Regime Zuid-Korea bereid te praten 'Bestrijding ETA opvoeren' Sowjet-Unie en VS werken aan vredesplan Golf Met leiding oppositiepartij ^Machtsstrijd Sjarjah nog niet beslecht Oostenrijk accepteert reactie Israël niet North wilde Chomeirii laten vermoorden Irak voert luchtaanval op olietanker uit VIAANDAG 22 JUNI 1987 EOEL (AP) - President Chun Doo-hwan van Zuid-Korea heeft zich bereid verklaard te aan praten met oppositieleider Kim Young-san van de Democratische Herenigingspar- j, in een poging een oplossing te vinden voor de politieke crisis in het land, zo heeft een oge Zuidkoreaanse functionaris vandaag gezegd. De president zou bovendien bereid jn de vrijlating van politieke gevangenen te overwegen. lussen kunnen poor het eerst ;eheim stemmen 40SK0U (Rtr/UPI) - Miljoenen lowjetburgers hebben gisteren ïun stem uitgebracht bij verkiezin- waarbij zij voor het eerst in iet geheim en in een aantal nieuwe listricten ook nog eens uit meer en kandidaat konden kiezen, iet experiment in het kader van ie hervormingspolitiek van partij- eider Michail Gorbatsjov betrof Pr 100.000 van de 2,3 miljoen zetels in 52.000 sowjets (raden), de laagste festuurslaag in de Sowjet-Unie. En terwijl de kiezers vroeger in een stemhokje moesten plaatsne men als zij het oneens waren met de voorgedragen kandidaat of in het andere geval hun stembiljet on middellijk in de bus konden gooi en, kon nu iedereen in een hokje stappen om het biljet blanco te la ten als zij het eens waren met de kandidaat of met rood „nee" invul-" len als zij hem of haar afwezen. „Psychologisch maakt dit een groot verschil. Je was vroeger gein- timideerd omdat je naar een stem hokje in de hoek moest als je tegen een kandidaat wilde stemmen. Dit is een grote vooruitgang", zei Da- nava Zoikova, een lid van een stembureau in Moskou, waar Gor batsjov samen met zijn vrouw zijn stemplicht vervulde. Het verkiezingsexperiment werd eind januari aangekondigd na af loop van een bijeenkomst van het centrale partijcomité. Gorbatsjov zei toen dat de Sovjetburger meer moest worden betrokken bij het bestuur door hem een keuzemoge lijkheid te bieden en de bestuur ders meer rekening moesten hou den met de wénsen van de burgers. Volgens hem trok de partij zich steeds minder aan van het volk. MANAMA (AFP) - De leiders van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) aan de Perzische Golf zijn er nog niet in. geslaagd de machts strijd in Sjaijah, één van de emira ten, te beëindigen. Afgelopen weekeinde hadden zij weliswaar een compromis uitgewerkt, maar vooralsnog is het hun niet gelukt het compromis daadwerkelijk uit te voeren. De opperste raad van de emira ten had besloten sjeik Sultan Ben Mohammed weer te installeren als heerser in Sjaijah. Zijn oudere broer Abdel-Aziz, die verleden week woensdag gebruik maakte van de afwezigheid van Sultan om hem af te zetten, werd benoemd tot kroonprins. Abdel Aziz kon zich hierin ken nelijk niet vinden. Hij verschanste zich met enkele honderden gewa pende militairen in zijn paleis in Sjaijah. De opperste raad zet vanavond de beraadslagingen over de situa tie in Sjaijah voort. Buitenland kort Verontschuldigingen De Poolse zaakgelastigde heeft zaterdag bij de Westduitse minister van buitenlandse zaken de veront schuldigingen van zijn regering aangeboden voor de beschieting van een bevoorradingsschip van de Westduitse marine. De 'Neckar' werd vorige week maandag tijdens een Poolse vlootoefening in de Oostzee per ongeluk getroffen door artilleriegranaten. Drie mari niers raakten gewond door rond vliegende metaalsplinters. Polen benadrukte nogmaals dat de be schieting op een vergissing berust te en dat er geen opzet in het spel was. Roh Tae-woo, de voorzitter van de regerende Democratische Gerech- tigheidspartij, zei na een onder houd met Chun dat deze tot zijn besluit was gekomen na een „openhartig gesprek". Daarmee leek een belangrijke verandering te zijn gekomen in het standpunt van de regering, die concessies herhaaldelijk heeft afgewezen. Roh vertelde dat hij de president had geadviseerd te gaan praten met vooraanstaande politici en op positieleiders om tot een akkoord te komen. Roh is onlangs door de regeringspartij aangewezen als de kandidaat die Chun op moet vol gen wanneer diens ambtstermijn volgend jaar februari is verstreken. Overleg tussen Kim en Chun is een van de voorwaarden van de op positie voor het beëindigen van de landelijke betogingen en pro testacties. Sinds de oppositie op 10 juni met een campagne is begon nen om Chuns regering omver te werpen en rechtstreekse verkiezin gen af te dwingen, zijn iedere dag in het hele land demonstraties ge houden. Roh zei echter niets over de eis van de oppositie dat de rege ring het besluit van 13 april her roept om de onderhandelingen over politieke hervormingen op te schorten tot na de Olympische Spelen van 1988. Chun heeft volgens Roh toege zegd om alle eisen van de oppositie in overweging te nemen, ook de vrijlating van mensen die in de jongste golf van protesten zijn gearresteerd en de opheffing van het huisarrest voor Kim Dae-jong, een andere belangrijke oppositie leider. Kim Dae-jong staat sinds 8 april onder huisarrest. Volgens be kendmakingen van de regering zijn sinds 10 juni zo'n 8.000 mensen opgepakt, van wie velen met een snelrechtprocedure tot korte ge vangenisstraffen zijn veroordeeld. Roh zei dat hij met Chun over een aantal hervormingen, zoals een grotere persvrijheid, had gespro ken. De regering zou een aantal hervormingen opstellen, die be kendgemaakt zullen worden na het overleg met de oppositie, zei hij. De Verenigde Staten hebben er bij de Zuidkoreaanse regering en oppositie steeds op aangedrongen de onderhandelingen te hervatten en geweld te vermijden. Als blijk van de grotere, Amerikaanse be zorgdheid over de politieke situa tie in Zuid-Korea is de onderminis- buitenlandse zaken Gaston Sigur naar Seoel gestuurd, waar hij morgen zal aankomen. De VS heb ben zo'n 40.000 man troepen gele gerd in Zuid-Korea. WENEN (AFP/Rtr) - De Israëlische zaakgelastigde in Wenen, Guideon Yarden, wordt vandaag op het matje geroepen door het Oosten rijkse ministerie van buitenlandse zaken naar aanleiding van de Israë lische veroordeling van de ont vangst van president Kurt Wald- heim door de paus. Minister van buitenlandse zaken Alois Mock zei gisteren voor de televisie dat Oos tenrijk de reactie „niet accepteert". Yarden is de hoogste Israëlische diplomaat in Wenen sinds Israël na' de verkiezing van Waldheim tot Oostenrijks staatshoofd in juni 1986 zijn ambassadeur „voor over leg" terugriep. Premier Izaak Sjamir zei giste ren nog eens dat Israël de audiën tie van komende donderdag ver oordeelt omdat de ontvangst kan worden uitgelegd als een rechtvaardiging van de oorlogs misdaden waarvan Waldheim wordt verdacht. Waldheim zou be trokken zijn bij de deportatie van joden toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog als soldaat op de Bal kan diende. Volgens de Israëlische premier kan zijn land niets doen tegen het bezoek omdat het geen diplomatie ke banden heeft met het Vaticaan, dat de joodse staat niet erkent. Het wordt Waldheims eerste bui tenlandse reis sinds zijn verkie zing. De beschuldiging over zijn oorlogsverleden komt vooral van het Joodse Wereld Congres (JWC) dat als eerste de pauselijke audiën tie heeft veroordeeld. Volgens mi nister Mock is die reactie onge rechtvaardigd en speelt het JWC geen eerlijk spel. Het Vaticaan heeft dit weekein de met „verbazing en diepe smart" gereageerd op dë algemene veront waardiging over het aangekondig de staatsbezoek van de Oostenrijk se president Kurt Waldheim aan de paus. Volgens een officieel communi qué dat zaterdag in Rome werd uit gegeven is er geen twijfel mogelijk „aan de achting en eerbied van de paus en de Heilige Stoel voor het joodse volk en in het bijzonder aan hun standpunt ten aanzien van de onmenselijke vervolging die het getroffen heeft". Tegelijkertijd wordt gewezen op de achting en eerbied die de Heili ge Stoel evenzeer dient te bewijzen aan ieder ander volk of natie, ,,in dit geval aan het oude en nobele katholieke land Oostenrijk, dat door eeuwenoude hartelijke be trekkingen aan de Heilige Stoel is verbonden". Zonder in te gaan op de beschul digingen tegen Waldheim wordt er in het communiqué aan herinnerd dat Waldheim vorig jaar op demo cratische wijze door het Oosten rijkse volk tot president is gekozen en dat hij voprdien, „met instem ming van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad", dè functie van secretaris-generaal van de Ver enigde Naties heeft uitgeoefend en als zodanig belangrijke missies voor de vrede en de internationale samenwerking heeft verricht. Walheim zelf heeft zaterdag te kennen gegeven dat hij hoopt op het vervullen van een rol in het Arabisch-Israëlische vredesproces, ondanks joodse kritiek op zijn oor logsverleden. De bekendmaking stond te lezen in Jordaanse dagbla den. Waldheim zal Jordanië op 1 juli een bezoek brengen, onmiddel lijk na zijn reis naar het Vaticaan. Een boeddhistische monnik wordt afgevoerd door de politie i regeringsdemonstratie afgelopen zaterdag. de Zuidkoreaanse hoofdstad Seoel r DEN HAAG (ANP) - Op Sri Lan ka zijn meer dan 3.000 mensen die behoren tot de Tamil-minder- heid opgepakt. De Sinhalese au toriteiten op het eiland maken bij de ondervraging van deze Ta mils 'regelmatig' gebruik van marteling. Ook komen berichten binnen over 'buitengerechtelijke executies' van gevangenen door veiligheidstroepen. Dit schrijft de internationale organisatie voor de mensenrechten Amnesty International in een vandaag ge publiceerd rapport. Amnesty baseert het rapport onder andere op gedetailleerde verslagen die de organisatie heeft opgesteld over de 'verdwij ning' van ongeveer 500 gearres teerde Tamils in de afgelopen twee en een halfjaar. In haar rap port geeft de organisatie meer dan 200 van deze verslagen. De organisatie stelt dat er sterke aanwijzingen bestaan dat velen van de gearresteerde en verdwe nen personen zijn gemarteld. Amnesty meldt martelingen op Sri Lanka Amnesty dringt er bij de rege ring van president Julius Jaya- wardene op aan onderzoek in te stellen naar deze berichten over marteling en verdwijning. Volgens Amnesty worden de meer dan 3.000 opgepakte Tamil- mannen en -vrouwen op Sri Lan ka gevangen gehouden op ver denking' betrokken te zijn bij de activiteit van gewapende Tamil- groeperingen, die met name op het schiereiland Jaffna strijden voor een zelfstandige staat. Am nesty tekent hierbij aan dat „de autoriteiten grote problemen on dervinden in tijden van gewa pend conflict". De organisatie veroordeelt het schenden van mensenrechten zowel door rege ring als door oppositiegroeperin gen. Beide vallen echter onder verantwoordelijkheid van de re gering, die hieraan dan ook een einde zou moeten maken, aldus Amnesty. In een rapport van september 1986 over verdwijningen op Sri Lanka deed Amnesty enkele aanbevelingen ter verbetering van de situatie. De organisatie schrijft in haar jongste rapport dat de Srilankaanse regering op deze aanbevelingen bijna geheel niet is ingegaan. Na het rapport van september 1986 zijn bij Am nesty bijna 250 nieuwe gevallen van verdwijning gemeld. Een woordvoerster van de organisa tie laat desgevraagd weten dat in het rapport de gebeurtenissen rond het recente offensief van het Srilankaanse leger tegen op standige Tamils op Jaffna niet zijn betrokken. WASHINGTON (GPD) - Oliver North, de centrale man in het Iran- Contra's-schandaal, heeft met plannen rondgelopen om Iraanse regeringsfunctionarissen om te la ten brengen. Dat staat in de jongste uitgave van het weekblad US News and World Report. Volgens het weekblad heeft North vorig jaar een Amerikaanse militaire functionaris van zijn plan nen verteld. De Congrescommissie die de Iran-affaire uitzoekt, weet om wie het gaat en is een onder zoek naar North's voornemens ge start, aldus US News and World Report. Het weekblad onthult verder, dat een Iraanse groep onder leiding van een adviseur van Chomeini, Hassan Karoubi, in de jaren '85 en '86 North om hulp heeft gevraagd bij plannen om de ayatollah zelf om het leven te brengen. Het was de bedoeling Chomeini een aktetas vol explosieven te ge ven. Maar dat is er nooit van geko men, ondanks het feit dat de groep rond Karoubi volgens het week blad meer dan 600.000 dollar aan financiële steun via North kreeg. North's plannen om Iraanse re- gerings functionarissen om het le ven te brengen vloeiden voort uit de kontakten die hij en enige Israë lische functionarissen in 1985 leg den met gematigde stromingen in Iran. De hoop van North en de Israë li's was, dat deze gematigde stro ming de macht zou grijpen als een aantal radicale sleutelfiguren in Iran zou zijn omgebracht. Teneinde het aan de macht ko men van de meer gematigde figu ren te bevorderen, hebben de Na tionale Veiligheidsraad, waarvan North een medewerker was, en de Amerikaanse geheime dienst CIA, verschillende pogingen gedaan het regime van Chomeini te destabili seren, zo vult het weekblad nog Maar uiteindelijk leverden alle plannen zo goed als niets op. Inte gendeel, Iran kreeg felbegeerde Amerikaanse wapens en de Iraan se functionarissen die bij de wa penhandel betrokken waren, wer den in totaal 15 miljoen dollar rij ker, aldus het Amerikaanse week blad. Inmiddels zijn de advocaten van North en medewerkers van de Congrescommissie die de Iran-af faire uitzoekt, nog steeds volop met elkaar slaags over de vraag of en onder welke omstandigheden North zal getuigen. De luitenant-kolonel heeft al ge weigerd achter gesloten deuren te worden verhoord. De Amerikaanse omroep CBS meldde het afgelopen weekeinde dat hij nu ook heeft geëist maar een beperkt aantal uren in het openbaar te hoeven ge tuigen. Olivier North - tas vol explosieven.- (foto AP) BARCELONA (AP/AFP/DPA/ Rtr) - Twee Spanjaarden die afgelo pen vrijdag ernstige brandwonden opliepen bij een bomaanslag in een parkeergarage van een warenhuis in Barcelona zijn gisteren aan hun verwondingen bezweken. Het do dental van de aanslag, die is op geëist door de Baskische onafhan- kelijkheidsbweging ETA, is daar- r 17. Er verblijven nog 22 gewonden in ziekenhuizen, zo deelden zie kenhuisbronnen mee. Allen zijn er ernstig aan toe. Elf anderen kon den na behandeling naar huis wor den gestuurd. In de voorstad San Andres van Barcelona, waar het getroffen wa renhuis van de winkelketen Hiper- cor ligt, demonstreerden gisteren duizenden mensen tegen de ETA- terreur. Volgens de politie namen 70.000 mensen deel aan de beto ging, die werd aangevoerd door burgemeester Pascual Maragall van Barcelona. Een mem laat zijn tranen de vrije loop tijdens een demonstratie in Barcelona om te protesteren tegen de gestreeptegC^a1aansrvlaggen°en ET A-bomaanslag van afgelopen vrijdag, waarbij 17 mensen om het leven kwamen. (foto api Selen droegen rouwbanden. Er werden leuzen tegen de ETA en te gen het terrorisme gescandeerd. Voor het warenhuis werd vijf mi nuten stilte in acht genomen ter nagedachtenis van de slachtoffers. In de verklaring waarin de Bas kische afscheidingsbeweging ETA zich gisteren verantwoordelijk stelde voor de aanslag op een su permarkt in Barcelona omschreef zij deze als een „grove fout". De ETA betuigde zijn deelneming met de dood van de slachtoffers. Zij voegde eraan toe dat „wij alle be schikbare middelen zullen gebrui ken zodat wij bij onze acties selec tief te werk gaan en zulke zaken niet meer voorkomen". Premier Felipe Gonzalez gaf za terdag tegenover de pers te kennen dat zijn regering het Baskische ter rorisme met wortel en al zal uit roeien. „Wij zullen onze strijd te gen het terrorisme met een koel hoofd en iedere mogelijke wettige maatregel hernieuwen", aldus Gonzalez, die in verband met de aanslag een bezoek aan Brazilië on derbrak. Hij kondigde aan dat hij onmiddellijk met minister van bin nenlandse zaken Jose Barrionuevo en vice premier Alfonso Guerra van gedachten zou wisselen om het beleid gestalte te geven. Verscheidene toonaangevende Spaanse dagbladen hadden zater dag kritiek op het politieoptreden rond de bomaanslag. In telefoon tjes naar de politie en het in Barce lona gevestigde dagblad Avui werd namelijk vantevoren voor de aan slag gewaarschuwd, maar de waar schuwingen werden niet ernstig genomen. De telefoontjes hadden ongeveer een kwartier voor de ex plosie plaats. De gouverneur van Barcelona, Ferran Cardenal, verdedigde zater dag de politie. Hij zei dat de opbel ler te kennen had gegeven dat de bom binnen enkele minuten zou afgaan. Toen dit niet gebeurde, veronderstelde de politie dat het ging om een vals alarm. Enkele gezinsleden van slachtof fers van de aanslag kondigden za terdag aan dat zij van plan zijn de regering en de directie van Hiper- core aan te klagen wegens nalatig heid, omdat na de bomdreiging geen evacuatiemaatregelen wer den genomen. Vrij Volgens Valentin Falin, direc teur van het officiële Sowjetpers- bureau Novosti, zal Mathias Rust worden vrijgelaten voor de komst van de Westduitse president, Ri chard von Weiszacker, op 6 juli naar de Sowjet-Unie. Rust wordt vastgehouden in de Lefortovo-ge- vangenis in Moskou sinds hij op 28 mei met een sportvliegtuigje op het Rode Plein landde. Rusts opge wektheid wijst erop, aldus Falin, dat hij zijn verblijf in de KGB-ge- vangenis ziet als een verlenging van zijn avontuur. Hij zei wel dat Rusts vrijlating gedeeltelijk af hangt van zijn opstelling. WASHINGTON BAHREIN BAGDAD (GPD/Rtr/AP) - De Ver enigde Staten, de Sowjet-Unie en de andere vaste leden van de Vei ligheidsraad van de Verenigde Na ties werken al sinds maanden aan het opstellen van een vredesplan, om een eind te maken aan de oor log tussen Iran en Irak. Dat is gisteren gezegd door de Amerikaanse staatssecretaris Ar- macost (buitenlandse zaken). „We werken aan een staakt-het-vuren, een terugkeer naar de landsgren zen en het uitwisselen van gevan genen", zo zei Armacost voor de tv. Volgens Armacost zijn de VS, .de Sowjet-Unie, Engeland, Frankrijk en China het er al over eens dat het tot een staakt-het-vuren moet ko men. Waar nu nog over onderhan deld wordt, is over de vraag of de Veiügheidsraad ook tot verplichte sancties moet overgaan, als een van de twee oorlogvoerende lan den zich niet aan de wapenstil stand houdt. Over de op zichzelf verrassende samenwerking met de Sowjet- Unie zei Armacost: „Ik denk dat we, althans tijdelijk, beide eenzelf de belang hebben, namelijk om te voorkomen dat Iran een overwin ning in het Perzische Golfgebied boekt." Armacost noemde de Sowjets „opvallend coöperatief'. „Dat komt omdat zij er geen baat bij hebben als Iran wint. Het zou het islamitisch fundamentalisme een steun in de rug geven, en dat zou van invloed zijn op de omvangrijke moslim-bevolking in hun eigen land", aldus de staatssecretaris. De gesprekken in de Veiligheids raad staan los van het bieden van bescherming van Koeweitse tan kers, iets waartoe de Sowjet-Unie en de VS beide bereid bleken. Ar macost zei te verwachten, dat be gin juli de procedures die gevolgd moeten worden om de Koeweitse tankers onder Amerikaanse vlag te kunnen laten varen, zullen zijn af gerond. Luchtaanval De bevelhebber van de Iraakse luchtmacht heeft gemeld dat zijn land nieuwe wapens heeft aange kocht om nog vernietigender aan vallen tegen Iran te kunnen lance ren. In een gisteren gepubliceerd vraaggesprek met het dagblad Al- Thawra, de spreekbuis van de re gerende Baath-partij, zei lucht- maarschalk Hamid Sjaaban dat Iraks volgende aanvallen tegen Iran „krachtiger en effectiever zul len zijn en zullen worden uitge voerd met nieuwe wapens en me thoden." Hij verstrekte geen bij zonderheden over de nieuwe wa pens. Volgens Arabische diplomatieke bronnen heeft Irak sinds februari de beschikking gekregen over een onbekend aantal Russische MiG- 29 onderscheppingstoestellen. De ze vliegtuigen zijn evenwel niet ge schikt om gronddoelen aan te val len. Irak voerde volgens de scheep vaartautoriteiten in Bahrein zater dag voor het eerst sinds vier weken weer een luchtaanval uit op het ei land Kharg, waar Iran zijn olie voor de export opslaat. De olietanker „Tenacity", die onder Liberiaanse vlag voer, zou daarbij zijn bescha digd. De berichten werden bevestigd door een communiqué van het Iraakse leger. De aanval betekent het einde van de stop op aanvallen op tankers in de Golf, die Irak zichzelf blijkbaar had opgelegd, nadat op 17 mei van dit jaar per abuis het Amerikaanse oorlogsschip USS Stark door Iraakse raketten werd geraakt, waarbij 37 mariniers het leven he ten. Irak heeft in de Golfoorlog meer dan 130 luchtaanvallen op Kharg uitgevoerd. Door het lamleggen van de Iraanse olie-exporten hoopt Irak Iran economisch op de knieën te krijgen en naar de onderhande lingstafel te dwingen. De laatste aanval vond plaats op 3 januari van dit jaar. Niet meer dan vier van de veertien overslag-installaties voor olietankers zouden nog operatio neel zijn. Sjaaban zei dat de stilte in de zo geheten „tanker-oorlog" slechts van tijdelijke aard was geweest en met opzet was ingelast „om de vij and onverwacht te overvallen." Hij herhaalde dat Iraakse gevechts vliegtuigen Iraanse olieinstallaties en andere economische doelen zul len blijven aanvallen „zolang de Iraanse leiders onverzoenlijk blij ven en alle vredespogingen blijven afwijzen". Dreiging Van Iraanse zijde dreigde pre mier Hoessein Moesavi zaterdag met „verpletterende slagen" tegen Amerikaanse doelen in de Golf, na de Iraakse aanval. Moesavi voerde het woord voor Radio Teheran. De premier legde een verband tussen de Iraakse aanval en Koe weit, dat volgens Iran steun ver leent aan Irak. Hij verklaarde dat Iran beschikt over bewijzen dat Koeweit aan Irak faciliteiten ver leende voor de aanval. Volgens Iran maken Iraakse toestellen voor hun aanvallen op schepen in de. Golf regelmatig gebruik van het luchtruim van Koeweit. Moesavi legde er de nadruk op dat de aan val op de tanker bedoeld is „de weg te plaveien voor Amerika's aanwezigheid in het gebied". De Verenigde Staten hebben elf Koeweitse tankers toestemming gegeven onder Amerikaanse vlag te varen. De eerste van deze tan kers wordt tegen het einde van de ze maand in de Golf verwacht. De premier zei dat door de Iraak se aanval van zaterdag de onveilig heid in het gebied veel groter is ge worden. Hij verklaarde dat Iran „er niet voor zal terugschrikken het Amerikaanse militaire prestige in het gebied tot doelwit te maken van onze verpletterende slagen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5