plan kan uitgaan en de kostenbesparing. Zo hoeven de havens niet meer uitgebaggerd te worden. Natuurlijk, circa dertig procent van het daar gebaggerde slib komt uit de Noordzee, maar waar haalt de Noordzee het van daan? Juist! Als de aanvoer via de Rijn, de belangrijkste leverancier,, stopt, dan houdt ook dat een keer op". De Zuidafrikaanse Raad van Kerken heeft zich in zijn jaarver gadering na een lang en emotio neel debat met overgrote meer derheid geschaard achter de slot verklaring van Lusaka. Daarin wordt het gebruik van geweld door Zuidafrikaanse bevrijdings bewegingen gerechtvaardigd. Letterlijk spraken de deelne mers aan de conferentie van de Wereldraad van Kerken begin mei in de Zambiaanse hoofdstad uit, dat de aard van het Zuidafri kaanse regime de verzetsbewe ging dwingt om naast andere middelen ook geweld te gebrui ken ter beëindiging van de on derdrukking. Aan die conferen tie namen ook deel het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), het Panafrikaans Congres (PAC) en de Namibische bevrijdingsbewe ging Swapo. 'Lusaka' bevestigt het "onweerspreekbare recht van de bevolking van Zuid-Afri- ka en Namibië om via de bevrij dingsbewegingen vrede en ge rechtigheid in hun land te bewer ken". De verklaring wordt nu toege stuurd aan alle lid-kerken van de Zuidafrikaanse Raad van Ker ken. Die kunnen er hun com mentaar op geven. Duidelijk is nu al, dat de verklaring daar hef tige discussies zal teweegbren gen. Vóór de slotverklaring in stem ming kwam, besprak de raad een motie om de opmerking te schrappen dat het regime de be vrijdingsbewegingen dwingt tot geweld. Deze motie van de me thodist Peter Stork ontketende een verhit debat. Geen enkele zwarte was vóór. - De voorzitter van de blanke Nederduits Gereformeerde Kerk, professor Johan Heyns, le verde scherpe kritiek op de uit spraak van de Zuidafrikanse Raad van Kerken. Hij veroor deelde gebruik van geweld om problemen op te lossen. "Vol gens de christelijke ethiek kan dit slechts als een uiterste mid del worden aanvaard. In Zuid- Afrika staan nog vele wegen open". Ook het besluit van de raad om steun te verlenen aan burgerlijke ongehoorzaamheid vond geen genade in Heyns' ogen. "Het is niet aan bepaalde groepen, uit te maken welke wetten gehoor zaamd moeten worden en welke niet". Afscheid - De 72-jarige dr. C. F. Beyers Naudé nam nu officieel afscheid als secretaris-generaal van de raad. Hij kreeg een daverend ap plaus. De perioe dat hij aan het hoofd van de raad heeft gestaan noemde hij "de mooiste maar ook de moeilijkste uit mijn loop baan". Zijn opvolger is, zoals al ge meld, de zwarte predikant Frank Chikane. Bisschop Manas Bu- thelezi van de Evangelisch-Lu- therse Kerk werd opnieuw voor een periode van vier jaar tot voorzitter gekozen. - Beyers Naudé kreeg van de Nederlandse minister Van den Broek van buitenlandse zaken een telegram waarin deze zijn grote waardering uitspreekt voor Naudé's inzet voor afschaffing van de apartheid. Volgens een woordvoerder van het ministerie is het niet gebrui kelijk, aftredende secretarissen- generaal een telegram te sturen. "Het maakt duidelijk, dat Beyers Naudé een bijzondere man is, die een bijzondere positie heeft inge nomen". Vergeving In de Verenigde Staten heeft voor het eerst een grote protes tantse kerk openlijk verklaard dat het christendom in de ge schiedenis van God met de mensheid niet de plaats van het jodendom heeft ingenomen. "Gods verbond met de joden is nog steeds van kracht", zegt de synode van de 'Verenigde Kerk van Christus'. De kerk vraagt de joden verge ving "voor de christelijke bijdra ge aan het ontstaan van anti- joodse gedragingen en regerings maatregelen". "Als Verenigde Kerk van Christus geven wij toe, dat de christelijke kerk geduren de een groot deel van haar ge schiedenis Gods voortdurende verbond met het joodse volk heeft ontkend. Deze houding had ondraaglijk geweld tot ge volg". Joodse organisaties hebben al positief gereageerd op deze schuldbelijdenis. Lund. In Lund (Zweden) werd gisteren het 40-jarig jubi leum gevierd van de Lutherse Wereldfederatie. In een kerkdienst in de Dom zei secretaris-generaal dr. Gun nar Staalsett, dat de federatie in 1947 werd opgericht "om een bij drage te leveren aan vrede, ge rechtigheid, mensenrechten en menselijke waardigheid". Het feit dat in Europa de kerken le ger worden en in Afrika steeds voller, mag, volgens Staalsett. niet tot de conclusie leiden dat Europa geen belangstelling meer heeft voor Jezus. Hij constateer de een hernieuwde belangstel ling bij jongeren voor geestelijke waarden. "Het evangelie moet in deze tijd worden verstaan als een op roep om bruggen te slaan over ideologische tegenstellingen", zei de lutherse secretaris-gene raal. Bijbels naar Rusland De Russische Baptisten unie, die vorige maand 10.000 bij bels ontving, mag volgend jaar tienmaal zoveel bijbels invoeren. Ze worden geleverd door de We reldbond van Bijbelgenoot schappen. De Wereldbond van Baptisten-unies en de nationale bijbelgenootschappen zullen de kosten delen. Dat meldt het Ne derlands Bijbelgenootschap in Haarlem. De bijbels zullen tussen janua ri en april 1988 in vier zendingen bij het Unie-bureau in Moskou worden afgeleverd. Ir. Alexei Bitsjkov, secretaris-generaal van de Russische Baptisten-unie, zei in een eerste reactie 'ongelooflijk blij' te zijn met deze toestem ming. Hij zag er een duidelijk be wijs in van de groeiende open heid in zijn land. Eerder kreeg de Russisch-Or- thodoxe Kerk toestemming 100.000 bijbels in de Sowjet-Unie zelf te laten drukken. Naar Canada. J. Roos (34) uit Alblasserdam heeft uit de vele beroepen die hij uit het kerkge nootschap van de Gereformeer de Gemeenten in Nederland had gekregen, het beroep van een ge meente in Chilliwack (Canada) aangenomen. Maar 3 van de 53 gereformeerde gemeenten in Ne derland hebben een predikant. Meer dan de helft van de vacante gemeenten had een beroep op kandidaat Roos uitgebracht. In Canada zijn vier gemeenten. Chilliwack de grootste Roos is administratief mede werker geweest aan een basis school. Hervormde Kerk: beroepen te Rij perkerk (Fr.) - hervormd en gereformeerd - L. van der Meer Schermer, te Terborg W. Fergu son Spannum-Kubaard (Fr.), te Leeuwarden G. J. van Beusekom Oostwold (Oldambt); aangeno men naar streekgemeente 'Zee vang' (Noord-H.) kandidaat me vrouw S. H. Hoogendijk Amster dam, naar Stolwijk A. Jonker Schoonrewoerd, naar Stavenisse kandidaat H. Bom Dordrecht; bedankt voor Alphen aan den Rijn J. van Hunnik Aalten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2