Mededogen heeft geen zin,
morgen gebeurt het wééri
Per draagvleugelfles de oceaan over
Evangelistenechtpaar Goeree put nieuwe moed uit vrijspraak
ZATERDAG 6 JUNI 1987
EXTRA
PAGINA 27
Na hun onverwachte vrijspraak door het
gerechtshof in Arnhem zingt het omstreden
evangelistenechtpaar Lucas en Jenny Goeree V
zonodig nog een toontje hoger. Joden hoeven
er in elk geval niet op te rekenen dat ze door
hen met rust worden gelaten. "Het is onze
opdracht om te prediken. En dat gekwetst zijn,
wat een onzin. De laatste jaren voelt iedereen
zich bij het minste of geringste gekwetst". Een
verbijsterend relaas.
Het is zo simpel. Gewoon lezen wat
er in de bijbel staat. Als geschreven
is: En Jezus zegende hen door de
handen op te leggen, legde hij dan
de voeten op? Nou dan! Zo staat er
ook in de bijbel dat het joodse volk
Jezus kruisigt en daarbij roept:
„Zijn bloed kome over ons en onze
kinderen". Ben je dan een anti-se
miet als je constateert dat het oor
deel, dat de joden toen over zichzelf
hebben afgeroepen, hen nog steeds
achtervolgt?
door Weert Schenk
Lucas Goeree, prediker, zit breed en
zelfverzekerd op de bank, de armen wijd
gespreid over de leuningen. Hij voelt
zich sterk. Vorige week sprak het ge
rechtshof in Arnhem hem en zijn vrouw
Jenny vrij van belediging van het joodse
volk. Volgens de rechterzijn de Goeree's
in hun blaadje Evan niet uit geweest op
anti-semitisme of racisme.
Groot wonder
Het evangelistenechtpaar noemt deze
uitspraak in het strafproces een groot
wonder. Sedert 1985 hebben al vier rech
ters de bewering dat de eeuwenlange
vervolgingen en de moord op zes mil
joen joden in de Tweede Wereldoorlog
de schuld van de joden zelf is wèl ver
oordeeld. Ze hadden daarom in Arnhem,
waar het hoger beroep in de strafzaak
diende, gerekend op een nieuwe veroor
deling.
„De andere rechters hebben onze lec
tuur niet gelezen", zegt Jenny Goeree,
zacht wiegend in een schommelstoel.
"Deze rechter heeft objectief gelezen.
Wij hebben het evangelie gebruikt met
zuivere bedoelingen. Wij zijn geen jo
denhaters".
Lucas Goeree: „Het is een hetze, een
opgeklopte bende. De negatieve reacties
op de uitspraak kwamen van de schrift
geleerden en farizeeërs uit de kerken,
die de bijbel huichelaars en adderenge
broed noemt. Qe kerken zijn immers
medeverantwoordelijk voor de moord
op de joden. De paus heeft naast Hitier
gestaan. Wat ze zelf hebben misdaan wil
len ze in de schoenen schuiven van twee
predikers".
De evangelieprediker heeft een opge
wonden betoogtrant. Maakt weidse ge
baren, gaat dikwijls op het puntje van de
bank zitten om vervolgens weer in de
hoek terug te vallen met een gezicht van:
dat heb ik nou maar weer eens goed ge
zegd. Ruimte voor twijfel is er niet. „Ge
loven is zeker weten".
Zijn echtgenote luistert toe en mengt
zich slechts af en toe in het gesprek. In
een hoekje van de kamer zit onopval
lend een meisje ("een medewerkster uit
het team") dat huishoudelijke kar
weitjes opknapt. Ze zijn wedergeboren,
gered door Jezus Christus, maar erg veel
blijheid straalt er niet van af.
Moe
De Goerees bewonen een klein, sober
ingericht appartementje in Zwolle. Hij
zegt te leven van een minimum-loon dat
hij van de Stichting Evangelieprediking
Lucas en Jenny Goeree krijgt. Het geld
van de stichting komt van donateurs.
Het blad Evan wordt gesponsord. „Zo is
er een bankdirecteur", zegt Lucas Goe
ree, „aan wie ik de rekening kan sturen.
Wordt zo betaald".
Lucas Goeree zegt moe te zijn. Zon
dag, de dag vóór-het gesprek, heeft hij
drie diensten geleid. Bij mensen thuis,
want zaaltjes zijn niet meer te huren.
„De zaalhouders worden bedreigd en ik
wil mezelf niet blootstellen aan stenen-
gooierij". Hij maakt zich kwaad over de
anti-fascisme-comités die zaaleigenaren
voor de Goerees waarschuwen. „Anti
fascisten terroriseren mensen die een
andere mening hebben".
Hij zegt dat niemand hem de mond
kan snoeren. „Ik heb me nooit gebonden
gevoeld aan uitspraken van de rechter.
De drie avonturiers met hun kroost voor het gevaarte dat binnen drie
dagen van New York naar Land's End in Engeland zal moeten koersen.
(foto Cees Zorn/GPD)
Het is een wat koddig gezicht. De
bepaald niet tengere Belgische
avonturier Fons Oerlemans in zijn
proefmodel van amper twee meter
lang. Zoiets als een volwassen
machinist op een miniatuur
stoomtrein. Het verschil is dat het
voor de Belg heel serieus is. Want
zijn spelevaren met dit
merkwaardige vaartuig is de
opmaat voor een echte
oceaanoversteek.
Zijn zelf ontworpen draagvleugelfles
weegt in werkelijkheid zeker 9 ton, voort
gedreven door een 1000 pk Detroit Die
sel motor. Dat moet bijna scherend over
het water gaan. De eerste proefvaart met
het schip verwacht hij begin juli. In au
gustus moet hij dan met zijn vrouw Kee
en bemanningslid Peter Schoonder-
woerd klaar zijn voor zijn recordpoging.
Binnen drie dagen van New York naar
Lands End. Non-stop, wel te verstaan.
Fons Oerlemans kan simpelweg niet
zonder spanning. Al in 1974 zwalkte hij
drie weken in z'n eentje op een reddings
vlot over de Atlantische Oceaan. Een
jaar later maakte hij op een zelfgebouwd
vlot met twee makkers de oversteek van
Marokko naar Trinidad. 82 dagen op zee.
Vijf jaar later zou hij dat avontuur herha
len met datzelfde vlot, maar nu met zijn
vrouw, de Nederlandse Kee Arens. En
ditmaal onder de meest barre omstan
digheden van Las Palmas naar Barba
dos. Niet minder <lan 67 dagen lang een
gevecht tegen de weergoden.
In 1981 had Oerlemans alweer een
nieuw vaartuig klaar. Een vlot gebouwd
op een oude stoomketel, de Seaview. En
weer twee jaar later zijn tot nu toe meest
opzienbarende reis met een vlot, aange
dreven door een Van' Gend Loos
vrachtwagen, in 52 dagen van New York
naar Lissabon.
Nauwelijks bekomen van het laatste
avontuur piekerde Oerlemans alweer
over een nieuwe uitdaging. De vorm van
een bierflesje trok hem wel. De buik van
de fles zou een oude ketel kunnen zijn,
de neus moest erop gelast worden. Het
werd ten slotte een draagvleugelboot.
Tengere, maar solide draagvleugels vóór
en onder de romp. Fons Oerlemans ging
op pad en vond sponsors. Een bedrijf
schikbaar stellen. De ketel kwam er en
een ander bedrijf bood hem het las- en
ijzerwerk aan. Het lassen was voor de
Belg zelf. En in Peter Schoonderwoerd
'werd het aanvullende bemanningslid
gevonden om de oversteek mee te ma
ken en er het voorbereidende werk te
doen. Schoonderwoerd, met zijn hogere
zeevaartschool, had de nodige ervaring
op de grote vaart.
„Dit nooit weer", had Kee uitgeroepen
Aa haar laatste avontuur met dat vracht-
'wagenvlot. Niettemin staat ze voor au
gustus opnieuw op de rol.
Het gaf aanvankelijk nog wel proble
men, want Fons was inmiddels ook vast
besloten om ditmaal zonder zijn vrouw
de overtocht te maken. Anderzijds ver
eist zo'n oversteek alle aandacht en om
met z'n tweeën drie dagen en nachten
permanent allert te moeten zijn, zou wel
eens te veel kunnen zijn.
Afgelopen week werd de kolossale De
troit Diesel aan boord gehesen. Een
splinternieuwe dieselmotor die twee
jaar uitgeleend is aan de Belg door het
bedrijf Baan Hofman. Om die oversteek
te kunnen maken verwacht Oerlemans
13.000 liter diesel nodig te hebben. Meer
kan er ook niet in de draagvleugelfles.
„Het grootste verbruik ligt bij de start,
als alle kracht nodig is om de dan volge-
tankte en negen ton zware boot uit het
water te krijgen. Daarna hopen we op
een vrij zuinige overtocht".
„Zelf heb ik," zegt Oerlemans, „al een
kleine 35 mille gestoken in dit prqjekt.
Geld dat we verdiend hebben met het
geven van lezingen en het draaien van
films over de vorige expedities. Want dat
is de manier waarop we ons geld verdie
nen. Door lezingen te geven en tijdens
de reis een documentaire te maken. Dat
gaat straks ook weer gebeuren".
Voor de fotograaf toont hij de ruimte
waar de bemanning komt te zitten. „Het
is net een formule 1 wagen", lacht hij.
„Alles is motor en benzinetank en er
gens is ook nog een plekje voor de cou
reur gevonden". Trots laat hij de Porsche-
stoelen zien die straks als een lift van on
der naar boven kunnen om uitkijk te
bieden over het water vanuit de koepel
van een z.g. Thunderstreak straaljager.
Een kadootje van de luchtmachtbasis
van Gilze Rijen. Zo goed als ook de Pors-
che-stoelen geschonken zijn.
Het record van een non-stop oversteek
New York-Lands End is gevestigd in
1952 door het Amerikaanse passagier
schip The Unites States. Dat schip' deed
er ruim drie dagen en 10 uur over. Fons
en zijn bemanning hopen de 5.500 km te
kunnen afleggen binnen drie dagen. In
totaal zullen ze bijna 7.000 km afleggen,
want van Lands End gaat het dan ook
nog door naar Amsterdam en Rotter
dam.
De proefvaarten met het schaalmodel,
dat drie keer zo klein is als het originele
gevaarte, zijn bemoedigend. „We zijn be
gonnen met een 20 pk motor erin. Toen
kwam dat model al vrij ver uit het water,
maar toch nog niet echt op de vleugels
terecht. Nu hebben we er een 60 pk Hon
da motor in gezet. Daarmee moet het,
denken we, wel lukken. Awel i
tot nu toe zijn we toch nog in al i
avonturen geslaagd. Dus
niet?".(GPD)
Men kan niet eisen dat ik lieg. Ik verkon
dig de waarheid. Ik ben geen theoloog.
Die liegen. De naam zegt het al: theo-
liegt, theoloog, theo blijft liegen".
Hij lacht om het woordgrapje. „Wij
zijn fel tegen dominees. Ze misleiden he
le scharen. Het zijn betaalde huurlingen
die de mensen zware lasten opleggen
voor hun mooie huizen. Zij keren zich
tegen ons. Maar met de verwerping van
de Goerees verwerpen ze de bijbel".
In die bijbel heeft de evangelist de
tekst Zijn bloed kome over ons en onze
kinderen aangetroffen. Gekoppeld aan
de jodenvervolgingen en de gaskamers
van Auschwitz staat voor hem vast dat
het onheil de joden blijft achtervolgen,
zolang ze weigeren om Jezus te aanvaar
den gis hup messias. Lucas Goeree wil
de joden bekeren.
„Ik predik het evangelie uit liefde, niet
uit haat. Ik constateer dat de joden wor
den vervolgd. Ik vervolg niet, want de
bijbel zegt ook: wee hen, die mijn volk
vervolgen. Het is mijn opdracht om. de
Verlossing te prediken. Als je je niet be
keert, kom je om. Het gaat mij om hun
heil, niet om hun vernietiging".
Toneelspelers
Opeens: „Joden zijn natuurlijk ook de
grootste toneelspelers die er zijn- Ze
doen heel zielig over de oorlog, maar er
zijn niet alleen zes miljoen joden omge
komen. Er waren 50 miljoen doden. Mijn
vader is ook gesneuveld. Maar het gaat
alleen om die zes miljoen. Waren die an
dere doden dan soms koeien? Nee, het
waren 44 miljoen mensen. Ook minder
heden, zoals homo's en zigeuners. De jo
den werken zich naar voren, daarom
hoor je alleen maar over die zes mil
joen."
Lucas Goeree denkt dat hij de joden
meer lief heeft dan al die andere mensen
die het nu voor hen opnemen tegen de
predikers. „Die anti-fascisten lopen nu
zo hard voor de joden, maar doen ze dat
ook als de oorlog uitbreekt? Wie steekt
dan zijn hand voor hen uit?"
„Als de Russen komen predik ik het
evangelie. Ik zal ze vertellen dat ze niet
moeten moorden en plunderen. Ik zou
mijn leven inzetten voor dé joden. Ik zal
ze helpen-onderduiken. Maar niet met
geweld. Als een vijand bij mij om hulp
komt, krijgt hij ook te eten en te drin
ken. Als Ronnie Naftaniel (directeur van
het Centrum voor Informatie en Docu
mentatie over Israel, dié de Goerees be
strijdt - red.) hier komt, geef ik hem te
eten en te drinken en zal ik hem vertel
len van Jezus Christus. Ik heb de jood
lief, maar niet zijn dwalingen".
Ook al willen de joden zich niet beke
ren en voelen ze zich gekwetst door de
.waarschuwingen' van de Goerees, de
evangeliepredikers laten hen niet met
rust. „Het is onze opdracht om te predi
ken. En dat ze gekwetst zijn, wat een on
zin. Kwetsen is een modewoord. De laat
ste jaren voelt iedereen zich bij het min
ste of geringste gekwetst".
Het echtpaar kan zich niet indenken
dat het pijn doet als zij na een aanslag op
een joodse synagoge, waarbij 20 doden
vallen, in een open brief slechts schrij
ven: „Bekeer je toch tot Jezus". Lucas
Goeree: „Mededogen en medeleven heb
ben geen zin. Morgen gebeurt het weer.
Bekering is de enige oplossing".
Hij vraagt zijn medewerkster om kof
fie. Zegt dan: „Niemand hoeft onze
boodschap te horen. Ze kunnen ons blad
in de prullenbak gooien. Jos Brink, die
op een foto in Evan stond, scheurde voor
de televisie ons blad kapot. Dat was
dom, want hij verscheurde zichzelf, en
onze lieve Sandra erbij. Maar wat zie je:
de mensen, bestellen ons blad, worden
abonnee. Dat is inconsequent. Als je er
niks mee te maken wilt hebben, gooi het
dan weg. Maar ze willen mij de mond
snoeren. Dat is onmogelijk. Ze kunnen
een prediker de mond niet snoeren".
Jenny en Lucas Goeree zeggen te pre
diken omdat ze willen dat andere men
sen ook het geluk smaken dat het evan
gelie hen gebracht heeft. Lucas Goeree
is ervan overtuigd dat hij niet meer ziek
kan worden- Ziekte en dood zijn immers
de straf van de zonde.
Hij zal niet sterven aan een of andere
ongeneeslijke ziekte. „Ik word ver
moord, omdat wij als predikers vervolgd
worden om Jezus' naam, of ik strek op
hoge leeftijd de benen en sluit, verza
digd van het leven, de ogen en geef mijn
ziel in de handen van God".
Na een korte stilte: „Ja, daar sta je van
te kijken, hè? Dat wij niet ziek kunnen
worden. Niemand van mijn medewer
kers wordt ziek. Maar het staat in de bij
bel. God kan niet liegen".
Twintig jaar geleden, toen hij bekeerd
werd, nam hij afscheid van zijn huisarts.
Sindsdien de dokter ook nooit nodig ge
had, zegt hij. Maar hij verzoekt zichzelf
niet. Hij gaat niet naakt in de regen
staan.
Ook zijn zevenjarig dochtertje Evanne
is nog nooit door ziekte gekweld ge
weest, zegt hij. Geen mazelen, geen wa
terpokken, niets. Vrouw Jenny bezocht
met de kleine nimmer een consultatiebu
reau. Die overtuiging leidde op de Velu-
we tot gevallen van kinderpolio. Lucas
Goeree: „Hoho, in Staphorst is men heel
godsdienstig, maar dat wil niet zeggen
dat men in Jezus gelooft. Ze geloven
daar in oude mannen die dogma's op
leggen".
En als hij of zijn gezinsleden nu wel
kanker zouden krijgen? „God stelt nim
mer teleur. Hij kan niet liegen. Zijn
woord is onvoorwaardelijk. Ik kan me
niet voorstellen dat ik kanker krijg. Het
gebeurt gewoon niet".
Daad van liefde
De voormalige Commissaris van de
Koningin in Gelderland, Geertsema,
wenste het echtpaar, dat zich ook sterk
tegen homofilie afzet, aids toe, maar dat
is volgens Lucas Goeree dus een wens
die nergens op slaat. „Ik heb wel gebe
den dat hij het zelf niet zal krijgen. Want
God zegt: wat je een ander toewenst,
slaat op jezelf terug".
Niettemin hebben de Goerees met ge
rechtelijke stappen gedreigd als Geert
sema zijn uitspraak niet terugneemt. Dat
is een daad van liefde. „Wij willen hem
tegen zichzelf beschermen. Hem duide
lijk maken dat Jezus Christus ook hem
roept".
Het doet Lucas Goeree denken aan de
brief die hij Hans Wiegel stuurde nadat
deze als minister van binnenlandse za
ken de abortuswet had ondertekend.
„Abortus betekent onschuldig bloed
vergieten. Ik schreef: u roept ongeluk af
over uw huis en over Nederland. Op de
dag dat hij die brief kreeg, ging het oor
deel onmiddellijk in vervulling. Zijn
vrouw verongelukte en sindsdien is het
met Nederland bergafwaarts gegaan".
Wie zich tot Jezus bekeert, wordt vol
gens hem behoed voor dit soort onheil
en ziekte. „Ze zijn kwaad dat wij homo's
en aidspatiënten waarschuwen. Wij zeg
gen: Jezus wil u verlossen van uw homo
seksualiteit en van uw aids. Is dat geen
geweldig antwoord op die vreselijk ziek
te? Dat is toch geen discriminatie?"
Hij zegt mensen te kennen die na hun
bekering beter werden, maar die hadden
geen aids of polio. Maar dat zou ook
niets uit maken, want God zegt: Kom tot
mij en ik zal u genezen. En Lucas Goeree
weet: God liegt niet. Als de genezing niet
volgt, zal het geloof wel niet sterk ge
noeg zijn geweest.
Gewoon mens
Het geloof van Lucas Goeree was lan
ge tijd ook niet sterk. „Ik was een ge
woon mens", zegt hij. Pas aan het eind
van de jaren zestig bekeerde hij zich tot
God, na een bijeenkomst van de evange
list Maasbach te hebben bijgewoond.
Daarna ging hij zijn leven wijden aan de
Heer. Nu kan hij nergens anders nog
over praten. Als een politieman hem
aanhoudt, vraagt Lucas Goeree of hij Je
zus Christus ként als enig leidsman en
verlosser.
Vóór zijn wedergeboorte was Lucas
Goeree marineman. Er doen boeiende
verhalen over dat leven de ronde. Hij be
zocht cafés en hoerenkasten, pleegde in
braken en overvallen en verkocht zich
aan zowel vrouwen als mannen. „Alles is
uit de duim gezogen", zegt de prediker.
Toen hij al evangelist was, verliet Lu
cas Goeree zijn vrouw Carolien Davids
en zijn zeven kinderen en trouwde met
Jenny Manschot. Dat was zijn inziens
geen zonde tegen Het Woord, dat
immers zegt: wat God bijeen brengt zal
de mens niet scheiden. Jenny Goeree,
haastig: „Bij overspel en ontrouw mag je
wel scheiden". Lucas Goeree: „Ik wil er
niet veel over zeggen, maar er is een
aantal redenen waarom je je vrouw mag
verlaten".
Zijn weerzin tegen de kerken begon in
1944 toen een dominee thuis kwam ver
tellen dat zijn vader was gesneuveld.
„De dominee zei tegen mijn moeder dat
het Gods wil was dat mijn vader was om
gekomen. Ik was vijf jaar, maar kon dit
niet verkroppen. Ik vervloekte God.
Maar later zag ik pas dat de dominee een
verkeerde leer bracht. De duivel is een
mensenmoordenaar".
Veel weet hij niet over zijn vader. Het
interesseert hem niet, zegt hij. De man
was vrijwel zeker fout in de oorlog en
diende hoogst waarschijnlijk bij de SS.
Lucas Goeree zegt dat zijn vader als vrij
williger in Duitsland gewonden ging
verzorgen. Volgens het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie is de kans
bijzonder groot dat Geert Goeree dan bij
de Waffen SS heeft gezeten. Lucas Goe
ree: „Voor mij is het geen punt dat hij bij
de SS was. Het kan best. Hij zal zijn re
denen er wel voor gehad hebben. Ik
keur dat af, als het waar is".
Zuiver
Hoewel het evangelie is gebaseerd op
gebeurtenissen uit het verleden, zegt
Lucas Goeree: „Ik ben niet ingesteld op
geschiedenis. Ik ben een mens van de
toekomst. Daarom verdiep ik me niet in
het leven van mijn vader, ik wil de do
den met rust laten. Ik weet wel dat mijn
bedoelingen zuiver zijn. Maar er zullen
er wel weer zijn die via psychologische
omwegen iets anders beweren".
Jenny Goeree loopt naar haar tasje. Ze
pakt een papieren zakdoekje en snuit
haar neus. Een beetje verkouden...
Het gewraakte blaadje Evan: "An
dere rechters hebben onze lectuur
niet gelezen".
Jenny en Lucas Goeree: "Er zijn redenen waarom je je vrouw mag verlaten"
