Toneelspel van absolute klasse 'Poëzie meer waard dan politiek' Wilde-tweeluik uit Hamburg 'Nieuwe' Ivy Green in razende vaart Fonkelende Mozart-uitvoering David Bowie Pinkpop met 30.000 bezoekers geen succes [DINSDAG 9 JUNI 1987 KUNST PAGINA 27 Russische dichteres staatsburgerschap ontnomen ROTTERDAM (GPD) - De feestelijke slotavond van Poetry International, zaterdag, werd over schaduwd door het bericht dat de dichteres Irina Ratushinskaja en haar man, de fysicus en mensen rechtenactivist Igor Gareschenko met onmiddellijke ingang het Sow- jet-russische burgerschap was ont- „Het is interessant te zien dat de Opperste Sovjet kennelijk ge meend heeft deze daad te moeten stellen, niet toen wij een onder houd met Thatcher hadden en ook niet toen wij het Amerikaanse Con gres toespraken, maar nu wij hier op dit poëziefestival zijn. Eens te meer blijkt dat poëzie belangrijker is dan politiek, want de straf is zo veel wreder", aldus de dichteres in een kort commentaar. De Ierse dichter Paul Durcan droeg daarop geëmotioneerd zijn bekendste gedicht op aan Ratus- hinskqja en haar man, aan haar moed en aan de tederheid en hu mor in haar poëzie. Op deze manier kwam een turbu lent einde aan een zeer afwisselen de poëzieweek, die door velen be zocht is. Op de woensdag vulden meer dan 800 toeschouwers de foyer van De Doelen en er waren op geen enkele van de andere avonden minder dan 400 belang stellenden. Remco Campert, die onder regie van Willem van Tooren samen met Henk Bernlef de pre sentatie van het festival voor zijn rekening nam, dankte in zijn slot woord het overwegend jonge pu bliek dan ook voor de 'voorbeeldi- 'Glorie van het dansen' DEN HAAG - De tentoonstelling 'De glorie van het dansen' is vanaf 6 juni in het Haags Gemeentemu seum te bezichtigen. De expositie, die vooral uit boeken, prenten en muziek bestaat, moet een beeld ge ven van de gezelschapsdans en theaterdans tussen 1500 en 1800. - De expositie begint met een hof bal uit 150Ö en eindigt met 'The correct method of waltzing' (1816). In de tussen liggende eeuwen wordt de gezelschapsdans ontwik keld tot een populair festijn in openbare danszalen. De dansmees ter, verschillende vormen van dansnotatie, de etiquette in de danszaal en de instrumentale bege leiding komen aan de orde. Daar naast vullen muziekinstrumenten en kostuum-accessoires de exposi tie aan. Het boek 'De glorie van het dan sen' bevat 25 foto's met toelichten de teksten en verschijnt ook op de tentoonstelling. ge aandacht', die ook door de dich ters op hoge prijs werd gesteld. De actrice en voordrachtskun stenares Ineke Holzhausm, die alle vertalingen voorlas in deze week en zich daardoor als 'de stem van Poetry' kan beschouwen, wilde in een kort commentaar wel kwijt dat met de nog steeds stijgende waar de van het festival zelf blijkbaar ook de kwaliteit van het publiek omhoog bleef gaan. De veerkracht en energie van Poetry International worden het best geïllustreerd met de manier waarop tegenvallers worden opge vangen. Zo moesten de Rus Andrei Voznesensky (geen visum), Shu Ting uit China (geen visum), de Hongaar Sandor Weores (ziekte) en de Roemeense Hongaar Sandor Kanyadi (algemene tegenwerking van de Roemeense overheid) op het laatste moment afzeggen. Hoogwaardige invallers werden echter gevonden in onder andere de personen van de (opnieuw zin gende) Spaanse dichteres Clara Ja mes en de legendarische Japanner Makoto Ooka, oude bekenden, die toevallig aanwezig waren bij het vertaalsymposium dat onder lei ding van Jaap Oversteegen steeds imposantere Met een zeldzame combinatie van routine en enthousiasme werd de 18e aflevering van het Rotter damse poëziefestival, de laatste voor de definitieve verzelfstandi ging van Poetry, toch tot een groot succes. De landenavond op vrij dag, ditmaal gewijd aan de Hon gaarse poëzie was, zeer geani meerd en paste wonderwel in het totaal van de culturele manifestatie 'Hongarije in Nederland', die deze maand spéélt. Het scholierenprogramma op maandagmiddag werd met opmer kelijke interesse gevolgd door en kele honderden vwo-leerlingen, die op een speelse manier kennis maakten met de dichtkunst. En, misschien wel het belangrijkst, 'er zijn weer talloze internationale contacten gelegd, waaruit ideeën en Initiatieven voor vertalingen en co-produkties tot stand zijn geko- Het Poetry Ereveld, de leedver- zachtende prijs voor een dichte res) die om zijn/haar werk waar ook ter wereld gevangen zit, ging ditmaal naar de Turkse dichter Nezvat Celik, die al meer dan ze ven jaar gevangen zit en in zorg wekkende toestand verkeert.Als (late) afsluiting van Poetry is vol gende week, op 14 juni, van 11.30 uur tot 19.00 uur nog Poetry Park, een multi-cultureel spektakel met veel poezie en muziek, in het park bij de Euromast. 'Schuld und Süline' Eenakters van Von Zemlinsky 'Eine Florentinische Tragodie' en ^)er Geburtstag der Infantin', twee eenakters van Alexander von Zem linsky, opgevoerd in het kader van het Holland Festival door de Ham- burgische Staatsoper. Dirigent: Gerd Albrecht. Regie: Adolf Dresen. Decors en kostuums: Margit Bardy. Gezien in de Stadsschouwburg, Am sterdam op 7 juni. Herhaling: 9 juni (aanvang 19.30 uur). AMSTERDAM - In de heront dekking van Alexander von Zemlinsky (1872-1942) als opera componist heeft de Hamburgse Staatsopera een sleutelpositie vervuld. In dat theater werd in 1983 opnieuw aandacht gevraagd voor 'Der Kreidekreis' (in dezelf de produktie die tijdens het afge lopen seizoen ook in het Amster damse Muziektheater te zien is geweest) en al twee jaar eerder kon men er kennismaken met een combinatie van twee eenak ters in een door Adolf Dresen ge regisseerde voorstelling die in middels een bijna legendarische status heeft gekregen. In Nederland is 'Eine Florenti- sche Tragödie' in 1984 te horen geweest in een concertuitvoering in het kader van de VARA-mati- nees, terwijl De Nederlandsche Operastichting een jaar later on der de titel 'Der Zwerg' een ande re versie van de 'Geburtstag' heeft uitgevoerd dan in Ham burg op het repertoire stond. Ge zien de herlevende belangstel ling voor Zemlinsky als een van de boeiendste en interessantste tijdgenoten van de Weense School moeten de door het Hol land Festival georganiseerde gastvoorstellingen derhalve be groet worden als een muziekdra matisch evenement van een soort dat in de Holland Festivals van de afgelopen jaren dikwijls pijnlijk ontbroken heeft. Aan de andere kant maakt de leeftijd van deze produkties een beoor deling van het toneelgebeuren bijzonder moeilijk. Sinds de pre mière in 1981 heeft de tijd niet stilgestaan, terwijl alles wat in de loop der jaren over deze voorstel ling geschreven is alsmede de te levisie-uitzending van de 'Ge burtstag' een onbevangen bena dering in de weg staan. In elk geval leek de overplaat sing van 'Eine Florentinische Tragödie' van de Italiaanse re naissance naar de periode van de expressionistische (stomme) film een 20ste-eeuws realisme in de voorstelling te brengen dat niet helemaal in overeenstem ming was met de decadente trek jes in het oorspronkelijke ver haal van Oscar Wilde. De meer tijdloze, in alle eenvoud bijne sjofele enscenering van de 'Ge burtstag', eveneens naar een ver haal van Wilde, werkte duidelij ker maar dat komt misschien ook door het duidelijk herkenba re menselijke aspect in de voor stelling. Enerzijds was dat te danken aan de bewerking van Dresen, die het gezwollen en on logische libretto van Klaren (oor spronkelijke titel 'Der Zwerg') had omgewerkt tot een tekst die in details en daardoor ook in sfeer dichter bij het verhaal van Wilde lag. Anderzijds bleek de uitvoering echter van doorslaggevende in- voed dank zij de prestaties van de tenor Kenneth Riegel, die een aangrijpende vertolking gaf van de mismaakte dwerg en diens confrontatie met zijn eigen wan staltige uiterlijk. Niet minder be wondering verdient de bariton Victor Braun die, nog lang niet hersteld van een zware ziekte, met een enorme krachtsinspan ning deze twee gastvoorstellin gen redde en daarbij op het to neel zowel vocaal als dramatisch zelfs de spil van de 'Florentini sche Tragödie' werd. De derde coryfee was ontegenzeggelijk di rigent Gerd Albrecht, reeds vele jaren lang de voorvechter van zo menige ondergewaardeerde ope ra, die dit Zemlinsky-tweeluik op de eerste plaats tot een onver getelijk muzikaal gebeuren maakte. De voorsteling van zondag leek me niet helemaal uitver kocht, hopelijk is die van heden avond dat wel. PAUL KORENHOF 'Schuld und Sühne' naar F. Dosto- jewski door de Schaubühne am Leh- niner Platz. Regie en bewerking Andrzej Wajda. Met Jutta Lampe, Udo Samel, Stephan Bissmeier. Ge zien op 6 juni in het Appeltheater in Den Haag. DEN HAAG - Het theater is dit jaar, met slechts vijf voorstellin gen, karig bedeeld in het Holland Festival en uiteraard zal geld daar de reden voor zijn. Geluk kig compenseert de hoge kwali teit van de voorstellingen het een en ander. De Schaubühne am Lehniner Platz uit Berlijn is met twee voorstellingen vertegenwoor digd: de nu reeds legendarische voorstelling 'Triumph der Liebe' uit 1985 en de uit eind '86 stam mende bewerking van Dosto- jewski's roman 'Schuld und Süh ne'. Bewerking en regie van laatstgenoemde voorstelling wa ren in handen van de bekende Poolse filmregisseur Andrzej Wajda. W^jda is in zijn bewer king het origineel opvallend trouw gebleven, maar heeft het verhaal teruggebracht tot de re laties tussen hoofdfiguur Raskol- nikow (de onderzoekscommissa- ris Profiri) en zijn geliefde Sonja. Raskolnikow is de intellectueel die een moord heeft gepleegd, Profiri de vertegenwoordiger van het recht die de moord dient op te lossen en Sonja een simpe le, godvrezende hoer. De voorstelling is even simpel als direct. Simpel omdat decor, belichting en kostuums niet meer dan acteurondersteunende functies vervullen en nergens de aandacht op zichzelf vestigen. (Dit in tegenstelling tot 'Triumph der Liebe' waarin de vormgeving van een adembenemende groots heid was). Direct, omdat vanaf de eerste scène alle aandacht ge vestigd wordt op Raskolnikows daad en de daaruitvoortvloeien- de vragen. Drie uur lang praten de acteurs met elkaar daarover; niet hun handelingen domine ren, niet de 'psychologie' van de personages, maar wat ze met el kaar bespreken. Het gesproken woord als hoofdpersoon. Als je het zo voorstelt, lijkt de voorstelling wellicht een zware aanslag op het geduld en uithou dingsvermogen van het publiek gepleegd te hebben. Met enige huivering denk ik terug aan vroegere Holland Festival voor stellingen waarin het gesproken woord domineerde: 'De Fantas ten' van Musil en vorig jaar 'Spi noza'. Verveeld en sufgepraat kwam ik toen veel te laat uit het theater. Maar daarvan was hier geen sprake: ik ging zingend naar huis. Daar zijn twee redenen voor. Allereerst de ongelooflijke kwa liteit van de acteurs; ik durf het haast geen acteren te noemen. Zelden heb ik acteurs dermate helder en beheerst met dit soort lastige teksten om zien gaan. Volledig begrip en controle. Geen 'gevecht' met moeilijke teksten, geen ratelende woor denstromen, maar een voortdu rend gesprek met de tekst. En dat gesprek bevatte geen ironie, geen gerelativeer en vooral geen ijdeltuiterij. Moet Jutta Lampe een eenvoudige vrouw spelen? Dan doet ze dat. Zonder ons ijdel te laten zien dat zij - Jutta Lam pe - wel beter weet en die Sonja eigenlijk maar een beperkt wicht vindt. Zij geeft zich volledig aan die rol, en dat Jutta Lampe ook anders kan, weten wij onder an dere van haar sublieme rol in 'Triumph der Liebe'. Compro misloos, serieus spel van acteurs in topvorm. Dat tussen het ge weld van Udo Samel als Profiri kon uitblinken, begrijp ik nog steeds niet. De tweede reden van mijn niet aflatende interesse in al die woorden, was de inhoud ervan. Raskolnikows daad is aanleiding tot een serie fundamentele be schouwingen over het begrip misdaad; in lange scènes worden soorten misdaad, misdadigers en straf besproken. Raskolnikow heeft die moord vanuit een intel lectuele behoefte gepleegd. Hij heeft iets willen bewijzen; dat hij leeft, dat hij iets teweeg kan brengen. Het is zijn vorm van verzet tegen een zinloos en pijn vol bestaan. Vervolgens wordt hij geconfronteerd met de sa menleving in de persoon van Profiri, met religie in de vorm van Sonja, en met zichzelf. En hij faalt ten opzichte van alle drie. Wajdas nationaliteit maakt de ze voorstelling van een morele verhandeling tevens tot een poli tieke; als Pool weet hij wat lijden en onderdrukking is, en tevens dat elke poging tot vernieuwing van het leven per definitie een doorbreking van het bestaande inhoudt en daarmee al snel tot 'misdaad' wordt. PAUL DEVILEE Gezien op zaterdag 6 juni in het LVC: Ivy Green. Bezetting: Tim Mul lens, zang en gitaar; Arthur van Dijk, drums; Simon Franken, bas. Bart de Boer, gitaar; Ernst Jan LEIDEN - Ivy Green (klimop) doet haar naam alle eer aan. In de ruim tien jaar van hun bestaan hebben de garagerockers uit Zoeterwoude zich opgewerkt van een in dorpskringen geliefd groepje tot een graag geziene gast op de landelijke podia. En wie ooit eens een optreden van dit illustere gezelschap heeft on dergaan weet waarom. Eenmaal op de planken leggen de heren een ongebreideld enthousiasme aan de dag. Maar ook muzikaal gezien is er sprake van vooruit gang, zoals blijkt met het uit brengen van de nieuwe lp 'Moon Raised'. De afgelopen maanden werd er in de Arnhemse Stable- studio's flink gesleuteld aan deze schijf. Twaalf nummers staan er op, alle geschreven door opper- monteur Tim Mullens. Zaterdag kon het Leidse pu bliek voor het eerst kennis ma ken met dit nieuwe produkt, zij het in de live-versie. Maar voor het zover was, ontsnapten er eerst nog wat oudjes uit 'het huis van bejaring', zoals 'I'm sure we 're gonna make it allright', dat al sinds jaar en dag het openings nummer van de band is, 'On the beat' en 'Rainy day'. Daarna was echter het verse materiaal aan de beurt. Het verschil met eerder werk school vooral in de meer prominente rol van de blazers sectie. De nummers bleken bo vendien, zonder dat er overigens van hitgevoelige stampers ge sproken kon worden, wat toe gankelijker. Het titelnummer van de plaat, 'Moon Raised'was daarvan het beste voorbeeld. Een slepend, log ritme, althans naar naar Ivy Green maatstaven, met een lekkere gitaarlick. Het was wel bij deze wat lang zamere nummers dat zich het grote manco van de band open baarde. Hoewel het geheel be slist hechter klonk dan vroeger, vielen er zo nu en dan behoorlij ke tempowisselingen te beluiste ren. Iets wat bij de up-tempo songs minder het geval was. Bo vendien zou wat meer afwisse ling, de meeste nummers werden in hetzelfde snelle tempo uitge voerd, geen kwaad kunnen. Voor Tim Mullens tijdens het optre den van Ivy Green in het LVC. (Foto Theor Verplancke) het overige schenen ze hun be perkingen te kennen. En die lagen niet op het vlak van de conditie. In razende vaart werd het repertoire er doorheen gejast. Na ruim een uur, inclusief toegift, was het uit met de pret. In de komende maanden kan de rest van Nederland kennis ma ken met het 'nieuwe' Ivy Green, want de nodige optredens zijn al weer geboekt. En wat de plaat betreft, die is vanaf vandaag in de winkels verkrijgbaar. HERMAN JOUSTRA Jubileumconcert door het Amster dams Kamer Orkest en het Bach- koor Holland. Medewerking ver leenden Ute Frühaber en Marianne Koopman, sopraan, Peter Bartels, tenor en Pieter van den Berg, bas. Het geheel stond onder leiding van Charles de Wolff. Gehoord op 6 juni in de Stadsgehoorzaal. LEIDEN - Hoe kunnen een diri gent en een orkest, die beiden een jubileum vieren, dit beter doen dan met een Mozart-pro- gramma? Mozart van wiens werken men toch eigenlijk nooit genoeg kan krijgen; muziek die pas tot haar recht komt en gaat stralen en klinken als de uitvoe renden al hun dagelijkse beslom meringen achter zich hebben ge laten. Al vanaf de allereerste inzet van het Divertimento in D KV 136 bleek de samenwerking van Charles de Wolff en het orkest van grote kwaliteit te zijn. De muziek - geschreven in de stijl van de Italiaanse Sinfonia - be gon te fonkelen en te stralen als de glans van de zon in dauw druppels, betoverend door een voud. In de symfonie in C - bijge naamd de Jupiter - openbaarden zich andere kwaliteiten van Charles de Wolff als dirigent. Moeiteloos wist hij een perfect evenwicht te verkrijgen tussen de verschillende delen. Het voortvarende eerste en het wat lyrischer tweede thema (ingre diënten van de klassieke hoofd- of sonatevorm) uit het eerste deel versmolten uiteindelijk tot een afgerond geheel. De finale - een meesterstuk van contrapuntiek - was tevens een voorbeeld van ge dreven en meesterlijk orkest- spel; het beginmotief van het eerste thema bleef voortdurend opklinken in het toch dicht ge weven web van de overige the ma's. Toch waren er ook enkele momenten van terugval, waarop de interpretatie misschien wel zó klassiek en evenwichtig was, dat er een wat te grote afstand werd geschapen tussen het podium en de zaal. Dat waren de momenten dat rqijn aandacht wat afdwaal de. De Grote Mis in c kl.t. - schitte rend uitgevoerd - bood volop ge legenheid te genieten van de af wisselende stijlen die Mozart hierin heeft toegepast; van de plechtige, strenge koorgedeelten tot de opera-achtige, solistische delen, waarbij de sopraan Ma rianne Koopman zich ook duide lijk meer theatraal tot het pu bliek richtte in tegenstelling tot de ingehoudener voordracht van haar collega-solisten. Te zeggen dat de belangstel ling voor dit concert overweldi gend was (hetgeen ik wel had verwacht) is wat overdreven uit gedrukt. Bovendien was het af en toe rommelig in de zaal, alsof een gedeelte van het publiek aanwezig was méér ter gelegen heid van het jubileum dan voor Mozarts muziek. Ook het staande applaus kon men niet echt ova tioneel noemen. MONICA SCHIKS In het Leidsch Dagblad van 1 juni J jl. werd erg negatief geschreven over de concerten van David Bo wie in de Rotterdamse Kuip. Ik ben naar het concert van 31 mei jl. geweest en kan deze reactie niet begrijpen. Bowie zou zich richten op een snel en goedkoop kassucces en hij zou zich in een diepe artistieke im- passie bevinden. Als voorbeeld hiervan werden de elpees Let's Dance, Tonight en Never let me down gegeven. Let's Dance was inderdaad al leen een kassucces zonder dat de echte Bowie hierin te herkennen was, alleen het nummer China Girl van deze elpee was echt Bowie's werk. De elpee Tonight die hierop j volgde werd ondanks het duet met Tina Turner een flop, maar met Ne ver let me down, de laatste elpee van Bowie maakte hij een schitte rende come-back. Hij laat op deze elpee stevig rockende nummers horen zoals: Day in - Day out. Beat of your drum, Zeroes, New York's in love en Bang Bang. Het concert in de Kuip was alles behalve een saaie en vlakke show. Bowie zong perfect, de sfeer was prima en de show uitstekend. De nieuwe nummers van Bowie missen geen inhoud zoals u be-1 weerde, als je de lyrics goed door leest kom je heel wat hedendaagse problemen tegen. Hierbij wijs ik op de nummers: Dancing with the big boys wat gaat over de absolute macht in Rusland wat erg goed te zien was in del show. New York's in love gaat over de problemen in de grote stad wat schitterend uitgebeeld werd door de aanwezige dansers. Day in - Day out gaat over de problemen in de grote stad maar vooral over de wo ningnood daar. Dit zijn maar enke le nummers met een goede inhoud en ik kan er nog veel meer noemen. Bowie is zeker niet oppervlakkig en hij heeft niets van zijn oude glo rie verloren. De journalist die dat denkt of schrijft is vast een 'Abso lute Beginner'. R.P. Koelewijn Aquamarijnstraat 27 Leiden. HOLLANDSE MEESTERS - Vijf tig schilderijen van Hollandse meesters uit de zeventiende eeuw uit het Museum voor Schone Kun sten in Boedapest zijn even terug in ons land. Ze zijn van 13 juni tot 19 augustus in het Centraal Mu seum in Utrecht te zien. Voor de expositie in Utrecht is gekozen uit de 700 schilderijen en duizenden tekeningen en prenten in Hon gaars bezit. Daaronder neemt de Hollandse kunst uit de zeventien de eeuw een prominente plaats in. Ook de Italiaanse scholen vormen een belangrijk onderdeel van de collectie. BAARLO (ANP) - Circa 30.000 jon geren hebben gisteren een bezoek gebracht aan het 18de Pinkpopfes tival, dat dit jaar voor het eerst in sportpark De Berckt in het Lim burgse Baarlo werd gehouden. De afgelopen zeventien jaar was Ge leen de lokatie van het festival. „Financiëel komen we er hier mee niet uit, zeker gezien de extra kosten die het slechte weer voor ons met zich mee brengt", aldus or ganisator Jan Smeets. De vrijwél constante regenvaj zorgde voor een zee van paraplu's en plastic op het festivalterrein. De voorberei dingen in de ochtenduren werden ernstig bemoeilijkt door de harde wind en een regenhoos. Een andere tegenvaller voor het festival was de staking in Engeland van het douanepersoneel. Zo moest een van de topacts, Iggypop, op een andere installatie spelen, omdat de apparatuur in Engeland was blijven steken. Een andere groep, de Communards, kon nog net op tijd met een charter via Duitsland het festival bereiken. ADVERTENTIE Met de Internationale Reis- en Kredietbrief (IRK) gaat u met een gerust hart op reis. Want mocht er onverhoopt iets misgaan, dan kunt u alti|d rekenen op |uridische hulp. autohulp. medische hulp en nog meer hulp. De IRK geeft u direct al bij de sian een belangnjke zekerheid mee: mocht u onderweg in het buitenland in de problemen raken, dan staat u er met de IRK nooit alleen voor. Met 7 steun punten in het buitenland (met Nederlands sprekend personeel) zorgt de ANWB-Alarmcentrale voor hulp als dat nodig mocht zgn. dag en nacht, het hele iaat door! Haal uw IRK bi) de ANWB. de Rabobank of de Grenswissel kantoren ol bel 070-141420 AN Het regende tijdens het Pinkpopfestival. Het regende op een. gegeven ogenblik zelfs zo hard dat sommige concertbezoekers de gezelligheid onder het plastic moesten zoeken. (foto anp»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 27