Fraai duinlandschap nu kale vlakt
'Vroeger ging ik rond als '11 soort biddende broeder'
Katwijkse boswachter fotografeert duinen voor en na aanleg waterwinkanaal
-
Honderd jaar steun aan hulpbehoevenden, onbehuisden en ouderen
ZATERDAG 13 JUNI 198.7.
Will
REGIO
PAGINA 13
Agenda
Medische Diensten
KATWIJK/WASSENAAR- De
waterwinkanaal heeft het karakter
van een deel van het duingebied
Berkheide tussen Katwijk en
Wassenaar ingrijpend veranderd.
De werkzaamheden hebben het
terrein, dat grenst aan de westkant
van de Grote Plas, tot een
kaalslaggebied gemaakt. De
komende vijf tot tien jaar zal de
drukste wandelroute door
Berkheide veel van haar
aantrekkelijkheid kwijt zijn.
Boswachter E. Huge hield voor
door
Dick van der Plas
zijn werkgever Staatsbosbeheer
het verloop van de
werkzaamheden by en maakte van
februari tot en met mei een
fotoreportage van de situatie voor
en na de aanleg van de nieuwe
transportleiding. De
opmerkelijkste verschillen zijn het
verdwijnen van de kwelplassen
aan de westkant van het
wandelpad, het opspuiten van
delen van de grote plas en het
verdwijnen van de natuurlijke
vegetatie. De foto's van Huge zijn
op 20 juni te zien in een
tentoonstellingstent op de Vrieze
Wei in Katwijk, direct aan de
ingang van het zuidelijk
duingebied.
Landschappelijk heeft dit deel van
Berkheide door de
werkzaamheden van de Leidse
Duinwatermaatschappij veel van
zijn aantrekkelijkheid verloren,
maar uit biologisch oogpunt is
Staatsbosbeheer minder verdrietig
met de veranderingen in het
gebied. "Wat verloren ging, zijn
gebieden met voedselrijk water en
sterk verruigde oeverstroken. Voor
het publiek is dit zeer
aantrekkelijk en ook biologisch is
het niet helemaal waardeloos,
maar wij krijgen er op termijn een
aantrekkelijk, droog stuk duin
voor terug", zegt J.B.M. de Vrieze,
hoofd terreinbeheer van
Staatsbosbeheer in Zuid-Holland.
Wel zal het vele tientallen jaren
duren voordat weer kan worden
gesproken van een waardevolle
duinvegetatie.
Wat de beheerder van het
duingebied wel hoog zit, is dat het
natuurgebied zo snel kan worden
veranderd in een domein van
graafmachines en bulldozers. Door
het verlenen van toestemming
voor deze werkzaamheden in het
broedseizoen schond
Staatsbosbeheer zelfs een van de
meest heilige principes van de
dienst. Staatsbosbeheer is er de
afgelopen jaren in geslaagd de
recreatie in het duingebied aan
banden te leggen, maar heeft
ervaren dat de belangen van de
natuur op kritieke momenten
ondergeschikt zijn aan de
belangen van de waterwinning.
Door het nijpende watertekort van
de LDM ging Staatsbosbeheer aan
het begin van dit jaar
schoorvoetend akkoord met de
werkzaamheden. "Als rijksdienst
kunnen we niet dwars gaan liggen
als allerlei andere
overheidsorganen wel
toestemming hebben gegeven",
zegt De Vrieze. "We willen er alles
aan doen om aantasting van het
duingebied te voorkomen, maar
onze macht is beperkt".
Na het afronden van de
ingrijpende werkzaamheden aan
het waterwinkanaal 6 kan
Staatsbosbeheer overigens nog
niet opgelucht ademhalen. De
ZATERDAG
Leiden
Leidse Schouwburg - Songfestival om
de Wechi Wisselbokaal, 20 uur.
Hartebrugkerk - Wandel-orgelconcert,
15-15.30 uur.
Stadsgehoorzaal - Residentie-Orkest,
m.m.v. Chr. Zacharias (piano), werken
van Beethoven, Von Weber en Chaus-
son, 20.15 uur.
Sterrenwachtlaan - Milieu-bijenmarkt,
met o.m. demonstraties van oude am
bachten, 9-16 uur.
Groenoordhallen - vlooienmarkt, tot 16
uur; inruilwagenshow, tot 17 uur.
IJs- en Evenementenhal - Vondellaan,
rommelmarkt, tot 17 uur.
Kantine sportpark Leidse Hout - Leidse
politie organiseert wandeltocht over 5,
10 en 15 km, start tussen 10-11 uur;
Leidse Rotaryclubs organiseren i.s.m.
Unicef sponsorloop t.b.v. de actie 'Polio
de wereld uit', starttijd tussen 10-15 uur.
Leidse Hortus - Landelijke Hortusdag
met diverse tentoonstellingen, open van
9-17 uur.
Filmhuis LVC - Breestraat, film 'E la na
ve va', van Federico Fellini, 21.15 uur
Voorschoten
Cultureel Centrum - Leerlingenavond
streekmuziekschool Leiden, 19.30 uur.
Ambachtshuis - Voorstraat 12, deskun
digen beoordelen aardewerk en porce-
lijn van particulieren, 14-17 uur.
Warmond
't Joppe - Bij Koudenhoorn, Westlander
Zeildagen, start 12.30 uur.
Sportpark Overbos - Hereweg, 'vrien-
dentoernooi' handbal, 10 uur.
Leiderdorp
Oudheidkamer - Hoofdstraat, geopend
14-16 uur.
Gymnastieklokaal van der Geerstraat -
rommelmarkt volleybalver. Leython,
10-14 uur.
Winkelcentrum Winkelhof - kunstmani
festatie, hele dag.
Koningin Julianaschool - Kom van Aai-
weg, fancy fair, 10-14 uur.
Wassenaar
Haven - van Duivenvoordelaan, open
dag Wassenaarse Watersportver. tot 17
Jongerencentrum Time Out - Deijler-
weg, Zestiger jaren-avond, 20.30 uur.
Internaat Maritima - Papeweg 2, Fancy
fair en loterij, 12-18 uur.
Oegstgeest
Grasveld by Richard Holpad - rommel
markt Buurtgroep Haaswijk, 12-16 uur.
Plantsoen Irislaan - spelactiviteiten
voor kinderen van 5 t/m 7 jaar onder
auspiciën van de Derjagroep, 13.30 uur.
ZONDAG
Openluchttheatertje Leidse Hout - Cir
cus Tontonelli brengt een gevarieerd
programma met veel acrobatiek, 14 uur.
LVC - Breestraat 66, Volksdansgroep
Tarantella houdt instuif o.l.v. Yvonne
Knijnenburg, 19 uur; film 'Ela nave va',
van federico Fellini, 21.15 uur
Clubhuis Swifttoer - fietstocht 'Vaarten-
rit' over 40 of 60 km, 8.30 uur.
K&O-gebouw - Oude Vest, excursie per
boot langs monumenten, dia's vooraf,
13.30 uur.
Warmond
't Joppe - bij Koudenhoorn, Westlander
Zeildagen, start 12 uur.
Sportpark Overbos - Hereweg, 'vrien-
dentoernooi' handbal, 10 uur.
ARTSEN
Leiden
De weekenddienst begint zaterdag om 8
uur en eindigt zondag om 24 uur.
Spreekuur van 12-12.30 uur (alleen voor
spoedeisende medische hulp).
Voor de patiënten van de artsen:
Groep 1 - Tan, Janssen, Zwijnenburg,
Meyer, R. v. Leeuwen, Verhage, Groe-
neveld en de Ruiter:
za 8 uur tot zo 8 uur: M. Zwijnenburg,
Gallaslaan 24, Leiderdorp, tel 412166,
spreekuur: Rosmolen 2.
zo 8 uur tot 24 uur: Y. Groeneveld, Brik-
kenwal 19, tel. 218661, spreekuur: Ros
molen 2.
Groep 2 - Bergmeyer, Pieterse, v. Gent,
Taytelbaum, v. Luyk, Klaassen, Rus,
Kruis en De Lange:
za 8 uur tot zo 8 uur: M.Th. Bergmeijer,
tel. 121701, spreekuur: Oude Singel 76.
zo 8 uur tot 24 uur: H.J. Klaassen, Zwa-
nenzijde 27, tel. 213546.
Groep 3 - Pleiter, J. v. Leeuwen, Smit,
W. de Bruyne, J. de Bruyne, Stolk, Jur-
gens, Fogelberg en v.d. Muijsenbergh:
za 8 uur tot zo 8 uur: J. de Bruyne, Kern
straat 11, tel. 141225.
zo 8 uur tot 24 uur: E.K. Fogelberg, de
Sitterlaan 18, tej. 132877.
Groep 4 - v. Wingerden, Lahr, v. Ryn,
Bénit, Nieuwenhuis, Roos, Boer, v.d.
Waardt, Arnou, J.G. Zaayer en R.E.
Zaayer:
za 8 uur tot zo 8 uur: A. Boer, v.d. Helm
laan 5, tel. 310420, spreekuur: Haagweg
60.
zo 8 uur tot 24 uur: D.R. van Wingerden,
Boshuizerkade 31, tel. 310047.
Groep 5 - Schaefer, Jasperse, Crul,
Kooyman, De Jong, Prince, Reinders,
D. Hammerstein en A. Hammers te in:
za 8 uur tot zo 8 uur: H. Prince, Vondel
laan 58, tel. 761754.
zo 8 uur tot 24 uur: S. Kooyman, Noord-
eindeplein 2a, tel. 122268.
Leiderdorp
za: O. Du Ry v. Beest Holle, Vlaskamp
16, tel 891100.
zo: R. van Velzen, Heelblaadjespad 9,
tel. 891100. Beide dagen spreekuur van
12.30 tot 13 uur op Vlaskamp 16, tel
van za 10 uur tot ma 7.30 uur:E.J. Roe-
lants, Frans Halslaan 10, tel. 153747
Voorschoten
za: C. Meijer, J.W. Frisolaan 13, tel 2493.
zo: J. Baars, R. Wagnerlaan 63, tel. 2520.
Warmond
za en zo: Huisartsenpraktijk Hoornweg/
Sleeboom, Prof. Aalberselaan 2, Voor
hout, tel. 02522-11393.
Wassenaar
za: M.H. van Tolingen jr.,tel. 15939,
spreekuur: Van Polanenpark 94.
zo: R. van Niekerk, tel. 19014, spreek-
Van Polanenpark 92.
door: Apotheek Zuid-West, Brahmsïaan
18-20, Leiden, tel 763134.
Apotheek Linnaeus, Kempenaerstraat
31, Oegstgeest, tel. 173330.
Wassenaar
Wassenaarse Apotheek, Stadhouders
plein 35, tel. 12402.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leider
dorp, Oegstgeest en Warmond wordt
waargenomen door:
T.G.H. Tan, C. Huygenslaan 55, Leiden,
tel 071-313846.
Voor patiënten van tandartsenpraktijk
Haaswijk, Simon Vestdyklaan 28,
Oegstgeest, is tandarts van Mierlo tele
fonisch bereikbaar onder nummer 071-
155375; tevens spreekuur van 11-12 en
17-18 uur.
LDM heeft behoefte aan een nog
grotere produktie en heeft al een
aanvraag ingediend voor een
uitbreiding van de
waterwincapaciteit met nog eens 3
miljoen kubieke meter. Daarvoor
is het noodzakelijk dat nieuwe
winmiddelen worden aangelegd en
de weinige geschikte locaties voor
deze voorzieningen liggen volgens
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Honderd jaar geleden werd een
huis gesticht voor hulpbehoe
venden, onbehuisden en ou
den in Nieuwveen. Daaruit
door
Jolanda Mak
voort kwam de Vereniging Jo
hannes Stichting die tien jaar
geleden de inrichting voor
geestelijk gehandicapten Hoo-
ge Burch in Zwammerdam of
ficieel opende. Momenteel
heeft de Vereniging Johannes
Stichting verschillende inrich
tingen onder haar beheer: Hui
ze Ursula in Nieuwveen, Hoo-
ge Burch in Zwammerdam en
Huis ter Heide in Amsterdam.
Dit weekeinde gaan de jubi
leumfestiviteiten van start. A.
Warnaar, hoofd van de verple
gingsdienst en bijna achttien
jaar in dienst van de Vereni
ging Johannes Stichting, blikt
terug.
Wie nu langs het complex loopt
van zwakzinnigeninrichting Hooge
Burch in Zwammerdam, kan zich
waarschijnlijk moeilijk voorstellen
hoe het allemaal is begonnen. Op 8
maart 1887 stichtten enkele gelovi
ge mensen een tehuis voor ouden
en hulpbehoevenden in Nieuw
veen. Ook daklozen werden opge
nomen. Warnaar draait nog niet zó
lang mee in de stichting maar weet
er toch redelijk wat van af.
i de
die
"Een aantal
toen werden opgenomen,
absoluut niet minder begaafd of
zwakzinnig. Ze hadden bij voor
beeld alleen geen huis. Van deze
mensen zijn later enkelen verhuisd
naar een bejaardenhuis. Anderen
wilden gewoon niet meer weg. Ze
waren het zo gewend om verzorgd
te worden dat ze tot hun dood wil
den blijven. Van die personen zijn
de meesten overleden. Wel hebben
we in 1985 een jubileum gehad van
bewoners die respectievelijk 60 en
65 jaar bij de stichting woonden.
Die mensen zyn nu 85 en 97 jaar
oud. Maar deze personen horen
zijn wel zwak begaafd".
Reizen
Verstoken van allerlei subsidie
regelingen moesten de oprichters
vanaf het begin mensen bereid
zien te vinden om het werk van de
Johannes Stichting te sponsoren.
Het aantal verpleegden groeide
gestaag. Waren het er in 1888
slechts 17, twee jaar later lag dit
aantal op 61. In dezelfde tijd be
sloot men mannen en vrouwen ge
scheiden onder te brengen. In 1893
gebeurde dit met het betrekken
van huize Elim. Na allerlei uitbrei
dingen werden in 1908 123 mensen
verpleegd bij de Johannes Stich
ting en huize Elim.
Drie jaar later brandde huize
Elim volkomen af. Alle verpleeg
den werden gered. Mannen en
vrouwen werden weer onderge
bracht in één gebouw. Dit duurde
geruime tijd. Ondertussen groeide
het bewonersaantal maar door.
Toen in 1928 het nieuwe Huis ter
Heide in Amsterdam in gebruik
werd genomen, bood dit plaats aan
268 personen. Even werd weer ge
woond in Nieuwveen toen de Duit
sers in de tweede wereldoorlog
Huis ter Heide in beslag namen.
In 1962 werden de eerste plan
nen gemaakt om een grotere in
richting te bouwen. De eerste paal
van de Hooge Burch werd gesla
gen in 1971. "In 1973 ging de eerste
groep naar de nieuwe inrichting",
vertelt Warnaar. "Het oude insti
tuut was een oud gebouw met van
die lange gangen en grote slaapza
len".
Het hoofd van de verpleegkundi
ge dienst weet nog wel meer ver
schillen aan te geven. "Er is na
tuurlijk best veel veranderd. Toen
ik daar in 1970 begon als waarne
mend paviljoenshoofd, werkten er
drie verpleegkundigen bij tachtig
bewoners. Nu zitten ze met twee
personen voor een groep van acht
tien".
Privacy
"Destijds gebeurde ook alles
veel routinematiger, 's Morgens
werden de mensen geholpen, kre-
gen te eten en medicijnen werden
rondgedeeld. Nu is er veel meer
tijd om persoonlijke aandacht te
besteden aan de bewoners. Je
biedt ze een stukje menselijkheid.
Ze hebben ook veel meer privacy
dan in Nieuwveen het geval was.
Om eens iets te noemen: een eigen
kamer, eigen meubilair en ga zo
maar door. De situatie in Nieuw
veen had ook wel iets gezelligs,
maar het verschil met de toestand
hier is toch heel groot".
Een ander verschil is volgens
hem het religieuze. Huize Ursula in
Nieuwveen is van oorsprong ka
tholiek, terwijl Hooge Burch een
protestants-christelijke grondslag
heeft. Warnaar: "Dat verschil lag
heel scherp. Voorheen begon je
ook elke dag met een gebed. Dan
ging ik rond als een soort biddende
broeder. Dat is anders. Het verschil
tussen katholiek en protestant is
ook niet meer zo scherp. We probe
ren dit nu christelijk, maar oecu
menisch op te lossen".
Koken
Hij zegt verbaasd te zijn over wat
de bewoners allemaal kunnen.
"Als ze het niet doen, verleren ze
dingen. Je ziet dat ze best in staat
zijn om bepaalde huishoudelijke
taken zelf te doen, zoals afwassen
en dergelijke. Ze verzorgen elkaar
ook een beetje. We willen er haar
toe dat ze zelf op den duur ook
gaan koken. Of dat gebeurt, is af
hankelijk van de groep. Als alle
mensen bij voorbeeld met van alles
moeten worden geholpen, hebben
de leiders geen tijd om ook nog
eens eten te gaan koken".
Op de invloed die het geld en
vooral de bezuinigingen hebben
gehad op de verpleging, wil hij niet
ingaan. "Ik wil niet kijken naar wat
er allemaal niet meer kan. Het is
duidelijk dat je de mensen minder
persoonlijke aandacht kunt geven
als je minder personeel krijgt. An
derzijds kun je wel veel efficiënter
gaan werken. Minder vergaderin
gen, meer part-timers. Ik kan nu
wel kijken naar wat allemaal weg
valt, maar je moet verder met wat
er nog wel kan gebeuren. En dat is
nog heel wat".
De Vrieze angstig dicht bij de
Boerendel, een zeer waardevol,
vochtig duingebied dat van groot
belang is voor de watervogels. De
commissie die de werkzaamheden
in het duingebied begeleidt heeft
inmiddels opdracht gegeven voor
een biologisch onderzoek naar de
waarde van dit gebied en de
mogelijke gevolgen van de aanleg
van nieuwe winmiddelen. De
opdracht voor dit onderzoek houdt
volgens De Vrieze niet in dat de
begeleidingscommissie al door de
bocht is gegaan voor de wensen
van de LDM. "Er wordt niet alleen
gekeken of het mogelijk is om tot
uitbreiding van de
produktiecapaciteit te komen
zonder daarvoor grote
Foto l. De nieuwe transportleiding werd voor een belangrijk deel aangelegd onder het bestaande voetpad
naast de grote plas. Om de afstand tot het infiltratiewater te vergroten, moesten delen van de plas worden
opgespoten.
Foto 2. Exact dezelfde locatie drie maanden later. De oorspronkelijke wandelroute langs de plas loopt i
door een met helm beplante zandvlakte.
Foto 4. Door de aanleg van de watertransportleiding zijn deze kwelplasjes van foto 3 in de nieuwe situatie
verdwenen. De drooggevallen gebieden zijn opgehoogd met schoon zand en eveneens met helm beplant.
Boswachter Huge legde steeds vanaf een vast punt het veranderende
landschap vast. De verschillen zijn opmerkelijk. (foto wim Dijkman)
natuurbelangen op te offeren, dat de LDM op deze manier meer
maar ook of het wel noodzakelijk is drinkwater produceert".
