Alleen repressie houdt
Israël op de Westoever
Twintig jaar na de Zesdaagse Oorlog broeit hé verat aan ale kanten
Z&TERDAG 6 JUNI 1987
PAGINA 23
litieke lijn van de PLO om in .Palestina'
(Israël, de Westoever en Gaza) een secu
laire staat te vestigen waar joden ook
mogen wonen.
Verschillen
Onder de kolonisten bestaan echter
grondig verschillende redeneringen
waarop zij de joodse claim op Judea en
Samaria (de bijbelse namen voor de
Westoever) en Gaza baseren. Voor gods
dienstfanaat Noam is de Tenach (het Ou
de Testament) het uitgangspunt: de be
lofte van God dat Eretz Israël (het land
van Israël) de joden toebehoort. Daaren
pen twintig jaar heeft geprobeerd de na
tionale aspiraties van de Palestijnen op
de Westoever en in Gaza te ontmoedi
gen. Maar de uitgaansverboden, wegver
sperringen, huiszoekingen en massale
arrestaties hebben over het algemeen
weinig geholpen.
Zelfs met het opblazen van huizen van
Palestijnen die zich naar de normen van
de Israëlische bezetter aan .terreur' heb
ben schuldig gemaakt, zijn de meeste tot
politieke of gewelddadige onrust aanzet
tende Palestijnse leiders niet te intimi
deren. Hoewel bij deze vorm van collec
tieve straf hele families dakloos raakten,
zijn de duizenden ruïnes in bezet gebied
de stille getuigen van een onuitroeibaar
ideaal.
Achmed Arafa uit het stoffige vluchte
lingenkamp Dehaishe baadt zich in het
zweet om een door Israëli's gesloopte
kamer van zijn schamele woning weer
met betonblokken op te bouwen. Tege
lijkertijd probeert hij zijn kleinkinderen
Hassan, Achmed en Ayid van het stei
gertje en het open riool langs het huis
weg te houden.
Hun vader Rizek (22) en vijf andere zo
nen van Achmed zitten wegens politieke
activiteiten, het lidmaatschap van Fatah
(een tak van de PLO) of het gooien van
stenen en benzinebommen in de gevan
genis. Een aantal van hen heeft militaire
dententie, een zes maanden durende,
maar weer te verlengen gevangenschap
zonder vorm van proces. Sinds 1985
weer onderdeel van de zogeheten 'ijze
ren-vuist-politiek' van de socialistische
minister van defensie Itzchak Rabin.
Arafa laat gelaten de deuren zien die
de soldaten op een nacht in april hebben
ingetrapt. En de brokstukken van de
omvergehaalde kamer. „Ik bouw het
maar weer op, want met achttien men
sen in dit huis kunnen we die ruimte
niet missen", zegt hij met lichte ironie in
z'n stem.
Afgenomen
Hij doet zijn verhaal als vluchteling. In
1948 weggejaagd uit het dorpje Kastina
bij Gaza, in kampen terecht gekomen.
Eerst in Hebron, later in Jericho. In 1952
naar Bethlehem verhuisd omdat het in
de lemen krotten van het in de woestijn
gelegen kamp Aqbat Jaber niet meer
was uit te houden. „Kijk', zegt hij via de
tolk Rstfab Dandis, „de joden hebben
ons land en onze rechten afgenomen.
Mijn zonen vechten, of hoe je dat ook
wilt noemen, om dat te herstellen. Is je
verzetten tegen onrecht een misdaad?".
Israël meent van wel. Ruim drieduizend
Palestijnen zitten voor gewelddadig en
politiek verzet gevangen.
Komen Palestijnse vluchtelingen voor
hun daden in een cel terecht, Palestijnse
leiders zijn de afgelopen twintig jaar
naar Jordanië gedeporteerd en/of uit
hun functie gezet. Zoals de ex-burge-
meester van Hebron, Mostafa Natsheh.
Afgezet vanwege diens sympathie voor
de PLO. In zijn villa aan de rand van de
stad - hij heeft nooit hoeven vluchten -
legt de door de Palestijnen zeer gewaar
deerde politicus uit dat Israël geen haast
heeft met vrede.
,,Sjimon Peres (minister van buiten
landse zaken - red.) doet nu wel voorko
men dat hij zo graag een internationale
vredesconferentie wil, maar dat doet hij
om de internationale gemeenschap te
vleien. Ook Peres wil geen Palestijnse
staat naast de deur. En dat is wat wij als
minimum eisen. Israël vindt de status
quo in bezet gebied niet onaangenamer
dan twintig jaar geleden. Als ik Peres
hoor dan klinkt dat goed in mijn oren,
maar ik voel iets smerigs in mijn han
den".
Niettemin vecht ook Natsheh voor te
ruggave van de bezette gebied. Pakt het
slim en intelligent aan om dat doel, als
het kan, langs geweldloze weg te berei
ken. Wijst Israël, waar het kan, terecht
als democratie. „Israël heeft ons geleerd
wat een democratie is", hoont hij. „Maar
als we onze politieke rechten opeisen be
landen we in de gevangenis. Is de demo
cratie soms het monopolie van de joden
in het Midden-Oosten? Peres wil auto
nomie voor ons onder Jordaanse vlag.
Hij denkt ons daarmee te kunnen af
poeieren. We verlangen het zelfbeschik
kingsrecht voor het Palestijnse volk. En
hebben een hoop geduld. Israël zal niet
voor altijd een supermacht in het Mid
den-Oosten kunnen blijven".
Stimulans
Die waarschuwing heeft grond. De Pa
lestijnen hebben de afgelopen jaren niet
stilgezeten. Behalve aan het verzet heb
ben ze gebouwd aan hun toekomstige
onafhankelijkheid. Daartoe juist gesti
muleerd door de bezetting. Er zijn bij
voorbeeld sinds 1967 vijf universiteiten
een twee technische hogesscholen op de
Westoever en in Gaza opgezet. Kennis is
macht, dat zijn ook de Palestijnen gaan
beseffen. En zeker de nieuwe generatie
die onder Israëlisch militair bestuur zijn
geboren. Zij zijn de afgelopen twintig
jaar in de open armen van de onverzoen
lijke PLO-leider Jassir Arafat gedreven.
Zoals Achmed Djafari en Rifez Arafa uit
Dehaishe. En vele anderen.
De moederloze Nir Mozes (15) uit de
nederzetting Alfei Menashe behoort tot
diezelfde generatie. Met dit verschil dat
hij is opgegroeid by de politieke slogans
dat Judea en Samaria onvervreemdbaar
met het grondgebied van Israël zyn ver
bonden. Terwijl hij onder een parasol in
de tuin van het ouderlijke huis pijnlijk
naar de korsten op de brandwonden van
zijn handen kijkt, zegt hij zacht: „Over
de gevaren om hier te leven heb ik nooit
nagedacht. Niemand praat erover. Ook
niet over de politiek".
Het is duidelijk. Alleen met nog meer
repressie kan Israël die ellendige bezet
ting voor onbepaalde tijd prolongeren.
Maar de stenen, bommen en molotov-
coktails zullen er niet" minder om zijn.
Het is de hoogste tijd nu te kiezen. En te
delen. Voor beide volken.
Fatima Djafari koestert de foto's van haar omgekomen broer en haar
geïnterneerde zoon als relikwieën van het Palestijnse verzet.
Zorgvuldig stoft ze de ingelijste fo
to's; af van haar broer Hassan en
hahr zoon Achmed, die voor de gele
genheid van de muur zijn gehaald.
Een Palestijns vlaggetje blijft han
gen. voor Fatima Djafari zijn de
f portretten relekwieën. Want Hassan
is dood; Achmed zit in de gevange-
nis. Als een tot levenslange gevan-
J genisstraf veroordeelde .terrorist'
overleed Hassan in 1980 aan de ge
volgen van een hongerstaking.
door Taco Slagter
De zoon was vijftien toen hij wegens
het gooien van stenen en molotov-cock-
tails naar joodse kolonisten in één van
Israëls overbevolkte en slecht geoutil-
leerde strafkampen in bezet gebied te-
recht kwam. Van de vier jaar moet deze
Palestijnse jongen uit het vluchtelingen
kamp Dehaishe bij Bethlehem er nog
f twee uitzitten.
Koolzwarte sporen op de weg, die de
joodse nederzetting Alfei Menashe met
de regio Tel Aviv verbindt, herinneren
aan de gevolgen van een benzinebom.
Twee David-sterren wapperen boven
het geïmproviseerde monument in de
berm ter nagedachtenis aan Ofra Mozes
uit dit kolonistendorp.
Twee maanden geleden in een auto le-
vend verbrand. Haar man en twee kinde
ren zijn nog niet hersteld van de ernstige
brandwonden. Een reep van een auto
band en een onderdeel van een achter
licht die in het cement van deze hoop
stenen zijn gedrukt, moeten de ver
schrikking van Palestijns verzet in leven
i houden.
De Israëlische vlag boven de gedenk-
plaats van Ofra Mozes en de Palestijnse
driekleur onder de portretten van Has
san en Achiped symboliseren het in feite
nu al twintig jaar durende conflict. Ge-
1 worteld in de politieke ontkenning van
eikaars legitimiteit als volk en het daar-
1 bij behorende grondgebied.
Dat was vóór de Zesdaagse Oorlog an-
ders. Het nauwelijks ontwaakte Pale-
stijnse nationalisme was ondergeschikt
aan het tot oorlogen leidende regionale
geschil tussen Israël en de Arabische
buurlanden. Maar de beslissende wijzi
ging daarin trad op na de Jom Kippoer-
oorlog in 1973. Israël en de Palestijnen
raakten als etnische groepen verwikkeld
in een felle politieke en gewelddadige
strijd.
Vijanden
In bezet gebied zijn in twintig jaar tijd
voor vele miljarden guldens 130 luxe ne
derzettingen uit de grond gestampt,
waar ruim 55.000 kolonisten wonen.
Noam Arnon (32) van de fanatieke reli
gieus-nationalistische beweging Gush
Emoniem (het Blok der Getrouwen) is
één van hen. Met zijn gezin woont hij in
het hart van de Palestijnse stad Hebron.
Het deert hem niet vijanden als buren
te hebben. „De arabieren van Hebron
moeten goed begrijpen dat joden het
recht hebben om hier te wonen", zegt hij
kalm. „We gaan hier nooit meer weg. On
ze aanwezigheid is geen provocatie, zo
als onze tegenstanders beweren. Voor de
nazi's tijdens de holocaust was onze
existentie dat blijkbaar wel, maar niet in
Eretz Israël. We zullen de arabieren moe
ten leren vreedzaam naast elkaar te le-
Shlomo Katan is die mening in grote
lijnen ook toegedaan. Als burgemeester
van het op een strategische heuvel gele-
'gen Alfei Menashe voelt hij zich welis
waar verantwoordelijk voor de tragedie
'zoals die de familie Mozes is overkomen.
"Maar", zo stelt hij simpel vast, „dat kan
ons ook in Haifa of Tel Aviv gebeuren".
Zijn oplossing is de Palestijnen nog har
der te straffen voor hun terreurdaden,
desnoods de doodstraf invoeren. „Daar
zijn de arabieren beducht voor", meent
hij te weten.-
Shlomo en Noam vergissen zich niet.
Voor bijna negentig procent van de Is
raëli's zijn de Palestijnen .arabieren', zo-
als de Palestijnen de bewoners van Is
raël met joden' aanduiden. Beide kolo
nisten vinden dat Jordanië het nationale
tehuis behoort te zijn voor de .arabieren'
van de Westoever en Gaza en de hon
derdduizenden vluchtelingen die vóór
1948 binnen Israëls grenzen van vóór 5
juni 1967 woonden. Daar tegenover staat
al twintig jaar de zinsbegoochelende po
Dehaisne bij Bethlehem. Eén van de twintig Palestijnse kampen op de
Westoever waar 360.000 Palestijnen wachten op betere tijden.
Hassan, Achmed en Ayid Arafa bouwen met grootvader aan hun krot die
door Israëlische soldaten werd gesloopt omdat hun vader Rizek zich aan
terreur zou hebben schuldig gemaakt.
De vrijheid van beweging is voor Palestijnen in bezet gebied beperkt. Controleposten, zoals hier
bij Hebron, vormen als repressief middel een vast onderdeel van het 'dagèlijkse leven.
(foto 's Michael 1
Twintig jaar geleden versloeg Israël in zes dagen tijd de legers van
Egypte, Jordanië en Syrië. Tot die oorlog uitgedaagd door president
Nasser van Egypte, die onder de vlag van Arabische solidariteit koning
Hussein van Jordanië en het Syrische regime in de nederlaag
meesleurde. De derde oorlog in het Israëlisch-Arabisch conflict leverde
grote stukkken veroverd land op.
Sindsdien is Israël een bezetter. Vooral de 1,3 miljoen Palestijnen op de
westelijke Jordaanoever en in Gaza voelen dat zo. Hier geldt het
militaire gezag. En gelden de regels van ruim 55.000 joodse kolonisten.
Onze correspondent Taco Slagter en fotograaf Michael Kooren trokken
een week over de Westoever. Van Palestijnse vluchtelingenkampen
naar de nederzettingen van fanatieke kolonisten.
tegen is Shlomo als reserve-kolonel in
het Israëlische leger ervan overtuigd dat
deze gebieden om militair-strategische
redenen nimmer kunnen worden opge
geven. Maar zo denken de kolonisten
van Aflei Menashe er nauwelijks over.
De burgemeester geeft toe dat zich in
zijn dorp een soort kolonisten heeft ge
vestigd dat nauwelijks een boodschap
heeft aan de ideologie van een bijbels
.Groot Israël' of zich, zoals hij, bewust is
van het veiligheidsaspect. Zonder enige
géne zegt hij dat de meeste van 'zijn'
mensen en die van vele andere nederzet
tingen naar de bezette Westoever zijn
verhuisd voor een mooi betaalbaar huis,
een fijne tuin, frisse lucht en werkgele
genheid in de regio Tel Aviv, nog geen
half uur gaans van Alfei Menashe.
Forensen dus, van wie het geweten
blijkbaar niet bezwaard is omdat verbe
tering van de levensstanddaard is ge
zocht op andermans grondgebied. Het
kost in gesprekken met deze kolonisten
wat tijd om te kunnen constateren dat
hun motieven anders zijn dan de politici
in Israël doen geloven: het zijn de psy
chologische en materiele gevolgen van
negenendertig jaar oorlogsdreiging die
hen in feite zo ver van het oorspronkelij
ke nationale tehuis en het zionisme heb
ben gedreven.
Burgemeester Shlomo Katan ontwijkt
dit thema. Voor het raam van zijn werk
kamer zegt hij: „Vanaf deze berg kijk ik
uit op 2,5 miljoen Israëli's. Bij helder
weer kan ik de zee zien met Tel Aviv,
Ashdod en Netanja. Moeten hier weer
Jordaanse of Palestijnse troepen wor
den gelegerd? Voor de defensie zijn Ju
dea en Samaria totaan de Jordaanrivier
als strategische diepte onontbeerlijk".
Oplossing
Het kan niet worden ontkend dat de
demarcatielijn - Israël heeft in feite geen
officieel erkende grenzen - voor de Zes
daagse Oorlog langs de dichtsbevolkte
regio van Tel Aviv alleen met zeer grote
risico's te verdedigen was. Toch zou een
territoriaal compromis in ruil voor een
vredesverdrag met Jordanië en het in
willigen van het gerechtvaardigde ver
langen van de Palestijnen op zelfbe
schikking dat probleem kunnen oplos
sen. Tenslotte vreest Frankrijk ook niet
meer dat de Duitsers op een dag weer
met tanks Straatsburg zullen omsinge
len.
Maar Noam en Shlomo geloven niet in
vrede. En met hen ten minste de helft
van het Israëlische volk. Een op voor
oordelen vastgeroest wantrouwen in de
doelstellingen van het Palestijns natio
nalisme en de politiek van de Arabische
buurlanden is daarvan voornamelijk de
oorzaak.
De bezetting van de Westoever en de
Gazastrook is in vergelijking met de re
putatie van sommige andere landen niet
harder en onrechtvaardiger. Maar wat is
de norm? Het verzet van de Palestijnen
in deze gebieden heeft zich de afgelopen
twintig jaar in de eerste plaats gericht
tegen de nederzettingenpolitiek, landon-
teigeningen, economische discriminatie
en de militaire repressie.
Volgens het Westbank Data Project
(WDP) het onafhankelijke onderzoeks
instituut van de Israëlische historicus
dr. Meron Benvenisti, is meer dan vijftig
procent van de Westoever en veertig
procent van Gazavia grootschalige land-
onteigeningen of op ander wijze inge
pikt. Het WDP heeft ook berekend dat
de bezetting grote financiële voordelen
heeft opgeleverd. Palestijnen betalen
belasting, maar slechts dertig tot veertig
procent is de afgelopen jaren in de vorm
van dienstverlening en infrastructuur
naar bezet gebied teruggevloeid. Netto
winst voor de Israëlische schatkist: 700
miljoen dollar.
Gehaat
Vooral in Hebron is het verzet tegen al
dat onrecht het duidelijkst te merken.
Elke dag. Voor de zestigduizend ortho
doxe moslims is de sluipende kolonisa
tie van hun stad een doorn in het natio
nalistische en godsdienstige oog. Ver
spreid over zes gebouwen wonen 250 jo
den in het stadscentrum en 4500 in de
aanpalende nederzetting Kyriat Arba.
Een joodse wijk voor twintig gezinnen
in de boezem van Hebron is in aanbouw.
Van de gebouwen is Beit Hadassa het
gehaatst. Hier realiseerden de zeloten
van Gush Emoniem een jaar na de Zes
daagse oorlog de eerste nederzetting. Sa
men met Kyriat Arba zou deze vestiging
tegen de uitdrukkelijk wil van de Hebro-
nieten uitgroeien tot de grootste concen
tratie van joodse kolonisten.
Slechts bij de gratie van een over de
schouder bengelend Uzi-machinepistool
of een in de broeksband vastgeklemde
revolver hebben de kolonisten van He-
bron- enige zeggenschap over hun veilig
heid wanneer zij zich op straat begeven.
Rabbijn Mosje Levinger, de geestelijke
vader van het ,Blok der Getrouwen',
doet die middag boodschappen in de
kashba van de stad. Herkenbaar aan een
zwarte keppel op het hoofd stapt hij met
een plastic zak tomaten gehaast over de
markt. Het is in feite een poging tot zelf
moord. Want de dodende blikken die uit
de ogen van passerende Palestijnen
schieten zeggen genoeg over hun bedoe
lingen.
Zelfs bij en in hun huizen zijn de kolo
nisten in het centrum van Hebron niet
zeker van hun leven. Sinds zes joden in
1980 voor Beit Hadassa bij een aanslag
met een handgranaat om het leven kwa
men, beschermen Israëlische soldaten
het kolonistenvolkje 24 uur per dag van
uit op stuurhutten lijkende wachthuis
jes. De autochtonen van Hebron mijden
deze plaatsen als de pest. Soldaten con
troleren regelmatig voorbijgangers op
hun identiteitspasje. In de grimmige
sfeer van deze stad ben je al gauw ver
dacht.
De vrees om zomaar opgepakt te wor
den is het resultaat van de militaire on
derdrukking waarmee Israël de afgelo
JORDANIË
SAOEDI-ARABIË
