De Roerom
'Prakkezerende katholieken' roeren zich
'De Roerom' tegenstem in Bossche bisdom
PAGINA 2
GEESTELIJK LEVEN
ZATERDAG 20 JUNI 198',
door
S. J. de Groot
Drie keer hebben de meeste lezers 'De Roerom' thuisgestuurd
gekregen omdat de makers hun adres (toevallig) wisten.
Maar het volgende nummer van dit 'nieuws-, service- en com
municatieblad ten dienste van de parochies in het Bossche bis
dom' - dat in september zal verschijnen - komt alleen bij mensen
die zich als abonnee hebben opgegeven. Immers, 'De Roerom'
moet zélf zyn bestaan bewijzen. H. Beex van de redactie: "Wij
hebben geen machtige geldschieter achter ons. We willen dat ook
niet. Van de abonnementen en de kleine giften moeten we het
hebben".
In drie nummers hebben uitgever (stichting 'De Roerom' in
Den Bosch), redactie en medewerkers een beetje laten zien wat
ze willen. "Met hart en ziel gericht op de gewone parochie en alles
wat mensen daar bezig houdt. Met een glimlach, als het even
lijden kan".
'De Roerom' (postbus 45, 5240
AA Rosmalen) is een produkt van
rooms-katholieken die - kort ge
zegd - op een andere manier bij de
kerk willen horen dan de officiële
kerkleiding graag ziet of verplicht.
Gelovigen met eigen inbreng en
verantwoordelijkheid. Geloof met
erkenning van eigen situatie, erva
ring en visie.
Ze voelen zich gesterkt door de
wetenschap dat het getal gelovigen
dat ónders kerk wenst te zijn dan
het 'instituut' altijd heeft voorge
schreven, eerder toe- dan afneemt
en dat aan ingrijpende veranderin
gen vroeg of laat niet valt te ontko
men, wil de kerk tenminste haar
'greep' op het volk niet helemaal
verliezen.
Om dat 'vernieuwingsgeloof te
voeden en te verbreiden sluiten
geestverwante groepen zich aan
een tot organisaties die zich in kor
te tijd de functie hebben verwor
ven van representatieve 'tegen
stem' op wat van de kant van het
kerkelijk gezag wordt beweerd. Er
komen steeds meer groepen in het
centrum en aan de rand van de
kerk die 'gezagsuitspraken' niet
meer over hun kant laten gaan.
Uit dat proces zijn - om een paar
voorbeelden te noemen - de Acht
Mei-beweging en de Mariënburg-
vereniging ontstaan. Beide 'ver
nieuwingsgezind'. De één wellicht
wat radicaler dan de ander. En zo is
ook 'De Roerom' - een soort alter
natief 'bisdomblad' in de Bossche
regio - een vrucht van een zich
steeds duidelijker presenterende
lekenbeweging. Een beweging
overigens waarin ook 'lagere'
geestelijken betrokken zijn.
Walter Goddijn, oud-hoogleraar
van de theologische faculteit in Til
burg, vindt die lekenbeweging een
voorwaarde voor de toekomst van
de kerk. "Wordt er niet begonnen
met een nieuwe lekenbeweging,
dan wordt de kerk een grote sekte,
weinig in staat tot zelfkritiek, met
overdreven zorg voor de laatste
resten van georganiseerde confes-
sionaliteit", zei hij op 9 mei in
Zwolle, waar 'Acht Mei' met vele
duizenden gelovigen haar derde
manifestatie hield.
'Gewetensdwang'
Aan wollige taal zal 'De Roerom',
tegenhanger van het officiële Bos
sche bisdomblad, zich niet bezon
digen.
De reacties op de eerste twee
nummers waren, zoals het stich
tingsbestuur typeert, 'verade
mend'. Geen gepolariseer, geen ge-
schop, vonden ze allemaal. Men
kon dat waarderen. "Ook wij blij
ven kiezen voor déze benadering",
belooft de redactie.
Toch laten de makers nergens in
hun zestien pagina's tellend
maandblad de lezers gissen naar
hun bedoelingen. Bisschop Ter
Schure zal moeite moeten doen om
een minimum aan overeenstem
ming te vinden met het kerkblad
waarvoor hij de uiteindelijke ver
antwoordelijkheid draagt.
Misschien zal hij die moeite niet
eens willen opbrengen. Het kan
ook zijn dat hij elke 'Roerom' geër
gerd wegschuift. Hij heeft al gewei
gerd het bestuurslid van de stich
ting 'De Roerom' mevrouw A. Ja
cobs uit Beek en Donk te herbe
noemen als lid van de werkgroep
'Vrouw en kerk' in het bisdom. Me
vrouw Jacobs zat in dat groepje
wegens haar goede contacten met
rooms-katholieke vrouwenorgani
saties.
Het bestuur van 'De Roerom'
heeft zeer ontstemd gereageerd.
"Het is buitengewoon bedroevend
en onverstandig, dat de bisschop
deze polariserende beslissing heeft
genomen. Hij kiest blijkbaar voor
een harde opstelling. Wij niet, en
de lezers van ons blad waarderen
dat".
Inmiddels heeft de hele werk
groep 'Vrouw en kerk' haar man
daat aan de bisschop teruggege
ven. Ze kan niet akkoord gaan met
de voorwaarden die hij ten aanzien
van statuten, visie en benoemin
gen heeft gesteld.
Nou zijn de 'Roerommers' ook
zulke zachte lieverdjes niet. Eind
redacteur Beex kan toch moeilijk
bisschoppelijk applaus verwach
ten op een stukje zoals over 'prak
kezerende katholieken'.
"Praktizerende katholieken",
zegt Beex, "zijn er minder, prakke
zerende katholieken steeds meer".
"Dat komt vanwege al die tegen
stellingen. Op zich zijn tegenstel
lingen natuurlijk helemaal niet erg.
Erger is als meningsverschillen
verzieken tot uitzichtloze vetes.
Mensen die niet meer met elkaar
willen praten".
Wat Beex op zijn kerk tegen
heeft is, dat een persoon of groep
die de macht heeft bepaalt wat
juist is, en dat de rest moet luiste
ren. "Dat heet dan een hiërarchi
sche structuur". Beex duidt de
macht die aan die structuur ten
grondslag ligt aan als 'gewetens
dwang'. En de groep die deze zeg
gensmacht heeft is de geestelijk
heid.
"Dat systeem nu is aan het afkal
ven. De lagere geestelijkheid heeft
gekozen voor medezeggenschap,
voor democratisering. In de paro
chies worden allerlei zaken, ook
pastoraal, bepaald of ten minste
mede bepaald door de gelovigen,
de leken".
'De Roerom' wil eraan meewer
ken dat die beweging doorstoot
naar boven, naar de hogere geeste
lijkheid. "Dat proces is ook aan de
gang. Maar in een tegenbeweging
wordt nu met alle macht gepro
beerd die ontwikkeling een halt
toe te roepen. In alle kerkprovin
cies wordt de hogere geestelijk
heid versterkt met palen van beton
en balken van gietstaal om een
vloed te keren die niet te keren is".
Beex en de zijnen zien "een tot
jaren vertraagde opname van een
verschrikkelijke ramp" zich vol
trekken. "De ondergang van een ti
tanic". Die titanic is "de eens zo
glorieuze kerk, die zich met open
ogen te pletter vaart op het onstuit
baar opduikend obstakel van de
mondig geworden lekenwereld,
mannen én vrouwen. Geen wonder
dus dat zoveel katholieken tegen
woordig lopen te prakkezeren".
'De Roerom' spreekt hun troost
in. "Uit de nood komt een nieuwe
kerk te voorschijn. Ze is al aan het
worden. Kijk maar om je heen".
Applaus
Nee, als bisschop Ter Schure dit
blad 's morgens naast z'n bordje
krijgt - wat zijn zorgzame huisge
noten hem wellicht zullen bespa
ren -, wordt zijn ontbijt er niet
smakelijker op.
Applaus voor de diepe roerselen
van 'De Roerom' komt al wel uit de
lagere regionen, zowel van bene
den als boven de rivieren.
Zo schrijft pastor A. Uyttewaal
uit Amersfoort:
"Proficiat met dit teken van le
ven. Hopelijk komen er veel artike
len over de levende kerk van de ba
sis. We kunnen heel wat van elkaar
leren. Hoe bouwen wij de kerk aan
de basis krachtig op?" Uyttewaal
denkt aan een 'vereniging van pa
rochiële beleidsorganen'.
Het team van het abdijhuis 'Uit
hof in Heeswijk-Dinther is uitge
sproken blij met dit initiatief. "Wij
wensen alle medewerkers veel suc
ces en hopen dat hun initiatief een
lang en krachtig leven beschoren
zal zijn".
Jac. van Oppen, pastoraal op
bouwwerker in Asten-Someren:
"Ik juich dit van harte toe. Er is
veel gaande in de Brabantse kerk
en informatie daarover naar elkaar
toe is van levensbelang. Wat dat
betreft hebt u niet alleen een gat in
de markt ontdekt, maar draagt u
ook zorg voor een goede bloed-
doorstroming in het kerkelijk le-
En Henk Jorna uit Maarssen-
broek:
"Ik hoop dat jullie blad mag
meehelpen aan bewustwording en
activering van gewone mensen, die
zo veelzijdig beeld van God kun
nen zijn. Opdat er eindelijk recht
geschiedt aan ieder mens...."
Dat veel 'lagere' geestelijken het
tegenhouden van nieuwe ontwik
kelingen in de kerk niet lekker zit,
blijkt heel scherp uit de kwestie-
Tops.
De bisschop van Den Bosch
heeft deken Hein Tops uit Asten
niet opnieuw willen benoemen als
deken. Officieel wordt als reden
genoemd "dat in het algemeen het
beleid van deze bisschop en zijn vi
carissen andere accenten legt dan
dat van hun voorgangers". En
daarin past deken Tops blijkbaar
niet.
Het stichtingsbestuur van 'De
Roerom' ziet deze ipaatregel op
één lijn met het besluit van de bis
schop om mevrouw Jacobs niet
meer te benoemen in de werk
groep 'Vrouw en kerk'. De dertig
andere dekens van het bisdom
hebben zich solidair verklaard met
hun niet-gewenste collega.
Door allerlei vragen "die ons de
afgelopen tijd uit de paro.chies be
reikten" voelden zij zich genood
zaakt een verklaring uit te geven
waarin zij Tops hun trouw betui
gen. "Hij was onze woordvoerder.
Wij zijn nu zijn woordvoerder".
"Hij blijft één van de kring van de
kens". Op verzoek van de besturen
en pastores van het dekenaat zal
Tops gewoon de taken vervullen
die hij als deken ook behartigde.
Hij blijft ook de bijeenkomsten
van de dekens bijwonen.
Hun functie ter beschikking stel
len willen de dekens voorlopig
niet. "Omwille van het vertrouwen
dat wij in de dekenaten en paro
chies genieten en de zorg voor de
plaatselijke geloofsgemeenschap
pen". Maar ze zullen hun bisschop
wel dringend blijven vragen, "in
zee te gaan met en vertrouwen te
geven aan mondige gelovigen".
'Discussie'
Bewegingen als 'Acht Mei' (met
88 aangesloten organisaties en
12.000 manifestanten in Zwolle),
'Mariënburg', 'Open Kerk' en 'De
Roerom' sturen doelbewust aan op
kerkelijke koerswijziging. Het roer
moet om. 'De Roerom' zegt uit
drukkelijk te kiezen voor een bena
dering zónder polarisatie. Geen
verdere verwijdering en verscher
ping van tegenstellingen dus.
Maar dat is gemakkelijker ge
zegd dan gedaan. Als de geestelijke
macht onder de hiërarchische
structuur van de kerk op één lijn
wordt gesteld met 'gewetens
dwang', dan is dat geen uitspraak
die tegenstellingen zal verzachten.
Dan wondt daar het conflict ten
voeten yit zichtbaar.
En aan de andere kant gaat het
precies zo.
"Geen polarisatie", riep profes
sor ir. J. Groot Wassijm afgelopen
zaterdag uit, toen hij in Utrecht de
tweede landelijke bijeenkomst
opende van de Stichting Contact
Rooms-Katholieken, een soort te
genbeweging, die het kerkelijk ge
zag, belichaamd in paus en bis
schoppen, voluit serieus neemt.
"Discussie over fundamentele za
ken is ons doel", verzekerde Groot
Wassink de 3000 aanhangers.
De hoogleraar chemische tech
nologie aan de technische hoge
school Twente maakte intussen
wel duidelijk hoe het Contact te
genover progressieve rooms-ka
tholieke groeperingen staat. Vpri- 1
ge maand ging zijn groep niet in op
de uitnodiging van 'Acht Mei' om
in Zwolle de derde manifestatie
van deze beweging mee te maken.
Groot Wassink legde in Utrecht uit
waarom niet. "Omdat die bijeen
komst te veel een demonstratie
van vernieuwing was".
Aartsbisschop Simonis zal van
dat antwoord niet bedenkelijk heb
ben opgekeken. 'Acht Mei' krijgt
wel een paar bevlogen missiebis
schoppen op bezoek, maar geen re
siderende bisschoppen uit Neder
land. De Stichting Contact Rooms-
Katholieken daarentegen wél. De
kardinaal gaat daar zelfs voor bij
een afsluitende eucharistieviering.
Scherpe opmerkingen werden
op de toögdag van het Contact ge
hoord aan het adres van onder an
deren professor Schillebeeckx.
Letterlijk uit die toespraak: "Ze
maken zich in hun rancuneuze ij
ver de meeste zorgen over een be
krompen kerk en haar nog be-
krompener paus, die het wagen de
mens aan zijn biologie te houden
en daarmee aan de wetmatigheid
van zijn Schepper".
De gelovigen, tot welk kamp ze
ook behoren, mogen zich nog zo
heilig voornemen verscherping
van tegenstellingen te vermijden,
de theologie, de leer, de traditie en
de ethiek, kortom het geloof met
alles erop en ejaan geeft steeds
weer voeding aan die polarisatie.
Naarmate geestverwanten zich
meer organiseren en hun bijeen
komsten uitgroeien tot manifesta
ties (met perskamers en wat dies
meer zij), zullen tegenstellingen in
de meeste gevallen zich verharden.
Tenzij men bereid is om vanuit
die georganiseerde positie elkaar
toch te respecteren en te erkennen
en met elkaar te praten. Maar zo
ver is het nog niet. Uitnodigingen
worden over en weer afgeslagen.
De eerste stap naar elkaar toe moet
nog gezet.
Kerk en Goerees. In april kregeq
de hervormde predikanten en kerl
keraden van hun synodebestuur
een verklaring over de opvattingeri
van het echtpaar Goeree (jodenver!
volging eigen schuld door de ver-'
werping van messias Jezus). In die
verklaring staat deze passage:
"In de discussie die in onze tijd
opnieuw is ontstaan, willen wij nog
eens met klem zeggen dat in cate
chese en verkondiging de schuld
aan het lijden van Jezus niet aan
het joodse volk verweten mag wor!
den, noch aan het joodse volk vari
toen, noch aan de joden in latere
tijd".
Daarin kón men lezen, dat het
joodse volk volstrekt schuldloos is'
aan het lijden van Jezus. Maar zo
heeft het synodebestuur het niet
bedoeld, blijkens een deze week
versterkte toelichting. "Als de jo-|
den geen schuld zouden hebben!
aan Jezus' lijden, zouden ook de
Nederlanders van nu geen reden
meer hebben om over hun schuld
aan dat lijden te spreken. Dat zou
verregaande gevolgen hebben voor
ons verstaan van het evangelie!
over Jezus als "overgeleverd om
onze zonden" (Romeinen 4 vers
25). "De klemtoon in de zin moet
daarom vallen op 'verwéten wor
den'. Een verwijt waarbij wij, van
onszelf af, met beschuldigende
vinger naar het joodse volk wijzen,
past ons niet".
Het hervormde synodebestuur,
had tientallen brieven kregen naari
aanleiding van zijn verklaring. In
een aantal werd ook gewezen op
dit mogelijke misverstand.
'Te positief. "De hervormde
commissie Werelddiakonaat ver
oordeelt het Israëlische optreden
in de bezette gebieden met een aan
afkeer grenzende teleurstelling. Ze
gaat op basis van de Tora uit van
een te positief beeld van joden en
vergeet dat joden mensen van j
vlees en bloed zijn". Dat schrijft'
het Nederlands Israëlitisch Week
blad in een commentaar op'de be
leidsnota van het hervormde We
relddiakonaat over het Midden-
Oosten.
De opstellers van de nota hebben
zich op glad ijs begeven, zegt het
joodse weekblad. Ze hadden moe
ten bedenken dat Israëli's gewone
mensen zijn en dat Israël noodge-
dwongeft een bezettende macht is.
"Een bezetter die dezelfde straffen
toepast als alle andere bezetters in
verleden en heden, met dit verschil
dat de Israëli's geen doodstraf uit-
Intrede. Morgen krijgt de gere
formeerde kerk van Oude en Nieu
we Wetering een nieuwe predi
kant: drs. G. Zijl. Ds. L. van den
Berg van Giessen-Rijswijk zal kan
didaat Zijl eerst bevestigen.
- Orgel. De hervormde kerke-
raad in Rijnsburg heeft ingestemd
met de plannen tot restauratie van
het orgel in de Grote of Laurentius-
kerk. Deze restauratie zal ongeveer
f 100.000 kosten.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Alblas, ha, 11.45 studentenkklesia; Ma-
rekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. v. Campen,
Vlaardingen; Maranathak. (L. Morsweg)
10 ds. Kramer; Oecumenische geloofs
gemeenschap De Regenboog (Meren-
wijk) 10 pastoor v. Well; Bethlehemkerk
(Driftstr.) zie Petrakerk; Bevrijdingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds. v.d. Velden, 5
ds. Mackaay; Vredesk. (Burggravenl.)
10 ds. Nauta; Waalse kerk (Breestr.)
10.30 ds. Ribs. Wijk 'Stevenshof zie na
geref. kerk. Acad. Ziekenhuis 9 rk.
dienst, 10.15 ds. v. Beinum; Diakones-
senhuis elke zat. 10.30 rk. dienst, mor
gen 10.30 ds. v. 't Hof, ha. Endegeest zie
Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie
herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10.30
in zijzaal dovendienst. hr. B. Granda-
dam, 10 in kerk ds. G. W. Rijksen, Sas-
senheim; Oude Vest 10 prof. dr. v.d.
Berg; Maranathak. zie herv. gem.; Be
vrijdingsk. zie herv. gem.; bejaarden
huis Groenhoven 10 hr. J. v. Wallinga;
Merenwijk zie herv. gemeente. Wijk Ste
venshof, gebouwtje 'Dijkhof (Rijndijk)
10 kand. D. Rodenburg. Geref. K. Vrijg.
(Herengr.) 10 ds. Room, 5 ds. Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30 en 5
ds. Den Hertog. Geref. Gem. (N. Rijn) 10
en 4.30 ds. Boogaard. Geref. Gem. in
Ned. (Bethlehemkerk Driftstr.) 11.30 en
5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgr.) 10.15 ds. M. Siregar-Emck,
A.dam. Doopsgez.-Remonstr. Gem.
(Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10 ds. De
Clercq. Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 ds.
Agtereek. Evang. Gemeenschap (Mid-
delstegr. 3) 9 evang. J. Faber, 10.30
evang. S. van Groningen. Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. (Bethlehemskerk
Lammermarkt) 10 evang. Zijlstra, wo. 8
evang. M. Molensky, vr. 7.30 ontmoe
tingsavond. Pinkstergem. (O. Vest 13)
10 ds. K. v. Twillert. Leger des Heils
(hoek Vestestr./Groenesteeg) 10 en 7.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4, wo. 8. Zevendedag-adventisten
('De Ontmoeting', Noordhofland
V.schoten) elke zat. 9.45 bijbelstudie,
10.45 predikdienst. Christelijke Weten
schap (Steensch. 6) 10.30. 'De Christen
gemeenschap' (beweging tot religieuze
vernieuwing) zat. 27 juni 9.45 mensen-
wijdingsdienst in oud-kath. kerk Zoe-
terw.singel. Kerk van J. Chr. v.d. Heili
gen der L. Dagen (Brahmsl.) 9.30, 10.30
en 11.20. Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel)
zo. 10. Roöms-Kath. K. Haagweg zat. 7,
zo. 10.30; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en
11; Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7,
zo. 9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10,
11.30, 6 en 7 Oof); Boshuizerkade zat. 7,
zo. 9.30 en 11Lammenschansweg zat. 7,
zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30,
10.45 en 12.15; Merenwijk zie herv.
gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
kand. mevr. E. Hagen, Leiden, 7 zang-
dienst. Geref. Kerk 10 en 6.30 ds. v.
Wijngaarden, ha. Chr. Geref. Kerk 9.30
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. P. Sierat, O.geest,
ha, 6.30 ds. Jonkman, ha; Kruiskerk 9.30
ds. Jonkman; Opstandingskerk 9.30 ds.
J. Smit, Ellecom, oecum. dienst, ha, 6.30
ds. Ter Bals; G. Herderkerk 10 gez.
jeugddienst, 7 ds. Moll; De Bron 9.15 ds.
Moll, 10.15 en 6.30 ds. Taselaar; Ashram
(Marsdiep) 10 ds. Mulder; Oudshoornse
kerk 10 ds. Ter Bals, ha, mmv cantorij;
Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds. Óu-
wendijk, 6.30 ds. Blenk, A.dam. Geref.
Kerk Mar.kerk 9.30 ds. Mooy, Gouda,
6.30 ds. De Goede. Waarder; Salv.kerk
9.30 ds. Boer, 6.30 ds. De Ruiter, Huizen.
Geref. K. Vryg. (aula school Bospark)
9.30 ds. Houtman, 5 ds. Room. Ned. Ge
ref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 br. Z.
van Voornveld, 4.30 br. M. Woensdregt.
Chr. Geref. Kerk (Grijpensteinstr.) 9.30
en 4.30 ds. v.d. Meij. Oud-Geref. Gem.
(Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Mo-
lenwerfstr. 1) 10 ds. H. Jut, 6.30 ds.
Koekkoek. Bapt.gem. Noord (school
Kalkovenw. 62) 10 hr. H. Goudswaard,
6.30 hr. N. van Gemeren. Volle-evang-
.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10
hr. v.d. Hoorn. Pinkstergem. (school Ba-
testein 16) 10. Christengemeente 'De
Hoeksteen' (geb. 'Bethel', hoek Emma-
laan) 10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10
en 7. Remonstr. Gem. (Van Manders-
loostr.,36) 10 prof. dr. E. J. Kuiper. Rk
Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De
Bron zat. 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds. J
Jongkind, 6 ds. Boer. Geref./Herv. Gem.
(dorpshuis 'De Tas') 10 ds. J. W. de Jong.
Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. v. Aalst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds. Terlouw, 6.30 ds. v.d. Hoef,
ha; Salv.kerk 9.30 ds. Wieman, 6.30 ds.
Terlouw, ha; Bethl.kerk (Nieuwerbrug)
9.30 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wieman. ha.
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Berg, 6.30 ds.
Brucks, Zaltbommel. Geref. K. Vrijg. (I
chthusk.) 10.15 ds. Grutter, Rijnsburg,
4.30 ds. J. vah Tuil. Geref. Gem. (Sta
tionsweg 17) 10 en 6.30 leesdienst.
Evang.-Luth. Gem. 10.30 hr. A. Wöhle,
A.dam.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Vlasblom, ha, 6.30 ds. v.d. Pol, ha,
gez. dienst in geref. kerk; De Stek 9.30
ds. v.d. Pol, ha. Geref. Kerk 9.30 ds. v. 't
Hoff, ha. 6.30 ds. v.d. Pol. ha. Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 5 ds. Ribbers. Geref. Gem.
9.30 leesdienst, 3.30 ds. Rietdijk, 24 juni
7.3Ö ds. Paul.
Gereformeerde kerk vrijgemaakt in Rijnsburg. (foto wim Dijkman)
ds. Koelewijn, Krimpen a.d. IJssel,
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 ds. Huis
man, 5 ds. G. Snel. Rk Kerk: dorp zat. 7,
zo. 10 en 11.30; Anker zat. 7, zo. 8.45 en
11.15; Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Roth-
fusz, 7 ds. Verdoom, Wadd.veen. Geref.
Kerk ('Hoeksteen') 10 ds. Bos, Benne-
broek. Chir. Geref. Kerk 10 ds. v. Lange-
velde, 7 ds. Groen, Haarlem. Rk Kerk:
Mart zat. 7, zo. 9 en 11; Jozefk. zat. 7, zo.
10 en 11.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 9.30 en 6 ds. Aarents, ha;
Ontm.kerk 10 ds. v. Roon, Zeist, ha, 6.30
ds. Stam, Ter Aar, ha. Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk
aan Zee. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 hr. W.
Volker, Amstelveen. Rk Kerk zat. 7, zo.
10. Vliegkamp Valkenburg 9.30 euch-
.viering, 25-j. priesteijub. vlootaalm. pa
ter H. Buskermolen.
6 ds. J. Vroe-
gindeweij; Ichthusk. 10 ds. Boogaard, 5
ds. W. Vroegindeweij, Voorthuizen;
Pnièlk. 9.30 ds. J. Vroegindeweij, 6 ds.
Schuurman; Maranathakerk (Rijnsoe-
ver) 10 ds. Driebergen, 6 ds. Visser.
Overduin 2.15 ds. v.d. Beid. Herv. Gem.
'De Rank' (aula P. Groen-college Pr.
Frederikdreef 15) 10 ds. Westera-Fran
ke. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 en 5 ds.
Kersten, ha; Triumfatork. 9.30 en 5 ds.
v.d. Horst, ha. Geref. K. Vryg. 9.30 lees
dienst. 5.30 ds. Heida. Ned. Geref. K.
(aula Bestevaer-mavo) 9.30 kand. J. Win-
kelhoff, 3 ds. M. Biewenga, met gehan
dicapten. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Slag
boom. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remi-
sestr.) 10 en 5 ds. E. Venema, dond. 25
juni 7.30 ds. M. Golverdingen. Geref.
Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-
evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh.
baptistengem. (Ambachtsweg 2) 10 ds.
J. A. Visser, doopdienst.
i. ds. Heeneman.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
:egen
str. 10 drs. S. Koopmans, L.dorp; Schep-
pingsk. 9 en 10.30 ds. Doesburg. Ley-
thenrode 10 mevr. ds. E. Visser. Elis.zie-
kenhuis 9.30 hoogmis, 11 mevr. Zand-
stra, woorddienst. Bapt.gem. (wijkgeb.
Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries. Rk Kerk zat.
7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi. 7
ds. v.d. Kooi-Dijkstra. Camping 'De
Drecht' 10.30 ds. v.d. Kooi-Dijkstra. Rk
Kerk zat. 7, zo. 7.30,9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. 't
Hooft, 7 ds. 't Hooft, jeugddienst; Pau-
luskerk 10 ds. De Gelder, ha. Geref.
Kerk 10 prof. Veenhof, A.dam, 7 zie
herv. gemeente. Geref. K. Vryg. 9.30
leesdienst, 4.30 ds. Grutter. Ned. Geref.
Kerk (Salvatori) 9 ds. Brink, Haarl.meer,
5 leesdienst, br. J. Veltkamp. Chr. Ge
ref. Kerk 10 en 7 ds. v. Dijken, ha. Geref.
Gem. 10 en 4 ds. Den Boer. Evangeliege
meente (Heereweg 52a) 9.45 dienst. Rk
Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10.30; Poel-
polder zat. 7. zo. 10.30; Manakerk zat. 7.
zo. 9 en 10.30; Engelbew. zat. 7. zo. 9.30
en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Wegerif, ha. Geref. Kerk 9.30 ds.
Nooteboom. Chr. Geref. Kerk 9.30 lees
dienst, 2.15 ds. v.d. Meij. Remonstr.
Gem. 10 ds. Friederich. Evang. gem.
(Kruispunt, Kennedylaan 33) 9.30. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v. 't
Kruis, Hilversum, 6.30 ds. Ouwendijk,
Alphen. Geref. Kerk 9.30 ds. Baane, 7
ds. Elderman, Bodegraven, ha. Rk Kerk
zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 en 7
ds. Ten Voorde, ha. Geref. Kerk 9.30 en
6.30 ds. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. Visser. Rk Kerk zat. 7, zo.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 hr.
Schreuder, 7 hr. A. Fluyt, Gouda.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, ha, 5
ds. Gooyer, Putten; Hoofdstr. (Zee) 10
en 7 ds. Ruitenburg, ha; De Rank (Golf
baan) 10 ds. Gooijer, ha. Geref. Kerk
Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper, ha;
Vinkenl. (Binnen) 10 ds. B. Roosjen, 7
ds. v.d. Lee, vesper; Sole Mio 9 ds. v.d.
Lee; Stichtingskerk 11 ds. Plomp,
O.geest. Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.)
10.30 mevr. ds. E. Brussee-v.d. Zee,
Voorburg. Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30;
Binnen zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
v.d. Mey; De Zilk 10 ds. Joh. Sierat.
L.dorp. Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9 en
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk 10
ds. M. Blom, oecum. dienst; Gemeente-
centrum (Lytw.) 10.30 d§. H. Faber,
Maarn, 7- drs. G. Schwencke, thema-
dienst. Geref. Kerk 10 ds. v.d. Zwaan.
Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school) 9.30 kand. H. Wiersma, Rijswijk,
7 ds. Breen, A.dam. Ned. Geref. Kerk
(Gem.centrum) 8.45 en 4 (gezins'dienst)
ds. De Lange. Van Wijckerslooth 4 ds.
Plomp. Endegeest 10 ds. M. Bezemer,
Den Haag. Volle-evangeliegem. (Gem
.centrum) 4. Rk Kerk WiU.kerk zat. 7, zo.
9 en 10.30.
8.30 en
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte. Geref. K.
9.30 ds. L. v.d. Berg, Rijswyk (NB), 2.30
ds. v.d. Berg en drs. G. Zijl (bevestiging
en intrede). Remonstr. Gem. 10 dr. Meij-
ering, O.geest. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.15 en
11.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
en 7 ds. Baart, Emmen. Chr. Geref. K.
9.30 leesdienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. Wagter; Be-
thelkerk 9.30 ds. Wagter, ha. Geref. Kerk
Petrakerk 9.30 ds. Snel, 7 ds. Cziria;
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Cziria, 5 ds. J. C.
van Egmond, Emlichheim (Duitsland);
Mar.kerk 9.30 ds. v. Egmond, 5 ds. Huis
man. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. J.
Glas. Chr. Geref. K. 9 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 ds.
P. v.d. Vlugt. Rk Kerk zo. 10.30.
7, zo. 9
SASSENHEIM: Herv. Gem. 10 ds. Ger
mans, ha, 7 ds. Bras, ha. Geref. Kerk 9.30
ds. Bras, ha, zie ook herv. gemeente.
Chr. Geref. K. 10 en 7 ds. Aarnoudse.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) 10 mevr.
M. Driessen, Leiden. Rk Kerk zat. 7, zo.
9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
6.30 kand. Lagendijk, Leiden. Geref.
Kerk 9.30 ds. De Reus, 6.30 ds. v.d. Kooi,
Leimuiden. Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9
en 12; kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en
11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 en 6.30
dr. Vermeulen, ha. Geref. Kerk 9.30
kand. J. Baars, 6.30 hr. M. de Ridder.
Geref. K. Vryg. 9.30 en 4 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv./Geref. Kerkge
meenschap 10 ds. C. J. de Jong. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Mackaay, Leiden, ha; De
Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Blanken, ha. Hulp en Heil (Schaken-
bosch) 10 hr. H. Brandsma. Herv. evang.
op geref. grondslag (kerkgeb. 'Reho-
both', 'A. van Leeuwenhoekkade) 9.30
ds. G. H. van Kooten, 4.30 ds. P. Buite
laar, R.dam. Geref. Kerk 9.30 ds. De
Zwart, ha, t vicaris J. de Mey Mecima,
Den Haag. Geref. K. Vrijg. (Bachlaan) 10
en 5 ds. Blokland. Aulagemeenschap
Noordhofland 10.30 woorddienst. Rk
Kerk Laur.kerk zat. 7, zo. 11; M. Gods-
kerk. zat. 7, zo. 9.30. Kerk van Engeland
(British school in The Netherlands, J. v.
Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Kunz, 5 ds. Goossen; Hoeksteen
9.30 ds. Schipaanboord, 5 ds. Kunz, aan
gepaste dienst, 6.30 ds. Kunz; Bethelk.
9.30 ds. Goossen, 5 ds. Vermaat, Maas
sluis; Imm.kerk 9.30 ds. A. Brok, Zeist, 7
hr. A. Yska, Den Haag. Geref. Kerk
Kruisk. 10.30 en 5 ds. Bongers. Geref. K.
Vrijg. (Kruiskerk) 8.45 ds. Grutter,
Rijnsburg, 2.30 ds. Hidding, Bunscho
ten. Chr. Afgesch. Gem. 9.30 en 5 ds. v.d.
Want. Oud-Geref. Gem. (Mercuriusweg
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 kand. v. Dis, 7 mu
ziekdienst; Kievietk. ('Samen op weg')
10 prof. dr. Schulte Nordholt; Messiask.
10 mevr. C. Rog-Pronk, Scheveningen;
Dorpscentrum 9.30 ds. Snoei, Scherpen-
zeel. Geref. Kerk Zijllaan 10 hr. W. J.
Schot, O.geest, 7 mevr. ds. T. Bergsma,
Den Haag. Ned. Prot. Bond (Kerkdam)
10.30 ds. Fockema Andreae.
ds. Aalders, ha. Rk Kerk z|_
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Leeuw, Maarn, ha, 7 ds. v. Driel,
AarLveen, ha. Geref. Kerk 9.30 ds. Ver
doorn, Wadd.veen, 7 hr. Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo.
9.30; Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10; Meer-
burgkerk H. Ryndijk zat. 7, zo. 9.30 en
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 t
6.30 ds. Eysenga. Geref. Kerk 9.30
6.30 dr. Fernhout, Alphen.
