Gegijzelden VS
mogelijk in Iran
Staande ovatie voor aftredende Willy Brandt
Slag rond kathedraal Seoel
Volgens Libanees weekblad
Samenstelling Brits
kabinet in recordtijd
Paus wil diplomatieke
betrekkingen met Polen
Tientallen doden bij
aanslagen door Sikhs
MAANDAG 15 JUNI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON (GPD/AP) - Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft
het afgelopen weekeinde gezegd de Iraanse regering verantwoordelijk te houden voor
het lot van in Libanon gegijzelde Amerikanen, als die in Iran zouden zitten.
Het bericht dat een aantal van de door sji'itische extremisten gekidnapte Amerikanen
naar Iran zou zijn overgebracht, staat in de jongste uitgave van het Libanese weekblad
Ash Shiraa. Datzelfde weekblad berichtte vorig jaar ook als eerste over de Amerikaanse
wapenleveranties aan Iran.
Omdat het weekblad kennelijk ruilen tegen geld dat Iran zegt nog
goede banden heeft met bronnen van de VS te goed te hebben,
binnen de Iraanse regering, wordt De uitgever van Ash Shiraa, Has-
het bericht over de verplaatsing san Sabra, zei het afgelopen week-
van de gegijzelden in Amerika se- einde voor de Amerikaanse tv dat
rieus genomen. „geld en wapens" de sleutel zijn tot
Volgens Ash Shiraa zijn de gegij- de gijzelaarskwestie. Iran wil met
zelden al enige maanden geleden name ruim 300 miljoen dollar aan
naar Iran overgebracht, nog vóór wapens die nog door de sjah zijn
het leger van Syrië zijn ijzeren ring betaald, maar nooit zijn geleverd,
rond West-Beiroet legde. Iran wil bovendien dat Amerika
In Iran worden de mannen over de brug komt met de meer
scherp ondervraagd", aldus het dan 3 miljard dollar aan Iraanse te-
blad. Een groep binnen de Iraanse goeden die op Amerikaanse ban-
regering onder leiding van de ge- ken staan.
doodverfde opvolger van Khomei- Waarnemers in Washington wij-
ni, Hussein Montazeri, zou de ge- zen er verder op, dat de onthulling
gijzelden binnen enkele maanden over de gegijzelden denkelijk niet
terecht willen laten staan. toevallig komt op een moment
Maar een meer gematigde stro- waarop Amerika van plan is zijn
ming onder leiding van de voorzit- aanwezigheid in het Perzische
ter van het parlement, Rafsanjani, Golfgebied te versterken.
LONDEN (GPD) - De vorige week
herkozen Britse premier Margaret
Thatcher heeft het afgelopen
weekeinde in recordtijd een nieuw
kabinet samengesteld. Het was een
komen en gaan van ministers en
staatssecretarissen in de ambtswo
ning van nummer 10 Downings-
treet. Een vast ritueel, waarbij men
uit de tijdsduur van hun verblijf bij
de premier kon opmaken, wie er
goed en wie er slecht vanaf kwam)
Channon van handel en industrie.
Heel kort bijvoorbeeld duurden Beid heren kwamen met respectie-
de bezoekjes van de leider van het velijk de portefeuilles van Wales
Lagerhuis John Biffen en de
nister van landbouw Michael Jop-
ling. Want zij werden de laan uitge-
transport naar buiten. Hun plaat
sen werden ingenomen door de nu
hoog gestegen ster van Cecile
stuurd. Biffen, die het hart op de Parkinson en Thatchers
tong heeft, had zich enkele kriti- vertrouweling lord Young,
sche opmerkingen over het That-
cher-bewind veroorloofd en moest
daarvoor boeten. Jopling gold ten
slotte als een mislukking en werd
vervangen door John MacGregor,
een opkomend talent in de conser
vatieve gelederen die tijdens de
verkiezingscampagne grote indruk
op mevrouw Thatcher maakte.
Niet weggestuurd uit het kabi
net, maar wel in zekere zin gede
gradeerd, werden Peter Walker, als
minister van energie de laatste vol
geling van Edward Heath en Paul
bezoekers gebleven van de That
chers. Gewoon omdat dit op hoge
prijs werd gesteld door de premier
zelf, die een grote bewondering
heeft voor het oordeel en inzicht
van Parkinson, in wie zij altijd een
mogelijke opvolger van haar heeft
gezien.
Aan de mogelijkheid om That
cher op te volgen heeft ongetwij
feld ook de ambitieuze partijvoor
zitter Norman Tebbit gedacht. Ook
hij gold als een sterke man in haar
directe omgeving. Maar duidelijk
is nu wel geworden dat er in het
grote spanningsveld van de afgelo-
De terugkeer van Cecile Parkin
son geldt als het meest opmerke
lijk. Want hij ruimde vier jaar gele
den overladen met schande het po
litieke veld omdat hij door zijn
zwangere secretaresse gedwongen
werd om te bevestigen dat hij met
haar een buitenechtelijke verhou
ding had gehad. Zijn relatie met pen weken toch wat scheurtjes zijn
premier Thatcher,
tijd sterk gebleven
De 55-jarige Parkinson
niettemin al- gekomen in hun onderlinge
houding. De nieuwe monsterzege
Thatcher heeft Tebbit het ge-
echtgenote Ann zijn regelmatige voel gegeven dat het punt van haar
Cecil Parkinson
terugkeer
opvolging voorlopig wel niet meer
ter sprake zal komen. Voor hem
was er dan ook op eigen verzoek
geen post meer in de frontlinie van
de Britse politiek, al blijft hij voor
lopig wel aan als partijvoorzitter.
De aanwezigheid van Ameri
kaanse gegijzelden in Iran is zo ge
zien een extra drukmiddel op de
Amerikaanse regering om bijvoor
beeld geen preventieve acties te
ondernemen tegen de Iraanse anti-
scheepsraketten in de Perzische
Golf. Met dergelijke acties is vorige
week gedreigd.
Teiyy .Waite, de afgezant van de
Anglicaanse kerk die zich inzette
voor de vrijlating van gegijzelden
in Libanon en vijf maanden gele-
WASHINGTON (GPD) - De be- den verdween, wordt nog steeds
manning van het Amerikaanse fre- vastgehouden omdat wordt veron-
gat Stark was voor een deel zelf dersteld dat hij betrokken was bij
de geheime verkoop van Ameri-
'Bemanning van
Stark ook
zelf schuldig'
schuldig aan de ramp met het fre
gat in de Perzische Golf, die 37 ma
rinemensen het leven kostte. Dat
staat in een rapport van de defen
siecommissie van het Huis van Af
gevaardigden.
De belangrijkste conclusie van
het rapport, dat het afgelopen
weekeinde werd gepubliceerd,
luidt dat de bemanning van de
Stark niet snel genoeg reageerde
op de dreiging van een naderend
Iraaks gevechtsvliegtuig.
Pas toen de Iraakse straaljager
zo'n 15 kilometer van de Stark ver
wijderd was, werd voor het eerst
een poging gedaan contact met de
piloot op te nemen. Die had toen
waarschijnlijk al z'n dodelijke Exo-
cet-raketten afgevuurd, aldus het
rapport.
De bemanning van de Stark had
al veel eerder moeten proberen
contact met de piloot te zoeken, al
dus voorzitter Les Aspin van de
commissie. Maar een marineman
die dat voorstelde toen de straalja
ger nog meer dan 60 kilometer ver
wijderd was, werd verteld dat con
tact opnemen niet nodig was.
De Stark werd vérder niet zo ge
draaid dat z'n antiraketwapens in
de richting van de Iraakse straalja
ger (en dus ook de richting van
diens raketten) stonden. De antira
ketwapens werden ook niet in ge
reedheid gebracht, aldus het rap
port.
De bemanning van de Stark
maakte meer fouten. Een geluidsa
larm dat speciaal bedoeld is om te
waarschuwen tegen naderende ra
ketten, was afgezet omdat het zo
vaak vals alarm had geslagen. En
het bemanningslid dat de "Exocet
op de radar had moeten zien, was
„waarschijnlijk afgeleid".
Voorts reageerde de uitkijk die
de raket als eerste zag naderen
niet. Dat kwam mede omdat hem
niets was verteld over de Iraakse
straaljager, aldus het rapport.
Slechts enkele seconden voor de
Exocet insloeg, begreep hij pas dat
het om een raket ging, en sloeg hij
alarm.
kaanse wapens aan Iran, zo heeft
de Sunday Telegraph bericht. Het
Britse zondagsblad schreef dat in
Libanon algemeen wordt aangeno
men dat hij werkte als agent voor
de regering in Washington en dat
hij daarom voorlopig niet zou wor
den vrijgelaten.
De Sunday Telegraph baseerde
het artikel op een onderzoek dat is
ingesteld door de Progressieve So
cialistische Partij in Libanon, de
druzische militie die Waite moest Tientallen nonnen betrokken zaterdag met roze bloemen in de hand en
beschermen, en op interviews met onder het zingen van geestelijke liederen de wacht bij de door studenten
pro-Iraanse zegslieden in West- bezette kathedraal in Seoel. Op die manier wilden ze voorkomen dat de
Beiroet. politie de kathedraal zou bestormen. foto ap>
SEOUL (AP/AFP/Rtr) - Na een
korte onderbreking is vandaag de
omsingeling van de Myongdong
Kathedraal in de Zuidkoreaanse
hoofdstad Seoel door de politie
hervat. In de kathedraal hebben
zich naar schatting 200 studenten
verschanst die protesteren tegen
het beleid van de regering.
Na vijf dagen van confrontaties
en geweld trok de politie zich gis
teravond laat terug, om de studen
ten de gelegenheid te geven te ver
trekken. De bezetters marcheer
den vandaag omstreeks het midda
guur naar buiten en een roomska-
tholieke geestelijke verklaarde dat
het beleg was beëindigd.
Korte tijd later werd de kathe
draal, het belangrijkste centrum
van het katholicisme in Zuid-Ko-
rea, echter opnieuw bezet. Buiten
het gebouw ontstond spoedig een
menigte van verscheidene duizen
den die steun betuigde aan de be
zetters en de regering kritiseerde.
Duizenden andere belangstellen
den keken toe.
Eenheden van de oproerpolitie
en agenten in burgerkleding die in
de nacht enkele blokken verderop
hadden gebivakkeerd, keerden
naar de kathedraal terug en ver
spreidden de menigte met traan
gas. Voor de belangrijkste poorten
van het complex stelden zich poli-
tiekordons op.
Enige honderden studenten be
zetten de kathedraal vorige week
woensdag en verklaarden het ge
bouw „een bevrijde zone".
De studenten eisen dat de rege
ring alle mensen op vrije voeten
stelt die in verband met de onrust
zijn opgepakt. Er zijn meer dan
5.000 personen gearresteerd en
honderden daarvan worden vast
gehouden. De regering weigert
precieze cijfers te verstrekken.
De oppositie eist dat president
Chun Doo-hwan aftreedt en dat
rechtstreekse verkiezingen wor
den gehouden. Zuidkoreaanse
kranten berichtten gisteren dat de
regering overweegt de noodtoe
stand af te kondigen om een eind
te maken aan de onlusten.
De politie maakte zaterdag be
kend dat 13 oppositieleiders waren
gearresteerd omdat zij zouden heb
ben geholpen bij de organisatie
van de betogingen.
De Zuidkoreaanse onderminis
ter van binnenlandse zaken, Lee
Sang-Hee, kreeg gisteren een pak
slaag gekregen van studenten toen
Roh Tae-woo
- toekomstige president -
hij probeerde heimelijk de kathe
draal binnen te gaan waar de stu
denten zich hadden verschanst.
Minutenlang regende het slagen op
de onderminister, terwijl omstan
ders riepen „doodt hem". Lee
Shang-Hee werd uiteindelijk gered
door andere studenten die onder
het roepen van "geen geweld" tus
senbeide kwamen.
De steun van de katholieke kerk
aan de betogers is een verrassend
nieuw element geworden in de
protest-campagne die uitbrak na
dat president Chun Doo-Hwan be
sloot de grondwetswijzigingen uit
te stellen tot na de Olympische
Spelen van 1988. Voor het eerst
krijgt de campagne, die tot dusver
vooral door studenten werd ge
voerd, ook steun uit de bevolking.
De bezetters van de kathedraal
krijgen eten en kleren van inwo
ners van Seoul, die hier en daar bij
straatgevechten ook deelnemen
aan de kant van de studenten.
De gedoodverfde opvolger van
president Chun Doo Hwan van
Zuid-Korea, Roh Tae-woo, is be
reid tot besprekingen met de oppo
sitie over de huidige onrust in het
land. Een debat over een wijziging
van de grondwet, waarop door de
oppositie wordt aangedrongen, is
evenwel pas mogelijk na de Olym
pische Spelen die in september
1988 in Seoul worden gehouden.
Roh is de kandidaat van de rege
rende Democratische Gerechtig-
heidspartij (DJP) voor de opvol
ging van Chun. De presidentsver-
ldezingen vinden in december
plaats. Het moet vreemd lopen wil
Roh niet worden gekozen. De DJP
domineert het kiescollege dat de
president kiest. De door de opposi
tie geëiste grondwetshervorming
beoogt een rechtstreekse verkie
zing.
Spanje verleent politiek asiel aan militair uit Panama
MADRID (GPD) - De Panamese
kolonel Diaz Herrera, voormalig
tweede man in de militaire hiër
archie van Panama, heeft poli
tiek asiel gekregen in Spanje.
Kolonel Diaz Herrera klaagde
onlangs de sterke man van Pana
ma, generaal Noriega, aan we
gens corruptie en medeplichtig
heid aan de dood vai
lige president Omar Torrijos en
enkele vooraanstaande leden
van de Panamese oppositie.
Gisteren publiceerde het Ma-
drileense blad El Pais delen van
de tekst van het officiële verzoek
van kolonel Diaz Herrera aan
premier Felipe Gonzalez om po
litiek asiel te verlenen. Het ver
zoek werd via een Spaanse pries
ter by de Spaanse ambassade in
Panama overhandigd. In de peti
tie schreef de Panamese kolonel
dat de politieke situatie na zijn
aanklacht, die de afkondiging
van de staat van beleg tot gevolg
had, kritiek is. „Wat in Spanje ge
beurde met de staatsgreep van 23
februari 1981 zal schril afsteken
tegen de slachting, die Panama
te wachten staat".
De Spaanse regering besloot
kolonel Diaz Herrera gisteren po
litiek asiel te verlenen hoofdza
kelijk om humanitaire redenen.
Volgens een woordvoerder van
het Spaanse ministerie van bui
tenlandse zaken was het besluit
genomen met instemming van
de Panamese regering en be
doeld om de interne spanningen
in Panama te helpen verlichten.
WARSCHAU (AP) - Paus Johannes Paulus II is gisteravond terugge
keerd naar Rome, na een bezoek van een week aan zijn vaderland Polen.
De paus vertrok anderhalf uur later dan gepland, doordat hij vlak voor
zijn vertrek onverwacht nog een extra onderhoud had met Jaruzelski. Na
afloop van het gesprek werden geen mededelingen gedaan. Generaal Ja
ruzelski verliet als eerste met een strak gezicht de conferentieruimte.
Daarvoor had de paus in een toespraak tot de Poolse bisschoppen ge
zegd dat Polen en het Vaticaan diplomatieke betrekkingen zouden moe
ten aanknopen. De paus voegde daaraan toe dat er nog "serieus gewerkt"
moet worden voordat dit kan worden gerealiseerd. Volgens de paus is het
abnormaal dat er tussen het Vaticaan en Polen, waarvan 94 procent van
de bevolking katholiek is, geen diplomatieke betrekkingen bestaan. Met
Polen werden de betrekkingen na de Tweede Wereldoorlog verbroken,
toen de communisten aan het bewind kwamen.
Bij de AP-foto: de paus en de Poolse leider Jaruzelski op het vliegveld
van Warschau.
ADVERTENTIE
NEW DELHI (Rtr/AFP/UPI) - Bü ken van New Delhi heten Sikhs
verscheidene aanslagen door ex- een bloedig spoor achter onder toe-
tremistische Sikhs zijn het afgelo- valhge voorbijgangers en onder de
pen weekeinde 24 doden en 22 ge- gasten bij een venaarsfeestje van
wonden gevallen, zo heeft de In- kind In New Delhi waren alle
diase politie gisteren meegedeeld, elf slachtoffers hindoes, maar m de
- - - - Amntsar in de deelstaat
'aren alle slachtoffers
Sikhs.
Onder de 13 slachtoffers in de
Punjab waren vier aanhangers van
de plaatselijke Akali Dal-partij.
Een vijfde was een lid van Rajiv
Gandhi's Congresparty. Voorts
werden acht leden van een familie
omgebracht, vermoedelijk omdat
een familielid inlichtingen zou
hebben verschaft aan de politie.
In New Delhi openden jonge
Sikhs het vuur op een honderdtal
mensen die in een tent-een verjaar
dagsfeest vierden. Daarna gooiden
ze een handgranaat. Elders in de
stad openden Sikhs het vuur op
wandelaars, mensen die uit een
bioscoop kwamen en een rij men
sen voor een ijscokar. De daders
zijn ontkomen.
De politie vond in een auto die
de daders hadden gebruikt een
brief waarin wordt gesteld dat de
aanslagen een represaille zijn voor
het doodschieten van Sikhs door
het Indiase leger in Punjab.
FRANSE LES
GEHAD, MIJN FIETS
ONTVREEMD
ASSA veiligheidsslot. Goedgekeurd door
de Stichting ART (vertegenwoordigd door
ANWB, RAI.TBBS en IW-TNO). Inkombinatie
met ASSA fietskabel, dubbel
zo veilig, dubbel zo sterk.
Moorden
De afgelopen twee jaar zijn in
Brazilië ongeveer 400 boeren ver
moord bij conflicten over het bezit
van grond. Dat heeft een Brazi
liaanse religieuze commissie be
kendgemaakt. Volgens de commis
sie zijn meer dan 100 personen, zo
wel burgers als geestelijken, met
de dood bedreigd door moorde
naars die voor grootgrondbezitters
werken. De laatste twintig jaar zijn
bijna 1300 Braziliaanse boeren ge
dood zonder dat de moordenaars
zijn opgespoord.
Levenslang
Regis Schleicher, één van de lei
ders van de Franse terreurorgani
satie Action Directe, is zaterdag tot
levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld wegens medeplichtig
heid aan de moord op twee politie
mannen in 1983. Een speciaal voor
de gelegenheid in het leven geroe
pen rechtbank van zeven rechters
veroordeelde een tweede beklaag
de, de 24-jarige Nicolas Halfen, tot
10 jaar gevangenisstraf. Halfens
broer Claude werd vrijgesproken.
Oproep tot eenheid in SPD-gelederen; Vogel gekozen tot opvolger
BONN (DPA/Rtr/AFP/GPD) - De
Westduitse SPD heeft gisteren af
scheid genomen van Willy Brandt,
die de partij 23 jaar heeft geleid.
Met overweldigende meerderheid
werd de gematigde Hans-Jochen
Vogel gekozen tot nieuwe voorzit
ter. De sociaaldemocraten hopen
dat hij erin zal slagen de eenheid te
herstellen en de partij zal doen te
rugkeren in de regering.
Brandts afscheid vormde het
emotionele hoogtepunt van het
congres. De politicus wilde eigen
lijk pas volgend jaar aftreden, maar
de golf van emoties rond zijn voor
stel om de partijloze Griekse Mar
garita Mathiopoulus te benoemen
tot woordvoerster van de partij,
versnelde zijn afscheid. Brandt
was erdoor gegriefd en wond daar
geen doekjes om. Maai- hij toonde
zijn grootheid door in een magi
strale afscheidstoespraak de ver
deelde sociaal-democraten hoop te
bieden.
De scheidende partijleider hield
een twee uur durende rede, waarin
hij een klemmend beroep op zijn
partijgenoten deed om hun krach
ten niet te verspillen aan onderling
gekrakeel. De energie kan beter
worden gericht op een terugkeer in
de regering.
Brandt riep verder de wereld op
de wapenwedloop te beëindigen,
de regionale conflicten in te dam
men en de daardoor vrijkomende
financiële middelen aan te wenden
ter bestrijding van honger en ar
moede. Het Westen dient nu de
kans te grijpen op een tweede fase
in de ontspanning tussen Oost en
West, zo zei de 73-jarige ex-kanse
lier.
In Brandts toespraak kwam alles
aan de orde: traditie, perspectief,
kritiek en zelfkritiek. Brandt sprak
Toen Brandt zijn laatste woor
den had uitgesproken volgde een
tien minuten durende ovatie van
de afgevaardigden. Velen hadden
tranen in de ogen op dit als histo
risch ervaren moment in de 124-ja-
rige geschiedenis van de Westduit
se sociaaldemocratie. Vrouwen
drongen door de haag van fotogra
fen en cameramensen om Brandt
rode rozen, oranje lelies en lila as
ters in de hand te drukken,
duidelijke maar verzoenende taal
over de omstreden verkiezingsstra
tegie van Rau, die begin dit jaar
vergeefs naar een absolute meer
derheid streefde en in feite in de
steek werd gelaten door Brandt.
Ook noemde Brandt de veilig
heidspolitiek van de gewezen
SPD-kanselier Helmut Schmidt.
Brandt had zijn bedenkingen daar
tegen, maar slikte die omwille van
de lieve vrede in.
Helmut Schmidt, die de af
scheidsrede bijna bewegingsloos
had aangehoord, verhief zich uit de
gastenbank om in een gebaar van
verzoening de hand te schudden
van de man die iri veel opzichten
zijn tegenpool was.
Brandts kandidaat-opvolger,
Hans-Jochen Vogel, werd met gro
te meerderheid gekozen. Vogel be
loofde de party zich te zullen inzet
ten voor de sociaal-democratische
gedachte. Hij loofde "mijn grote
voorbeeld Willy Brandt", maar
kwam vrijwel direct daarna met
een lijst van tien punten, waardoor
de SPD dé macht in Bonn weer
zou moeten kunnen c
Het congres koos verder met 353
tegen 62 stemmen bij 8 onthoudin
gen Oskar Lafontaine, de 43-jarige
leider van de linkervleugel en mi
nister-president van Saarland, tot
een van de twee vice-voorzitters.
Zijn geestverwant Hans-Ulrich
Klose (50) wordt de nieuwe pen
ningmeester. De 56-jarige Johan
nes Rau, de tot rechts gerekende
minister-president van Noordrijn-
land-Westfalen, blijft de andere vi-
ce-voorzitter van de SPD, zodat al
le stromingen in de partijleiding
vertegenwoordigd zijn.
Vogel, de nieuwe sterke man van
de Westduitse SPD besloot zijn
toespraak met typische Vogel
woorden. "Eén aspect- en daarvoor
gebruik ik dezelfde woorden als
Willy Brandt- zal ik hoeden als
mijn oogappel en dat is de eenheid
van de partij. Ik zal luisteren naar
iedereen, ik wil presteren wat in
mijn vermogen ligt en ik zal van
niemand meer verlangen dan wat
ik van mij zelf eis".
