Documenten inzake
Irangate gedumpt
V'
Paus in Polen niet zo
enthousiast ontvangen
In papiervernietiger
Wraakactie van joodse
kolonisten op kamp
Diplomaten
Engeland
uit Teheran
vertrokken
Bouterse op voorgrond
met politieke partij
Rellen in
Oost-Berlijn
na concert
in westen
L
BIJ DE BIJENKORF BEN JE BETER AF
DINSDAG 9 JUNI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
TEL AVIV - Israëls minister van
defensie Izaak Rabin heeft de ge
welddadige wraakactie van joodse
kolonisten in het Palestijnse vluch
telingenkamp Dehaishe bij Bethle
hem een „schande van de eerste or
de" genoemd. Ruim honderd kolo
nisten uit de in bezet gebied gele
gen nederzetting Kyriatr Arba en
Hoor politici kwam te staan. „Joden zijn
niet te verachten", was het woe-
TaCO Slagter dende commentaar van deze voor-
standers van Israëls omstreden ne-
de Palestijnse stad Hebron be- derzettingenpolitiek in bezet ge-
stormden zaterdagavond met
vuurwapens het kamp. Ze schoten
bied.
Omstreeks tien
zaterdag-
WASHINGTON - Fawn Hall, de secretaresse van Oliver North, heeft gezegd allerlei
documenten die van belang waren voor de Iran-Contra's-affaire in de herfst van het
vorige jaar te hebben vernietigd. De 27-jarige secretaresse zei dat gisteren voor de specia
le Congres-commissie die de Iran-affaire uitzoekt. Ze getuigde in de wetenschap niet pig<= hechtenis verlengd
voor haar verklaringen vervolgd te kunnen worden, want enige maanden geleden werd
haar onschendbaarheid verleend.
op de vluchtelingen, richtten grote avond stopten drie bussen met ge-
vernielingen aan en probeerden wapende kolonisten voor het
brand te stichten. Na veel moeite kamp. Ze renden er op af en begon-
|kon het leger zes van de relschop- nen ruiten in te slaan. Auto's
Fawn Hall zei weinig te weten over Voor de Congrescommissie zei
de details rond de affaire, maar gaf Sciaroni gisteren nog steeds te vin-
wel toe, dat onder
ven van telefooni_
haar baas in het kader van zijn kon
takten met Iran en de Contra's had
gevoerd, in de papiervernietiger
waren verdwenen.
de weerga- den, dat zowel de Nationale Veilige
heidsraad als Oliver North, mede
werker van die raad, het recht had
den gehad om steun voor de Con
tra's te organiseren ten tijde van
het Congres-verbod.
ipers arresteren. Later zijn nog eens den op hun kant gegooid, terwijl
zeven verdachten aanhouden. De anderen met wapens schoten op de
rechter heeft gisteren hun voorlo- krotten. In een van de huizen sloe-
gen de kogels op enkele centime-
In Israël is over het algemeem ters van slapende kinderen in. Ver
met afgrijzen op de actie van de ko- der raakten de projectielen water-
lonisten gereageerd. Vice-premier boilers op de daken en doorzeef-
Peres zei dat hun daad „onvergeef- den ze gammele buitenmuren van
lijk" was. „Ze zullen worden be- woningen in het kamp.
recht en gestraft", aldus de be- Patrouillerende soldaten waren
windsman. De bevelhebber in dit aanvankelijk niet bij machte de
horde uitzinnige kolonisten terug
te dringen. Tot grote verontwaardi-
de het optreden van de kolonisten ging van generaal Mitzna vielen de
een „verachtelijke daad". Hetgeen kolonisten zelfs de militairen aan.
hem op forse kritiek van rechtse Pas nadat versterking was ingeroe-
Nadat het aan North duidelijk
was geworden dat de Iran-affaire
op het punt stond in de openbaar
heid te komen, vernietigden hij en
Fawn Hall op dezelfde wijze een
stapel documenten van zeker 50
centimeter hoog, zo zei ze.
door
Henk Dam
LONDEN (AFP/AP) - De Britse di-
plomaat Edward Chaplin is gister
avond uit Teheran vertrokken met
zijn vrouw en hun twee kinderen.
Ook twee andere Britse diploma
ten zijn gisteravond uit de Iraanse
hoofdstad vertrokken, zo heeft het
Britse ministerie van buitenlandse
zaken meegedeeld.
Al eerder hadden twee Britse di
plomaten Teheran verlaten. De in
totaal vijf diplomaten waren uitge
wezen uit vergelding voor de uit
wijzing door Londen van vijf leden
van het Iraanse consulaat in Man
chester.
Chaplin zou aanvankelijk afgelo
pen zondag zijn vertrokken, maar
toen werd hij op het laatste mo
ment tegengehouden. Een woord
voerder verklaarde dat van Iraanse
zijde tegen Christopher MacRae,
de hoogste Britse functionaris in
Iran, was gezegd dat „een bestuur
lijk probleem" zondag het vertrek
van de Chaplins had verhinderd.
Dit probleem was echter inmiddels
opgelost en de betrokkenen kon
den gisteravond aan boord stappen
van een vliegtuig stappen met be
stemming Frankfurt.
De precieze aard van het pro
bleem dat de vertraging in het ver
trek had veroorzaakt, was onbe
kend. De woordvoerder verklaarde
dat de Britse autoriteiten bereid
waren te accepteren dat sprake
was van een vergissing en dat het
niet ging om een opzettelijke ver
traging.
Iran liet weten dat het van plan
was een ernstige aanklacht tegen
Chaplin in te dienen. Volgens de
Iraanse krant Islamitische Repu
bliek werd Chaplin beschuldigd
van smokkel van drugs, buiten
landse valuta en munten.
De Iraniërs die Groot-Brittannië
moeten verlaten, hebben laten we
ten dat zij voor morgen zullen ver
trekken. Onder hen bevindt zich
Ali Qassemi,' vice-consul van het
consulaat te Manchester, die door VERTROKKEN - De derde secre
de Britse politie werd gearresteerd tariSi victor Aksjoetin, van de
wegens winkeldiefstal, verzet te- Sowjet ambassade in Tokio is za
gen zijn aanhouding en gevaarlijk terdag naar de Sowjet-Unie ver
rijden. Iraanse autoriteiten ver- trokken. Hij had geweigerd zich
klaarden nadrukkelijk dat er geen door het Japanse ministerie van
verband bestond tussen de affaire- buitenlandse zaken te laten onder-
Fawn liet bovendien andere do
cumenten verdwijnen door die in
haar laarzen en kleding uit het Wit
te Huis te smokkelen. Tenslotte gaf
ze toe op verzoek van North ook
documenten te hebben vervalst.
Ze deed dat, zo zei ze, uit loyaliteit
jegens North. „Ik deed wat me
werd gevraagd. Ik dacht dat hij wel
een goede reden zou hebben".
De secretaresse gebruikte ook
een openingsverklaring vooral om
haar loyaliteit jegens North te be
tuigen, die zij een „hardwerkende,
integere" patriot noemde die geen
andere bedoeling had gehad dan
president en land naar beste weten
te dienen.
,iDe pogingen om de Contra's te
steunen, Amerikaanse gegijzelden
vrij te krijgen en in kontakt te ko
men met gematigde stromingen in
een zo strategisch belangrijk land
als Iran werden uitgevoerd in het
belang van dit land, de VS", zo zei
Fawn Halls getuigenverklaring
werd voorafgegaan door die van
Bretton Sciaroni, een advocaat die
in dienst is van het Witte Huis.
Sciaroni stelde in 1985 voor de re
gering een juridische rechtvaardi
ging op voor door de Nationale
Veiligheidsraad gegeven hulp aan
de Contra's.
Sciaroni merkte destijds op, dat
de raad niet viel onder de rege
ringsinstellingen die waren ge
noemd in een Congres-resolutie
die hulp aan de Contra's expliciet
verbood.
pen konden de kolonisten uit het
kamp worden verdreven.
Het is niet de eerste keer dat ko
lonisten van de Westoever zo te
keer gaan tegen Palestijnse vluch
telingen. In het verleden zijn er tal
rijke van dit soort incidenten ge
weest. Met dit verschil dat er bij
voorgaande keren nooit van vuur
wapens gebruik is gemaakt. Meest
al nemen zij het recht in eigen han
den als Palestijnen stenen of molo
tovcocktails naar in bezet gebied
rijdende Israëlische bussen of au
to's met Israëlische kentekens heb
ben gegooid. Dat was volgens een
woordvoerder van de fanantieke
religieus-nationalistische bewe
ging Goesj Emoniem uit Hebron
ook het motief voor de aanval op
Dehaishe zaterdagavond. Een
zwangere vrouw uit Kyriat Arba
zou bij het passeren van het vluch
telingenkamp in een auto door een
steen zijn geraakt.
Twee maanden geleden leidde
een tragisch inicdent tot een dol
zinnig optreden van kolqnisten in
het nabij Tel Aviv gelegen Pale
stijnse stadje Kalkilya. De dag er
voor was een koloniste uit Alfei
Menasje tengevolge van een molo-
tovocktail omgekomen. Tientallen
kolonisten koelden hun woede
hiervoor met vernielingen en
brandstichting op eigendommen
van Palestijnen uit Kalkilya die
met het voorval niets van doen
hadden. Ook hier was het leger
nauwelijks in staat de bende de
baas te blijven.
Daarin komt ook in de toekomst
vermoedelijk geen verandering.
Het leger heeft een vrijbrief bij de
minste of geringste verzetsdaad of
demonstratie van Palestijnen
traangas te gebruiken, of zelfs op
hen te schieten, maar ten op zichte
van de kolonisten moeten zij zich
om politieke redenen in acht ne
men. Zelden worden er arrestaties
verricht. Linkse politici in Israël
hebben zich meerdere malen uitge
sproken voor een straffer optreden
tegen zich aan misdaden schuldig
makende kolonisten. Het leger zou
daar niet afwijzend tegenover
staan, zo bevestigde een zegsman
van defensie, maar het politiek ka
der moet daar wel toestemming
voor geven.
PARAMARIBO (GPD/ANP) -
De Surinaamse bevelhebber Bou
terse heeft zondag de oprichting
bekendgemaakt van een nieuwe
politieke partij, de NDP (Nationale
Democratische Partij). De oprich
tingsbijeenkomst, die werd be
zocht door 5000 belangstellenden,
werd gehouden in een grote sport
hal die uitbundig was versierd met
spandoeken en het vignet van de
nieuwe partij, waaruit moet blijken
dat de leden van de NDP mogen
'meedenken, meebeslissen en mee
doen'.
Vanaf een onder bloemen bedol
ven spreekgestoelte, kondigde
Fred Derby van de vakcentrale
C-47 heeft ook bekendgemaakt
deel te gaan nemen aan de verkie
zingen. Zijn partij die opgericht
wordt door leden van C-47, de
ambtenarenbond CLO en de on
derwijzersbonden gaat de Suri
naamse Partij van de Arbeid heten.
Met de oprichting van de SPA
zal de arbeidersbeweging haar di
recte bemoeienis met de politiek
voortzetten", aldus Derby van C-
47, die evenals de andere vakcen
trales al ministers geleverd heeft
aan verschillende regeringen sinds
1984.
De Surinaamse ontwerp-grond-
Bouterse aan dat de huidige pre-
mier Jules Wijdenbosch voorzitter wet, die op 30 september in een
en lijsttrekker zal worden. Zelf ferendum ter goedkeuring aan de
gaat Bouterse zich op de achter- bevolking wordt voorgelegd, zal de
grond houden: „Ik ben gewoon lid, militaire dictatuur in Suriname le-
ik ga een handje meehelpen". galiseren. Tot deze conclusie komt
de Raad voor de Bevrijding van
De NDP heeft met het houden Suriname na „diepgaande bestu
dering" van de concept-grondwet.
TOKIO - Bejaarde gewonden liggen in de Japanse hoofdstad Tokio op straat te wachten op eerste hulp na uit
een brandend tehuis te zijn gehaald. Bij de brand in het tehuis, die zaterdagavond uitbrak, kwamen 17 bejaar
den om het leven en raakten 28 bejaarden gewond. Er waren in totaal 75 mensen in het gebouw op het moment
van de brand. Meer dan veertig brandweerauto's hadden twee uur nodig om het vuur meester te worden, (foto anp»
de massavergadering laten
dat de partij het op wil r
tegen de oude politieke partijen De Bevrijdingsraad verwerpt de
die de verkiezingen hebben afge- ontwerp-grondwet
dwongen en keer op keer verkla- gen het houden
ren dat zij de verkiezingen van 25 -
november royaal gaan
keert zich te-
een referen
dum en de verkiezingen.
Chaplin en de zaak-Qassemi.
Buitenland kort
vragen in verband met een onlangs
aan het licht gekomen spionage-af-
faire.Hij is al de vierde diplomaat
die van de Sowjet-autoriteiten op
dracht heeft gekregen zijn post in
Japan te verlaten.
OOST-BERLIJN (Rtr/AFP/
DPA) - In Oost-Berlijn hebben
zich gisteravond net als de vori
ge twee avonden botsingen
voorgedaan tussen de politie en
muziekfans die wilden luiste
ren naar een popconcert dat
werd gegeven in West-Berlijn,
aan de andere kant van de
Muur.
Evenals zaterdagavond bij
een concert van David Bowie
voor de voormalige Reichstag
in West-Berlijn en zondag
avond bij een optreden van de
Eurythmics trokken zo'n 4.000
Oostduitse jongeren op naar de
Muur om de vanuit West-Ber
lijn overwaaiende muziek, dit
maal van Genesis, te kunnen
beluisteren. Om te voorkomen
dat de jongeren net als eerder
op tien meter van de Muur zou
den gaaft staan had de Oost
duitse politie als voorzorgs
maatregel de toegang tot een
strook van 700 meter van de
Muur verboden. Ook nu weer
traden de Oostduitse politie,
Vopo's, en veiligheidsbeamb
ten in burger, met de wapen
stok op tegen de Oostduitse
muziekfans, die zich hadden
verzameld op de avenue Unter
den Linden. Volgens verslagge
vers werden zeker 50 jongelui
aangehouden.
De Oostduitse politie werd
uitgejouwd, vuurwerk werd
ontstoken en de jongeren
schreeuwden leuzen als „de
muur moet weg" en „Gorbats-
jov, Gorbatsjov". Veel jonge
Oostduitsers hopen dat de libe
ralere politiek van de Russi
sche partijleider de havik-ach-
tige leiders in Oost-Berlijn zal
beïnvloeden. De botsingen
duurden gisteren zes uur en
zullen zeker bezorgdheid op
wekken bij de communistische
leiding, die niet gewend is aan
dergelijke vormen van massale
ongehoorzaamheid.
De relletjes van gisteravond
waren feller en gewelddadiger
dan die op zondag en zaterdag.
Oostduitse beambten van de
staatsveiligheidsdienst vielen
ook Westduitse cameramensen
en radioverslaggevers aan, van
wie er één voor korte tijd werd
aangehouden.
„Er zal een doorbraak komen",
zei Wijdenbosch, die verwacht dat
veel Surinamers 'ongeacht ras, ge
loof of kleur' op de NDP gaan
stemmen, omdat deze partij de ver
nieuwingen van de revolutie wil
beschermen.
Hij trok een directe lijn van de
machtsovername van de militairen
in 1980, die volgens hem bedoeld
was om het volk aan de macht te
brengen, naar de oprichting van de
NDP. Hiermee is het regeringsbe
leid van de afgelopen jaren tot in
zet van de verkiezingen gemaakt,
inclusief de schaarsteproblemen
waar Paramaribo niet over uitge
praat raakt.
De volgende massavergadering
is aangekondigd voor 5 juli, dezelf
de dag dat de drie traditionele par
tijen hun bundeling, ook tijdens
een massabijeenkomst, bekend
zullen maken. Hiermee is dé tradi
tie van voor 1980 hersteld, dat par
tijen bij voorkeur op dezelfde dag
vergaderen om indruk op elkaar te
maken met aantallen bezoekers.
Ook al krijgen de „oude" politie
ke partijen na de verkiezingen
tweederde van de zetels in de Na
tionale Assem blée, een meerder
heid die nodig is om de grondwet
te veranderen, dan zal legerleider
Bouterse wijzigingen tegenhou
den, aldus de Raad. Volgens de or
ganisatie geeft de ontwerp-grond
wet Bouterse hiertoe zelfs formeel
de bevoegdheid. „Het gevaar is
reëel dat de grondwet wordt aan
vaard en ongewijzigd blijft zolang
de militaire machthebbers dat wil
len. De gevolgen zijn echter dat de
machthebbers zich grondwettelijk
hebben gelegaliseerd".
De leiders van de „oude" partij
en hopen bij de verkiezingen van
25 november een zodanige meer
derheid in de Assemblée te krijgen
dat zij wijzigingen kunnen aan
brengen in de grondwet. De con
cept-grondwet was volgens hen
het beste resultaat dat in de onder
handelingen met de militairen kon
worden bereikt, maar zy willen
haar na de verkiezingen op een
aantal punten aanpassen.
Storm
Aan de kust van Zuidwest-
Frankrijk zijn zondag zeker zeven
mensen om het leven gekomen en
tientallen gewond geraakt door
een storm, die duizenden vakantie
gangers midden in het Pinkster-
weekeinde verraste. De storm ging
gepaard met windstoten tot 140 ki
lometer per uur en hevige regen
buien. Hij trok in zuidelijke rich
ting over Spanje naar de Middel-
landse-Zeekust. Bij de Noord-
spaanse stad Bilbao werden twee
mensen gedood door afgewaaide
takken.
Proces
De openbare aanklager van Est
land ziet geen redenen om een
nieuw proces te gelasten tegen
Karl Linnas, die in 1962 wegens
oorlogsmisdaden bij verstek ter
dood werd veroordeeld. Onlangs
werd Linnas door de Verenigde
Staten uitgewezen. De aanklager
Karl Kimmel verklaarde op de tele
visie dat er sinds het proces in 1962
geen nieuw bewijsmateriaal aan
het licht is gekomen, hetgeen de
enige reden kan zijn voor een
nieuw proces.
Kruisvuur
Op Sri Lanka zijn gisteren zeven
burgers om het leven gekomen
toen politie en Tamil-rebellen
slaags raakten in de oostelijke ha
venstad Batticaloa, zo heeft het le
ger verklaard. Een katholieke
geestelijke in Batticaloa zei echter
dat de politiepatrouille het vuur
had geopend op de burgers uit
wraak voor een aanslag met grana
ten. Het incident in Batticaloa be
gon toen drie Tamils op de fiets en
kele granaten gooiden naar een po-
litiejeep. De politie opende het
vuur op de vluchtende belagers.
Vijf burgers zouden door granaat
scherven zijn omgekomen, terwijl
de overigen werden doodgescho
ten.
ADVERTENTIE
WARSCHAU (AP) - Paus Johan
nes Paulus II heeft gisteren de
Poolse communistische leider ge
neraal Jaruzelski opgeroepen de
mensenrechten te eerbiedigen en
gewone Poolse burgers meer zeg
genschap te geven bij het besturen
van hun land. Jaruzelski ant
woordde dat in Polen „nieuwe vor
men van maatschappelijk leven"
worden ontwikkeld en zei dat van
die weg niet wordt afgeweken.
De paus arriveerde gisteren voor
een bezoek van een week aan Po
len, zijn derde sinds hij paus werd.
Honderdduizenden mensen kwa
men voor hem op de been, maar de
ontvangst was veel minder uitbun
dig dan zijn triomfantelijke terug
keer in 1979 en zijn met emoties be
laden tweede bezoek vier jaar gele
den.
Toen de paus van het vliegveld
in het centrum van Warschau arri
veerde, ontvouwde een groepje
van ongeveer 60 mensen in het pu
bliek spandoeken van het verbo
den vakverbond Solidariteit, ter
wijl zij leuzen riepen als „Demo
cratie! Democratie!" en „Geen vrij
heid zonder Solidariteit". De paus
was ongeveer 50 meter van die
groep vandaan en wuifde naar het
publiek, maar gaf er geen blijk van
de leuzen te hebben verstaan. Tien
tallen politiemannen in burger of
uniform zagen het, maar grepen
niet in.
Politiemensen in burger traden
wel op tegen aanhangers van de
clandestiene pacifistische groep
Vrijheid en Vrede. Agenten haal-
•den een spandoek neer, waarbij
volgens ooggetuigen een van de
vrouwen die het omhoog hielden
licht gewond raakte.
Aanhangers van Solidariteit, on
der wie voormalig ondergronds lei
der Zbigniew Bujak, ontvouwden
een rood-witte vlag van Solidariteit
voor het gebouw van de Ameri
kaanse ambassade toen de auto
van de paus voorbij reed.
Na zijn aankomst ontmoette de
paus generaal Jaruzelski in het
voormalige koninklijk paleis. In
zijn gesprek met de generaal
noemde de paus Solidariteit niet
bij naam en evenmin hield hij spe
cifieke pleidooien voor herstel van
de rechten van vrije vakbonden,
zoals bij zijn bezoek in 1983 nadat
aan het wettig bestaan van Solida
riteit met de afkondiging van de
staat van beleg in december 1981
een einde was gekomen.
In voorzichtige bewoordingen
wees de paus er op dat aan de mens
en zijn rechten gedacht moet wor
den, wil men de vrede bewaren.
„Denk onder andere aan het recht
op vrije geloofsbeleving, om zich
vrijelijk te verenigen en om de ei
gen mening uit te dragen," zei hy.
Jaruzelski antwoordde dat Polen
„nieuwe vormen van maatschap
pelijk leven" ontwikkelt. „Wij zul
len die weg niet verlaten", zei hij.
De partijleider zei dat de regering
open staat voor verandering, mits
er niet getornd wordt aan het com
munistische regime en de socialis
tische grondslagen. In een verwij
zing naar Solidariteit zei Jaruzelski
dat „de beroering is geluwd".
