Kloof tussen arm en rijk
groot na 8 jaar Thatcher
Stalin hielp KS over de
streep bij Marshallplan
Studie en werk van vrouwen verrijkend voor kerk
PAGINA 2
VRIJDAG 5 JUNI 1987
Kr is een lange wachtlijst voor de Porsche 911. Maar in
Londense wijken als Brixton en Eastham staan de men
sen 's morgens in de rij voor winkels waar brood van een
dag oud goedkoop van de hand gaat. De klasseverschil-
len waren in Engeland altijd al groot. Acht jaar Marga
ret Thatcher aan het bewind heeft de kloof tussen arm en
rijk alleen maar groter gemaakt.
zomin als getrouwde
der uitkering.
Verbergen
Met de werkloosheid is ook de
armoede sterk toegenomen. That
cher probeert dit overigens voort
durend te verbergen. Zo wist ze de
publicatie van een onderzoek naar
de omvang van de armoede in
Groot-Brittannië vorig jaar uit te
stellen tot vlak voordat het parle
ment met zomerreces ging. Het
rapport verdween daarop onmid
dellijk naar de bibliotheek van de
Houses of Parliament, die vervol
gens in verband met de vakantie
meteen op slot ging. De resultaten
van het onderzoek waren dan ook
schokkend. Bijna eènderde van de
Britse bevolking, ruim zestien mil
joen mensen, leeft onder, op of net
boven de armoedegrens. Werklo
zen, gepensioneerden, alleenstaan
de moeders en immigranten zijn
onder de armen oververtegen
woordigd.
Wie geen betaald werk heett,
heeft in principe recht op een zoge
naamde 'supplementary benefit',
een soort bijstandsuitkering. Voor
een alleenstaande bedroeg deze vo
rig jaar ongeveer 105 gulden per
week, voor een echtpaar zo'n 65
gulden meer. Deze uitkering zou
een minimaal bestaansniveau moe
ten garanderen. Diverse onderzoe
ken hebben echter duidelijk ge
maakt dat dat niet meer het geval
is. Een recente studie, waarvan de
overheid overigens ook weer pu
blicatie trachtte te verbieden, laat
zien dat er een rechtstreeks ver
band is tussen werkloosheid/ar
moede en ziekte. De armere groe-
Toen Thatcher in 1979 het roer van
het schip van staat van Labour
overnam, stond Groot-Brittannië
economisch gezien aan de rand
van de afgrond. De inflatie bedroeg
ruim dertien procent per jaar. Het
IMF, dat normaal toch alleen
wordt geassocieerd met noodlij
dende derde wereldlanden, moest
in actie komen om het pond voor
ineenstorting te behoeden.
door
Nicole Lucas
Thatcher beloofde de economie
weer op peil te brengen door zich
er minder mee te bemoeien. De
overheidsuitgaven moesten, zo
oordeelde ze, drastisch worden te
ruggebracht om de inflatie in te
dammen. Bovendien moest de
overheidsbemoeienis met de maat
schappij in het algemeen en de
economie in het bijzonder dras
tisch worden beperkt. Dat maakt
mensen en bedrijven immers maar
afhankelijk van de staat en werkt
luiheid, bureaucratie en inefficiën
tie in de hand. Ruim baan voor het
particulier initiatief, was en is het
credo van de IJzeren Dame.
Volgens veel economen heeft
Thatcher een klein wonder ver
richt. De Britse economie is de
snelst groeiende in Europa. De in
flatie is teruggebracht tot minder
dan vier procent. Een groot aantal
overheidsbedrijven (British Tele
com, British Gas, British Airways,
Rolls Royce) is in particuliere han
den overgegaan. In de City, het za
kencentrum van Londen, worden
miljoenen verdiend. Het aantal
buitenlandse banken en effecten
kantoren is er de laatste jaren sterk
toegenomen.
Kloof
Er zit echter een andere kant aan
dit succesverhaal. Onder Margaret
Thatcher is de kloof tussen het
deel van de bevolking dat het goed
gaat en dat deel dat het slecht heeft
sterk gegroeid. Tijdens haar be
wind is de nivelleringstendens van
de jaren zeventig weer terugge
draaid. De rijkste helft van de be
volking heeft maar liefst 93 pro
cent van de totale welvaart van het
land in handen. De rijkste tien pro-
cent beschikt alleen al over vijftig
procent.
Die tweedeling tussen rijk en
arm uit zich ook geografisch. Ten
zuiden van de lijn Bristol-Oxford-
Cambridge wonen de beter gesi
tueerden. In het noorden van En
geland, Schotland en Wales wonen
de paupers. In die gebieden is de
werkloosheid ook het sterkst ge
groeid. Onder Thatcher is de steun
aan de traditionele industrie dras
tisch verminderd. De textiel, de
staalindustrie, de mijnbouw en de
scheepsbouw zijn nagenoeg ver
dwenen. Sinds 1979 is het aantal
banen in de Britse industrie met
maar liefst 27 procent gedaald. Het
grootste deel viel weg in de Mid
lands en het noorden. Nieuwe ba
nen (voornamelijk in de diensten
sector) zijn vooral in het zuiden ge
creëerd.
Volgens officiële cijfers is het
aantal werklozen sinds 1979 van 1,2
tot 3 miljoen gegroeid. Maar de re
gering wordt ervan beschuldigd
dat zij het ware aantal verdoezeld.
Jongeren die van school komen en
geen werk kunnen vinden worden
ondergebracht in een zogenaamd
Youth Training Scheme: zij wor
den niet als werklozen geteld, net
alle mogelijke i
voorzieningen is gekort, maar ook
dat mensen vaak niet weten waar
ze recht op hebben. „Iedereen
heeft 'recht' op een bijstandsuitke
ring", schrijft hij, „maar niemand
zorgt er voor dat mensen ook krij
gen waar ze recht op hebben. Er
bestaan weliswaar allerlei voorzie
ningen, maar mensen moeten dat
zelf maar zien uit te vinden".
De sociale diensten hebben, con
stateert hij, bovendien steeds min
der gelegenheid om mensen op
hun rechten te wijzen. Niet alleen
is het aantal 'cliënten' dat ze moe
ten 'behandelen' sterk gegroeid, ze
hebben er steeds minder mens-
kacht voor. Want ook de sociale
dienst zelf is ten prooi gevallen aan
de bezuinigingsdrift van Thatcher
en haar ministers.
De armen en werklozen hebben
van de conservatieve premier wei
nig te verwachten. Wie werkloos is
heeft dat, in haar ogen, toch vooral
aan zichzelf te danken. Ze staat in
deze opvatting overigens zeker
niet alleen. In Tory-kringen wordt
inmiddels een idee van een work-
fare in Amerikaanse stijl overwo
gen. Dat is een systeem waarbij zij
die lichamelijk in staat zijn te
werken worden gedwongen een
baan of scholing te aanvaarden in
ruil voor een uitkering. Een rap
port daarover circuleert al enkele
maanden en schijnt door
tieve beleidsmakers uiterst I
te worden genomen.
Verbetering
pen zijn minder gezond dan de rij
keren. Ze zijn kleiner, hebhen eer
slechter gebit en hebben een lagere onder druk, evenals allerlei andere
Zoals gezegd is in veel gevallen
werkloos zijn synoniem met ar
moede lijden. Dat wil niet zeggen
dat het hebben van een baan auto
matisch een enorme verbetering
betekent. Het weekblad The Eco
nomist berekende dat vrijwel ie
dereen met een baan er sinds 1979
op vooruit is gegaan, maar de hoge
re inkomens meer dan de lage. De
laagste belastingschaal is verlaagd
van 33 naar 27 procent, het hoogste
tarief van 83 naar 60 procent. De
lonen van de laagstbetaalden
staan, als gevolg van de hoge werk
loosheid, bovendien stelselmatig
arbeidsvoorwaarden. Werkgevers
hebben daarbij een grote vrijheid,
want Groot-Brittannië kent bij
voorbeeld geen wettelijk vastge
steld minimumloon.
Thatcher wijst alle beschuldigin-
schreef, enkele jaren geleden gen dat haar beleid verantwoorde-
Recht
De Britse journalist Paul Harri-
al; een boek over de Londense wijk lijk zou zijn
steeds scher-
Hackney, die hij het predicaat 'Af- per wordende tweedeling van de
schuwelijkste plaats
Groot- hand. Zij wijst er op dat het tijd
Brittannië' gaf. Hij constateerde kost om "de'zonden'" uit het verle-
niet alleen dat onder Thatcher op den weg te werken. Bovendien
gaat een drastische verandering in
de economie (Groot-Brittannië
wordt, net als andere westerse lan
den, van een industriële vooral een
dienstverlenende natie) nu een
maal altijd met wat ongemak ge
paard. Dat neemt niet weg dat
Thatcher de afgelopen jaren niets
heeft gedaan om die pijn ook maar
iets te verlichten. Tijdens haar be
wind is een slecht gevoede en
slecht opgeleide generatie opge
groeid, die daardoor nauwelijks
toekomstperspectieven kent.
Die generatie, ruim zes miljoen
jonge mensen, kunnen op 11 juni
voor het eerst naar de stembus om
hun ongenoegen met het conserva
tieve beleid duidelijk te maken.
Het valt echter nauwelijks te ver
wachten dat ze dat doen. De stem
ming onder de vele werkloze jon
geren is apathisch. Bovendien is
het alternatief, dat toch van La
bour moet komen, nogal vaag.
Geniaal
En wat de oudere kiezers betreft:
de beslissing van Thatcher om
huurders van gemeentewoningen
(zogenaamde councilhouses) in
staat te stellen die huizen te kopen
is politiek een geniale zet geweest.
Daardoor zijn velen in staat gesteld
een huis te bezitten dat ze zich
voorheen niet konden veroorloven.
De vele pogingen van militante La-
bour-gemeenteraden om de ver
koop van councilhouses te verhin
deren heeft alleen maar bitterheid
veroorzaakt. Traditionele Labou-
raanhangers zijn daardoor poten
tiële Tory-stemmers geworden.
En tenslotte ligt bij veel kiezers
de winter van 1978/79 nog vers in
het geheugen. Uit onvrede met het
beleid van premier Callaghan, die
loonsverhogingen zoveel mogelijk
wilde beperken, gooiden de bon
den alles plat. De algemene staking
die volgde brak de voorlopig laat
ste Labour-regering de nek. Toen
Margaret Thatcher in 1979 het be
wind overnam vond 75 procent van
de Britten dat 'vakbondsmacht'
het belangrijkste probleem in het
land was. Als er één ding is waarin
geslaagd, dan is het wel
cht te breken. Labour, of
althans èen deel van de partij, heeft
haar lesje geleerd en heeft sinds
1979 een grotere afstand gescha
pen tussen haar en de vakbewe
ging. Dat neemt niet weg dat bij
een groot deel van de kiezers de
vrees voor een linkse radicalise
ring, en daarmee vrij (er) baan voor
de bonden, erg diep zit. Zij zullen,
voor de zekerheid, uiteindelijk
toch od Thatcher stemmen.
WASHINGTON - De prestigieuze
universiteit van Harvard had op 5
juni 1947 een kleine wijziging te
melden in het programma van de
promotie-redes van die dag. Vijf
dagen eerder had de vroegere vier-
sterren-generaal en sinds vijf
maanden minister van buitenland
se zaken George Marshall onver
wacht laten weten, dat hij ook een
rede wilde houden. Voor zo'n be
langrijke gast kon het programma
wel worden veranderd. Niets wees
erop, dat de speech van Marshall
niet alleen de belangrijkste uit
diens hele loopbaan zou worden.
door
Henk Dam
Marshall, bepaald geen begena
digd spreker, begon zijn tien minu
ten durende praatje met een expo
sé van de beroerde situatie in het
zieltogende Europa, en de consta
tering dat daar nodig iets aan
moest worden gedaan. „De oplos
sing", zo zei hij, „ligt in het door
breken van de vicieuze cirkel, en in
het herstel van het vertrouwen van
de Europeanen in de economische
toekomst van hun eigen landen en
in die van Europa als geheel". De
Verenigde Staten moesten en zou
den „alles doen in hun vermogen
om de economische gezondheid in
de wereld terug te brengen".
Er was ernstige stagnatie in de
landbouw en de industrie, en voor
al in de steden was het met de be
volking slecht gesteld. De bitter
koude winter van '46-'47 had het al
lemaal alleen .nog malr nog erger
gemaakt. Een Amerikaanse diplo
maat schreef in 1947 na een rond
reis door Europa dan ook bezorgd:
„Miljoenen mensen hier sterven
een langzame hongerdood".
Het door Marshall zo bijna on
derkoeld gebrachte plan, later naar
hem genoemd, zou aan deze diepe
depressie een eind maken. De 13
miljard dollar die de VS in het ka
der van het Marshall-plan van 1948
tot 1952 aan Europa schonken - Ne
derland kreeg daarvan 980 miljoen
dollar - zorgden voor een spectacu
lair herstel, en was de basis van Eu
ropa's huidige welvaart.
Een paar cijfers om dit te illustre-
rerf: De industriële próduktie in
Europa was in 1950 45 procent ho
ger dan in 1947, en in 1952 200 pro
cent hoger dan in 1938. Het inko
men per hoofd van de bevolking
steeg in België van 2465 dollar in
1947 tot 3097 in 1951, en in West-
Duitsland van 1320 tot 2507 dollar.
De sociale en politieke gevolgen
van de Marshall-hulp waren zo mo
gelijk nog belangrijker. Door de
veelvuldige trans-Atlantische kon
takten trad er zoiets als een ver-
Amerikanisering van Europa op.
Het Amerikaanse krachtvoer zorg
de er bovendien voor - geloven al
thans nog steeds veel Amerikanen
- dat het verzwakte Europa niet ten
prooi kon vallen aan de
Achterdocht
Angst voor de bedoelingen van
Stalin was de belangrijkste reden
waarom de Amerikanen met hun
zeer groots opgezette hulppro
gramma van start gingen. Die ach
terdocht was vanaf eind 1946
steeds grotere vormen gaan aanne
men en zorgde uiteindelijk voor
een hele nieuwe politieke lijn je
gens de Sowjet-Unie. Direct na de
oorlog zagen de Amerikanen nog
wel iets in samenwerking met die
andere grote overwinnaar van We
reldoorlog II.
In de VS werd gehoopt op duur
zame vrede en evenwicht door coö
peratie van de grote mogendheden
binnen het raamwerk van de Ver
enigde Naties. Maar toen Stalin in
Oost-Europa en de Balkan begon
met het creëren van satelliet-sta-
ten, verdween die hoop al spoedig.
De bange vraag die de Amerikanen
zich begonnen te stellen was: is
Stalin bezig met het begin van wat
uiteindelijk een wereldhegemonie
moet worden?
Die angst werd mede gevoed
door de wetenschap, dat het in Eu
ropa economisch beroerd ging, dat
er in verschillende Europese lan
den grote communistische partijen
opereerden, en dat die partijen, ge
steund door Moskou, wel eens van
de misere gebruik zouden kunnen
maken. Het wachten was op con
crete aanleidingen die deze theorie
zouden kunnen bevestigen.
Begin 1947 deed zich zo'n aanlei
ding vóór. Het danig verarmde En
geland liet toen weten niet langer
zijn historisch gegroeide bescher
mende rol in Griekenland te kun
nen spelen. In dat land dreigden
communistische guerrilla's de re
gering ten val te brengen. Als Grie
kenland zou vallen, zou Turkije
volgen. De hele regio daar, Afrika
zelfs, zou onder de communisti
sche invloedssfeer kunnen komen,
zo vreesden de Amerikanen.
Truman-doctrine
De Amerikaanse president Tru
man greep zijn kans, en hield op 12
maart 1947 voor een verzamelde
vergadering van het Congres een
rede, waarin hij om 400 miljoen
dollar hulp voor Griekenland en
Turkije vroeg. Belangrijker was
echter nog, wat hij 'daarna zei..Tru
man verklaarde: „Ik geloof dat het
de politiek van de Verenigde Sta
ten moet zijn om vrije volkeren te
ondersteunen die onderwerping
door bewapende minderheden of
buitenlandse mogendheden willen
bevechten".
Deze belofte tot strategische
hulp aan bevriende mogendheden
kwam al gauw bekend te staan als
de 'Truman-doctrine', was het defi
nitieve eind van Amerika's isola
tionistische politiek, en'vormde de
aanzet voor de Marshall-hulp. Di
rect na Truman's rede ging een
klein*groepje mannen op het mi
nisterie van buitenlandse zaken
om de tafel zitten om na te denken
over plannen waarmee Europa
weer op de been kon worden ge
holpen.
Wat er uitkwam was een onge
woon genereus plan: er was bui
tengewoon veel geld mee gemoeid,
en het uitgangspunt was boven
dien dat de Europeanen in princi
pe zelf mochten weten hoe ze de
Marshall-dollars wilden besteden.
Een lastige vraag was, of ook de
Sowjets en hun satellieten in aan
merking kwamen. De Amerikanen
besloten dat zij, ondanks al hun
wantrouwen, niet ervan beschul
digd wilden worden Europa in
twee blokken te verdelen. De Sow-
jet-Unie mocht dus meedoen.
Imperialisme
Toen eind juni in Parijs de eerste
besprekingen tussen de grote Eu
ropese mogendheden over de
Marshall-hulp werd gehouden, ver
scheen dan ook de Russische mi
nister van buitenlandse zaken Mo-
lotov. Zijn aanwezigheid zou niet
lang duren. Al gauw kregen de
Sowjets door dat de VS voorwaar
den stelden aan hun hulp die voor
hen onaanvaardbaar waren.
Zo eisten de Amerikanen inzicht
in de Russische economie, en eco
nomische integratie met de rest
van Europa. Molotov sprak woe
dend vap 'Amerikaans imperialis
me', en vertrok, de groep landen
achterlatend die de Amerikanen
ook uiteindelijk als ontvangers
hadden bedoeld. Zestien landen
begonnen op 12 juli in Parijs met
een conferentie over de Marshall
hulp. West-Duitsland voegde zich
daar later bii.
Tsjecho-Slowakije
Medio september waren de Eu
ropese landen uit vergaderd, en
vroegen ze de Amerikanen om 20
miljard dollar, "te betalen over een
periode van vier jaar. Truman ge
bruikte dat wensenlijstje als basis
voor een eigen voorstel, stelde een
en ander naar beneden bij om het
Congres niet te erg te laten schrik
ken, en kwam zo op 17 miljard dol
lar uit.
De Republikeinen, die in Huis en
Senaat een meerderheid vormden,
vonden het plan nóg veel te duur.
Ze wilden bovendien de Demo
craat Truman aan de vooravond
van het verkiezingsjaar 1948 niet al
te graag aan een groot succes hel
pen, en traineerden het Marshall
plan waar ze maar konden. Maar
toen hielp Stalin. In februari 1948
pleegden de communisten in Tsje
cho-Slowakije, dat tot dan toe re
delijk democratisch was gebleven,
een coup. Alle angst voor commu
nistische plannen werd acuut
nieuw leven ingeblazen; nog geen
maand later keurde het Congres
het Marshall-plan goed.
De Katholieke Raad voor Kerk
en Samenleving - officieel ad
viesorgaan van de Nederlandse
Rooms-Katholieke Kerk over
maatschappelijke vraagstukken
- wil de belangstelling van vrou
wen voor een studie theologie
stimuleren. Ook gaat de raad
proberen dat de vrouwen die
theologisch of pastoraal werk
doen door verdere studie meer in
aanmerking komen voor kader
functies en leidinggevende posi
ties. Een daarvoor op te richten
commissie 'Theologie en pasto
raat' maakt deel uit van het pro-
jekt 'Vrouw en kerk 1987-1991'.
dat de raad volgende week offi
cieel zal presenteren.
In een toelichting zegt de raad
voor kerk en samenleving, dat de
studie en het werk van vrouwen
- theologisch en pastoraal - voor
het kerkelijk leven 'verrijkende
effecten' heeft. "Maar deze ont
wikkeling bracht ook de proble
men aan het licht waarop pasto
rale werksters binnen de hiërar
chische structuur van de kerk
stuiten".
De commissie 'Theologie en
pastoraat' wil, in samenwerking
met vrouwen die aan theologi
sche faculteiten en in parochies,
studieverbanden en vormings
centra actief zijn, werken aan
verbetering van de positie van
vrouwen op deze gebieden. Een
enquête moet duidelijk maken in
hoeverre vrouwen die de afgelo
pen vyftien jaar in de theologie
zijn afgestudeerd, bekend zijn
met de feministische theologie,
wat hun ervaringen zijn met de
opleiding en welke knelpunten
zij in hun studie en werk hebben
ondervonden.
Aartsbisschop Simonis
heeft het pas verschenen rapport
'Vrouw en kerk' van het Kaski -
katholiek instituut voor weten
schappelijk onderzoek - van een
begeleidende brief voorzien. Uit
een onderzoek bleek onder meer.
dat bijna tweederde van de
rooms-katholieke vrouwen van
mening is dat zij zich niet hoeven
te houden aan de kerkelijke
voorschriften aangaande seksua
liteit.
Simonis erkent, dat in het rap
port ernstige problemen worden
genoemd, "die talloze katholieke
vrouwen onmiddellijk raken".
"Wij beseffen dat het daarbij ook
gaat om die vrouwen die in be-
langrijke mate het dagelijks le
ven in de parochie dragen". "De
vragen die in het rapport worden
verwoord verdienen ernstige
aandacht". Simonis is bereid ze
samen met anderen te bestude-
Hij maakt onderscheid tussen
twee kwesties: de positie en rol
van de vrouw in de kerk en het
conflict tussen leer en leven. Si
monis: "Het conflict tussen leer
en leven is niet typisch voor
vrouwen. Het betreft evenzeer
mannen. Verschil in leeftijd
blijkt daarbij een heel essentiële
factor, meer nog dan het verschil
in sekse".
De gegevens vergen nader on
derzoek, meent de aartsbis
schop. Ook moet worden onder
zocht in welke mate bepaalde
leeruitspraken bindend zijn. En
wat katholiek-zijn betekent als
zich tussen leer en leven conflic
ten voordoen, en hoe pastores
verantwoord met dat conflict
kunnen omgaan. Ook de gege
vens over de positie en taak van
vrouwen in de kerk vragen, vol
gens Simonis, om nader onder
zoek, "om de werkelijkheid zon
der eenzijdigheden te kunnen in
terpreteren".
Werkloos
De ongeveer zestig werkloze
theologische kandidaten die op
een beroep van een hervormde
gemeente wachten, zullen voor
één jaar aangesteld kunnen wor
den als vicaris in kort verband in
gemeenten die daarvoor in aan
merking komen. De financiële
middelen die daarvoor nodig zijn
komen uit het overschot van de
Generale Kas over 1986.
Dat meldt de Generale Finan
ciële Raad van de Hervormde
Kerk, die deze kas beheert. Uit
die kas worden bijdragen gege
ven voor bijzondere uitgaven
van hervormde gemeenten, zoals
onderhoud en uitbreiding van
gebouwen, bijzonder pastoraat
en opleiding en nascholing van
predikanten. Het geld komt van
de jaarlijkse verplichte bijdragen
van lidmaten en dooppleden en
van de rente. Vorig jaar was er in
totaal f 10,5 miljoen te besteden
aan 'generale middelen'. Het
overschot bedroeg f2,1 mihoen.
De werkloze afgestudeerden
kunnen op deze manier in ge
meentelijk pastoraat ervaring
opdoen, die hen van pas zal ko
men bij een beroep naar een ge
meente, zegt de financiële raad
in een toelichting. Hun vicariaat
kan maximaal twee jaar duren.
Hervormde Kerk: beroepen
te Heino F. C. Officer Welsrijp-
Baijum (Fr.). Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Rijs
wijk (ZH) voor vormmgs- en toe-
rustingswerk (deeltijd) kandi
daat J. C. Dommer aldaar, naar
Maastricht (hervormd-gerefor
meerd) H. Eikelboom Vlaardin-
gen. Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt: aangenomen naar
Arnhem J. F. de Haan Lutten.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Katwijk aan Zee J.
Mijnders Veenendaal; bedankt
voor Goudswaard J. Karens Op-
heusden. Baptistengemeenten:
aangenomen naar Utrecht kandi
daat R. Venema Nieuwegein.
Katwijk. De jaarlijkse 'Zo
meravondzang' in de Oude Kerk
(Boulevard) in Katwijk aan Zee
begint volgende week woensdag,
10 juni. Elke woensdagavond om
8 uur tot 2 september. Steeds
verleent een koor of solist mede
werking; op de eerste avond is
dat 'Song of Praise' onder leiding
van Arie Pronk.
'Radiogemeente'. De avond
diensten in Oegstgeest van de
stichting 'Radiogemeente' (ds. A.
H. van Gent) worden in juli en
augustus niet gehouden in de
Pauluskerk maar in de Groene of
Willibrordkerk. In de Paulus
kerk wordt het liturgisch cen
trum verbouwd.
Alphen aan den Rijn. De re
monstrantse gemeente in Al
phen aan den Rijn heeft bij het
algemene kerkbestuur een voor
stel tot aanvulling van de kerkor
de ingediend. Om meer mensen
bij de kerkelijke besluitvorming
te betrekken vindt de Alphense
gemeente een raadplegend refe
rendum onder de leden gewenst.
Met dien verstande dat alleen die
leden hun stem kunnen uitbren
gen die ook daadwerkelijk een
plaatselijke ledenvergadering
bezoeken.
Peerke Donders. Maandag
wordt in Tilburg de honderdste
sterfdag van Petrus Donders her
dacht, de Nederlandse redemp
torist-missionaris die bekend
werd door zijn werk gedurende
27 jaar onder de melaatsen in Su
riname. Om 11 uur is er een pon
tificale mis in de Dionysiuskerk
('t Goirke-Tilburg) met bisschop
A. Zichem van Paramaribo en
bisschop J. ter Schure van Den
Bosch. Om half 3 wordt in de
openluchtkapel in het Petrus
Donders-park een 'dienst van
zang, gebed en woord' gehou
den, gepaard gaande met de in
wijding van twèe kapellen. Daar
bij zijn ook groepen Surinamers
uit Amsterdam en Den Haag aan
wezig.
Studiereis. In oktober dit
jaar komt een groep Duitse theo
logen naar ons land voor een stu
diereis. Zij willen kennismaken
met het gewone gemeenteleven
in steden en dorpen en contacten
leggen met christenen van ver
schillende kerken. De ongeveer
dertig mannen en vrouwen heb
ben een verblijf gehuurd in Ca-
stricum.
Zijn er plaatselijke raden van
kerken die deze mensen willen
ontvangen, dan kunnen zij con
tact opnemen met de afdeling
'Oecumenische actie' van de
Raad van Kerken, Walpoort 10,
5211 DK Den Bosch, 073-136471.
