Populaire disc is niet 'aan te slepen'
Bezwaar maken tegen meer
huur niet al te ingewikkeld
Surfen leren: hoe te
vallen en op te staan
I CONSUMENT
De groenteman
ELEKTRONICA-
Grootste Europese CD-fabriek produceert 85 miljoen plaatjes Hannover
WOENSDAG 24 JUNI 1987
PAGINA 11
Een goede techniek is belangrijk bij het surfen, evenals goede kleding
De tijd datje urenlang moeizaam
de scherpe driehoekige zaadjes
uit de spinazie moest verwijde
ren is voorbij. Tuinders hebben
die zaadvorming volledig de kop
ingedrukt, waardoor men nu kan
volstaan met een grondige was
beurt van deze tere groente.
Spinazie, de geliefde ganze-
voetachtige (de bladeren lijken
sprekend op ganzevliezen) komt
oorspronkelijk uit Perzië en
drong in de 14e eeuw tot Vlaan
deren en Nederland door.
Diepvries
De spinazieteelt neemt in ons
land een zeer belangrijke plaats
in, ondanks het feit dat er betrek
kelijk weinig van wordt geëxpor
teerd. Meer dan de helft van de
aanvoer wordt door de industrie
afgenomen voor conservering
door middel van diepvries.
Toch is en blijft verse spinazie
het lekkerst: al vanaf maart,
soms nog vroeger wordt kasspi-
nazie aangeboden, waarna de
vollegrond-teelt het overneemt
tot zeker eind augustus. Aanbe
volen wordt om spinazie de dag
van aankoop te consumeren.
Langer dan twee dagen kan deze
kwetsbare groente echt niet be
waard worden; de koelkast is
dan ook de enige plaats.
Oxaalzuur
Enige jaren geleden ontdekte
men dat spinazie met ge
bruiksaanwijzing gepaard ging:
dit gewas bevat namelijk oxaal
zuur, een stof die kalk aan het li
chaam onttrekt. Dit „nadeel" van
spinazie wordt echter ruim
schoots goedgemaakt door de
grote hoeveelheden vitamine c
en caroteen (een stof waarvan
men een gezonde bruine kleur
krijgt) die de groente bevat.
Spinazie kan met gemak in het
aanhangende water gekookt
worden, waarbij toch rekening
Spinazie, overheerlijk in een
hartige taart (Foto gpd>
moet worden gehouden dat de
groente sterk slinkt en in rauwe
toestand gewogen wordt: 500
gram is dan ook beslist geen
overdreven portie voor één per
soon.
Er zijn tal van manieren om
spinazie klaar te maken, maar
een aardige bijkomstigheid is dat
het ook als kleurstof goed te ge
bruiken is. In Italië gebruikt men
het om de lasagna een groen
kleurtje te geven, maar ook als
raviolivulling of voor sauzen.
A la crème
Bijna elke Europese keuken
heeft een eigen spinazie la crè
me. De hierna beschreven Pool
se variant is gegarneerd met ge
pocheerde eieren, spek en crou
tons (bij ons: 'soldaatjes' van ge
bakken stukjes brood): voor vier
personen: smelt 60 g boter, fruit
een grote, fijngesneden ui glazig,
voeg al roerend twee eetlepels
bloem toe.
Wanneer de zo ontstane roux
glad is gaat 1,5 kilo van tevorep
gekookte en fijngehakte spinazie
de pan in. Goed roeren, geleide
lijk 2,5 dl melk erbij gieten. Ge
heel op smaak afmaken met to
matenpuree (een eetlepel), een
pietsje suiker, citroensap, zout,
peper en nootmuskaat. Laat de
groente even doorkoken.
Dien haar op met de gepo
cheerde eieren, spek en croutons
en eventueel aardappelpuree.
Spinazie past ook uitstekend
bij geroosterd lam, kalfsvlees en
gegrilde kip. In feite is deze
groente geschikt voor vrijwel al
le culinaire toepassingen: in sala
des en soepen, hartige pasteien
en taarten, in souffleés, omelet
ten en als puree.
Wie een grote hoeveelheid van
de groente overheeft: spinazie
leent zich uitstekend voor het in
vriezen, hoewel dat binnen korte
tijd moet gebeuren. Wel even
blancheren.
De markt
Het seizoen van een aantal ty
pische wintergroenten loopt ten
einde. Samen met het nog steeds
te koude en te natte weer, wat de
vraag naar kookgroenten veelal
doet aantrekken, resulteert dit
voor bijvoorbeeld waspeen, wit
lof, prei en rode bietjes in vrije
hoge prijzen. Ook andijvie is
door het geringe aanbod nog
hoog geprijsd. Van bijvoorbeeld
kropsla, ijsbergsla, bospeen, spi
nazie en rabarber is er daarente
gen al een flinke aanvoer van de
vollegrond. Deze groenten zijn
momenteel dan ook zeer goed
koop.
ERIC TRUFFINO
Per jaar zijn er 150 tot 200
zoekacties nodig om surfers op
te sporen. De populair gewor
den sport eist jaarlijks enkele
levens. Gemiddeld 1000 men
sen moeten zich in een zieken
huis laten behandelen voor
verwondingen. Redenen ge
noeg voor de Stichting Consu
ment en Veiligheid om er een
boekje met adviezen over uit te
geven. "Surfen kan alleen met
vallen en opstaan worden ge
leerd. En juist daarbij ontstaan
nogal wat blessures. Die zullen
nooit helemaal te voorkomen
zijn", waarschuwt de stichting.
Samenstelling
Raymond Peil
Om verwondingen tot een mini
mum te beperken raadt men aan
een goede techniek te leren, bij
voorbeeld bij een erkende surf-
school, en door zoveel mogelijk er
over te lezen. Een warming-up
voor men met zwaar materiaal aan
de sjouw gaat is aan te bevelen.
Een ander risico is gebrek aan
planning.
Enkele honderdduizenden
huishoudens hebben onlangs
weer de trendmatige huurver
hoging per 1 juli aangezegd ge
kregen. Het kabinet heeft die
voor dit jaar vastgesteld op 2
procent, in bepaalde gevallen
met een uitloop naar 4 tot 6
procent.
Iedere huurder heeft wettelijk het
recht om een bezwaarschrift in te
dienen tegen de huurverhoging.
De bezwaarprocedure is niet inge
wikkeld, maar moet wel worden
ingezet voor 11 augustus. Het voert
te ver om alle details omtrent huur
verhoging op deze plaats te ver
melden. Op deze plaats blijft dit
daarom beperkt tot de hoofdlijnen.
Voor de volledige informatie kan
men terecht bij de onder dit artikel
vermelde instanties.
In principe kan iedereen huur
verhoging weigeren, met uitzonde
ring van huurders van nieuwe of
ingrijpend gerenoveerde wonin
gen, die sinds de oplevering nog
geen 5 procent huurverhoging heb
ben gekregen. Er moeten wel ge
gronde redenen zijn waarom een
huurverhoging ongedaan wordt
gemaakt. Dat kan bijvoorbeeld als
de woning onderhoudsgebreken
vertoont. Of als de verhuurder een
huurverhoging vaststelt die niet
Bij de aanschaf van een plank
dient men erop te letten dat de bo
venkant behoorlijk slipvast is. In
de winkel is dit moeilijk te beoor
delen, daarom lijkt het verstandig
een ervaren surfer naar zijn/haar
ervaringen te vragen. Op den duur
loopt de slipvastheid van elke
plank terug. Er is een speciale verf
in de handel, waarmee de plank
weer in orde kan worden gemaakt.
Te scherpe en te ruwe oppervlak
ten kunnen met schuurpapier wor
den afgevlakt.
Mast en giek veroorzaken bij het
vallen of bij botsingen nogal eens
verwondingen. Een mastvoet-be-
schermhoes of 'board-protector'
kan de kneuzingen en schaafwon
den aan voeten en enkels voorko
men. Om er zeker van te zijn dat
men door de vensters in het zeil
kan kijken moet men 'de maat ne
men' om te zien of de dingen niet te
hoog of te laag zitten. Gekleurde
vensters zien er leuk uit, maar kun
nen hinderlijk zijn.
Het gebeurt noal eens dat een
vallende surfer in de voetbanden
blijft hangen, met als gevolg kneu
zing, verstuiking of ontwrichting
van voet of enkel. Daarom de vol
gende adviezen voor de voetban-
gebaseerd is op de door het minis
terie vastgestelde normen, het zo
genaamde puntensysteem.
Dat puntensysteem staat cen
traal bij de berekening van elk
huurbedrag. Het systeem komt er
in het kort op neer dat elk beetje
woongenot in een woning een punt
oplevert. Hoe hoger het aantal pun
ten, hoe hoger de huurprijs. Wonen
in een vrijstaand huis is een kwali-
teitpunt dat 17 punten oplevert,
voor een flat op de vierde verdie
ping zonder lift wordt hiervoor
geen enkel punt berekend.
Onder meer bij het ministerie
van volkshuisvesting in Den Haag
is gratis de brochure 'Huurprijzen
van woonruimte 1987' verkrijg
baar, met een uitgebreide uitleg
over het puntensysteem. Aan de
hand daarvan is precies vast te stel
len of de huurverhoging voor een
woning overeenkomt met het aan
tal punten.
Nieuw dit jaar zijn de zogenaam
de 'relatieve nulpunten'. Als die
den die houvast geven bij grotere
snelheden (vanaf windkracht 4 of
5): ze moeten degelijk zijn gemon
teerd, ze moeten onder alle om
standigheden open blijven staan,
aanwezig zijn, kan de huurcom-
missie besluiten de huur niet te
verhogen. Relatieve nulpunten zijn
bijvoorbeeld ernstige overlast van
vocht met schimmelvorming en
houtrot, geen of een slecht
werkend binnenhuisriool, ernstige
lekkage of zeer slechts algehele
staat van onderhoud.
Daarnaast bestaan al langer dc
nulpunten, die worden toegekend
voor zeer ernstige gebreken aan
een woning. Heeft een woning een
of meerdere nulpunten, dan zal
vrijwel zeker geen huurverhoging
worden toegestaan. Nulpunten zijn
onder meer: geen toilet, geen dag
licht in woon- of slaapkamer, de
woning levert een gevaar op voor
de veiligheid van de bewoners
door de toestand van de fundering,
muren, dak, trappen, vloeren enzo
voorts.
Wie de huurverhoging onterecht
vindt en bezwaar wil aantekenen,
moet daarvoor een speciaal formu-
is dat de CD zo vanzelfsprekend
door het publiek is geaccepteerd.
Twee vindingen - en ere wie ere
toekomt: Philips had daar een ge
weldig aandeel in - maakten de
technische doorbraak mogelijk. De
laser- en de computertechniek.
Met behulp van de laserbundel
was men in staat heel fijn verdeel
de informatie op de masterdisc te
schrijven en ook weer (in de speler)
af te tasten. Het ragfijne straaltje
kan - zonder de plaat te beschadi
gen - alle informatie weer terug-
Maar om zoveel informatie (het
hele spoor op een CD met speel-
duur van 60 minuten is 4500 meter
lang) kwijt te kunnen op een schijf
je van 12 cm, moet men die muziek
wel in heel kleine partjes opdelen.
Dat kon via de computertechniek.
De computer kent 'woorden' van
de voet moet er niet verder dan de
wreef in kunnen, anders schiet die
door de banden, de breedte moet
minstens 4 centimeter zijn en ze
moeten verstelbaar zijn.
lier gebruiken, het zogenaamde be
zwaarschrift-formulier
2.2105.2500.0. Dit is verkrijgbaar
bij de huurcommissie of de ge
meente. Op de achterzijde van dit
bezwaarschrift staat hoe dit te ge
bruiken. Het bezwaarschrift moet
binnen zes weken na de voorge
stelde huurverhoging bij de ver
huurder worden ingeleverd. Bij
een huurverhoging per 1 juli is de
uiterlijke datum dus 11 augustus.
De verhuurder kan, na ontvangst
van het bezwaarschrift, proberen
aan de bezwaren tegemoetkomen
door bijvoorbeeld achterstallig on
derhoud snel uit te voeren. Is dit
desondanks niet tot tevredenheid,
dan kan de verhuurder het be
zwaarschrift met zijn commentaar
binnen twaalf weken na de voorge
stelde ingangsdatum van de huur
verhoging, inleveren bij de huur
commissie. Hij verzoekt daarmee
de commissie het geschil in behan
deling te nemen. Stapt de verhuur-
enen en nullen die zich met een la
serstraal laten optekenen en aftas
ten. Het is een onvoorstelbaar inge
wikkeld proces dat wij langzamer
hand als vanzelfsprekend beschou-
Maar ook het aanmaken van
CD's is een onvoorstelbaar inge
wikkeld. Vandaar dat er nog lang
niet voldoende plaatjes zijn. Alleen
zeer kapitaalkrachtige bedrijven
kunnen zich veroorloven om er een
grote lijn voor op te zetten. Van
daar dat er nu pas rond 40 bedrij
ven mee bezig zijn. By PDO is men
er van overtuigd dat een aantal
daarvan nog heel veel problemen
bij het produktieproces moet over-
Maar het aanbod komt nu einde
lijk wat meer in de buurt van de
vraag. Dat werd tijd ook, want een
langspeelplaat met dezelfde mu-
Goede surfkleding is belangrij
ker dan wel eens wordt gedacht,
omdat die bescherming biedt te
gen kou en gevolgen van vallen en
stoten.
der niet of te laat naar de commis
sie, dan hoeft de huurverhoging
niet te worden betaald.
Als huurders de huurverhoging
niet betalen en tevens nalaten be
zwaar te maken, kan de verhuur
der hen via de huurcommissie en
de kantonrechter alsnog de huur
verhoging opleggen, met terugwer
kende kracht. Dat is een heel ge
doe. Het is in ieder geval verstandi
ger om bezwaren direct kenbaar te
maken met een bezwaarschrift.
Huurders die een bezwaarproce
dure in gang hebben gezet, zijn
overigens niet verplicht de huur
verhoging meteen te betalen. Het
Nederlands Verbond van Huur
ders (NVH) adviseert die huurders
met betaling te wachten en het
geld te reserveren, totdat de kan
tonrechter een uitspraak heeft ge
daan. Het NVH waarschuwt bo
vendien voor het overhevelen van
servicekosten naar de kale huur,
wat dit jaar voor het eerst mogelijk
is. Dit overhevelen is streng aan re
gels gebonden, maar het NVH
heeft de indruk dat verhuurders op
grote schaal misbruik hebben ge
maakt van deze nieuwe mogelijk
heid tot huurverhoging.
Adressen: Ministerie van volks
huisvesting, tel. 070 - 262221, Ne
derlands Verbond van Huurders,
tel. 05910 - 14144, huurcommissie
Leiden, tel. 071-131541.
ziek kost op dit moment de helft
van een CD. Vooral het klassieke
repertoire is prijzig. In Hannover is
men er desondanks van overtuigd
dat de dagen van de LP geteld zijn
Over de musicassette is men posi
tiever. De verwachting is dat de
produktie daarvan vrijwel stabiel
zal blijven. Op het ogenblik maakt
men er zo'n 16,5 miljoen, en zolang
er gigantisch veel Walkman's in
omloop blijven, en cassette-appa
raten in elke radio aanwezig zijn,
denkt men dat voorbespeelde
MC's op het tweede plan zullen
blijven meedraaien.
Computer-plaatjes
De CD zal de komende decennia
echter de trekker blijven. Naast de
muziek-CD van 12 cm zijn er in
Hannover al zo'n 500 titels compu-
ter-CD's geperst. Voor het produk
tie proces maakt dat niet veel uit.
Alleen de kwaliteits controle is dan
nog stringenter. Die plaatjes bevat
ten exact dezelfde putjes als gewo
ne CD's. Alleen moeten zij nu uit
gelezen worden met een computer.
Er passen zo'n 120.000 tot 150.000
bladzijden A4-tekst op een CD. En
als zodanig is het dus een gigan
tisch opslagmedium.
Twee soorten computer CD's
kent men nu. Dc CD-ROM (het
Read Only Memory): een opslag
plaats van eindeloos veel gegevens
in gebruikelijke schrijfmachine
letters en tekens, en het CD-I. Die I
staat voor interactief (medium).
Daarbij haalt een computer niet
letters en tekens van het schijfje,
maar ook tekeningen: grafische te
kens dus. Hoewel er op dat gebied
nog veel gestandaardiseerd moet
worden, hebben beide media een
grote toekomst. Het een voor en
cyclopedische toepassingen en het
tweede als leermiddel via de com
puter.
Video-disc
Uiteraard is de volgende stap
CD-video, niet alleen op 12 cm,
maar ook op 25 en 30 cm. Welis
waar zijn alle proefpersingen daar
voor in het laboratorium te Han
nover gemaakt, maar de feitelijke
produktie zal in Blackburn in En
geland plaats hebben. CD-Video
(een populair soort beeldplaat) zal
in augustus/september worden
geintroduceerd.
Inmiddels is de lasertechniek
nog lang niet uitgeput. Met de mul-
ti-layer techniek, waarbij men laag
je voor laagje opbrengt, is het mis
schien mogelijk nog meer gege
vens (of muziek) in het 12 cm klei
ne plaatje te griffen. Verder zal
men in de toekomst werken aan
een polycarbonaat-plaatje (poly-
carbonaat is het doorzichtige mate
riaal waarvan het gemaakt is) dat
zelf met een apparaat thuis wel
licht ook te beschrijven is. Maar
dat is letterlijk nog: toekomstmu
ziek.
door
Hugo van der Heem
De apparatuur is geen probleem
maar de schijven nog steeds. Hoe
wel er nu zo'n veertig fabrieken
over de hele wereld zijn die com
pact- discjes vervaardigen, is er
nog een fors tekort, waardoor de
prijzen hoog blijven. Slechts een
enkel grootwinkelbedrijf of hifi-
speciaalzaak trekt klanten met B-
keuze plaatjes: voor zo'n 25 gul
den Maar dat is nog een uitzonde
ring.
Als het aan PDO (Philips en Du
Pont Optical) ligt gaat dat wel ver
anderen. Tegen Kerstmis verwacht
men dat die veertig fabrieken we
reldwijd genoeg zilveren schijfjes
kunnen persen.
PDO is een speciaal gevormde
combinatie voor het vervaardigen
van glimmende schijfjes van 12 cm
grootte (compact disc) of 25 en 30
cm grootte (beeldplaten/video-
disc). Hoewel Du Pont een van de
grootste chemische concerns ter
wereld is, blijft de inbreng op dit
moment beperkt tot kennis van de
Amerikaanse markt en financiële
ondersteuning van de combinatie.
De know- how komt van Philips
of eigenlijk van Polygram. Poly
gram was een gezamenlijke onder
neming van Siemens en Philips
met vele vestigingen. De fabriek in
Hannover is de grootste van Euro
pa op CD-gebied. Men maakt er
ook platen en cassettes. Het Sie-
mens-aandeel daarin is nu echter
overgenomen. De nieuwe combi
natie heeft ook een grote fabriek in
Blackburn, waar nu de CD-Video
discs (de nieuwe beeldplaten) van
daan zullen komen.
Toen men in '82 (na geweldig in
vesteren) met de produktie van
CD's in Hannover begon, was de
fabriek de eerste ter wereld die op
enige schaal CD's ging maken.
Men gebruikt er een proces voor
dat op dat van platen persen lijkt.
Omdat de informatie op de kleine
CD echter honderd keer zo fijn ver
deeld is (in de vorm van miljoenen
kleine putjes) stelt het proces ge
weldige eisen. Er moest een zeer
stofvrij gedeelte in de fabriek ko
men. De mensen die daarin
werken dragen speciale kleding en
handschoenen en werken onder
omstandigheden die sterk aan een
laboratorium situatie doet denken.
Hoewel men van het begin af aan
probeerde zo nauwkeurig mogelijk
te werken, produceerde men in dat
eerste jaar slechts 200.000 CD's.
Een groot gedeelte daarvan ging
naar Japan, waar de CD op 1 janua
ri '83 werd geintroduceerd. In
maart '83 viel Europa de eer te
beurt. Er werd overigens een veel
voud van die plaatjes geperst. Maar
aanvankelijk ging vrijwel alles mis.
In het beginjaar kampte men met
een uitval van ongeveer 60 procent
van de hele produktie....
Het transport door de fabriek
gaat op speciale rekken door men
sen in stofvrije kleding.
Al doende leert men. PDO heeft
in '86 50 miljoen plaatjes gemaakt
en zal in '87 naar schatting zo'n 85
miljoen CD's produceren. De uit
val is gezakt tot beneden de tien
percent. De produktie wordt nog
verder opgevoerd: men kan im
mers nog steeds niet aan de vraag
voldoen. Aan het begin van de ja
ren negentig zal men 100 miljoen
plaatjes per jaar maken.
Gigantische produktie
Die gigantische produktie gaat
ten koste van de langspeelplaat. Er
komen steeds meer CD-spelers en
en de prijs is al zo gezakt, dat die
vergelijkbaar is geworden met die
van een goede kwaliteit platenspe
ler. Wat verwonderlijk is, en wat de
planners ook niet hebben voorzien,
Nadat de CD's geheel zijn afge
dekt met een doorzichtige plastic-
laag, kunnen ze stofvrij worden
gedroogd. Vervolgens verlaten zij
de stofvrije ruimte (foto's gpd>
Tijdens het vervaardigen van de CD wordt hel oppervlak van de
tertot op het micron-nauwkeurig gekeken.
